^{Öğreti ve Uygulama Işığında}Ceza Muhakemesi Hukuku

İÇİNDEKİLER
ÜÇÜNCÜ BASKIYA ÖNSÖZ 5
İÇİNDEKİLER 7
BİRİNCİ BÖLÜM GENEL BİLGİLER
I. GİRİŞ 47
II. TANIM 47
III. AMACI 48
IV. CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ 49
V. 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU’NDA YER ALIP 5271
SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NDA YER ALMAYAN BAZI KURUMLAR 50
A. Şahsi Dava 50
B. Şahsi Hak Davası 50
C. Ceza Kararnamesi 50
D. Acele İtiraz 50
E. Karar Düzeltme 51
F. Gıyabi Tutuklama 51
G. Kefaletle Salıverme 51
H. Yasak Hakların İadesi 51
İKİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI
VI. CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 53
A. Ülkesellik İlkesi: Mülkilik İlkesi 53
B. Kişisellik ilkesi: Şahsilik İlkesi 53
C. Evrensellik ilkesi 54
D. Yetkili Mahkeme 54
1. Genel Yetkili Mahkeme 54
2. Özel Yetki 55
3. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki 55
4. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen
Suçlarda Yetki 55
VII. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 56
A. Hemen/Derhal Uygulama 57
B. Geçmişe Yürüme 60
C. İleriye Yürüme 61

VIII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 62
A. Cumhurbaşkanı 62
B. Milletvekili 69
1. Yasama Sorumsuzluğu 69
2. Yasama Dokunulmazlığı 69
3. Diplomatlar 72
4. Yabancı Askerler 72
IX. KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 72
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI
X. CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ 73
A. Soruşturma Koşulları 75
1. Şikâyet 75
a) Şikâyet ve İhbar 75
b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları 77
c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 78
d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman 79
e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 79
f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 79
g) Şikâyet Süresi 80
h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 81
ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi 82
i) Şikâyetin Yapılacağı Makam 82
j) Şikâyet Şekli 83
k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Hale Gelmesi 83
2. Dava Süresi 84
3. İzin 86
4. Talep 90
5. Karar 92
6. Mütalaa 93
7. Müracaat/Başvuru/Yabancı Devletin Şikayeti 93
8. Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması 96
9. Açık Dava Bulunmaması 99
10. Önödeme 101
11. Uzlaştırma 102
12. Dava Zamanaşımı 123
13. Af 124

14. Failin Türkiye’de Bulunması 124
15. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu 124
16. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin
Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 124
17. Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 124
B. Kovuşturma Koşulları 125
1. Sanığın Hazır Bulunması 126
a) Sanığın Yokluğu 127
b) Gaiplik 131
c) Kaçaklık 134
2. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 139
3. Bekletici Meselenin Çözümü 140
4. Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması 142
5. Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 143
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ
XI. CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 145
A. Genel İlkeler 145
1. Hukuk Devleti İlkesi 145
2. İnsan Haysiyetinin Korunması 145
3. İşkence Yasağı 146
4. Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 146
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 150
6. Meram Anlatma İlkesi 152
7. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 153
8. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo 155
a) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun Hukuki Nitelendirmesi 157
b) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Hukuka Aykırılık Halleri 157
c) Şüpheden Sanık Yararlanır ve Objektif Cezalandırma Koşulları 157
d) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun unsurları 158
e) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Kusurluluk 158
f) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Cezanın Tespit ve Tayini 158
g) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Muhakeme koşulları 158
h) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Zamanaşımı. 158
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 159
10. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 160
11. Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi 162
12. Nemo Tenetur Se ıpsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları
Aleyhine Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve Susma Hakkı 163

13. Silahların Eşitliği İlkesi 166
14. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis İn İdem) İlkesi 168
15. Kıyas Yasağı İlkesi 168
B. Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 170
1. Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi 170
2. Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi 171
a) Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesinin İstisnası 172
(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 172
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık 173
(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 174
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (Kamu
Davasının Açılmasının Ertelenmesi) 175
3. Gizlilik İlkesi 176
4. Yazılılık İlkesi 181
C. Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 181
1. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 181
a) Davasız Yargılama Olmaz İlkesinin İstisnaları 185
(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 185
(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde Diğer Sanıklara Uygulanması 185
2. Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi 185
a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları 186
(1) Naip Hâkimlik 186
(2) İstinabe 187
3. Sözlülük İlkesi 187
4. Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi 188
5. Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi 190
6. Delillerin Serbestliği İlkesi 191
7. Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı İlkesi/Çelişme İlkesi 192
8. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi 192
a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi İstisnaları 194
(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 194
(2) Delil Yasakları 194
XII. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 197
A. Hak Arama Hakkı 197
B. İsnadı Öğrenme Hakkı 197
C. Hakları Öğrenme Hakkı 198
D. Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 198
E. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı 200

F. Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma Hakkı 202
G. Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı 203
H. Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı 205
İ. En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 205

BEŞİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI,
CEZA MAHKEMELERİNİN MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ
XIII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI 207
A. Ceza Mahkemeleri 208
1. İlk Derece Mahkemeleri 208
a) Sulh Ceza Hâkimliği 208
b) Asliye Ceza Mahkemeleri 208
c) Ağır Ceza Mahkemeleri 209
d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri 209
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 214
3. Yargıtay 214
B. Cumhuriyet Savcılıkları 214
1. Cumhuriyet Başsavcılığı 214
2. Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı 216
3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 216
XIV. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 217
A. Genel Olarak 217
B. Re’sen Görev Kararı 217
C. Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu 219
D. Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl. 220
E. Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 223
F. Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı 224
G. Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun Yolu 229
H. Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 230
1. Bağlantı 230
a) Dar Anlamda Bağlantı 230
b) Geniş Anlamda Bağlantı 231
c) Tek Çeşit Bağlantı, Karışık Bağlantı 231
2. Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 232
3. Bağlantının Sonuçları 233
a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 233
b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 234
(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme 234
(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme 236

(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam 236
(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü 238
(c) Birleştirilen Davların Ayrılması 238
c) Nisbi Muhakeme Yapma 238
d) Bekletici Sorun Yapma 239
4. Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler
Açısından Değeri 241
5. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde Hangi Muhakeme Koluna Ait Usulün Uygulanacağı Sorunu 242
6. Farklı Yargı Yerlerinin Kararlarının Bağlayıcılığı 242
a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine
Etkisi 242
b) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi 242
XV. MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 245
A. Tanım 245
B. Hukuki Nitelik 245
C. Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler 245
1. Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 245
2. Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 246
D. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (Genel Yetkili Mahkeme) 246
1. Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 247
2. Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi Suçlar/Neticeli Suçlar) 247
3. İhmali Suçlar 248
4. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 248
5. Kesintisiz Suç 248
6. Zincirleme Suç 248
7. Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç 248
8. İştirak Haklinde İşlenen Suç 248
9. Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç (CMK m. 12/3) 249
10. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan Hakaret Suçu
(CMK m. 12/4) 249
11. Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) 250
E. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili Mahkeme (CMK m. 13) 250
F. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 14) 250
G. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen Suçlarda
Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15) 251
H. Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı 252
İ. Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası 253
1. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı 254

2. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında Bulunabilecek Kişiler 254
3. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında Karar
Vereceği Zaman 255
4. İtiraz Kanun Yolu 255
İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 256
J. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları 256
1. Bağlantı 256
2. Nakil 258
a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 259
b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli 259
c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli 259
d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli 259
e) Nakil Kararını Verecek Makam 260
f) Kısmı Nakil 260
g) Nakil Kararının Kesinliği 260
3. İstinabe 260
K. Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 261
L. Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı 261
ALTINCI BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
XVI. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ 263
A. İşlemin Yapısına Göre Tasnif 264
1. Sözlü İşlemler 264
2. Yazılı İşlemler 264
3. Hareketli/Eylemli İşlemler 264
4. Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 264
5. Açık İşlemler 264
6. Gizli İşlemler 265
B. İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 266
1. Yargılama Makamı İşlemleri 266
a) Hâkim İşlemleri/Kararları 266
(1) Fiili İşlemler 266
(2) Fikri İşlemler 266
(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından Karar 266
(i) Soruşturma Aşamasındaki Kararlar 266
(ii) Kovuşturma Aşamasındaki Kararlar 266
(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar 267
(i) Yargılamaya İlişkin Kararlar 267
(ii) İdari Nitelikte Kararlar 268

b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 268
(1) Hâkimlik Kararları 268
(2) Mahkeme Kararları 268
2. İddia Makamı İşlemleri 269
3. Savunma Makamı İşlemleri 270
C. Muhakeme İşlemlerinde Süreler 270
1. Hak Düşürücü Süre 270
2. Koruyucu Süre 271
3. Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 271
D. Sürelerin Hesaplanması 272
E. Eski Hale Getirme 272
1. Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği 272
2. Eski Hale Getirme Sebepleri 273
a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması 273
b) Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Bildirilmemiş Olması 274
c) Duruşmada Bulunmayan Sanık Hakkında Karar Verilmiş Olması 274
3. Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam 275
4. Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam 275
5. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan Süre 276
6. Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yolu 277
7. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi 277
F. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 277
1. Tefhimle Bildirim 277
2. Tebliğle Bildirim 278
G. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu Aykırılıkları Giderilmesi 278
1. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar 278
a) Yokluk 279
b) Hak Düşümü 279
c) Butlan (Hükümsüzlük) 280
(1) Mutlak Butlan 280
(2) Nisbi Butlan 280
d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme 281
2. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi 281
a) Geri alma 281
b) Yenileme 282
c) Düzeltme 282
d) Çevirme 283
e) Bozma 282
f) İyileştirme 282

YEDİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER
XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI 285
XVIII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VECEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER (ÖZNELER/SUJELER) 285
A. Yargılama Makamı Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim 286
1. Hâkimlerin Sınıflandırılması. 288
2. Hâkimlerin Özellikleri 288
a) Hâkimin Bağımsızlığı 289
(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı Korunması Geren Erkler 290
(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına Karşı
Korunması 290
(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına Karşı
Korunması 291
(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına Karşı
Korunması 292
(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı Korunması
(Üçüncü Kişilere Karşı Korunması) 293
b) Hâkimin Tarafsızlığı 295
(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 296
(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar 296
(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim 299
(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek
Nedenlerden Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar 304
(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi 306
(a) Hâkimin Reddi İddiası 306
(i) Hâkimin Reddi İddiasının Konusu 306
(ii) Hâkimin Reddi İddiasında Bululabilecek Kişiler 306
(iii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunmanın Usulü 307
(iv) Hâkimin Reddi İddiasında Süre 307
(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 308
(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek Mahkeme 308
(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak
Kanun Yolları 310
(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler 312
(3) Hâkimin Çekinmesi 313
(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri 313
(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre 313
(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar Verecek Merci 314

(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine Mahkemede Verilecek Karar 314
(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi 315
B. İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı 315
1. Genel Olarak 315
2. Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi 317
3. Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri 318
4. Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri 318
5. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 319
6. Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi 319
7. Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu 321
8. Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 321
a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi 321
b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 323
c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 324
9. Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu 324
10. Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 325
11. Cumhuriyet savcısının Reddi Sorunu 327
12. Cumhuriyet Savcısının CMK’nun Uygulanmasındaki Görevleri (Yükümlülükleri) 330
a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama ve Delilleri Toplama
Görevi (Araştırma Görevi) 330
b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 332
c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasını Katılarak Sonuçlanmasını Sağlama Görevi. 333
d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma Görevi 333
13. Cumhuriyet Savcısının Yetkileri 335
a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verme
Yetkisi 335
b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını
İsteme Yetkisi 335
c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı
Çevresi İçindeki Bir Soruşturma İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi 336
d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İsteme Yetkisi 336
e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Konusunda Takdir
Yetkisi 336
14. Cumhuriyet Savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı İle Bağlı Olup
Olmadığı Sorunu 337
15. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 337
a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi 337

b) İddianame Düzenlemede Konusunda Takdir Yetkisi 338
c) TCK’da Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet Savcısının Takdir
Yetkisi 338
16. Cumhuriyet Savcının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir Nedenle Bir Suçun İşlendiğini Öğrenmesi 340
C. Kolluk Kuvveti 340
1. Adli Kolluğun Görevi 341
a) Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevi 344
2. Adli Kolluğun Yetkisi 344
a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde
Yetkisi 344
b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli 345
c) CMK’da Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini
Yapma Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu 347
3. Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında İşlediği Suçlara
İlişkin Soruşturma 349
4. Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 352
5. Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa Bağlanması 353
D. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) 354
1. Mağdurun Hakları 358
a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 359
b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 362
2. Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması 364
3. Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 365
4. Suçun Mağduru İle Şikâyetçinin Çağırılması 367
5. Mağdur İle Şikâyetçinin Davete Uymamaları 368
6. Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi 368
7. Kamu Davasına Katılma 370
a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları 371
(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya Malen Sorumlu Olmak 371
(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden Önce İstemde Bulunmak 372
8. Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının Başlama ve
Sona Erme Zamanı 373
9. Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler 375
10. Kamu Davasına Katılma Usulü 380
11. Kamu Davasına Katılanın Hakları 384
12. Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 385
13. Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi 386
14. Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 386

15. Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 387
16. Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 387
17. Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak Davası 389
E. Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık 389
1. Genel Olarak 389
2. Şüpheli ve Sanık 391
a) Şüpheli 392
b) Sanık 392
3. Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu 393
4. Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 393
a) Gerçek Kişi Olma 391
b) Belli Olma 395
5. Şüpheli ve Sanığın Hakları 397
a) Şüphelinin Hakları 397
(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları 397
(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 397
(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 399
(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 402
(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 410
(e) Susma Hakkı 411
(i) Susma Hakkının Sınırları 412
(ii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Doğruyu
Söyleme Zorunluluğu Sorunu 413
(iii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Susmasının
Aleyhe Sonuç Doğurması Sorunu 414
(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını İsteyebilme Hakkı 414
(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak
ve Lehine Olan Hususları İleri Sürme Hakkı 415
(2) Şüphelinin Diğer Hakları 416
(a) Lekelenmeme Hakkı 416
(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı 417
(c) Savunma Hakkı 417
(d) Masumluk Karinesinden Yararlanma Hakkı 418
(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma (Habeas
Corpus) ve İtiraz Hakkı 419
b) Şüphelinin Yükümlülükleri 420
(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü 420
(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü 421
(3) Koruma Tedbirlerine Katlanmak 424

c) Sanığın Hakları 424
(1) Aleni Yargılanma Hakkı 424
(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı 425
(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı 425
d) Sanığın Yükümlülükleri 425
(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü 425
(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 426
6. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve
Yükümlülükleri 426
F. Müdafi. 427
1. Genel Olarak 427
2. Müdafiin Hukuki Durumu 428
3. Müdafi Olabilmenin Koşulları 430
4. Müdafilik Türleri 431
a) İsteğe Bağlı Müdafilik 431
b) Zorunlu Müdafilik 431
(1) İstem Üzerine Zorunlu Hale Müdafilik 431
(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik 432
c) CMK’da Yer Alan Özel Müdafilik Halleri 432
5. Müdafiin Bağımsızlığı 434
a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 434
b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 435
c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 435
d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık. 435
e) Baro Karşısında Bağımsızlık 436
f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık 436
6. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi Görevlendirilmesi 437
a) Müdafi Seçimi 437
b) Müdafi Görevlendirme 438
(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 438
(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme 438
(3) Müdafi Görevlendirmede Usul 443
7. Müdafii Sayısı 444
a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 444
b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 444
8. Müdafiin Yetkileri 445
a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri 445
(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 445

(a) İncelenebilecek Dosyanın İçeriğinde Sınırlamanın
Bulunup Bulunmama Sorunu 446
(b) Dosyayı İncelemek İçin Cumhuriyet Savcısının Yazılı
Emeri ve Vekâletname 447
(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 449
(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanamayacağı Durumlar 452
(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışması 454
(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi 455
(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 457
b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 457
(1) Dosya inceleme Yetkisi 457
(2) Sanık ile Görüşme ve Yazışma Yetkisi 457
(3) Hazır Bulunma Yetkisi 459
(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması 459
(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması 460
9. Müdafiin Yükümlülükleri/Görevleri 461
a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme 461
b) Sır Saklama 462
c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 463
d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama 464
10. Müdafiin Yükümlülüğünü/Görevini Yerine Getirmemesi 465
11. Müdafilik Görevinden Yasaklanma 466
12. Görevini Yerine Getirmeyen Müdafii Hakkında Disiplin ve Adli
Soruşturma Açılması 470
G. Tanık 470
1. Genel Olarak 470
2. Tanık Olabilecek Kişiler 471
a) Hâkimin Tanıklığı 471
b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı 472
c) Müdafiin Tanıklığı 473
d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı 474
e) Mağdurun Tanıklığı 476
f) Bilirkişinin Tanıklığı 479
g) Adli Kolluğun Tanıklığı 480
h) Çocuk ve Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı 481
3. Tanıkların Çağrılması 481
4. Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 483
5. Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 485

a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır Bulunma Yükümlülüğü) 485
b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü. 485
c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 486
(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 486
(a) CMK m. 45/1’de Kabul Edilen Tanıklıktan Çekinme
Hakları (CMK m. 45/1) 483
(b) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi 489
(c) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi
(CMK m. 45/3) 491
(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle tanıklıktan
Çekinme Hakkı Olanlar 492
(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara
Cevap Vermeme Durumları Nedeniyle Çekinme Hakkı 497
d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 499
e) Yemin Etme Yükümlülüğü 499
(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 499
(2) Tanıklara Yemin Verilmesi 501
(3) Yeminin Biçimi 502
(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini 502
6. Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve Yaptırımı 503
7. Tanığın Hakları 504
a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 504
b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza
Kovuşturmasına Yol Açabilecek Sorulara Cevap Vermeme Hakkı 504
c) Tazminat Hakkı 504
8. Tanıkların Dinlenmesi 505
a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık Yapma Görevinin Öneminin Anlatılması 509
b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 509
c) Tanığa Söylenecek Şeyler ve Sorulacak Sorular 511
d) Tanığın Erken Dinlenmesi 512
e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi 512
9. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 513
10. Gizli Tanıklık ve Gizli Korunması 516
H. Bilirkişi 520
1. Genel Olarak 520
2. Bilirkişinin Tanımı 521
3. Bilirkişinin Hukuki Niteliği 521

4. Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 522
5. Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller 524
6. Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 527
a) Soruşturma Evresinde 527
b) Kovuşturma Evresinde 527
7. Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler 528
8. Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkim Kişisel Bilgisini Mahkemede Kullanmaması 530
9. Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) 530
10. Bilirkişi Atanma Usulü 532
11. Bilirkişinin Yükümlülükleri 532
a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) 532
b) Yemin Etme Yükümlülüğü 532
c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını Bildirme Yükümlülüğü 533
d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü 535
(1) Çağrıya Uyma Yükümlülüğüne Uymamanın Yaptırımı 536
12. Bilirkişi Sayısı 537
13. Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası 538
a) Bilirkişi Değerlendirmesi 538
(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği 538
(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye Verilmesi 539
(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi 542
(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 543
b) Uzman Mütalaası. 544
14. Bilirkişinin Yetkileri 545
15. Bilirkişilikten Çekinme 546
16. Bilirkişinin Reddi 547
17. Bilirkişi tanık 548
18. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması 548
a) Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunduğu Durumlar 549
19. Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma 549
a) Gözlem Altına Alma Koşulları 550
b) Yetkili makam 550
c) Süresi 550
d) İtiraz 550
e) İtiraz edebilecek kişiler 550
f) İtirazı İnceleyecek Merci 551
g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 551

SEKİZİNCİ BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
XIX. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER 553
A. İspat Kavramı 553
B. Delil Kavramı 554
C. Delillerin Özellikleri 556
D. Delil Çeşitleri 556
E. Delillerin Sınıflandırılması 557
1. Beyan Delili 558
a) Tanık Beyanı 558
b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 563
(1) Şüpheli Beyanı 564
(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 564
(i) İfade Almanın Amacı 564
(ii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluğun İfade Alması 565
(iii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluk Tarafından Alınan
İfadenin Hukuki Değeri 566
(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması 569
(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüphelinin Çağrılması 570
(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında
Zorla Getirme Kararı Verilmesi 571
(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 574
(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan
Önce Yapılması Gerekenler (İfade ve Sorgu tarzı) 574
(b) Şüpheli İfadesi Alınırken veya Sorgusu Yapılırken Yasak
Olan İfade ve Sorgu Yöntemleri 574
(i) Kötü Davranma 576
(ii) İşkence 577
(iii) İlaç Verme 577
(iv) Yorma 577
(v) Aldatma 578
(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma 579
(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal Müdahaleler Yapma (İradeyi Etkileyen Diğer Nedenler) 579
(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2) 580
(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı 581
2. Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) 584
a) Yazılı Belge 585

b) Şekil Tespit Eden Belge 586
3. Belirti Delilleri 587
4. Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı 589
F. Delik Yasakları-Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen
Delillerin Kullanılamaması) 592
1. Genel Olarak 592
2. Delil Yasaklarının Görevi 593
3. Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu 594
a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 594
(1) Delil Elde Etme Yasağı 596
(a) Genel Olarak 596
(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları 597
(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi
(CMK m. 147) 597
(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak Yöntemlerin
Kullanılması (CMK m. 148). 598
(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri Bulunmadan ve Kanun Tarafından Belirlenen
Usullere Uyulmadan Delil Elde Edilmesi 599
(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma Yasağı) 601
(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil Değerlendirme Yasağı 602
(b) CMK m. 217/2’ye Göre Delil Değerlendirme Yasağı 604
(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp Kullanılmamasında Mutlak ve Nisbi Kullanma Yasağı Sistemleri/Kuramları 606
4. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 617
5. Üçüncü Kişiler Tarafından Elde Edilen Deliller ve Bu Delillerin Yasak
Delilerin Yasak Delil Olması Sorunu 619
6. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 623
7. Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 623
8. Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları 623
G. Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 624
1. Genel Olarak 624
2. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 625
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek
Alınması (CMK m. 75/1). 626
(1) Beden Muayenesi 626
(a) Dış Beden Muayenesi 627
(b) İç Beden Muayenesi 628
(2) Vücuttan Örnek Alınması 628

(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Hukuki Niteliği 629
(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza Soruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda Bulunmama Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsium Accusare) 630
(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Koşulları 631
(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 631
(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst Sınırı İki Yıl ve
Daha Yukarı Olması Gerekir 631
(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin
Bulunmaması (Orantılılık İlkesi) 632
(d) Karar Verecek Kişi 632
(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alma İşlemini Yapacak Kişiler 635
(f) İtiraz 636
(g) İtiraz Edebilecek Kişiler 637
(h) İtirazı İnceleyecek Merci 637
(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 637
(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 637
(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesine ve Kan Örneği Alınması. 638
3. Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınması 638
a) Genel Olarak 638
b) Beden Muayenesi 639
(1) Dış Beden Muayenesi 639
(2) İç Beden Muayenesi 639
c) Amaç 640
d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınmasının Uygulama Koşulları 640
(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 640
(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye Düşürmemesi Gerekir (Orantılılık İlkesi) 640
(3) Karar Verecek Kişi veya Makam 641
(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 642
(5) İtiraz 642
(6) İtiraz Edebilecek Kişiler 642
(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 643

(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 643
(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma Hakkı (Nemo
Tenetur) 643
4. Moleküler Genetik İncelemeler 646
a) Moleküler Genetik İnceleme Hukuki Niteliği 646
b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı 647
c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları 648
(1) Başlamış Olan bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının Bulunması 648
(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı 648
(3) Karar Verecek Kişi 649
(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin Bilirkişi Görevlendirilmesi 650
(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler 650
(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak Kişiler 651
(7) İtiraz 651
(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği 652
(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme Sonucu Elde
Edilen Deliller ve Kullanılma Yasağı 653
5. Fizik Kimliğinin Tespiti 653
a) Genel Olarak 653
b) Fizik kimliğinin tespitinin Hukuki Niteliği 653
c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı 653
d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu 654
e) Uygulanma Koşulları 654
(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir
Suçtan Dolayı Soruşturma ve Kovuşturma Başlamış Olmalıdır 654
(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 654
(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhisi İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık İlkesi) 655
(4) Kararı Verecek Kişi 655
(5) İtiraz 656
(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin Uygulanma Usulü 656
(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik Bilgilerin Yok
Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil 657
6. Keşif 658
a) Genel Olarak 658
b) Keşfin Hukuki Niteliği 658
c) Keşfin Amacı 659
d) Keşfin Konusu 659

(1) Nesneler 659
(2) Belgeler 659
(3) Kişiler 659
(4) Olgular ve Deneyler. 659
e) Keşfin Uygulanma Koşulları 660
(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler 660
(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler 661
(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri 663
(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif
Sonucu Elde Edilen Delil ve delil Yasakları 664
7. Keşif Türleri 664
a) Yer Gösterme 664
(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 664
(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler 665
(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek Kişiler 666
(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması 667
(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan Önce Şüpheliye Haklarının Hatırlatılması 667
b) Otopsi 668
(1) Genel Olarak 668
(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği 668
(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler 668
(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam veya Kişi 668
(5) Gömülmüş Bulunan Bir Ceset, İncelenmesi Veya Otopsi
Yapılması 669
8. Arama 669
a) Genel Olarak 669
b) Aramanın Amacı 674
c) Özel Arama Şekilleri 674
d) Aramanın Hukuki Niteliği 675
e) Aramanın Uygulanma Koşulları 675
(1) Makul Şüphe 675
(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 675
(b) Üçüncü Kişiler Bakımından 677
(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili Kişi 679
(a) Arama kararı 679
(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi 679
(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 680
(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye
Yetkili Kişi 684

(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar 685
(i) CMK’nda Düzenlenen Durumlar 685
(ii) 25832 sayılı Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmelik
m. 8’de Düzenlenen Durumlar 685
(d) Arama Yapılacak Kişiler 687
(e) Arama Yapılacak Yerler 687
(i) Üstte Arama 688
(ii) Eşyada Arama 688
(iii) Konutta Arama 688
(iv) İşyerinde Arama 688
(v) Araçta Arama 690
(vi) Diğer Yerlerde Arama 691
(vii) Askerî Mahallerde Arama 691
(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Arama 691
(f) Arama Yapılacak Zaman 692
(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar 694
(4) Aramada Hazır Bulunacak ve/veya Bulunabilecek Kişiler 695
(5) Arama Sonunda Verilecek Belge 701
(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi 703
(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller 705
(8) Arama ve Delil Yasakları 707
(9) Tazminat 709
9. Elkoyma 709
a) Genel Olarak 709
b) Elkoymanın Hukuki Niteliği 711
c) Elkoymanın Amacı 711
d) Elkoymanın Kapsamı 711
e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları 712
(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış Olmalı 712
(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait Olmalı veya Bir
Kişinin Zilyedinde Olmalıdır 712
(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 713
f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim 716
g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi 717
h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 718
ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi 718
i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 719
j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 721
k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 721

l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 723
m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 724
n) Özel Elkoyma Şekilleri 725
(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 725
(a) Genel Olarak 725
(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere Arasındaki Farklar 725
(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle ihtiyad
Haciz ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki Fark 726
(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Hukuki
Niteliği 726
(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı 726
(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı 727
(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma Koşulları 728
(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği Konusunda Somut Delillere Dayanan
Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 728
(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır 730
(iii) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir 733
(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın İşleminin Uygulanması 733
(ı) Hukuki Denetim 735
(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması 735
(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel Elkoyma Şekli 735
(2) Postada Elkoyma 735
(a) Genel Olarak 735
(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği 736
(c) Postada Elkoymanın Amacı 736
(d) Postada Elkoymanın Kapsamı 736
(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 737
(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması ve
Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 737
(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 737
(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 738
(g) Hukuki Denetim 740
(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma 740
(a) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Hukuki
Niteliği 740
(b) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Amacı 740

(c) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Kapsamı 740
(d) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın
Uygulanma Koşulları 741
(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına Başlanmış Olmalıdır 741
(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır 742
(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil Arasındaki İlişkiye
Ait Olduğu İtirazı 743
(f) Hukuki Denetim 745
(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 746
(a) Genel Olarak 746
(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki Niteliği 746
(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 747
(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Kapsamı 747
(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Uygulanma Koşulları 747
(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 747
(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış
Bir Suç Olmalıdır 747
(iii) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Suç İçin Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 748
(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi İçin Gerekli Olması 749
(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı Bulunmalıdır 749
(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler 750
(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma Ödenecek Ücret 750
(h) Tedbirin Uygulanma Süresi 750
(ı) Atanan Kayyımın Bağımsız ve Tarafsız Olması 750
(i) Kayyım Atamada Ölçülülük/Orantılılık İlkesi 751
(j) Hukuki Denetim 752
(k) CMK M. 133’e Göre Atanan Kayyımın Cezai ve Hukuki Sorumluluğu 752
(i) Kayyımın Hukuki Niteliği 752
(ii) Kayyımın Görevleri 753
(iii) Göreve Başlama Anı 754
(iv) Kayyımın Cezai Sorumluluğu 755
(v) Kayyımın Hukuki Sorumluluğu 757
(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoyma 758
(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Hukuki
Niteliği 758

(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Amacı 758
(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Kapsamı 758
(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde Kopyalama ve Elkoymanın Uygulanma
Koşulları 761
(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 761
(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır 762
(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe
Sebeplerinin Varlığı Gereklidir 765
(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının
Bulunmaması Gerekir 765
(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve
Kütüklerinde Elkoymanın Uygulanması 767
(f) Hukuki Denetim 769
(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumlar 769
(a) Basılmış Eserlere Elkoyma 769
(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma 770
(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Elkoyma. 770
o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 771
10. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 771
a) Genel Olarak 771
b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Hukuki Niteliği 773
c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Amacı 773
d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Kapsamı 773
(1) İletişimin Tespit Edilmesi 774
(2) İletişimin Dinlenmesi (CMK m. 135/1) 776
(3) İletişimin Kayda Alınması (CMK m. 135/1) 776
(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi (CMK m. 135/1) 779
(5) Mobil (Taşınabilir/Cep) Telefonun Yerinin Belirlenmesi (CMK
m. 135/5) 779
e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Uygulanma Koşulları 780
(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 780
(2) Soruşturma veya Kovuşturulmasına Başlanan Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç
Şüphesi Bulunmalıdır 791

(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması 794
(4) Hakim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 795
(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasına
Sanık Bulunmalıdır 799
f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki İletişimi 804
g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Kararını İçeriği 806
h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde
Süre 808
ı) Şüpheli veya Sanığın Yakalanabilmesi İçin Mobil Telefonun Yerinin Tespiti 812
i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine
Yönelik Kararın Gizli Tutulması 812
j) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin
Yetkili Olmayan Kişilerde Gerçekleştirilmesi 813
k) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerindeki Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin
Uygulanamaması 814
l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi
İşleminin Uygulanması 816
m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Elde Edilen Kayıtların Yok Edilmesi 817
n) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Yapılan Kayıtların Yok Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 820
o) Hukuki Denetim 822
ö) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 822
p) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı Sorunu 827
r) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi ve
Yasak Delil 829
s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi 833
11. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 833
a) Genel Olarak 833
b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 833
c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 833
d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma Koşulu 834
(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 834
(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 835
(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır 836

(4) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir 837
e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler 838
f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre 840
g) Gizli Soruşturmanın Görevlendirilmesinde Usul 840
h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görevlendirildiği Örgütün İşlemekte Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutulamaz 841
ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgileri Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve Kovuşturması
Dışında Kullanılamaması. 843
i) Hukuki Denetim 844
12. Teknik Araçlarla İzleme 844
a) Genel Olarak 844
b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği 845
c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı. 845
d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı 845
e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu 845
f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 847
(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut
Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 847
(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Birinin İşlenmiş Olmalıdıır 847
(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememesi 849
(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 850
(5) Hakim Kararı Bulunmalıdır 850
g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre 851
h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili Soruşturma ve Kovuşturma Dışında Kullanılamaması 852
DOKUZUNCU BÖLÜM KORUMA TEDBİRLERİ
XX. KORUMA TEDBİRLERİ 857
A. Terim - Tanım 857
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 858
C. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 859
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma 859
2. Geçici Olma 859
3. Araç Olma 859
4. Zorlama 860
D. Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları 860
1. Bir Suç Şüphesinin Bulunması 860
a) Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi 860

b) Makul Şüphe 860
c) Yeterli Şüphe 860
d) Kuvvetli Şüphe 861
e) Yoğun Şüphe 861
2. Gecikmede Tehlike Bulunmalı 863
3. Haklı Görünüş 863
4. Orantı Bulunması 864
5. Kural Olarak, Hâkim veya Mahkemenin, Gecikmesinde Sakınca
Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması 865
E. Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri 865
1. Yakalama 865
a) Tanım. 865
b) Yakalama Çeşitleri 866
c) Yakalamanın Amacı 866
d) Yakalamanın Hukuki Niteliği 866
e) Yakalamanın Sınıflandırılması 867
f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi 867
(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 867
(a) Kişi Bakımından 867
(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 867
(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama 873
(b) Kolluk Tarafından Yapılabilen Yakalamanın Koşulları 867
g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi 875
h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının Hatırlatılması 877
ı) Yakalamanın Bildirilmesi 880
(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 880
(2) Yakalama İşleminin Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi 882
(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi 884
i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması 884
j) Yakalama Zamanı ve Yeri 885
k) Yakalama Süresi. 885
l) Yakalama Tutanağı 887
m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi 887
n) Tekrar Yakalama 888
o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması 889
ö) Hukuki Denetim 890
p) Bazı Özel Yakalama Durumları 890
r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde Edilen
Delillerin Kullanılamaması 891
2. Gözaltına Alma 891

a) Gözaltına Almanın Amacı 891
b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 891
(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır 891
(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma Kararı
Verilmiş Olmalıdır 893
(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır 896
(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren Somut Delillerin
Varlığı Bulunmalıdır 897
(a) Gözaltı Süresi 897
(1) Bireysel Suçlarda 899
(2) Toplu Suçlarda. 901
(3) TMK m. 10’daki Suçlarda 903
(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı 903
d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya
Mahkemeye Gönderilmesinde Yetkili Kişi 904
e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine
Karşı Hukuki Denetim Hakkı ve Bu Hakkı Kullanacak Kişiler 905
(1) Hukuki Denetim Hakkı 905
(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler 907
f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 907
g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 907
3. Tutuklama 908
a) Tanım. 908
b) Tutuklamanın Amacı. 908
c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği 909
d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma Tedbiridir 909
e) Tutuklamanın Koşulları 910
(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 910
(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması. 912
(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri 913
(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini Uyandıran Somut Olguların
Bulunması 913
(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi 914
(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması (Tutuklama Karineleri) 915
(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması 919
(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) 921
(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması. 922
(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması 924
(a) Soruşturma Evresinde 924

(b) Kovuşturma Evresinde 926
f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına veya Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin Reddine İlişkin Kararlarının
Gerekçeli Olması 930
g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi 933
h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 933
ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın
Şüpheli veya Sanığın Yakınlarına Bildirilmesi 935
i) Tutuklulukta Geçecek Süre 937
(1) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Girmeyen Suçlarda
Tutukluluk Süresi 937
(2) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Tutukluluk Süresi 938
j) Tutuklama Kararının Geri Alınması 945
(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını
İstemesi (Şüphelinin Serbest Bırakılmasını İstemesi) 945
(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması 946
(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Tutukluyu
Re’sen Serbest Bırakması 947
(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer Salıverilme
Sebepleri 950
k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara Bağlanması
Usulü 950
l) Tutukluluğun İncelenmesi 951
m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu 953
n) Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 956
o) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması 959
ö) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı 960
p) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 960
r) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten İndirilmesi 960
s) Salıverilenin Yükümlülükleri 961
ş) Tutuklunun Hakları 962
4. Adli Kontrol 962
a) Genel Olarak 962
b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği 963
c) Adli Kontrolün Amacı. 963
d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları 963
(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşullar Gerçekleşmiş Olmalı 964
(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 965
(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı 968

e) Adli Kontrol Kararının İçeriği 969
f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 970
g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 972
h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre 973
ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve Yaptırım 974
i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 975
j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri (Tedbirleri) 975
k) Güvence Verilmesi. 979
(1) Güvencenin Geri Verilmesi 979
(2) Güvencenin Önceden İlgili Kişiye Verilmesi 980
l) Cumhuriyet Savcısı, Hâkim ve Ceza Muhakemesi İşlemlerini Yerine Getiren Kişilerin Koruma Tedbirlerinin Uygulanması Suretiyle ve
Diğer Hukuka Aykırı Fiillerinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk 981
(1) Hukuki Sorumluluk 981
(2) Cezai Sorumluluk 985
ONUNCU BÖLÜM
CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ
XXI. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ 987
A. Soruşturma Evresi 988
B. Soruşturma Evresinin Amacı 989
C. Soruşturma Evresinin Görevi 990
D. Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler 990
1. Ceza Davasının Kamusallığı 990
2. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 991
3. Kamu Davasının Zorunluluğu 991
a) Kamu Davasının Zorunluluğu İlkesinin İstisnası 992
4. Soruşturmanın Gizliliği 992
5. Soruşturmanın Yazılılığı 999
6. Soruşturmanın Dağınıklılığı 999
7. Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 1000
8. Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza Hâkimi ve
Kolluğun Görev ve Yetkileri 1000
a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 1000
(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi 1001
(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi 1001
(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü 1002
(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 1003
(a) Sulh Ceza Hâkiminin Yetkisi 1003
(b) Sulh Ceza Hâkiminin (Görevi) Yükümlülüğü 1003

(5) Kolluk Kuvvetlerinin Görevleri (Yükümlülükleri) 1004
b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 1005
(1) Basit Şüphe 1005
(2) Makul Şüphe 1006
(3) Yeterli Şüphe 1007
(4) Kuvvetli Şüphe 1007
c) Suçun Öğrenilmesi. 1007
(1) Re’sen Öğrenme 1007
(2) İhbar Yoluyla Öğrenme 1008
(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme 1009
(4) Tutanakla Öğrenme 1013
(5) Diğer Yollarla Öğrenme 1014
(a) Talep 1014
(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 1014
(c) Mütalaa 1014
d) Soruşturmanın Sona Ermesi 1015
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 1015
(a) Genel Olarak 1015
(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi 1019
(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması 1020
(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya Çıkmadıkça Kamu
Davası Açılamaması 1022
(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Hukuki
Denetim Türleri 1025
(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı İdari
Denetim 1025
(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Adli
Denetim 1026
(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi 1038
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık Hükümleri 1038
(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri 1039
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 1040
(i) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesini Koşulları 1040
(3) Kamu Davasının Açılması (İddianamenin Düzenlenmesi, İadesi
ve Kabulü) 1045
(a )Genel Olarak 1045
(b) İddianamenin Unsurları 1046
(i) İddianamenin Ön Unsurları 1046
(ii) İddianamenin Ana Unsurları 1048

(c) İddianamenin İncelenmesi 1051
(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara Uyulmadan Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a) 1052
(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Etki Edeceği Mutlak Sayılan Mevcut Bir Delil Toplanmadan
Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-b). 1053
(iii) İddianamenin Önödeme veya Uzlaşma Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi 1057
(d) İddianamenin İadesi Yasağı 1063
(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade Kararı Üzerine
Yapılacak İşlem 1064
(f) İddianamenin İadesinde Süre 1066
(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki Denetim Yolu 1067
(h) İddianamenin Kabul Edilmesi 1068
E. KOVUŞTURMA EVRESİ. 1069
1. Genel Olarak 1069
2. Kovuşturma Evresinin Aşamaları 1070
a) Duruşma Hazırlığı Aşaması 1071
(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler 1071
(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması 1071
(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi 1073
(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman Kişinin
Doğrudan Mahkemeye Getirilmesi 1076
(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa ve
Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 1077
(e) Tanık ve Bilirkişinin Naip Hakim ile veya İstinabe Yoluyla Dinlenmeleri 1079
(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi 1080
b) Duruşma Aşaması 1081
(1) Duruşmanın açıklığı 1082
(2) Duruşmanın Kapalılığı 1083
(a) Zorunlu kapalılık 1083
(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya Re’sen
Verilen Karara Göre Kapalılık) 1084
(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme 1084
(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 1085
(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar 1085
(6) Duruşmaya Ara Verme 1089
(7) Duruşmanın Başlaması 1089
(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 1093
(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 1093

(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğunun İstisnaları 1094
(a) Mahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiği 1095
(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması 1095
(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma 1095
(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 1096
(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme Salonundan
Çıkarılabilmesi 1098
(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı Çıkarılması 1098
(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması 1099
(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada Eski Hâle
Getirme Koşulu 1100
(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi 1100
(13) Doğrudan Soru Yöneltme 1100
(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller 1102
(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi 1104
(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem 1105
(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi 1106
(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi 1109
(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması 1110
(a) Duruşmada Anlatılması Zorunlu Belge ve Tutanaklar 1110
(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler 1110
(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler 1112
(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması 1112
(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması 1113
(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 1113
(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması 1114
(21) Delillerin Tartışılması 1115
(22) Delilleri Takdir Yetkisi 1118
(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi 1119
(24) Duruşma Tutanağı 1120
(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 1121
(26) Duruşma Tutanağının İçeriği 1121
(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 1122
(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yetkisi 1122
(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi 1124
3. Hüküm veya Son Karar Aşaması 1128
a) Müzakereye Katılacak Hâkimler 1128
b) Müzakerenin Yönetimi 1128
c) Oyların Toplanması. 1129

d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar 1130
e) Hükmün Açıklanması 1132
f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği Hususlar 1133
g) Hüküm Türleri 1136
(1) Beraat Kararı 1136
(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı 1138
(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 1141
(4 )Mahkûmiyet Kararı 1142
(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 1143
(6) Davanın Reddi Kararı 1143
(7) Düşme ve Durma Kararı 1145
(a) Düşme Kararı 1145
(b) Durma Kararı 1150
(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Kararı 1151
h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 1152
(1) Hükmün Açıklanması 1153
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. 1153
(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı 1153
(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Hukuki
Niteliği 1153
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları 1154
(i) Nesnel (Objektif) Koşullar 1154
(ii) Öznel (Sübjektif) Koşullar 1162
(iii) Kararı Verecek Makam Açısından 1167
(d) Denetim Süresi 1167
(e) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri 1168
(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyması 1169
(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uymaması 1169
(h) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Etkisi 1172
(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının
Sisteme Kaydedilmesi 1175
(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Verilemeyeceği Durumlar 1175
(j) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması 1175
(k) Hukuki Denetim 1175
XXII. KANUN YOLLARI 1179
A. Genel Olarak 1179
B. Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi Tutulması 1180

C. Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 1181
1. Aktarma Etkisi 1181
2. Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi 1182
3. Durma Etkisi 1184
D. Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları 1184
E. Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 1185
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 1185
2. Kanun Yoluna Başvuru Hakkında Sahip Olanlar 1187
a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı. 1188
b) Şüphelinin ve Sanığın Başvuru Hakkı 1192
c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanlar ve Katılan Sıfatını Alabilecek Şekilde Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı 1195
3. Avukatın Başvurma Hakkı 1201
4. Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 1204
5. Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 1204
6. Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı 1206
7. Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 1206
8. Reformatio İn Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı 1208
9. Kanun Yoluna Başvurma İstemi 1213
10. Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun
Geri Alınması 1214
a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 1214
b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması 1216
11. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 1220
F. Olağan Kanun Yolları 1220
1. İtiraz Kanun Yolu 1221
a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 1221
b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 1222
c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 1224
d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 1224
e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 1224
f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 1225
g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu 1226
h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve Araştırma Yapılması 1226
(ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar 1227
2. İstinaf 1229
a) Genel Olarak 1229
b) İstinaf Kanun Yolunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 1230

c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi ve
Cumhuriyet Başsavcılığının Oluşumu 1232
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler 1233
(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar 1233
(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun Yoluna Giden
Kararlar 1234
(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar (İstinaf Yasağı) 1234
(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli 1235
(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi 1237
(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi 1238
(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 1239
(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 1241
(9) Bölge Adliye Mahkemesi Cumhuriyet Savcısının Görevi 1242
(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme 1243
(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma 1244
(12) Duruşma Hazırlığı 1247
(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma 1248
(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm 1253
(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Direnme Yasağı 1253
(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Herhangi Bir
Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 1254
(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri 1259
3. Temyiz 1260
a) Genel Olarak 1260
b) Temyiz Kanun Yolu 1260
(1) Genel Olarak 1260
(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar 1261
(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi 1261
(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar 1261
(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 1263
(6) Temyiz Nedenleri 1266
(7) Nisbi Temyiz Nedenleri 1268
(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) 1270
(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli 1273
(10) Temyiz Başvurusunda Süre 1273
(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi 1274
(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 1274
(13) Temyiz Gerekçesi 1276
(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından Dolayı
Hükmü Veren Mahkemece Reddi 1278

(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Görevi 1279
(16) Temyiz İsteminin Reddi 1281
(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 1282
(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması 1282
(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması 1282
(20) Duruşmada Usul 1284
(21) Temyizde İncelenecek Hususlar 1285
(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi
Sonucu Verilebilecek Kararlar 1285
(a) Esastan Red (Onama) Kararı 1287
(b) Bozma Kararı 1288
(i) Bozma Kararının İçeriği 1290
(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının İlgili
Mahkeme Gönderilmesi 1291
(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği
İlgili Mahkemenin Yapacağı İşlemler 1292
(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi 1306
(c) Düzeltme (İyileştirme) veya Davanın Esasına Hükmedilmesi 1309
(d) Düşme Kararı 1310
G. Olağanüstü Kanun Yolları 1310
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi. 1312
a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Olağanüstü
Olmasının Nedeni 1312
b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları 1314
c) İtiraz Başvurusunun İçeriği 1315
d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtiraz Yoluna
Başvurmasını Kimler İsteyebilir 1316
e) Yargıtay Özel Dairesinin Olağanüstü İtiraz Yoluna Gidilebilecek
Karar ve/veya Kararları 1317
f) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 1324
g) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel
Kurulunun Verebileceği Kararlar 1327
2. Kanun Yararına Bozma 1329
a) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yollarına Başvurmanın Unsurları 1330
(1) Başvurulacak Karar Bakımından 1330
(2) Gerekçe Bakımından 1341
(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 1342
(4) Başvuru Usulü Bakımından 1343
(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından 1343

(6) Süre Bakımından 1344
(7) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurmada
Ön İnceleme 1344
(8) İncelemenin Niteliği Bakımından 1344
b) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru Üzerine
Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 1345
(1) Bozma Kararı 1345
c) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Sanık veya
Hükümlü Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı Sorunu 1348
d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 1349
3. Yargılamanın Yenilenmesi 1349
a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri 1351
(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 1351
(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 1358
b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 1359
c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma Gerekçesi 1360
d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 1360
e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 1360
(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi 1360
(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Hâl 1360
(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları 1361
(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 1362
(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu Merciin Kabule
Değer Olup Olmadığı Kararı 1362
(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve
Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 1362
(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı Reddi, Aksi
Takdirde Kabulü 1363
f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması 1363
(1) Delillerin Toplanması Aşaması 1363
(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın
Yapılması ve Hüküm Verilmesi 1364
(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı Yapılması ve
Hüküm Verilmesi 1365
ONBİRİNCİ BÖLÜM
ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
I. SERİ MUHAKEME USULÜ 1367
II. BASİT YARGILAMA USULÜ 1371
A. Basit Yargılama Usulünde İtiraz 1372
KAYNAKÇA 1373