Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Organik Bağ

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 18
I. BÖLÜM:
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
GİRİŞ 21
I. KISIM:
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TEORİSİ VE
TARİHSEL GELİŞİM
1. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TEORİSİ 27
2. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASININ TÜRLERİ 33
2.1. Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 33
2.2. Tüzel kişilik Perdesinin Tersine Kaldırılması 34
2.3. Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılmasında Üçlü Yapı 35
2.4. Tüzel Kişilik Perdesinin Yatay Kaldırılması 36
2.5. Tüzel Kişilik Perdesinin Gönüllü Kaldırılması 36
3. SERMAYE ŞİRKETLERİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ: AVANTAJLAR–SINIRLAR 38
3.1. Sınırlı Sorumluluk 39
3.1.1. Richard Posner’ın Çalışmaları 40
3.1.2. Verimlilik Teorisi 41
3.1.3. Oransallık Teorisi 46
3.2. Ayrı Tüzel Kişilik İlkesi 47
3.2.1. Farazi/Kurgu Kişilik Kuramı 48
3.2.2. Gerçek Kişi Kuramı 50
3.2.3. Anglo–Sakson Sisteminde Ayrı Tüzel Kişilik Kuramları 51
3.2.4. Türk Hukukunda Sermaye Şirketlerinin Tüzel Kişiliği 54
3.3. Ayrı Malvarlığı –Sermayenin ve Malvarlığının Korunması 54
3.4. Türk Ticaret Kanunu ve Diğer Kanunlar Açısından Sermaye ve Korunmasının Değerlendirilmesi 58
3.4.1. Muhasebe ve Denetim Standartlarına Göre Sermaye ve Sermayenin Korunması 63
3.4.1.1. Finansal Raporlar, Muhasebe Standartları ve Sermaye 63
3.4.1.2. Denetim Esasları ve Sermaye 66
3.4.1.3. Sermaye, Özsermaye ve Sermayenin Korunması 67
3.4.2. TTK Düzenlemelerine Göre Sermaye ve Sermayenin Korunması 70
3.4.2.1. Anonim Şirketlerde Sermaye ve Sermayenin Korunması 71
3.4.2.2. Limited Şirketlerde Sermaye ve Sermayenin Korunması 80
4. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TALEBİNİN HUKUKİ KAYNAKLARI 81
5. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TEORİSİNİ SAVUNAN GÖRÜŞLER 84
5.1. Ortak Hukuk: Hakkaniyet 84
5.2. Sivil Hukuk: Hakkın Kötüye Kullanılması ve Normun Amacı 85
5.3. Uluslararası Kurumların Çalışmaları 88
6. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASINA KARŞI ÇIKAN GÖRÜŞLER 91
6.1. Professor Bainbridge ’in Önerisi 93
6.2. Zorunlu Sigorta Önerisi 93
6.3. Zorunlu Sermaye Önerisi 95
6.4. Yönetim Sorumluluğunun Düzenlenmesi 95
6.5. Girdilerin Düzenlenmesi 96
6.6. Yasal Formalitelere Uyum 96
7. ÜLKE UYGULAMALARI 97
7.1. ABD Uygulaması 97
7.1.1. Re Muncie Pulp Co., 139 F. 546 (2nd Cir. 1905) Kararı 98
7.1.2. Watertown Paper Company 1909 Kararı 100
7.1.3. Higgins v. Cal. Petroleum & Asphalt Company, et all (1905) Kararı. 102
7.1.4. United States v. Milwaukee Refrigerator Transit Company at all, (1905) Kararı 106
7.2. İngiltere Uygulaması 108
7.2.1. Salomon v A Salomon&Co Ltd. (1896) UKHL Kararı 109
7.2.2. Macaura v Northern Assurance Co Ltd. [1925] AC 619 Kararı 114
7.2.3. Gilford Motor Co Ltd v Horne [1933] Ch 935 Kararı 115
7.2.4. Jones v Lipman [1962] 1 WLR 832 Kararı 117
7.2.5. Gencor ACP Ltd. v Dalby [2000] 2 BCLC 734 Kararı 118
7.2.6. Smith, Stone & Knight Ltd. v Birmingham Corporation 1939 Kararı 118
7.3. Almanya Uygulaması 120
7.4. İsviçre Uygulaması 125
7.5. Türkiye Uygulaması 130
7.5.1. Giriş 130
7.5.2. Türk Medeni Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Tüzel Kişilik 133
7.5.3. Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılmasında Hâkimin Takdir Yetkisi 135
7.5.4. İspat Külfeti 140
7.5.5. Hukuk Muhakemeleri Kanununun İspat Hükümleri 140
7.5.5.1. TTK Hükümlerine Göre İspat Külfeti 144
7.6. TTK’nın Alacaklıyı Korumaya Yönelik Hükümleri 147
7.7. Şahıs ve Sermaye Şirketlerinin Ortakları ve Sorumlulukları 150
7.7.1. Şahıs Şirketlerinin Ortakları ve Sorumlulukları 151
7.7.2. Sermaye Şirketlerinin Pay Sahipleri, Yöneticileri ve Sorumlulukları 155
7.7.3. Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Yönetimle Görevli Kişilerin Yükümlülükleri, Görev ve Yetkileri ve Sorumlulukları 160
7.7.3.1. Özen ve Bağlılık Yükümlülüğü 160
7.7.3.2. Görev ve Yetkiler 163
7.7.3.3. Genel Olarak Sorumluluklar 165
7.7.3.4. Yönetim Kurulu Üyelerinin TTK’nın 553. maddesi Hükmüne Göre Sorumlulukları 170
7.7.3.4.1. Şirket Zararı, İflas Hali ve Teselsül 172
7.7.3.4.1.1. Şirket Zararı 172
7.7.3.4.1.2. Şirketin İflası 173
7.7.3.4.1.3. Teselsül ve Başvuru 175
7.7.3.4.2. Şirket Zararı ile İflas ve Teselsül Hükümlerinin Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması Açısından Değerlendirilmesi 179
8. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI TALEBİ NE ZAMAN VE NASIL YAPILMALI VE ÖNLENMESİ İÇİN HANGİ TEDBİRLER ALINMALIDIR. 183
9. ARABULUCULUK KANUNLARI VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 188
9.1. 6325 Sayılı Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu ve TTK 189
9.2. 7036 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu 193
10. TÜRK YARGI KARARLARI 196
10.1. Ret Kararları 196
10.2. Kabul Kararları 218
II. KISIM:
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN TERSİNE KALDIRILMASI
1. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN TERSİNE KALDIRILMASI 231
2. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN TERSİNE KALDIRILMASINA YAPILAN İTİRAZLAR 234
3. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN TERSİNE KALDIRILMASINDA YÖNTEMLER 236
3.1. İçeriden Tüzel Kişilik Perdesinin Tersine Kaldırılması
(Inside Reverse Piercing) 236
3.2. Dışarıdan Tüzel Kişilik Perdesinin Tersine Kaldırılması
(Outside Reverse Piercing) 236
3.3. Tüzel Kişilik Perdesinin Tersine Kaldırılmasında Uygulanan Yöntemler 237
4. ÜLKE UYGULAMALARI 239
4.1. ABD Uygulaması 239
III. KISIM:
ŞİRKETLER TOPLULUĞU VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. ŞİRKETLER TOPLULUĞU 267
2. ŞİRKETLER TOPLULUĞUNDA TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN GELENEKSEL VE TERSİNE KALDIRILMASI 273
3. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASINDA ANA UNSUR:
KONTROL VE İSPATI 277
3.1. IFRS Standartları Çerçevesinde Kontrol 279
3.2. Şirketler Topluluğu Bağlamında Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Kontrol 281
3.3. Haksız Fiillerde Alacaklının Araç ve Vekil Teorileri Kapsamında Yavru Şirketin Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Kontrol 283
3.3.1. Araç Kuramı ve Kontrol 283
3.3.2. Vekil Kuramı ve Kontrol 285
3.3.3. İkinci Kişilik ve Kontrol 286
3.3.4. Hakkaniyetin Gerektirdiği Diğer Hallerde Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması ve Kontrol 287
3.4. Sözleşmeye Dayalı Anlaşmazlık ve Alacaklarda Yavru Şirketin Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması, Ana Şirketin Sorumluluğu ve Kontrol 287
4. ÜLKE UYGULAMALARI 288
4.1. ABD Uygulaması 288
4.2. İngiltere Uygulaması 305
4.3. Almanya Uygulaması 313
4.4. Türkiye Uygulaması 323
4.4.1. Şirketler Topluluğu Düzenlemeleri 323
4.4.1.1. Hakim ve Bağlı Şirket 325
4.4.1.2. Pay ve Oy Oranlarının Hesaplanması 328
4.4.1.3. Karşılıklı İştirak 328
4.4.1.4. Bildirim, Tescil ve İlan Yükümlülükleri 329
4.4.1.5. Bağlı ve Hakim Şirketlerin Raporları 329
4.4.1.6. Bağlı Şirketler Hakkında Bilgi Alma 331
4.4.1.7. Hakların Donması 331
4.4.1.8. Hakimiyetin Hukuka Aykırı Kullanılması 331
4.4.1.9. Tam Hakimiyet Halinde Talimat 336
4.4.1.10. İstisna 337
4.4.1.11. Bağlı Şirketin Organlarının Şirkete ve Pay Sahiplerine Karşı Sorumsuzluğu 337
4.4.1.12. Şirket Alacaklılarının Dava Hakkı 338
4.4.1.13. Özel Denetim 338
4.4.1.14. Satın Alma Hakkı 339
4.4.1.15. Güvenden Doğan Sorumluluk 339
4.4.2. Şirketler Topluluğunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 341
4.4.3. Yargı Kararları 342
4.4.3.1. Ret Kararları 342
4.4.3.2. Kabul Kararları 350
IV. KISIM:
TÜRK TİCARET KANUNU HÜKÜMLERİNE GÖRE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 361
2. TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILDIĞI HALLER 361
2.1. Tescilden Önceki İşlemlerden Kaynaklanan Sorumluluk 361
2.2. Pay Sahiplerinin Şirkete Borçlanma Yasağı ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 362
2.3. Şirketle İşlem Yapma ve Borçlanma Yasağına Aykırı İşlemler ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 363
2.4. Rekabet Yasağı ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 365
2.5. Şirketler Topluluğunda Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 366
V. KISIM:
TÜRK VERGİ KANUNLARINA GÖRE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 371
2. VERGİ MÜKELLEFİYETİ VE TAHAKKUK VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 371
2.1. Vergi Mükellefi, Vergi Sorumlusu ve Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu 371
2.2. İkmalen, Re’sen ve İdarece Vergi Tarhı 373
2.3. Vergi Güvenlik Müesseseleri 375
2.3.1. Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazancı 376
2.3.2. Örtülü Sermaye 379
2.3.3. Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı 383
2.3.4. Dar Mükellefiyette Vergi Kesintisi 387
3. AMME ALACAĞININ TAHSİLİ VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 388
3.1. İptal Davaları 388
3.2. Limited Şirketlerin Amme Borçları ve Ortakların Sorumlulukları 391
3.3. Anonim Şirketler ve Kanuni Temsilcilerin Sorumluluğu 393
4. MÜKELLEFİYETİN RE’SEN TERKİNİ VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI 397
5. YARGI KARARLARI 398
VI. KISIM:
ULUSLARARASI TİCARİ İŞLEMLERDE YABANCI KAMU GÖREVLİSİNE RÜŞVET VERİLMESİNİN ÖNLENMESİ SÖZLEŞMESİ VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 405
2. RÜŞVETİN TANIMI 407
2.1. Rüşvetin Sözleşmeler Kapsamında Tanımı 407
2.2. Rüşvetin Asil–vekil Problemi Çerçevesinde Tanımı 409
3. OECD SÖZLEŞMESİ VE TÜRKİYE 411
4. RÜŞVET SORUŞTURMALARI VE RÜŞVETLE İLGİLİ DİĞER İNCELEMELER 411
5. OECD SÖZLEŞMESİ VE TÜRK CEZA KANUNUNA GÖRE RÜŞVET VERME SUÇUNUN TANIMI, UNSURLARI VE SORUŞTURMA ESASLARI 412
5.1. Sözleşmeye Göre Rüşvet Suçunun Tanımı, Unsurları ve Soruşturma Esasları 412
5.2. Türk Ceza Kanununa Göre Rüşvet Suçunun Tanımı, Unsurları, Cezası ve Soruşturma Esasları 413
6. TÜZEL KİŞİLERİN SORUMLULUĞU VE CEZALAR 415
6.1. Rüşvetle Mücadelede Tüzel Kişilerin Sorumluluğu 415
6.2. Tüzel Kişilerin Sorumluluğunda Hukuki Yaklaşımlar ve Kabahatler Kanunu 416
7. ÜLKE UYGULAMALARI 419
7.1. ABD Uygulaması 420
7.2. İngiltere Uygulaması 424
7.3. İtalya Uygulaması 424
7.4. Fransa Uygulaması 425
7.5. Almanya Uygulaması 425
7.6. Hollanda Uygulaması 425
7.7. Türkiye Uygulaması 426
VII. KISIM:
BOŞANMA DAVALARI VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 427
2. ÜLKE UYGULAMALARI 427
2.1. ABD Uygulaması 427
2.2. İngiltere Uygulaması 429
2.3. Kanada Uygulaması 440
2.4. Türkiye Uygulaması 446
VIII. KISIM:
İFLAS VE TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 449
2. UNCITRAL’İN MODEL İFLAS KANUNU VE REHBER AÇIKLAMALARI 451
2.1. Yerel Sorunlar 452
2.2. Başvuru ve İflasın Başlaması 453
2.3. İflas İşlemlerine Başlanması Halinde Varlıklara Yapılacak İşlemler 458
2.4. Çareler/Çözümler 463
3. ÜLKE UYGULAMALARI 476
3.1. ABD Uygulaması 477
3.2. İngiltere Uygulaması 510
3.3. Almanya Uygulaması 512
3.4. Türkiye Uygulaması 516
3.4.1. Giriş 516
3.4.2. Yargı Kararları 519
IX. KISIM:
ÇEVREYE VERİLEN ZARARLARDA ANA ŞİRKET,
KANUNİ TEMSİLCİLER VE YÖNETİCİLERİN SORUMLULUĞU VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 535
2. ÜLKE UYGULAMALARI 538
2.1. ABD Uygulaması 538
2.1.1. Giriş 538
2.1.2. Yargı Kararları 545
2.2. İngiltere Uygulaması 560
2.3. Norveç Uygulaması 564
2.4. AB ve Çevre Temizliği Uygulamaları 567
2.5. Türkiye Uygulaması 568
2.5.1. Çevre Kanunu 569
2.5.2. Denizlerin ve Çevresinin Korunması, Petrol Kirliliği Hukuki Sorumluluğu ve Tazminat 581
2.5.2.1. 1992 Hukuki Sorumluluk Sözleşmesi ve 1992 Fon Sözleşmesi ve 2003 Ek Fon Protokolü 581
2.5.2.2. Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair 5312 Sayılı Kanun 591
2.5.3. 2001 Gemi Yakıtlarından Kaynaklanan Petrol Kirliliği Zararının Hukuki Sorumluluğu Hakkında Uluslararası Sözleşme 598
2.5.4. Çevrenin ve Denizlerin Korunması, Petrol Kirliliği ve Maddi Sorumluluklar ve Sorumlular 601
2.5.5. Yargı Kararları 604
2.5.5.1. Yargıtay Kararları 605
2.5.5.2. Danıştay Kararları 630
X. KISIM:
BANKACILIK KANUNU VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 633
2. ÜLKE UYGULAMALARI 636
2.1. ABD Uygulaması 636
2.1.1. Giriş 636
2.1.2. Yargı kararları 642
2.2. Avrupa Birliği Uygulaması 647
2.3. Türkiye Uygulaması 654
2.3.1. Giriş 654
2.3.2. Yasal Düzenlemeler 657
2.3.3. Yargı Kararları 674
XI. KISIM:
REKABETİN KORUNMASI DÜZENLEMELERİ VE
TÜZEL KİŞİLİK PERDESİNİN KALDIRILMASI
1. GİRİŞ 797
2. ÜLKE UYGULAMALARI 800
2.1. ABD Uygulaması 800
2.1.1. Giriş 800
2.1.2. Yargı Kararları 806
2.2. AB Uygulaması 815
2.2.1. AB Mevzuatı 815
1.1. Soruşturmalar ve Yargı Süreci 819
1.2. Cezalar 820
2.2.2. Teşebbüs Kavramı, Tek Ekonomik Birim Teorisi ve Tüzel Kişilik Perdesinin Kaldırılması 823
2.2.3. Yargı Kararları 830
2.3. Türkiye Uygulaması 859
2.3.1. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun 859
2.3.2. Rekabete Aykırı İşlemler–Yasaklanan Faaliyetler 861
2.3.1.1. Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar 861
2.3.1.2. Hakim Durumun Kötüye Kullanılması 862
2.3.1.3. Birleşme veya Devralma 863
2.3.1.4. Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Düzenlemelerinin İhlali Sonucu Ortaya Çıkabilecek Haller 864
2.3.1.5. Teşebbüs, Teşebbüs Birlikleri ve Tek Ekonomik Birim ve Ceza Uygulaması 865
2.3.2. Rekabet Kurulu Kararları 869
II. BÖLÜM:
ORGANİK BAĞ
1. ORGANİK BAĞ TEORİSİ 877
2. ÜLKE UYGULAMALARI 879
2.1. ABD Uygulaması 879
2.1.1. Genel Açıklama 879
2.1.2. Yargı Kararları 881
2.2. İngiltere Uygulaması 899
2.2.1. Genel Açıklama 899
2.2.2. Yargı Kararları 902
3. AVUSTRALYA UYGULAMASI 907
3.1. Genel Açıklama 907
3.2. Yargı Kararları 908
4. TÜRKİYE UYGULAMASI 918
4.1. Organik Bağ Teorisinin Özellikleri ve İspat Külfeti 918
4.2. Yargı Kararları 922
4.2.1. Yargıtay Kararları 922
4.2.1.1. Organik Bağın İspatı, Alacak, İptal ve İcra–İflas Davaları 922
4.2.1.2. Organik Bağ ve İstihkak İddiaları Davaları 964
4.2.1.3. Organik Bağ ve İşçilik Alacakları Davaları 983
4.2.2. Danıştay Kararları 1026