Nafaka Hukuku

Ahmet Cemal Ruhi 

Canan Ruhi

Kanunun öngördüğü şartlarda ve yükümlü kıldığı kimseler tarafından, zaruret içinde bulunan kişiye yapılan bir tür yardım olan nafaka; Türk medeni hukukunda, bakım nafakası ve yardım nafakası olarak iki farklı şekilde düzenlenmiştir.

Mesleğe yeni başlamış hukukçuların ihtiyaçları dikkate alınarak ve uygulamaya yönelik olarak hazırlanan eserde, okuyucuların aradığı bilgiye kolayca ulaşabilmeleri için her konu bir bölüm halinde ele alınmıştır.

İçtihat ağırlıklı bir çalışma olan eserin hazırlanmasındaki amaç; okuyucuların Bölge Adliye Mahkemesi ve Yargıtay'ın son yıllarda vermiş olduğu emsal kararlara kolay ulaşmalarını sağlamaktır. Ayrıca konuyla ilgili dava dilekçelerine, tensip, ön inceleme, duruşma tutanakları ile gerekçeli mahkeme kararlarına da yer verilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

Konu Başlıkları

Medeni Hukuk Alanında Nafaka
Yardım Nafakası
Nafaka ile İlgili Hükümler
Milletlerarası Özel Hukuk Alanda Nafaka
Milletlerarası Sözleşmeler ile Getirilen Düzenleme
Yargıtay İçtihatları
Konu ile İlgili Türkiye'nin de Taraf Olduğu Çok Taraflı Milletlerarası Sözleşmeler

İçindekiler

Sunuş 7
Birinci Bölüm
TÜRK MEDENİ HUKUKUNDA NAFAKA
Birinci Kısım
BAKIM NAFAKASI
I. GENEL OLARAK 19
II. TEDBİR NAFAKASI 21
A. Evlilik Birliği Devam Ederken İstenebilecek Tedbir Nafakası 21
1. Evlilik Birliğinden Doğan Yükümlülüklerin Taraflarca Yerine Getirilmemesi 21
2. Haklı Bir Sebebe İstinaden Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi 23
B. Mutlak veya Nisbi Butlan Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 25
C. Boşanma veya Ayrılık Davasında Hükmedilecek Tedbir Nafakası 26
D. Evlat Edinilen Çocuk Lehine Hükmedilecek Tedbir Nafakası 28
E. Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun Çerçevesinde Hükmedilecek Tedbir Nafakası 29
F. Çocuk Koruma Kanunu’na Göre tedbir Nafakası 31
G. Tedbir Nafakası ile İlgili Hükümler 31
1. Tedbir Nafakasının Başlangıcı 31
2. Tedbir Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 33
3. Tedbir Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 36
4. Tedbir Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 36
5. Tedbir Nafakasının Sona Ermesi 36
H. Tedbir Nafakasında Usul Hükümleri 39
1. Taraflar 39
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 40
a. Görevli Mahkeme 40
b. Yetkili Mahkeme 40
3. İspat Yükü 41
III. YOKSULLUK NAFAKASI 43
A. Genel Olarak 43
B. Yoksulluk Nafakasının Koşulları 44
1. Nafaka İsteminde Bulunan Eş, Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşecek Olmalıdır 44
2. Nafaka Talebinde Bulunan Eşin Kusuru Diğer Eşten Daha Ağır Olmamalıdır 47
3. Nafaka Miktarı Nafaka Yükümlüsü Olan Eşin Malî Gücü ile Orantılı Olmalıdır 47
4. Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşecek Olan Taraf Eşinden Nafaka İsteyebilir 48
5. Yoksulluk Nafakası Süresiz Olarak İstenebilir 48
6. Yoksulluk Nafakasına Hükmedilebilmesi, Boşanma Yüzünden Yoksulluğa Düşecek Eşin Talebine Bağlıdır 50
C. Yoksulluk Nafakasının Hükümleri 52
1. Yoksulluk Nafakasının Başlangıcı 52
2. Yoksulluk Nafakası Miktarının Belirlenmesi 55
3. Yoksulluk Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 56
4. Yoksulluk Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 59
5. Yoksulluk Nafakasının Sona Ermesi 60
D. Yoksulluk Nafakasında Usul Hükümleri 62
1. Taraflar 62
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 62
a. Görevli Mahkeme 62
b. Yetkili Mahkeme 63
3. İspat Yükü 63
IV. İŞTİRAK NAFAKASI 64
A. Genel Olarak 64
B. İştirak Nafakasının Mahiyeti 65
1. İştirak Nafakası Ödenmesi Gereken Haller 65
a. Butlanına Karar Verilen Evlilikten Doğan Çocuklar 65
b. Ayrılık Hâlinde Velâyeti Taraflardan Birine Verilen Çocuklar 65
c. Boşanma Hâlinde Velâyet Hakkı Taraflardan Birine Verilen Çocuklar 65
d. Birlikte Yaşamaya Ara Verilmesi Hâlinde Velâyet Hakkı Taraflardan Birine Verilen Çocuklar 67
e. Evlilik Dışında Doğan Çocuklar 67
2. Velâyetin Taraflardan Birine Verilmesi 69
3. İştirak Nafakası 71
C. İştirak Nafakasının Hükümleri 73
1. İştirak Nafakasının Başlangıcı 73
2. İştirak Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 74
3. İştirak Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 77
4. İştirak Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 79
5. İştirak Nafakasının Sona Ermesi 79
D. İştirak Nafakasında Usul Hükümleri 80
1. Taraflar 80
2. Görevli ve Yetkili Mahkeme 82
a. Görevli Mahkeme 82
b. Yetkili Mahkeme 84
3. İspat Yükü 84
İkinci Kısım
YARDIM NAFAKASI
I. GENEL OLARAK 86
II. NAFAKA BORÇLULARI VE ALACAKLILARI 87
A. Üstsoy ve Altsoy 87
B. Kardeşler 88
C. Kamu Kurumları 88
III. YARDIM NAFAKASININ KOŞULLARI 89
A. Nafaka Yükümlülüğünün Nafaka Alacaklısı Bakımından Koşulları 89
1. Talepte Bulunma Koşulu 89
2. Yoksulluk Hâli 89
B. Nafaka Yükümlülüğünün Nafaka Borçlusu Bakımından Koşulları 94
1. Üstsoy ve Altsoyun Ödeme Kabiliyeti 94
2. Yardım Nafakasında Kardeşin Ödeme Kabiliyeti 95
IV. YARDIM NAFAKASINDA SIRA 96
V. YARDIM NAFAKASININ HÜKÜMLERİ 99
A. Yardım Nafakasının Başlangıcı 99
B. Yardım Nafakasının Miktarının Belirlenmesi 100
C. Yardım Nafakasının Artırılması veya Azaltılması 101
D. Yardım Nafakasının Eda Biçimi ve Zamanı 102
E. Yardım Nafakasının Sona Ermesi 102
VI. YARDIM NAFAKASINDA USUL HÜKÜMLERİ 103
A. Taraflar 103
B. Görevli ve Yetkili Mahkeme 104
1. Görevli Mahkeme 104
2. Yetkili Mahkeme 105
C. İspat Yükü 105
Üçüncü Kısım
NAFAKA İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
I. NAFAKAYA İLİŞKİN MAHKEME KARARLARININ SONUÇLARI 106
A. Nafaka Konusunda Verilen Ara Karar veya Nihai Kararın Cebri İcra Yolu İle Tahsili 106
B. Nafaka İlâmının İcrasının Durdurulması Kararı Verilemez 108
C. Alacağı Bir İlâma Dayanan Nafaka Alacaklısının Hacze İmtiyazlı İştirak Yetkisi 108
D. Nafaka Borcunun Ödenmemesi Hâlinde Cezaî Yaptırım 109
II. NAFAKA ALACAĞININ ÖZELLİKLERİ 113
A. Genel Olarak 113
B. Nafaka Alacağının Kendisine Mahsus Olan Özellikleri 113
1. Nafaka Alacağı Alacaklının Rızası Bulunmadan Takas Edilemez 113
2. Nafaka Alacağı Üzerinde Rehin Tesis Edilemez 113
3. Nafaka Alacağı Haczedilemez 114
4. Henüz Doğmamış Nafaka Alacağından Feragat Edilemez 114
5. Nafaka Alacağının Üçüncü Bir Kişiye Temlik Edilmesi Kural Olarak Mümkün Değildir 114
6. Nafaka Alacağı Miras Yoluyla Geçmez 115
7. Taraflar Arasında Açıkça Anlaşma Olmadıkça Nafaka Alacağının Yabancı Para ile Ödenmesine Karar Verilemez 116
8. Nafaka Alacağında Zamanaşımı Süresi Öngörülmüştür 116
9. Nafaka Alacağı Kural Olarak Nakden ve Peşin Olarak Ödenir, Dava Tarihinden İtibaren Faize Karar Verilemez 117
10. Nafaka Alacağı İç Hukukta Kamu Düzeni ile İlgilidir 117
III. NAFAKA DAVASI İLE İLGİLİ BAZI HUSUSLAR 118
A. Adli Yardım 118
B. Yargılama Harç ve Giderleri 119
C. Vekâlet Ücreti 120
D. Yargılama Usulü 121
E. Kanun Yolu 121
1. İstinaf 122
2. Temyiz 122
3. Yargılamanın İadesi 123
F. Hüküm 123
G. Hükmün Tashihi ve Tavzih 124
İkinci Bölüm
MİLLETLERARASI ÖZEL HUKUK ALANINDA NAFAKA
Birinci Kısım
YABANCI UNSURLU NAFAKA DAVALARINDA
UYGULANACAK HUKUK
I. YABANCI UNSURLU NAFAKA DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK 127
A. Genel Olarak 127
B. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunda Nafakaya Uygulanacak Hukuk 128
1. Tedbir Nafakası 128
2. İştirak Nafakası 128
3. Yoksulluk Nafakası 129
4. Yardım Nafakası 130
II. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELERDE NAFAKAYA UYGULANACAK HUKUK 130
A. 24 Ekim 1956 Tarihli Çocuklara Karşı Nafaka Yükümlülüklerine Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme 130
B. 2 Ekim 1973 Tarihli Nafaka Yükümlülüğüne Uygulanacak Kanuna Dair Sözleşme 132
İkinci Kısım
NAFAKA İLE İLGİLİ YABANCI MAHKEME İLÂMLARININ
TÜRKİYE’DE TENFİZİ
I. YABANCI MAHKEME İLÂMLARININ TANIMASI VE TENFİZİ KONUSUNA GENEL BAKIŞ 135
A. Tarihi Gelişme 135
1. Tanıma ve Tenfiz Müessesesini Kabul Etmeyen Sistemler 137
2. Tanıma ve Tenfiz Müessesesini Kabul Eden Sistem ve Görüşler 137
B. Tanıma ve Tenfiz İle İlgili Türk Hukukundaki Düzenleme 138
1. Osmanlı Döneminde Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması ve Tenfizi 138
2. Muvakkat Kanun Zamanında Tanıma ve Tenfiz ile İlgili Düzenleme 138
II. NAFAKA İLE İLGİLİ YABANCI MAHKEME İLÂMLARININ TÜRKİYE’DE TANINMASI VE TENFİZİ 139
A. Tanıma ve Tenfiz 139
B. Türk Hukukunda Tanıma ve Tenfiz ile İlgili Düzenleme 141
1. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunla Getirilen Düzenleme 141
2. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun 50. Maddesinde Aranan Ön Koşullar 142
a. Yabancı Mahkemelerden Verilmiş Bir İlâm Olmalı 142
b. Bu İlâm Hukuk Davalarına İlişkin Olmalı 144
c. Yabancı Mahkeme Kararı Kesin Hüküm Teşkil Etmeli 145
3. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanunun 54. Maddesinde Aranan Asıl Koşullar 147
a. Karşılıklılık 147
b. Münhasır Yetki veya Aşırı Yetki 150
c. Kamu Düzeni 152
d. Savunma Hakkı 159
Üçüncü Kısım
TANIMA VE TENFİZ USULÜ
I. GENEL OLARAK 161
II. TANIMA VE TENFİZ DAVASINDA UYGULANACAK USUL 161
A. Görev ve Yetki 161
1. Görev 161
2. Yetki 164
B. Teminat 165
C. Taraflar, Tanıma İstemi ve Dilekçeye Eklenecek Belgeler 168
1. Taraflar 168
2. Tanıma İstemi ve Tanıma Dilekçesinde Bulunması Gerekli Hususlar 169
a. Tanıma İstemi 169
b. Tanıma Dilekçesinde Bulunması Gerekli Hususlar 172
3. Dilekçeye Eklenecek Belgeler 172
D. Davanın Açılması 177
1. Dava Dilekçesinin Hazırlanması 177
2. Davanın Açılması 178
3. Davalıya Tebligat Yapılma Zorunluluğu 181
4. Davaya Cevap 181
5. Yargılama Usulü 183
6. Tanıma ve Tenfiz İsteminin Kapsamı 187
7. İspat Yükü 188
8. İtirazlar 189
a. Tanıma veya Tenfiz Şartlarının Bulunmadığı 190
b. İlâmın Daha Önce Kısmen veya Tamamen Yerine Getirildiği 191
c. İlâmın Yerine Getirilmesine Engel Bir Sebebin Ortaya Çıktığı 191
9. Kararın Şekli 191
10. Zamanaşımı 192
F. Tanıma Davasında Verilecek Kararlar 193
1. Tanıma Kararı 193
2. Red Kararı 195
3. Kesinleşmiş Yabancı Mahkeme Kararının Kesin Hüküm Kuvvetinin Kapsamı 195
4. Kesin Hüküm Kuvvetinin Kabul Edildiği Zaman 195
5. Tanınan Yabancı Mahkeme İlâmlarının Etkisi 196
6. Tanınmayan Yabancı Mahkeme İlâmlarının Etkisi 198
H. Tenfiz Davasında Verilecek Kararlar 198
1. Tenfiz Kararı 199
2. Tenfiz Kararının Reddi 200
3. Kısmi Tenfiz Kararı 201
I. Yargılama Harç ve Giderleri 202
İ. Tenfiz Kararının Sonuçları 203
1. Tenfiz Kararının Yerine Getirilmesi 203
a. Tenfizine Karar Verilen Yabancı Mahkeme Kararı 203
b. Tenfizine Karar Verilmiş İlâm Aynı Zamanda Tanınmış Olur 203
c. Tenfizine Karar Verilen Yabancı Mahkeme İlâmının İcrası 203
2. Tenfiz Talebinin Reddi Kararı 204
a. Tenfizin Reddi Kararından Sonra Yeni Bir Tenfiz Davasının Açılması 204
b. Tenfiz Talebinin Reddi Kararından Sonra Aynı Konuda Yeni Bir Dava Açılması 204
c. Hakkında Tenfiz Talebi Reddedilen Kararın Delil Olarak Kullanılması 205
3. Faiz 205
J. Davalar veya Kararlar Arasında İhtilaf 205
1. Davalar Arasında İhtilaf 205
2. Bir Kararla Bir Dava Arasında İhtilaf 206
3. Kararlar Arasında İhtilaf 206
K. Hüküm 206
L. Kanun Yolları 207
1. Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunda Yer Alan Özel Düzenleme 207
2. Hukuk Muhakemeleri Kanunundaki Düzenleme 208
a. Olağan Kanun Yolları 208
aa. İstinaf 208
bb. Temyiz 210
b. Olağanüstü Kanun Yolu (Yargılamanın İadesi) 211
M. Hükmün Tashihi ve Tavzih 214
III. MİLLETLERARASI SÖZLEŞMELER İLE GETİRİLEN DÜZENLEME 215
A. Genel Olarak 215
B. Türkiye’nin Taraf Olduğu Çok Taraflı Sözleşmeler 216
C. Türkiye’nin Yapmış Olduğu İki Taraflı Sözleşmeler 216
Üçüncü Bölüm
NAFAKA ALACAKLARININ YABANCI ÜLKELERDE TAHSİLİ HAKKINDA 20 HAZİRAN 1956 TARİHLİ
NEW YORK SÖZLEŞMESİ
I. GENEL OLARAK 219
II. TARİHÇE 220
A. Nafaka Konusundaki Uluslararası Çalışmalar 220
B. New York Sözleşmesi 222
C. New York Sözleşmesi ile İlgili 13 – 17 Kasım 1995 Tarihli La Haye Konferansı 223
III. SÖZLEŞMENİN GENEL TANIMLANMASI 223
IV. SÖZLEŞMEYE TARAF OLAN ÜLKELER 223
V. SÖZLEŞMEDEKİ HUKUKİ DÜZENLEME 224
A. Sözleşmenin Amacı 224
B. Sözleşmenin Uygulama Alanı 225
C. Sözleşmenin Uygulama Organları 225
D. Sözleşmenin Uygulanma Biçimi 227
1. Gönderici Makama Başvuru ve Gerekli Belgeler 227
a. Talep Formu 229
b. Mahkeme İlâmı veya Ara Kararı Örneği ve Çevirisi 231
c. Adlî Yardım Belgesi ve Çevirisi 235
d. Vekâletname ve Çevirisi 236
e. Çok Dilli Nüfus Kayıt Örneği ve Çevirisi 237
f. Tebligat Belgeleri ve Bu Belgelerin Çevirisi 238
g. Nafaka Alacaklıları ve Borçlunun Birer Fotoğrafları 239
h. Bakiye Nafaka Alacağı Listesi 239
ı. Banka Hesap Formu 239
i. Nafaka Alacaklısının İfadesi ve Çevirisi 240
2. Gönderici Makamın Görevleri 241
3. Aracı Kurumun Görevleri 242
4. Belgelerin Düzenlenmesinde ve İşlemlerin Yürütülmesinde Dikkat Edilecek Olan Hususlar 251
5. İstinabe 254
6. Adlî Kararların Tadili 255
7. Muafiyet ve Kolaylıklar 255
8. Paranın Transferi 256
9. İhtilâfın Hâlli 260
10. İhtirazi Kayıtlar 260
11. Mütekabiliyet 261
VI. ÜLKE BAKIMINDAN UYGULAMA 261
A. Kural 261
B. Federal Devletler Açısından Uygulama 261
C. Muhtariyeti Olan veya Vesayet Altında Olan Devletler Açısından Uygulama 262
VII. YÜRÜRLÜK HÜKÜMLERİ 262
A. İmza, Onama ve Katılma 262
B. Yürürlüğe Giriş 263
C. Fesih 263
D. Tadil 264
VIII. GENEL SEKRETERİN GÖREVLERİ 264
IX. SÖZLEŞMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ 264
BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARLARI 267
YARGITAY DAİRE KARARLARI 341
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARLARI 849
DAVA DİLEKÇELERİ 973
Adli Yardım İstemi Dilekçesi 973
Bağımsız Açılan Tedbir Nafakası Davası Dilekçesi 974
Boşanma Davası İle Birlikte Tedbir ve Yoksulluk Nafakası İstemi Dilekçesi 975
Boşanma, Tedbir, İştirak ve Yoksulluk Nafakası Dava Dilekçesi 976
İştirak Nafakasının Artırımı Talebine İlişkin Dava Dilekçesi 977
Eğitime Devam Eden Ergin Çocuğun Yardım Nafakası Talebi Dilekçesi 978
Boşanma ve Boşanmanın Fer’i Sonuçlarına Dair Dava Dilekçesi 979
Tanıma Sebebi İle Tedbir Nafakası Davası Dilekçesi 981
Babalık Nedeni İle Tedbir Nafakası Davası Dilekçesi 982
İştirak Nafakasının Dava Tarihinden İtibaren Artırılması Davası Dilekçesi 983
Yoksulluk Nafakasının Kaldırılması/İndirim Yapılması Talebi Dilekçesi 985
İştirak Nafakasının Artırılması 988
Yoksulluk Nafakasının Artırılması Davası Dilekçesi 990
Nafakaya İlişkin Yabancı Mahkeme Kararının Tenfizi Davası Dilekçesi 992
Yararlanılan Kaynaklar 993
Kavramlar Dizini 997