Anayasa Hukukuna Giriş

İÇİNDEKİLER
SUNUŞ. V
GİRİŞ: HUKUK VE ANAYASA HUKUKU . 1
I- ANAYASA, DEVLET VE İKTİDAR KAVRAMLARI 5
A- DEVLETİN BİÇİMSEL TEMELİ OLARAK ANAYASA 5
1. ANAYASA KAVRAMI 5
2. ANAYASANIN YAPILMASI VE DEĞİŞTİRİLMESİ 7
a. Anayasayı Yapan (Asli Kurucu) İktidar 7
b. Anayasayı Değiştiren (Türev Kurucu) iktidar 9
3- ANAYASANIN ÜSTÜNLÜĞÜ VE
BAĞLAYICILIĞI 11
B- DEVLET VE DEVLETİN KURUCU UNSURLARI 12
C- SİYASİ İKTİDAR, EGEMENLİK VE VEKALET
İLİŞKİLERİ 14
D- KUVVETLER AYRILIĞI İLKESİ 16
E- EGEMENLİĞİN KULLANILMASI BAKIMINDAN
YÖNETİM ŞEKİLLERİ . 18
1- DOĞRUDAN HÜKÜMET (DEMOKRASİ) 18
2- TEMSİLİ HÜKÜMET (DEMOKRASİ) 18
3- YARI DOĞRUDAN HÜKÜMET (DEMOKRASİ) 19
4- YARI TEMSİLİ HÜKÜMET (DEMOKRASİ). 21
F- KUVVETLER ARASINDAKİ İLİŞKİLERE GÖRE
TEMSİLİ HÜKÜMET TÜRLERİ . 21
1- MECLİS HÜKÜMETİ. 22
2- BAŞKANLIK REJİMİ. 23
X İçindekiler
3- PARLAMENTER REJİM . 25
4- YARI BAŞKANLIK REJİMİ . 27
G- YAPILARI BAKIMINDAN DEVLET ŞEKİLLERİ 28
1- TEK YAPILI DEVLET . 28
a. Merkezi Tek Yapılı (Üniter) Devlet. 28
b. Bölgeli devlet . 32
2- KARMA YAPILI DEVLET . 32
a. Konfederasyon . 32
b. Federasyon . 33
H- EGEMENLİĞİN KAYNAĞI BAKIMINDAN
DEVLET ŞEKİLLERİ 35
1- MONARŞİ 35
2- CUMHURİYET . 36
II- CUMHURİYETİN NİTELİKLERİ 39
A- BAŞLANGIÇ VE HUKUKİ DEĞERİ . 40
B- ATATÜRK MİLLİYETÇİLİĞİNE BAĞLI DEVLET. 41
C- LÂİK DEVLET. 43
D- İNSAN HAKLARINA SAYGILI DEVLET 46
1- İNSAN HAKLARININ DOĞUŞU VE
GELİŞMESİ 46
2- TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN
SINIFLANDIRILMASI 48
3- TEMEL HAK VE HÜRRİYETLERİN
SINIRLANMASI 51
a. Olağan Dönem Rejimi 51
b. Olağanüstü Dönem Rejimi. 53
c. Temel Hak ve Hürriyetleri Kötüye Kullanma Yasağı 55
4- KİŞİNİN HAKLARI VE ÖDEVLERİ 56
a. Kişi Dokunulmazlığı, Kişinin Maddi ve
Manevi Varlığını Geliştirme Hakkı, Zorla
Çalıştırma Yasağı. 56
İçindekiler XI
b. Kişi Hürriyeti ve Güvenliği. 57
c. Özel Hayatın Gizliliği, Konut Dokunulmazlığı,
Haberleşme Hürriyeti . 59
d. Yerleşme ve Seyahat Hürriyeti . 60
e. Düşünce ve Kanaat, Düşünceyi Açıklama ve
Yayma Hürriyeti . 61
f. Bilim ve Sanat Hürriyeti . 63
g. Basın Hürriyeti, Basın ve Yayımla İlgili Güvenceler. 64
h. Düzeltme ve Cevap Hakkı 66
ı. Dernek Kurma Hakkı. 66
i. Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Düzenleme Hakkı 68
E- SOSYAL DEVLET . 69
1- SOSYAL DEVLETİN DOĞUŞU VE GELİŞİMİ. 69
2- SOSYAL VE EKONOMİK HAKLAR VE
ÖDEVLER 70
a. Ailenin Korunması ve Çocuk Hakları 71
b. Eğitim ve Öğrenim Hakkı ve Ödevi. 71
c. Çalışma ve Sözleşme Hürriyeti ve Çalışma ile
İlgili Güvenceler. 73
d. Sendika Kurma Hakkı . 74
e. Toplu İş Sözleşmesi Hakkı ve Toplu Sözleşme
Hakkı 75
f. Grev Hakkı ve Lokavt 76
g. Ücrette Adaletin Sağlanması ve Sosyal
Güvenlik Hakları . 77
h. Sağlık, Çevre ve Konut Hakları 78
ı. Gençliğin, Sanatın ve Sanatçının Korunması ve
Sporun Geliştirilmesi . 78
i. Tarım, Hayvancılık ve Ormanlar ile Bu
Alanlarda Çalışanların Korunması 79
j. Esnafın ve Tüketicilerin Korunması,
Kooperatifçiliğin Geliştirilmesi. 80
k. Mülkiyet Hakkı . 80
XII İçindekiler
l. Toprağın, Kıyıların, Tarih, Kültür ve Tabiat
Varlıklarının Korunması. 81
m. Kamulaştırma 82
n. Devletleştirme ve Özelleştirme . 83
o. Planlama ve Piyasaların Denetimi 83
F- DEMOKRATİK DEVLET 84
1- DEMOKRATİK DEVLET OLMANIN
KOŞULLARI. 84
2- SEÇİM, SEÇİMİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE
SEÇİM SİSTEMLERİ. 85
a. Seçim . 85
b. Seçim Hukukunun Temel İlkeleri. 87
aa. Seçimlerin Serbestliği . 87
bb. . Genel Oy 88
cc. Seçimin Bireyselliği ve Eşit Oy. 88
dd. Tek Dereceli Seçim. 89
ee. Gizli Oy ve Açık Sayım Döküm. 89
ff. Yargı Yönetimi ve Denetimi . 90
c. Seçmen Olabilmenin Koşulları. 90
d. Milletvekili Seçilmenin Koşulları . 91
e. Seçim Çevreleri 92
f. Seçim Sistemleri 93
3- SİYASİ PARTİLER. 94
a. Siyasi Partilerin Ortaya Çıkışı ve İşlevleri 94
b. Siyasi Partilerin Kurulmasında ve Faaliyetlerinde
Uyulması Gereken Esaslar. 95
c. Siyasi Partilerin Denetimi . 97
d. Siyasi Partilere Devlet Yardımı 98
e. Parti Disiplini. 99
f. Parti Grubu ve İşlevi . 99
g. Parti Sistemleri 100
4- ANAYASADA DÜZENLENEN DİĞER SİYASİ
HAKLAR VE ÖDEVLER. 101
İçindekiler XIII
a. Vatandaşlık . 101
b. Kamu Hizmeti ile İlgili Hak ve Ödevler 101
c. Dilekçe, Bilgi Edinme ve Kamu Denetçisine
Başvurma Hakkı . 102
G- HUKUK DEVLETİ 103
1- HUKUK DEVLETİ KAVRAMI . 103
2- YARGI BAĞIMSIZLIĞI VE HAKİM TEMİNATI 106
3- HAKLARIN KORUNMASINA İLİŞKİN
GÜVENCELER 110
a. Hak Arama Hürriyeti 110
b. Suç ve Cezada Kanunilik İlkesi . 111
c. İspat Hakkı. 111
d. Kanuni Hakim Güvencesi. 112
4- SUÇ VE CEZALARA İLİŞKİN DİĞER ESASLAR . 112
III- CUMHURİYETİN TEMEL ORGANLARI 115
A- YASAMA 115
1- TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN
OLUŞUMU VE ÜYELERİNİN HUKUKİ
STATÜSÜ. 115
a. TBMM'nin Oluşumu . 115
b. TBMM'nin Toplanması, Toplantı ve Karar
Yeter Sayısı 118
c. Meclis Başkanlık Divanı 119
d. İçtüzük 120
e. Meclis Komisyonları 121
f. Andiçme ve Üyelikle Bağdaşmayan İşler 123
g. Yasama Sorumsuzluğu. 124
h. Yasama Dokunulmazlığı 126
ı. Milletvekilliğinin Düşmesi 130
2- TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN
GÖREV VE YETKİLERİ 131
a. Genel Olarak. 131
XIV İçindekiler
b. Yasama Yetkisinin Özellikleri ve Devredilmezliği . 132
c. Yasama İşlemleri 137
d. Kanun ve Kanun Yapma Usulü 138
e. Bütçe ve Kesinhesap Kanunları 141
3. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN
BİLGİ EDİNME VE DENETİM YOLLARI 143
a. Soru 143
b. Genel Görüşme 144
c. Meclis Araştırması. 145
d. Meclis Soruşturması 146
e. Gensoru 149
B- YÜRÜTME . 150
1- CUMHURBAŞKANI. 150
a. Cumhurbaşkanının Nitelikleri, Tarafsızlığı ve
Seçimi. 151
b. Cumhurbaşkanının Sorumsuzluğu ve
Sorumluluk Hali. 155
c. Cumhurbaşkanının Görev ve Yetkileri 159
d. Türkiye Büyük Millet Meclisi Seçimlerinin
Cumhurbaşkanınca Yenilenmesi. 163
2- BAKANLAR KURULU 165
a. Bakanlar Kurulunun Oluşumu, Görev ve
Yetkileri 165
b. Bakanlar Kurulunun ve Bakanların Siyasi
Sorumluluğu 168
3- YÜRÜTMENİN DÜZENLEYİCİ İŞLEMLERİ 170
a. Yürütme Yetkisi ve Görevinin Özellikleri 170
b. Kanun Hükmünde Kararnameler . 174
c. Tüzükler . 178
d. Yönetmelikler 179
e. Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri 181
4- OLAĞANÜSTÜ YÖNETİM USULLERİ . 184
a. Olağanüstü Haller 185
b. Sıkıyönetim 186
İçindekiler XV
C- YARGI. 190
1- YARGININ KURULUŞU VE ANAYASADA
BELİRLENEN TEMEL YARGI DÜZENLERİ 190
a. Adli Yargı ve Yargıtay 191
b. İdari Yargı ve Danıştay 192
c. Uyuşmazlık Mahkemesi 195
d. Sayıştay. 195
2- ANAYASA YARGISI. 196
a. Anayasa Yargısının Temsili Demokrasilerdeki
İşlevi. 196
b. Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu, Çalışma ve
Yargılama Usulü 197
c. Anayasa Mahkemesinin Görev ve Yetkileri 201
d. Anayasa Mahkemesine Başvuru Yolları 202
aa. İptal Davası Yolu . 203
bb. İtiraz Yolu 204
cc. Bireysel Başvuru Yolu (Anayasa Şikayeti). 204
d. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Özellikleri ve
Sonuçları 210
3- İNSAN HAKLARI AVRUPA MAHKEMESİ
YARGISI . 211
a. İnsan Hakları Avrupa Mahkemesinin (İHAM)
Kuruluşu ve İç Yapılanması. 213
b. İHAM'a Başvuru Yolları ve Koşulları 216
c. İHAM'ın Yargılama Usulü, Kararlarının
Özellikleri ve Sonuçları. 218
GENEL KAYNAKÇA 223
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASI . 227
TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASASINDA
DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN 329