^{Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu Kapsamında}Rücu Davaları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 15
Giriş 17
Birinci Bölüm
RÜCU HAKKI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
1.1. RÜCU HAKKI 19
1.2. RÜCU HAKKININ ÜLKEMİZDE TARİHSEL GELİŞİMİ 21
1.2.1. 4772 Sayılı İş Kazalarıyla Meslek Hastalıkları ve Analık Sigortaları Kanunu’nda Yer alan Düzenleme 21
1.2.2. 506 Sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme 24
1.2.3. 1479 Sayılı Bağ–Kur Kanunu’nda Yer Alan Düzenleme 26
1.3. RÜCU HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 28
1.4. ALMANYA’DA RÜCU HAKKI 40
1.4.1. Genel Olarak 40
1.4.2. SGB 7’de Düzenlenen Rücu Hakkı 41
1.4.3. SGB 10’da Düzenlenen Rücu Hakkı 45
1.4.4. Paylaştırma Sözleşmesinden (Teilungsabkommen) Doğan Rücu Hakkı 46
1.4.5. Temsilcilerin Rücu Davalarından Sorumluluğu 47
1.4.6. Rücu Davalarında Zamanaşımı 48
1.5. 5510 SAYILI KANUNDA DÜZENLENEN RÜCU HAKKININ UYGULANMA ZAMANI 48
İkinci Bölüm
5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARININ KAYNAKLARI
2.1. GENEL OLARAK 51
2.2. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN RÜCU DAVALARI 52
2.2.1. Zarara Uğrayanın Sigortalı Olması 52
2.2.2. Zararın İş Kazası veya Meslek Hastalığından Doğması 55
2.2.2.1. İş Kazası Kavramı 56
2.2.2.2. Meslek Hastalığı Kavramı 61
2.2.2.3. İş Kazası ve Meslek Hastalığının Soruşturulması ve Tespiti 62
2.2.2.3.1. İş Kazasının Soruşturulması ve Tespiti 62
2.2.2.3.2. Meslek Hastalığının Soruşturulması ve Tespiti 67
2.2.3. Zararın İşverenin Kastı veya Sigortalıların Sağlığını Koruma ve İş Güvenliği Mevzuatına Aykırı Hareketi Sonucu Meydana Gelmesi 70
2.2.3.1. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Önlemlerini Alma Yükümlülüğü 71
2.2.3.1.1. Genel Olarak 71
2.2.3.1.2. İşverenin 6331 Sayılı Kanun Kapsamında Yükümlülükleri 73
2.2.3.2. İşverenin Kasıtlı veya İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına Aykırı Hareketlerinin Bulunması 76
2.2.3.2.1. Genel Olarak 76
2.2.3.2.2. İşverenin Kasıtlı Hareketleri 78
2.2.3.2.3. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatına Aykırı Hareketleri 79
2.2.3.3. Kaçınılmazlık İlkesi 84
2.2.3.3.1. Kaçınılmazlık Kavramı 84
2.2.3.3.2. Kaçınılmazlık Kavramının Mücbir Sebep ve Beklenmedik Hal ile İlişkisi 86
2.2.3.3.3. Kaçınılmazlığın Tazminat Davalarına Etkisi 87
2.2.3.3.4. Kaçınılmazlığın Rücu Davalarına Etkisi 88
2.2.4. Kurumun Sigortalıya Ödeme Yapması 91
2.2.4.1. Genel Olarak 91
2.2.4.2. Sigortalı veya Hak Sahiplerine Bağlanan Gelirler ve Yapılan Giderler 92
2.2.4.3. Sigortalı veya Hak Sahiplerine Yapılan Sağlık Yardımları 97
2.2.5. Nedensellik Bağı 101
2.3. SİGORTALININ SÜRESİNDE KURUMA BİLDİRİLMEMESİNDEN DOĞAN RÜCU DAVALARI 103
2.3.1. Sigortalı Çalışanların Kuruma Bildirimi 103
2.3.2. Süresinde Bildirimin Yapılmaması Durumunda İşverenin Sorumluluğu 104
2.3.2.1. Genel Olarak 104
2.3.2.2. Kurumun Bu Kapsamındaki Rücu Hakkının Hukuki Niteliği 106
2.3.2.3. Anayasaya Aykırılık Sorunu 107
2.3.2.4. İşverenin Bu Kapsamdaki Sorumluluk Şartları 108
2.3.2.5. Kaçınılmazlık İlkesi 114
2.3.3. 5510 sayılı Kanunun 21 ve 23. Maddeleri Arasındaki Uygulanma Önceliği 115
2.4. İŞ KAZASININ KANUNDA BELİRTİLEN SÜREDE İŞVEREN TARAFINDAN KURUMA BİLDİRİLMEMESİNDEN DOĞAN RÜCU DAVALARI 115
2.5. MESLEK HASTALIĞININ KANUNDA BELİRTİLEN SÜREDE İŞVEREN TARAFINDAN KURUMA BİLDİRİLMEMESİNDEN DOĞAN RÜCU DAVALARI 118
2.6. SİGORTALININ BÜNYECE UYGUN OLMAYAN İŞLERDE ÇALIŞTIRILMASINDAN DOĞAN RÜCU DAVALARI 119
2.6.1. Ödenen Geçici İş Göremezlik Ödeneği Bakımından Sorumluluk 119
2.6.2. Yapılan Sağlık Yardımları Bakımından Sorumluluk 121
2.7. GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN DOĞAN RÜCU DAVALARI 123
2.8. UZUN VADELİ SİGORTA KOLLARINDAN DOĞAN RÜCU DAVALARI 125
2.9. ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN FİİLLERİNDEN DOĞAN RÜCU DAVALARI 127
2.9.1. Anayasaya Aykırılık Sorunu 127
2.9.2. Üçüncü Kişi Kavramı 128
2.9.3. Üçüncü Kişinin Genel Sağlık Sigortasından Kaynaklanan Sorumluluğu 129
2.9.4. Üçüncü Kişinin İş Kazası veya Meslek Hastalığı ya da Hastalık Sigortasından Kaynaklanan Sorumluluğu 130
2.10. BAĞKUR VE EMEKLİ SANDIĞI KANUNUNDAN DOĞAN RÜCU DAVALARI 133
Üçüncü Bölüm
5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI
KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARININ MAHİYETİ
3.1. RÜCU DAVALARININ AMACI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 137
3.2. RÜCU ALACAĞININ MUACCELİYETİ 141
3.3. RÜCU DAVALARINDA HUSUMET 141
3.3.1. İşveren 141
3.3.2. İşveren Vekili 142
3.3.3. Üçüncü Kişiler 143
3.3.4. Kamu İdareleri ve Kamu Görevlileri 144
3.3.5. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısı 146
3.3.6. İhtiyari Mali Sorumluluk Sigortacısı 149
3.3.7. İşveren Sorumluluk Sigortacısı 150
3.3.8. Güvence Hesabı 151
3.3.9. İflas İdaresi 152
3.3.10. Tasfiye Halindeki Sermaye Ortaklığı 153
3.3.11. Tasfiye Edilmiş Sermaye Ortaklığı 154
3.3.12. Mirasçılar 155
3.3.13. İşyerinin Başkası Adına Tescil Edilmesi Durumunda Husumet 155
3.3.14. İşyerinin Devri Durumunda Yeni İşveren 156
3.3.15. İşleten ve Araç Maliki 157
3.3.16. Üçlü İlişkilerde Rücu 158
3.3.16.1. Asıl İşveren – Alt İşveren İlişkisinde Rücu 159
3.3.16.2. Geçici İş İlişkisinde Rücu 164
3.3.17. Dava Açılamayacak Kişiler 166
3.4. RÜCU DAVALARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME 166
3.5. RÜCU DAVALARINDA CEZA MAHKEMESİNCE VERİLEN KARARIN BAĞLAYICILIĞI 169
3.6. RÜCU DAVALARINDA MÜTESELSİL SORUMLULUK 170
3.7. RÜCU DAVALARININ BELİRSİZ ALACAK DAVASI OLARAK AÇILABİLMESİ 174
3.8. RÜCU DAVALARININ KISMİ DAVA OLARAK AÇILABİLMESİ 175
3.9. RÜCU DAVALARINDA ZAMANAŞIMI 176
3.9.1. 5510 Sayılı Kanunda Düzenlenen Zamanaşımı 176
3.9.2. Diğer Kanunlarda Düzenlenen Zamanaşımı 177
3.10. İŞVERENİN YOKSULLUĞA DÜŞMESİ HALİNDE SORUMLULUĞU 178
3.11. RÜCU DAVALARINDA FAİZ 179
3.12. İKİNCİ İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞININ GERÇEKLEŞMESİ DURUMUNDA RÜCU ALACAĞI 180
3.13. BİRDEN FAZLA RÜCU SEBEBİNİN BİRLEŞMESİ 184
3.14. RÜCU DAVALARINDA KESİN HÜKÜM 185
3.15. RÜCU DAVALARINDA YARGILAMANIN İADESİ 188
3.16. İŞVERENCE İLERİ SÜRÜLEBİLECEK DEFİLER VE İTİRAZLAR 190
3.17. İBRANAMENİN RÜCU DAVALARINA ETKİSİ 195
3.18. TAZMİNAT DAVALARINDA DAVAYA SON VEREN TARAF İŞLEMLERİNİN VE HARİCİ ÖDEMELERİN RÜCU DAVALARINA ETKİSİ 196
3.19. İKİNCİ RÜCU DAVASININ AÇILABİLMESİ 198
3.20. İKİLİ SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMELERİNDE RÜCU 200
Dördüncü Bölüm
RÜCU DAVALARINDA ALACAĞIN HESAPLANMASI
4.1. GENEL OLARAK 203
4.2. RÜCU ALACAĞININ ALT SINIRI 204
4.2.1. 5510 Sayılı Kanuna Göre Alt Sınırın Hesaplanması 204
4.2.2. 506 Sayılı Kanun Döneminde Alt Sınırın Hesaplanması 210
4.3. RÜCU ALACAĞININ ÜST SINIRI 211
4.3.1. Üst Sınırın Uygulanması İle İlgili Genel Kurallar 211
4.3.2. Bedensel Zarar Olarak Üst Sınırın Hesaplanması 214
4.3.2.1. Zarar Kavramı 214
4.3.2.2. Ücret Tespiti 215
4.3.2.3. Tazminatın Hesaplanması 219
4.3.2.3.1. 21. Hukuk Dairesi İlkelerine Göre Tazminatın Hesaplanması 219
4.3.2.3.2. 10. Hukuk Dairesi İlkelerine Göre Tazminatın Hesaplanması 223
4.3.2.4. Hesaplanan Tazminattan Yapılan İndirimler 225
4.3.3. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Olarak Üst Sınırın Hesaplanması 228
4.4. İŞ GÖREMEZLİK ORANININ TESPİTİ 232
4.4.1. Genel Olarak 232
4.4.2. İş Göremezlik Oranının Değişmesi 234
4.4.3. Rücu Davası Sırasında İş Göremezlik Oranının Tespiti 236
4.4.4. İş Göremezlik Oranının Tespiti Davası Açılmış Olması 238
4.5. KUSUR TESPİTİ 239
4.5.1. Açılmış Olan Rücu Davalarında İşverenin Kusurunun Tespiti 239
4.5.2. Sigortalının Müterafik Kusuru 243
4.5.3. Ceza Mahkemesince Tespit Edilen Kusur Oranının Rücu Davalarında Bağlayıcılığı 246
4.5.4. Maddi Tazminat Davalarında Tespit Edilen Kusur Oranının Bağlayıcılığı 247
4.6. PEŞİN SERMAYE DEĞERİNİN HESABI 248
4.7. KURUM TARAFINDAN RÜCU EDİLEMEYEN ALACAKLAR 251
4.8. KANUN/KARARNAME/KATSAYI NEDENİYLE SONRADAN MEYDANA GELEN ARTIŞLAR 252
Sonuç 261
Kaynakça 267
Kavramlar Dizini 283