Finansal Muhasebe

Prof. Dr. Nihat KÜÇÜKSAVAŞ ( İstanbul Arel Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi )


İÇİNDEKİLER
1. Bölüm
GENEL ESASLAR
İŞLETMELERDE DEĞER DÖNÜŞÜMÜ VE MUHASEBE …………. 1
İşletmelerde Değer Dönüşümü ………………………………………. 1
İşletme Türleri ………………………………………………………. 3
GENEL OLARAK MUHASEBE………………………………………… 4
Muhasebenin Tanımı ……………….………………………………… 4
Muhasebe ve Kayıt (Defter) Tutma…………………………… 6
Muhasebe Bilgilerinin Özellikleri…………………………………… 7
Muhasebe Bilgilerinin Kullanıcıları……….………………………… 8
Muhasebenin Bölümleri………………………………………………. 10
Finansal Muhasebe…………………………………………………… 11
Maliyet Muhasebesi ………………………………………………… 12
Yönetim Muhasebesi ……………………………………………… 12
Diğer Muhasebe Konuları ………………………………………… 13
Muhasebe ve Siz………….…………………………………………. 13
Muhasebenin Tarihi Gelişimi ……………………………………… 14
MUHASEBE UYGULAMASINA YÖN VEREN ESASLAR …………. 17
Temel Kavramlar……………………………………………………. 17
Muhasebe İlkeleri ………………… ………………………………… 22
Bilanço İlkeleri …………………… ……………………………… 22
Gelir Tablosu İlkeleri…………………………………………………… 25
Muhasebe Standartları ……………………………………………… 26
Küreselleşmenin Muhasebeye Etkileri ……………….…………… 26
Muhasebe Standartlarında Uluslararası Düzeyde Birlik Çalışmaları … 27
Muhasebe ve Meslek Ahlakı ………………………………………… 28
DÖNEMSELLİK KAVRAMININ MAHİYETİ VE ÖNEMİ ………… 29
Tahakkuk Esası……………………………………………………… 30
Nakit Esası ………….……………………………………………… 31
MUHASEBEDE KULLANILAN ANA TERİMLER ………………… 31
Tahsilat-Ödeme ……………………………………………………… 31
Hasılat-Harcama …………………………………………………… 32
Gelir-Gider, Kâr ve Zarar ……………………………………………. 32
Maliyet ……………………………………………………………… 34
Sorular ………………………………………………………………. 35
VIII İçindekiler
2. BÖLÜM
TEMEL MUHASEBE DENKLEMİ
GENEL OLARAK ………………….………….………………………… 37
TİCARİ İŞLEM NEDİR?………………………………………………… 41
TİCARİ İŞLEMLERİN TEMEL MUHASEBE DENKLEMİ
İLE İZLENMESİ …………………………………….………………… 43
Öz Sermayeye Etkisi Olmayan Ticari İşlemler ….………………… 44
Öz Sermayeye Etki Eden Ticari İşlemler…………………………. 46
Gelir ve Giderlerin Öz Sermayeye Etkisi …………………… 46
Dönem Kârının Hesaplanması …………………………… 48
Temel Muhasebe Denkleminden Bilançonun Çıkarılması ………. 51
Sermaye ve Öz Kaynak Aynımı? …………………………….… 52
Problemler …………………………………………………………………. 53
3 BÖLÜM
TEMEL FİNANSAL TABLOLAR
GENEL OLARAK ………………………………………………………. 55
BİLANÇO ……………………………………………………………… 55
Bilanço Düzenleme Şekilleri …………….……………………… 58
Hesap Şeklinde Bilanço ……………………………………… 58
Bilanço Kalemlerinin Sınıflandırılması…………………… 59
Rapor Şeklinde Bilanço ……………………………………… 61
GELİR TABLOSU ……………………………………………………… 63
Gelir Tablosunun Tanımı ve Nitelikleri ….…………………………. 63
Gelir Tablosunun Düzenlenme Şekilleri ….………………………… 64
Hesap Şeklinde Gelir Tablosu ………………………………… 64
Rapor Şeklinde Gelir Tablosu ………………………………… 68
Satışların Maliyeti Tablosu…………………………………. 71
ÖZ KAYNAKLARDA DEĞİŞİM TABLOSU .………………………… 72
NAKİT AKIM TABLOSU ……………………………………………… 73
Uygulamalar ……………………………………….……………… 74
Problemler …………………………………………………………………. 78
4. BÖLÜM
MUHASEBEDE HESAP
MUHASEBEDE HESAP VE ÖNEMİ…………………………………… 81
Hesabın Tanımı ve Hesapla İlgili Kavramlar  81
Hesapların İşleyişine İlişkin Kurallar …………………….………… 87
Bilanço Hesapları ……………………………………………………. 88
Aktif Hesaplar …………………………………………………… 88
İçindekiler IX
Pasif Hesaplar …………………………………………………… 90
Gelir Tablosu Hesapları (Sonuç Hesapları)…………………………. 91
Gelir Hesapları ……………………………………………………. 92
Gider Hesapları ……………………………………………………. 92
Dönem Kârı veya Zararı Hesabı……………………………………… 93
Nazım Hesapları …………………………………………………. 97
Karma Hesaplar ……………………………………………………… 97
HESAPLAR ARASINDAKİ İLİŞKİLER …………………………… 98
Sermaye Hesabı ve Sonuç Hesapları Arasındaki İlişki……………… 98
Hesaplar İle Gelir Tablosu ve Bilanço Arasındaki İlişki………….… 98
Muhasebede Ana Hesap Yardımcı Hesap Ayrımı ………………… 99
HESAP PLANLARI .……….…………………… 102
Hesap Çerçevesi ve Hesap Planları Arasındaki Farklar ……………… 102
Hesap Planlarının Hazırlanması ……………………………………… 103
Tekdüzen Hesap Planının (TDHP) Genel yapısı………………………. 105
Yardımcı Hesapların Planlanması ……………………………………. 106
Uygulama …………………………………………………………………. 108
Problemler ………………………………………………………………… 110
Sorular …………………………………………………………………… 110
5. BÖLÜM
KAYIT YÖNTEMLERİ
BASİT (TEK TARAFLI) KAYIT YÖNTEMİ…………………………… 113
ÇİFT TARAFLI KAYIT YÖNTEMİ ………………………………… 114
Genel Olarak …………………………………………………………. 114
Tutulması Gereken Defterler ………………………………………… 116
Yevmiye Defteri …………………………………………… 116
Defterikebir (Büyük Defter, Hesaplar) …………………………. 118
Envanter ve Bilanço Defteri ………………………………. 119
Diğer Defterler …………………………………………………. 119
Defterlerin Tasdik Makamı ………………………………………… 120
Defterlerin Tasdik Zamanı …………………………………………… 120
Ticari Defterlerin Kayıt Nizamı ……………………………………… 120
Defterleri Saklama ve İbraz Zorunluluğu …………………………… 121
Belgeler ……….……………………………………………………… 121
Çift Taraflı Kayıt Yönteminin Aşamaları ……….…………………… 122
Muhasebe Akım Şeması………………………………………… 122
Dönem Başı Envanteri ………………………………………… 124
Envanterden Bilançonun Çıkarılması ………………………… 127
Hesapların Açılması - Yevmiye ve Defterikebir kayıtları ……. 128
Dönem İçi İşlemlerin Kaydı - Yevmiye ve Defterikebir Kayıtları. 130
Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi…………………………… 137
X İçindekiler
Dönem Sonu Envanteri ve Envanter Kayıtları ………………… 139
Kesin Mizanın Düzenlenmesi…………………………………… 142
Temel Finansal Tabloların Düzenlenmesi ……………………… 143
Hesapların Kapatılması…………………………………………. 145
Kayıt Hatalarının Düzeltilmesi …………………………………. 147
Bilgisayarlı Muhasebede Kayıt Hatalarının Düzeltilmesi… 148
Çalışma Tabloları ……………………………………………………. 150
Uygulama ….……………………………………………………………… 155
Problemler ………  161
Ek: Ticari Mallarla İlgili Kayıt Yöntemleri . 165
Dönem Sonunda Envanter Yöntemi 165
Geliştirilmiş Dönem Sonunda Envanter Yöntemi  167
Sürekli Envanter Yöntemi . 169
Uygulama ….……………………………………………………………… 171
6. BÖLÜM
BİLGİSAYARLI MUHASEBE
GENEL OLARAK ……….………………………………………………. 175
BİLGİSAYARLI MUHASEBE …………………………………………. 178
Bilgisayarlı Muhasebe Sistemin Kurulması …………………………. 178
Kullanılan Muhasebe Programının Genel Yapısı ……………………. 178
Ana Kayıtlar……………………………………………………… 180
Mali Tablo Tanımları ……………………………………………. 180
Hareketler ………………………………………………………. 180
İşlemler…………………………………………………………… 183
Hesap Durumları ………………………………………………… 184
Defter ve Dökümler ……………………………………………… 184
Masraf Merkezi Raporları ……………………………………… 184
Bağlantılar ……………………………………………………… 184
Uygulama…………………………………………………………………. 185
ENTEGRE MUHASEBE PROGRAMLARI ……….………………… 193
Malzeme Yönetimi …………………………………………………… 195
Kaynak Yönetimi …………………………………………………… 195
Üretim Tanımları …………………………………………………… 195
Üretim Kontrolü ……………………………………………………… 195
Satınalma …………………………………………………………… 196
Satış ve Dağıtım ……………………………………………………… 196
Finans ………………………………………………………………… 196
Genel Muhasebe ……………………………………………………… 196
Ticari Sistem Yönetimi ………………………………………………. 196
İçindekiler XI
7. BÖLÜM
KATMA DEĞER VERGİSİ VE MUHASEBE KAYDI
GENEL OLARAK ……….………………………………………………. 197
KDV KANUNU HAKKINDA GENEL BİLGİLER …………………… 199
Verginin Konusu ……………………………….……………………. 199
Teslim ……………………………………………………………… 199
Teslim Sayılan Haller ……………………………………………… 200
Hizmet ve Hizmet Sayılan Haller ………………………………… 200
Mükellef ve Vergi Sorumlusu ……………………………………… 201
Verginin Matrahı …………………………………………………… 202
Verginin Nispeti ……………………………………………………. 203
İndirim ……………………………………………………………… 204
Beyan Esası ve Beyanname Verme Zamanı …………………………. 205
Usul Hükümleri ……………………………………………………… 205
MUHASEBE KAYITLARI ……………………………………………… 206
Alış Anında Yapılacak Kayıtlar ……………………………………… 206
Satış Anında Yapılacak Kayıtlar ……………………………………… 207
Vergilendirme Dönemi Sonunda Yapılacak Kayıtlar ………………… 207
Uygulama …………………………………………………………………… 209
Sorular ……………………………………………………………………… 211
Problemler …………………………………………………………………… 211
8. BÖLÜM
AKTİF HESAPLAR
GENEL OLARAK ……….………………………………………………. 213
DÖNEN VARLIKLAR ……….………………………………………… 213
10 Hazır değerler……………………………………………………… 214
100 Kasa ………………………………………………………… 214
Kasa Sayım Fazlalıkları ………………………………………. 217
Kasa Sayım Noksanlıkları …………………………………… 218
Yabancı Paralar ……………………………………………… 220
101 Alınan Çekler ………………………………………………… 228
102 Bankalar …………………………….………………………… 232
103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri (-) ………………………. 235
108 Diğer Hazır Değerler …………………………………………. 236
Posta ve Damga Pulları ……………………………………… 236
Vadesi Gelmiş Kuponlar ……………………………………… 236
Tahsil Edilecek Havaleler ……………………. 237
Kredi Kartı Slipleri ………………………………………… 237
Repo …………………………………………………… 237
XII İçindekiler
11 Menkul Kıymetler (Hisse Senedi ve Tahviller) …………………. 241
110 Hisse Senetleri ……………………………………………… 243
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları ……………………… 245
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları ……………………. 245
118 Diğer Menkul Kıymetler ……………………………………… 248
119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ….………… 248
Uygulamalar ……………………………….……………………………… 248
Problemler ………….……………………….…………………………… 252
12 Ticari Alacaklar …………………………………………………… 252
120 Alıcılar ……………………………………………………… 252
121 Alacak Senetleri ……….……………………………………… 254
Senet Alındığında ve Tahsil Edildiğinde Yapılacak Kayıtlar…. 256
Senetlerin Cirosu ……………………………………………… 256
Senetlerin Iskontosu…………………………………………… 257
Alacak Senetlerinin Tahsile Verilmesi ve Banka
Tarafından Tahsili ………………………………………… 259
Alacak Senetlerinin Protestosu ve Takibe Verilmesi ………… 260
Alacak Senetlerinin Teminat Olarak Verilmesi ………………. 261
Alacak Senetlerinin Yenilenmesi ……………………………. 262
Hatır Senetleri ………………………………………………. 263
Poliçe ………………………………………………………… 264
Poliçeye İlişkin Muhasebe Kayıtları …………………… 266
Keşidecinin Yapması Gereken Kayıtlar………………… 266
Hamilin Yapması Gereken Kayıtlar ……….………… 268
Muhatabın Yapması Gereken Kayıtlar ……………. 269
122 Alacak Senetleri Reeskontu (-) ….…………………………… 270
Vadeli Çeklerde Durum ………………………………………. 270
124-Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-)……… 273
126 Verilen Depozito ve Teminatlar ……………………………… 274
127 Diğer Ticari Alacaklar………………………………………… 275
128 Şüpheli Ticari Alacaklar …………………………………… 276
129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) ……………………… 276
13 Diğer Alacaklar ……….…………………………………………  280
131 Ortaklardan Alacaklar ………………………………………… 280
132 İştiraklerden Alacaklar ………………………………………. 281
133 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar ………………………………. 282
135 Personelden Alacaklar ………………………………………. 282
136 Diğer Çeşitli Alacaklar ……………………………………… 283
137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) ………………………… 284
138 Şüpheli Diğer Alacaklar ……………………………………… 285
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-) ………………………. 285
İçindekiler XIII
Problemler ………………………………………………………………… 286
15 Stoklar …………………………………………………………… 287
Stokların Sınıflandırılması ……………………………………. 287
Stokların Değerlemesi  288
Stok Girişlerinin Değerlemesi …………………………. 288
Satın Alınan Stoklarda Maliyet ……………………… 288
İmal Edilen Stoklarda Maliyet ……………………… 290
Dönem Sonu Stoklarının Değerlemesi ………………. 290
Satışların Maliyetinin Hesaplanması …………………. 290
Stok Çıkışlarının Değerlemesi …………………………. 291
Dönem Sonunda Envanter Sistemi ………………… 292
Gerçek Maliyet Yöntemi ………………………. 293
Ortalama Maliyet Yöntemi …………………… 293
Basit Ortalama Maliyet Yöntemi …………. 293
Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi ………. 294
İlk Giren İlk Çıkar (FIFO) Yöntemi … ………… 295
Son Giren İlk Çıkar (LIFO) Yöntemi ………… 296
Brüt Kâr Yöntemi …………….………………… 297
Sürekli Envanter Sistemi ………….…………………. 298
Ortalama Maliyet Yöntemi …… ……………… 299
İlk Giren İlk Çıkar (FİFO) Yöntemi … ………… 300
Son Giren İlk Çıkar (LİFO) Yöntemi …….…… 300
150 İlk Madde ve Malzeme …….…………………………………. 301
151 Yarı Mamuller-Üretim …….………………………………… 302
152 Mamuller ……………………………………………………. 304
153 Ticari Mallar ………………………………………………… 304
Geliştirilmiş Dönem Sonunda Envanter Yöntemi ……………. 305
Dönem Başı Mevcudu ….………………………………… 306
Alışlar …………………………………………………… 306
Alış Giderleri …………………………………………… 307
Alıştan İadeler ……………………………………………. 307
Alış Iskontoları …………………………………………… 308
Satışlar ……………………………………………………. 310
Satıştan İadeler …………………………………………… 311
Satış Iskontoları ………………………………………… 312
Sayım Fazlalıkları ……………………………………… 313
Sayım Noksanlıkları ……………………………………… 314
Değeri Düşen Mallar ……………………………………… 314
Mal Sigorta Tazminatı …………………………………… 316
Maldan Şahsi İhtiyaç İçin Kullanılması ………………… 317
Ambalaj Giderleri ………………………………………… 317
Faiz ve Kur Farkları ……………………………………… 318
Vade Farkları……………………………………………… 318
XIV İçindekiler
Pazarlama ve Satış Giderleri ……………………………. 318
Uygulama ………………….……………………………………………… 322
Problemler ………………………………………………………………… 334
Sürekli Envanter Yöntemi ….…………………………………. 337
Sorular …………………………………………………………………… 342
Problemler …………………………………………………………………. 342
Dönem Sonunda Envanter Yöntemi (Tecrübî Yöntem) ………. 344
Sorular …………………………………………………………………… 346
Problemler …………………………………………………………………. 347
Ticari Mallarla İlgili Özel Durumlar …………………………. 349
Konsinye Mal İşlemleri…………………………………… 349
Büyük Mağazalarda (Süper Market) Ticari Mallarla
İlgili Yapılması Gereken Muhasebe Kayıtları……… 351
Problemler …………………………………………………………………. 353
Yoldaki Mallar ……………………………………………. 354
Manipülasyona Tabi Mallar…………………………………… 355
157 Diğer Stoklar …………………………………………………. 356
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ………………………… 356
159 Verilen Sipariş Avansları …………………………………… 358
Açtırılan Akreditifler …………………………………………. 359
Problemler …………………………………………………………………. 361
17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri …………………… 362
170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri ………………… 362
179 Taşeronlara Verilen Avanslar .……………………………… 363
18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları…………….… 363
180 Gelecek Aylara Ait Giderler ………………………………… 364
181 Gelir Tahakkukları ……………………………………… 364
19 Diğer Dönen Varlıklar ……………………………………………. 366
190 Devreden KDV ……………………………………………… 366
191 İndirilecek KDV ………………………………………………. 367
192 Diğer KDV….…………………………………………………. 368
193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar ……………………………. 369
195 İş Avansları …………………………………………………… 372
196 Personel Avansları ……………………………………………. 372
197 Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları ……………………………. 373
198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar ………………………………… 373
199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı (-) …………………………. 373
Uygulama …………………………………………………………………. 374
İçindekiler XV
DURAN VARLIKLAR ………………………………………………… 390
22 Ticari Alacaklar …………………………………………………… 390
220 Alıcılar ……………………………………………………… 390
221 Alacak Senetleri ……….……………………………………… 390
222 Alacak Senetleri Reeskontu (-) ….…………………………… 391
224-Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz Gelirleri (-)  391
226 Verilen Depozito ve Teminatlar ……………………………… 392
229 Şüpheli Alacaklar Karşılığı ……………………………… 392
227 Diğer Ticari Alacaklar………………………………………… 392
229 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı (-) ……………………… 392
23 Diğer Alacaklar …………………………………………………… 393
231 Ortaklardan Alacaklar ………………………………………… 393
232 İştiraklerden Alacaklar ………………………………………. 393
233 Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar ………………………………. 394
235 Personelden Alacaklar ………………………………………. 394
236 Diğer Çeşitli Alacaklar ……………………………………… 394
237 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-) ………………………… 394
239 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı (-)…………………………. 394
24 Mali Duran Varlıklar ……………………………………………… 395
240 Bağlı Menkul Kıymetler ………………………………………… 396
241 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) …………. 396
242 İştirakler …………………………………………………………. 396
243 İştiraklerden Sermaye Taahhütleri (-) …………………………… 396
244 İştiraklerden Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) …… 396
245 Bağlı Ortaklıklar …………………………………………………. 396
246 Bağlı Ortaklıklardan Sermaye Taahhütleri (-) …………………… 397
247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)  397
248 Diğer Mali Varlıklar …………………………………………… 397
249 Diğer Varlıklar Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ……………………. 397
25 Maddi Duran Varlıklar ……………………………………………. 399
250 Arazi ve Arsalar …………………………………………………. 400
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ……………………………………. 401
252 Binalar …………………………………………………………. 402
253 Tesis, Makine ve Cihazlar ……………………………………… 402
254 Taşıtlar ………………………………………………………… 402
255 Demirbaşlar ……………………………………………………. 403
256 Diğer Maddi Duran Varlıklar ……………………………………. 403
257 Birikmiş Amortismanlar (-) ……………………………………… 403
Maddi Duran Varlıklarda Amortisman ………………………… 404
Amortisman Hesaplama Yöntemleri ……………… 405
Normal Amortisman Yöntemi ……………………. 405
Azalan Bakiyeler Yöntemi ………………………… 407
Fevkalade Amortisman Yöntemi ……………………. 408
XVI İçindekiler
İş Verimi ile Orantılı Amortisman Yöntemleri …… 408
Yasalarımıza Göre Amortisman ……………….…….…… 409
Vergi Usul Kanununa Göre Amortisman ………  410
Amortismanın Konusu ………………………. 410
V.U.K.na Göre Amortisman Hesaplama
Yöntemleri …………………………………… 411
Normal Amortisman Yöntemi ………………… 411
Azalan Bakiyeler Yöntemi ………………… 411
Fevkalade Amortisman Yöntemi …………… 412
Amortisman Oranları ve Süreleri …………………… 412
Amortisman Oranları ………………………. 412
Amortisman Süresi ……………………………. 412
Amortisman Yöntemlerinin Seçimi…………… 413
Amortisman Kayıt Yöntemleri ………….…… 413
Direkt Yöntem …………………… 413
Endirekt Yöntem …………………………. 414
Birikmiş Amortismanların Bilançolarda Gösteriliş Şekli …. 418
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar ……………………………………… 422
259 Verilen Avanslar ………………………………………………… 423
Maddi Duran Varlıklarla İlgili Özel Durumlar …………………… 424
Maddi Duran Varlıklarda Satış Kayıtları …………………… 424
Maddi Duran Varlık Yenileme Fonu ………………………… 426
Maddi Duran Varlıklarda Sigorta Tazminatı ………………… 429
Problemler …………………………………………………………………. 431
26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar ………………………………… 433
260 Haklar ………………………………………………………… 433
261 Şerefiye ……………………………………………………… 433
262 Kuruluş ve Örgütlenme Giderleri ……………………………… 433
263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri ……………………………… 434
264 Özel Maliyetler ………………………………………………… 434
267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar ………………………… 434
268 Birikmiş Amortismanlar (-) …………………………………… 434
269 Verilen Avanslar ………………………………………………. 434
27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar ………………………………… 434
270 Arama Giderleri ……………………………………………… 435
272 Hazırlık ve Geliştirme Giderleri ……………………………… 435
277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar ………………………… 435
278 Birikmiş Tükenme Payları (-) …………………………………. 435
279 Verilen Avanslar ……………………………………………… 436
28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları ……….…. 436
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler …………………………………. 436
281 Gelir Tahakkukları ……………………………………………. 437
29 Diğer Duran Varlıklar …………………………………………… 439
292 Diğer KDV …………………………………………………… 439
İçindekiler XVII
293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar ………………………………… 439
294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar ………… 439
295 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar ……………………………… 439
297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar ………………………………… 440
298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-) ……………………………. 440
299 Birikmiş Amortismanlar (-) …………………………………… 440
Uygulama ………………………………………………………………… 440
9. BÖLÜM
PASİF HESAPLAR
GENEL OLARAK ……………………………………………………… 451
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR …………………………… 451
30 Mali Borçlar ……………………………………………………. 452
300 Banka Kredileri ………………………………………………… 452
Problemler …………………………………………………………………. 457
301 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar……………………. 458
302 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (-)…… 459
303 Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri ve Faizleri ………… 460
304 Tahvil Anapara Borç Taksit ve Faizleri ………………………… 460
305 Çıkarılmış Bonolar ve Senetler …………………………………. 461
306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler ……………………………. 462
308 Menkul Kıymet İhraç Farkları …………………………………… 462
309 Diğer Mali Borçlar ……………………………………………… 462
32 Ticari Borçlar ……………………………………………………. 462
320 Satıcılar ………………………………………………………… 463
321 Borç Senetleri …………………………………………………. 464
Borç Senetlerinin Yenilenmesi ………………………………… 465
322 Borç Senetleri Reeskontu (-) ……………………………………. 466
Vadeli Çeklerde Durum ………………………………………. 466
326 Alınan Depozito ve Teminatlar …………………………………. 469
329 Diğer Ticari Borçlar …………………………………………… 469
33 Diğer Borçlar …………………………………………………… 469
331 Ortaklara Borçlar ……………………………………………… 470
332 İştiraklere Borçlar ………………………………………………. 470
333 Bağlı Ortaklıklara Borçlar ………………………………………. 471
335 Personele Borçlar ……………………………………………… 471
336 Diğer Çeşitli Borçlar ……………………………………………. 473
337 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) ……………………………… 473
34 Alınan Avanslar ………………………………………………… 473
340 Alınan Sipariş Avansları ………………………………………… 473
349 Alınan Diğer Avanslar ………………………………………… 474
XVIII İçindekiler
35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri ………………………. 474
350 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri ……………. 474
36 Ödenecek Vergi ve Diğer Yükümlülükler ………………………. 475
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar …………………………………… 475
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri …………………………. 476
368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş
Vergi ve Diğer Yükümlülükler ………………………………… 476
369 Ödenecek Diğer Yükümlülükler ………………………………. 477
37 Borç ve Gider Karşılıkları ……………………………………… 477
370 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Karşılıkları … 477
371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri (-) 478
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı …………………………………… 479
373 Maliyet Giderleri Karşılığı …………………………………… . 481
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları ………………………………  482
38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları ………………… 482
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler …………………………………… 482
381 Gider Tahakkukları …………………………………………… 483
39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar ………………………… 484
391 Hesaplanan KDV ………………………………………………. 484
392 Diğer KDV …………………………………………………… 484
393 Merkez ve Şubeler Cari Hesabı ………………………………… 486
397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları …………………………………… 486
399 Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar ……………………………… . 486
Uygulama ………………………………………………………………… 487
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ……………………………. 500
40 Mali Borçlar ……………………………………………………… 500
400 Banka Kredileri …………………………………………………. 500
401 Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar ………………….… 501
402 Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma Maliyetleri (-)…… 501
405 Çıkarılmış Tahviller …………………………………………… 502
407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler ……………………………. 502
408 Menkul Kıymet İhraç Farkları ………………………………… . 503
409 Diğer Mali Borçlar ……………………………………………  504
42 Ticari Borçlar ……………………………………………………  504
420 Satıcılar ………………………………………………………… 504
421 Borç Senetleri …………………………………………………. 505
422 Borç Senetleri Reeskontu (-) …………………………………… 505
426 Alınan Depozito ve Teminatlar ………………………………… 505
429 Diğer Ticari Borçlar ……………………………………………. 505
43 Diğer Borçlar …………………………………………………… . 505
430 Ortaklara Borçlar ………………………………………………. 506
432 İştiraklere Borçlar ……………………………………………… 506
433 Bağlı Ortaklıklara Borçlar ……………………………………… 506
İçindekiler XIX
436 Diğer Çeşitli Borçlar …………………………………………… 506
437 Diğer Borç Senetleri Reeskontu (-) …………………………… 506
438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar  507
44 Alınan Avanslar ………………………………………………… 507
440 Alınan Sipariş Avansları ………………………………………. 507
449 Alınan Diğer Avanslar …………………………………………. 508
47 Borç ve Gider Karşılıkları ………………………………………… 508
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı ……………………………………. 508
479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları ……………………………… 508
48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları ……………. 509
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler …………………………………… 509
481 Gider Tahakkukları ……………………………………………. 509
49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar …………………………… 509
492 Gelecek Yıllara Ertelenen veya Terkin Edilecek KDV …………. 509
493 Tesise Katılma Payları …………………………………………. 510
499 Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar …………………. 510
Uygulama ………………………………………………………………… 511
ÖZ KAYNAKLAR ……………………………………………………… 516
50 Ödenmiş Sermaye ………………………………………………… 516
500 Sermaye …………………………………………………… … 516
501 Ödenmemiş Sermaye (-) ………………………………………. 517
52 Sermaye Yedekleri ………………………………………………  517
520 Hisse Senedi İhraç Primleri …………………………………… . 518
521 Hisse Senedi İhraç Kârları …………………………………… . 519
522 MDV Yeniden Değerleme Artışları …………………………… 519
523 İştiraklerden Yeniden Değerleme Artışları ……………………… 519
529 Diğer Sermaye Yedekleri ………………………………………. 519
54 Kâr Yedekleri ……………………………………………………  520
540 Yasal Yedekler ………………………………………………… 520
541 Statü Yedekleri ………………………………………………… 520
542 Olağanüstü Yedekler …………………………………………… 520
548 Diğer Kâr Yedekleri …………………………………………… 522
549 Özel Fonlar ……………………………………………………. 522
Yedekler ile Karşılıklar Arasındaki Farklar ………………………… 522
570 Geçmiş Yıllar Kârları ………………………………………… 524
580 Geçmiş Yıllar Zararları …………………………………… …… 524
59 Dönem Net Kârı (Zararı) …………………………………… ……. 525
590 Dönem Net Kârı ………………………………………… …… 525
591 Dönem Net Zararı ……………………………………………… 525
Uygulamalar ……………………………………………………………… 525
XX İçindekiler
10. BÖLÜM
GELİR TABLOSU HESAPLARI
GENEL OLARAK …………………………………………… ………… 531
NET SATIŞLAR ………………………………………………………… 531
60 Brüt Satışlar ………………………………………………………… 532
600 Yurtiçi Satışlar …………………………………….………………. 532
601 Yurtdışı Satışlar …………………………………………………… 532
602 Diğer Gelirler ……………………………………………………… 532
61 Satış İndirimleri …………………………………………………… 534
610 Satıştan İadeler (-) …………………………………………………. 534
611 Satış Iskontoları (-) ………………………………………………… 534
612 Diğer İndirimler (-) ………………………………………………… 534
BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI …………………………………… 535
Satışların Maliyeti ……………………………………………………… 536
620 Satılan Mamuller Maliyeti (-) ………………………………………. 536
621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti (-) …………………………………… 536
622 Satılan Hizmet Maliyeti (-) …………………………………………. 537
623 Diğer Satışların Maliyeti (-) ………………………………………… 537
FAALİYET KARI VEYA ZARARI …………………………………… 538
Faaliyet Giderleri ………………………………………………………. 538
630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-) …………………….………… 539
631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-) …………………….……. 539
632 Genel Yönetim Giderleri (-) …………………………………….…. 540
İlk Madde ve Malzeme ………………………………………… 541
İşçi Ücret ve Giderleri ………………………………………… 542
Memur Ücret ve Giderleri ……………………………………… 542
Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler………………………… 550
Çeşitli Giderler………………………………………………… 551
Vergi, Resim ve Harçlar………………………………………… 553
Amortismanlar ve Tükenme Payları ……………………………. 553
Finansman Giderleri ……………………………………………. 553
OLAĞAN KÂR VEYA ZARAR ………………………………………… 554
Diğer Olağan Gelir ve Kârlar ………………………………………… 554
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri …………………………………… 554
641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri ………………………….… 554
642 Faiz Gelirleri …………………………………………………. 555
643 Komisyon Gelirleri ………………………………………………. 555
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar …………………………………… 555
645 Menkul Kıymet Satış Kârları …………………………………. 555
646 Kambiyo Kârları …………………………………………………. 555
647 Reeskont Faiz Gelirleri ……………………………………… 555
649 Diğer Olağan Gelir ve Kârlar ……………………………………… 555
Diğer Olağan Gider ve Zararlar………………………………………… 556
İçindekiler XXI
653 Komisyon Giderleri (-) …………………………………………… 557
654 Karşılık Giderleri (-) ……………………………………………… 557
655 Menkul Kıymet Satış Zararları (-) …………………………………. 557
656 Kambiyo Zararları (-) ……………………………………………… 557
657 Reeskont Faiz Giderleri (-) ………………………………………. 557
659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar (-) ………………………………. 557
Finansman Giderleri …………………………………………………… 559
660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri (-) ………………………………. 559
661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri (-) …………………….………… 559
DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI ………………………………………… 560
Olağan Dışı Gelir ve Kârlar …………………………………………… 560
671 Önceki Dönem Gelir ve Kârları …………………………………. 560
679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar …………………………………. . 561
Olağan Dışı Gider ve Zararlar …………………………………………. 561
680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları (-) …………………………  561
681 Önceki Dönem Gider ve Zararları (-) ……………………………… 561
689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar (-) ………………………… 562
Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ………………………………… 563
Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması ……………………………… 564
Maliyet Hesaplarının Gelir Tablosu Hesaplarına Alınması ……… 564
Gelir Tablosu Hesaplarının Dönem Kârı veya Zararı Hesabına
Alınması (Gelir Tablosu Hesaplarının Kapatılması) …………. 567
DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI ……………………………… …. 570
Dönem Net Kârı veya Zararı …………………………………………. 571
690 Dönem Kârı Veya Zararı ………………………………………… 571
691 Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları (-) …… 571
692 Dönem Net Kârı veya Zararı ……………………………………… 571
Dönem Net Kârının (veya Zararının) Hesaplanması ve
590 Dönem Net Kârı (veya 591 Dönem Net Zararı)
Hesabına Alınması ………………………………………………… 571
KÂR - ZARAR CETVELİNİN VE GELİR TABLOSUNUN
DÜZENLENMESİ …………………….………………………… 577
Uygulama ………………………………………………………………… . 579
Sorular …………………………………………………………………… 587
Problemler ………………………………………………………………… 587
XXII İçindekiler
11. BÖLÜM
NAZIM HESAPLAR
GENEL OLARAK ……………………………………………………… 589
KEFALET NAZIM HESAPLARI ……………………………………… 590
TEMİNAT NAZIM HESAPLARI ……………………………………… 591
EMANET NAZIM HESAPLARI ………………………………………. 592
NAZIM HESAPLARININ BİLANÇOLARDA GÖSTERİLİŞİ ……… 592
12. BÖLÜM
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
GENEL GEÇİÇİ MİZANIN DÜZENLENMESİ ………………………. 593
DÖNEM SONU ENVANTERİ …………………………………………. 594
Envanterin Yapılma Zamanı ve Süresi ………………………………. 596
Envanter İşlemleri…………………………………………………… 597
Muhasebe Dışı Envanter İşlemleri ……………………………… 597
Miktar Olarak Belirleme (Sayım İşlemleri)…………………… 597
Değer Olarak Belirleme (Değerleme İşlemleri) ……………… 597
Değerleme Ölçüleri ………………………………………. 598
İşletmelerde Ekonomik Kıymetlerin Değerlemesi………. 600
Muhasebe İçi Envanter ……………………………………………. 605
Düzeltme İşlemleri …………………………………………… 606
Aktarma İşlemleri ……………………………………………. 609
Kârın Belirlenmesi ……………………………………………. 609
KESİN MİZANIN DÜZENLENMESİ …………………………………. 609
DÖNEM SONU BİLANÇONUN, KÂR-ZARAR CETVELİNİN VE
GELİR TABOSUNUN DÜZENLENMESİ ………………………. 609
HESAPLARIN KAPATILMASI VE YENİ DÖNEMDE
HESAPLARIN AÇILMASI ………………………….……………. 610
Uygulama …………………………………………………………. 611
Sorular………………………………………………………………. 621
Problemler ………………………………………………………… 621
İçindekiler XXIII
13. BÖLÜM
MALİYET MUHASEBESİ
GENEL OLARAK ……………………………………………………… 623
ÜRETİM MALİYETİNİ OLUŞTURAN UNSURLAR ………………. 623
Direkt İlk Madde ve Malzeme ……………………………………… 624
Direkt İşçilik……………………………………………………………. 625
Genel Üretim Maliyetleri ……………………………………………… 626
ÜRETİM MALİYETİ VE DÖNEM MALİYETİ AYRIMI …………… 627
ÜRETİM MALİYETLERİNİN FİNANSAL TABLOLARDA
GÖSTERİLMESİ ……………………………………………………… 628
Gelir Tablosu ……………………………………………………… 628
Üretilen Mamuller Maliyetinin Hesaplanması ……………… 630
Bilanço ……………………………………………………………. 630
MUHASEBE KAYITLARI ……………………………………………… 631
İlk Madde ve Malzeme Alındığında Yapılacak Kayıtlar …………. 631
İlk Madde ve Malzeme Üretime Verildiğinde Yapılacak Kayıtlar  632
Ücret ve Maaşlarla İlgili Yapılacak Kayıtlar …………………… 633
Genel Üretim Maliyetleri …………………………………………. 633
Üretim Tamamlandığında Yapılacak Kayıtlar ……………………. 634
Mamuller Satıldığında Yapılacak Kayıtlar ………………… 636
Uygulama …………………………………………………………. 637
14. BÖLÜM
FİNANSAL TABLOLARIN ANALİZİ
GENEL OLARAK ……………………………………………………… 645
KARŞILAŞTIRMALI ANALİZLERİN GEREKLİLİĞİ . 646
FİNANSAL ANALİZ ARAÇLARI ……………………………………. 646
Yatay Analiz ……………………………………………………………. 647
Bilançoların Analizi ……………………………………………… 648
Gelir Tablolarının Analizi ………………………………………… 649
Dağıtılmamış Kârlar Tablosunun Analizi ………………………… 650
Dikey Analiz …………………………………………………………… 650
Bilançoların Analizi ………………………………………………. 651
Gelir Tablolarının Analizi ………………………………………… 652
Oranlar Yoluyla Analiz …………………………………………………. 654
Likidite Oranları ………. ………………………………………… 655
Kârlılık Oranları …………………………………………………… 659
Borçları Ödeme Gücü Oranları ……………………………………. 664
Finansal Analizde Dupont Sistemi ……………………………………… 667
FİNANSAL ANALİZİN SINIRLARI …………………………………… 669
XXIV İçindekiler
15. BÖLÜM
İŞLETME HESABI DEFTERİ
GENEL OLARAK ………………………………………………………. 671
İŞLETME HESABI DEFTERİ …………………………………………. 671
İŞLETME HESABI ESASINDA ENVANTER ………………………… 672
İŞLETME HESABI HÜLASASI ……………………………………… 672
Uygulama ………………………………………………………………… 673
Sorular ……………………………………………………………………. 675
EKLER
Uygulamalar ……………………………………………………………… 678
Problemler ………………………………………………………………… 746
Tekdüzen Hesap Çerçevesi (Türkçe - İngilizce) ……………………… 775
Hesap Planı (Türkçe - İngilizce) …………………………………………. 778
Finansal Tablolar (Türkçe - İngilizce):
Özet Bilanço ………………………………………………………… 791
Ayrıntılı Bilanço ……………………………………………………… 793
Özet Gelir Tablosu …………………………………………………… 798
Satışların Maliyeti Tablosu…………………………………………… 798
Ayrıntılı Gelir Tablosu ………………………………………………. 799
Nakit Akım Tablosu …………………………………………………. 800
Kâr Dağıtım Tablosu …………………………………………………. 802
Önemli WEB Siteleri …………………………………………………… 803
İngilizce - Türkçe Terimler Sözlüğü………………………………………. 805
Türkçe Terimler Sözlüğü…………………………………………………. 823
Yararlanılan Kaynaklar ………………………………………………… 829
DİZİN ……………………………………………………………………. 835