Ceza Muhakemesi Hukuku_{El Kitabı}

İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
§1. CEZA MUHAKEMESİ HUKUKUNUN TEMEL KONULARI3
I. Ceza Muhakemesine İlişkin Genel Bilgiler3
1. Ceza muhakemesi hukukunun tanımı, işlevi ve amacı 3
2. Ceza muhakemesi hukukunun ceza hukuku ile ilişkisi4
3. Ceza muhakemesi hukukunun adli tıp ile ilişkisi.6
II. Ceza Muhakemesi Hukukunun Kaynakları6
1. Ceza muhakemesi hukukunda yasallık ilkesi 6
2. Ceza muhakemesi hukukunun temel kaynakları .8
a. Anayasa .8
b. Yasa9
c. Uluslararası sözleşmeler10
3. Ceza muhakemesi hukukunun yardımcı kaynakları 12
III. Ceza Muhakemesi Normlarının Yorumu ve Uygulanması.14
1. Ceza muhakemesi normlarının yorumu ve kıyas .14
a. Yorum ve kıyas arasındaki ilişki14
b. Ceza muhakemesinde kıyasın sınırları 16
2. Ceza muhakemesi normlarının uygulanması .17
a. Zaman yönünden uygulanma 17
aa. Derhal uygulanma ilkesi 17
bb. Derhal uygulanma ilkesinin etkisi .19
b. Yer yönünden uygulanma20
c. Kişi yönünden uygulanma.22
aa. Cumhurbaşkanı .23
bb. Milletvekilleri 23
cc. Diplomatlar 25
dd. Yabancı askerler.26
XVIII Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
§2. CEZA MUHAKEMESİNİN YÜRÜYÜŞÜ VE TEMEL İLKELERİ
I. Ceza Muhakemesinin Yürüyüşü 28
II. Ceza Muhakemesinde Temel Hak ve İlkeler30
1. Masumluk karinesinden yararlanma-lekelenmeme hakkı30
2. Hak arama hakkı .31
3. Adil yargılanma hakkı32
4. Doğal hâkim ilkesi .33
5. Şüpheden sanığın yararlanması ilkesi 34
6. Yargı bağımsızlığı ilkesi 34
a. Bağımsızlığın kapsamı .35
b. Hâkimin bağımsızlığının güvenceleri 35
aa. Azledilememe .35
bb. Emekliye ayrılmama .36
cc. Mâli güvence.36
dd. Yer ve kürsü güvencesi .36
ee. Özlük işlerinin bağımsız bir kurul tarafından yürütülmesi.37
7. Çelişmeli muhakeme ilkesi 39
8. Makûl sürede yargılanma ilkesi .39
9. Davasız yargılama olmaz ilkesi40
10. Ne bis in idem ilkesi.41
a. Genel olarak.41
b. Ne bis in idem ilkesinin kapsamına girmeyen haller.43
§3. MUHAKEME SÜJELERİ
I. Ceza Muhakemesi Sistemleri .44
II. Süje Kavramı46
III. İddia Makamı .46
1. İddia faaliyeti ve süjeleri46
2. Toplumsal iddia süjesi olarak savcı ve yardımcıları 46
a. Başsavcılığın örgütlenmesi .46
b. Başsavcılığın görevi .52
c. Savcının reddi ve görevden yasaklanması.53
d. Kolluk teşkilâtı 54
aa. Genel olarak.54
bb. Resmi kolluk56
aaa. Genel olarak56
bbb. Kolluğun önleme (idari) görevi 57
ccc. Kolluğun adli görevi.57
ddd. Kolluğun önleme (idari) ve adli görev
ayrımının sonucu .60
İçindekiler XIX
eee. Kolluğun zor kullanma yetkisi62
a. Kolluğun bedensel ve maddî güç
kullanma yetkisi62
b. Kolluğun silâh kullanma yetkisi.64
cc. Özel güvenlik görevlilerinin yetki ve görevleri .67
aaa. Genel olarak .67
bbb. Silâh bulundurma yetkisi68
ccc. Diğer yetkileri.68
ddd. Görev alanları ve görev süreleri .70
3. Bireysel iddia süjesi olarak suçtan zarar gören/mağdur/
şikâyetçi, katılan ve vekili70
a. Mağdur ve şikâyetçinin hakları .70
b. Vekilin dosya içeriğini inceleme ve örnek alma hakkı 73
aa. Soruşturma evresinde.73
bb. Kovuşturma evresinde74
c. Bireysel iddia süjesi olarak katılan75
aa. Kavram 75
bb. Katılmaya hakkı olanlar.76
cc. Katılma talebinin zamanı.77
dd. Katılma usulü.78
ee. Katılmanın davaya etkisi79
ff. Katılanın hakları 79
gg. Katılanın yükümlülükleri.82
IV. Savunma Makamı.82
1. Savunmanın anlamı ve önemi 82
2. Savunma makamının süjeleri.83
3. Bireysel savunma süjesi olarak şüpheli/sanık85
a. Şüpheli ve sanık kavramları .85
b. Şüpheli veya sanığın savunma süjesi oluşu.86
c. Şüpheli veya sanığın kimliğinin bilinmemesinin
soruşturma ve kovuşturmaya etkisi86
d. Şüpheli ve sanıkla devlet arasındaki ilişki.88
e. Şüpheli ve sanığın hakları88
aa. Kişi güvenliğiyle ilgili haklar .89
aaa. Haklarını ve yapılan isnadı öğrenme hakkı 89
bbb. Kişi güvenliğiyle ilgili diğer haklar89
bb. Savunma hakkı90
f. Şüpheli veya sanığın yükümlülükleri 94
XX Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
aa. Soruşturma işlemlerine ve koruma tedbirlerine
katlanma yükümlülüğü95
bb. Hazır bulunma yükümlülüğü -Zorla getirme – ihzar-95
4. Diğer bireysel savunma süjeleri .97
5. Kolektif savunma süjesi olarak müdafi 100
a. Müdafi ile savunulmanın önemi100
b. Müdafiin hukuki durumu.101
c. Müdafi olma koşulları .101
d. Müdafilik yapılamayan haller102
e. Müdafiin görevlendirilmesi.102
aa. Zorunlu müdafilik 102
bb. İhtiyari müdafilik .103
f. Müdafilik ücreti.104
g. Müdafi sayısı .105
h. Müdafiin yetkileri106
aa. Dosyayı inceleme ve örnek alma 106
aaa. Genel olarak106
bbb. İnceleme ve örnek alma yetkisinin sınırlandırılması 107
ccc. Müdafiin incelemesi ve örneğini alması
engellenemeyen belgeler.109
ddd. İnceleme sonucunda öğrenilen bilgilerin kullanılması .109
bb. Şüpheli veya sanıkla görüşme ve yazışma 110
cc. Hazır bulunma .113
dd. Doğrudan soru sorma 114
ee. Kanun yoluna başvurma 115
ff. Müdafie bildirim115
ı. Müdafiin ödevleri 116
aa. Savunmayı kurallara uygun olarak yapma 116
bb. Sır saklama .116
cc. Maddi gerçeğin ortaya çıkarılmasına yardım etme .117
i. Müdafiin ödevlerine aykırı davranmasının sonuçları118
V. Yargılama Makamı .120
1. Mahkeme ve hâkimlik ayırımı120
2. İddia ve yargılama makamı olarak sulh ceza hâkimliği 121
a. Genel olarak.121
b. Sulh ceza hâkimliğinin örgütlenmesi 123
3. Ceza yargılama makamı olarak mahkemelerin örgütlenmesi .125
a. Adli yargı ilk derece ceza mahkemeleri .127
İçindekiler XXI
b. Adli yargı ikinci derece ceza mahkemeleri
(bölge adliye mahkemeleri) .130
c. Yargıtay 131
4. İlk derece ceza mahkemelerinin yetkisi .132
a. Milli yetki 132
b. Madde (görev) yönünden yetki .133
aa. Ağır ceza mahkemelerinin madde yönünden yetkisi 134
bb. Asliye ceza mahkemelerinin madde yönünden yetkisi .134
cc. Madde yönünden yetki kurallarının istisnaları134
dd. Madde yönünden yetkisiz hâkimin işlemlerinin
geçerliliği 135
ee. Madde yönünden yetki uyuşmazlığı 136
c. Yer yönünden yetki137
aa. Türkiye’de işlenen suçlarda yetki .138
bb. Yabancı ülkede işlenen suçlarda yetki .140
cc. Türk bayrağını taşıma yetkisine sahip deniz ve
hava taşıtlarında işlenen suçlarda yetki 141
dd. Yer yönünden yetki kurallarının istisnaları.142
ee. Yetkisizlik iddiası144
ff. Yer yönünde yetki uyuşmazlığı.145
gg. Yer yönünden yetkisiz hâkimin işlemleri145
d. Kişi yönünden yetki.145
e. Mahkemelerin görev yönünden yetkisi .147
5. Yargılama makamının oluşturulması 148
a. Hâkim 148
b. Hâkim olabilme koşulları 149
c. Hâkimin nitelikleri.149
d. Hâkimin görevden alıkonulması150
aa. Hâkimin görevden alıkonma nedenleri.150
bb. Hâkimin reddi .152
aaa. Ret istemi ve süresi.152
bbb. Ret isteminin incelenmesi.153
cc. Hâkimin çekinmesi .155
dd. Görevden alıkonulan hâkimin yapabileceği işlemler .155
§4. CEZA MUHAKEMESİNİN ŞARTA BAĞLANMASI
I. Muhakeme Şartı Kavramı 156
II. Muhakeme Şartlarının Bulunmamasının Sonuçları .156
III. Bazı Muhakeme Şartları.158
XXII Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
1. Şikâyetin gerçekleşmiş olması .158
2. Şikâyetten feragat edilmemiş veya vazgeçilmemiş olması 158
3. Kusur yeteneğinin bulunması.160
4. Duruşma ehliyetinin bulunması .160
5. Dokunulmazlığın bulunmaması .162
6. Görülmekte olan dava bulunmaması162
7. Kesin hüküm bulunmaması163
8. Suçun zamanaşımına uğramamış olması .163
9. Yargılanacak kişinin hayatta olması.164
§5. MUHAKEME İŞLEMLERİ
I. Kavram .165
II. İşlemlerin Maddi Yapılarına Göre Sınıflandırılması165
III. Muhakeme İşlemlerinin Unsurları166
IV. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 168
1. Vasıtasız bildirimler 168
2. Vasıtalı bildirimler .169
V. Muhakeme İşlemlerinde Süreler .172
VI. Süresi İçinde Yapılamayan İşlemlerde Eski Hale Getirme 174
1. Kavram.174
2. Eski hale getirme nedenleri175
a. Süreyi kusursuz geçirme .175
aa. Mücbir sebep bulunması.175
bb. Sakınılma olanağı bulunmayan olayların gerçekleşmesi176
cc. Bir tebliğden haberdar olmama.176
b. Kanun yoluna başvuru hakkının bildirilmemesi177
c. Duruşmada bulunmama.177
3. Eski hale getirme istemi.178
a. Süre ve istek koşulu.178
b. Eski hale getirme isteyebilecek kişiler 179
c. İspat külfeti ve kaçırılan işlemin yapılması.180
4. Eski hale getirme incelemesinin yapılması180
a. İncelemeyi yapacak merci ve inceleme zamanı.180
b. Kararın verilmesi .181
5. Eski hale getirmenin etkisi.182
VII. Muhakeme İşlemlerindeki Sakatlıkların Yaptırımı .182
1. Yokluk 182
2. Butlan.183
İçindekiler XXIII
§6. UYUŞMAZLIKLAR ARASINDA BAĞLANTI
I. Bağlantı Kavramı ve Çeşitleri 185
II. Bağlantının Sonuçları.186
1. Muhakemelerin birleştirilmesi .186
a. Genel olarak .186
b. Birleştirmenin ihtiyariliği.187
c. Birleştirme usulü 188
d. Birleştirmenin sonuçları.189
2. Bekletici sorun veya nispi yargılama yapma190
a. Genel olarak .190
b. Bekletici sorun ve nispi yargılama yapmanın şartları191
c. Bekletici sorun sayma mecburiyeti-nispi yargılama
yapma yasağı .191
d. Bekletici sorun sayma yasağı-nispi yargılama yapma
mecburiyeti .193
e. Bekletici sorun sayma veya nispi yargılama yapmanın
yarar ve sakıncaları193
İKİNCİ BÖLÜM
SORUŞTURMA EVRESİ
§7. SORUŞTURMA EVRESİNİN İŞLEVİ VE ÖZELLİKLERİ
I. Soruşturma Evresinin İşlevi .197
II. Suçun İşlendiği Şüphesi .197
1. Ceza muhakemesinde şüphenin dereceleri 197
2. Soruşturmayı başlatan şüphe-basit şüphe 198
III. Suçun Öğrenilme Şekilleri 199
1. Re’sen öğrenme199
2. İhbar yoluyla öğrenme .199
3. Şikâyet yoluyla öğrenme200
4. Tutanakla öğrenme.202
5. Diğer yollarla öğrenme 202
IV. Soruşturma Evresinin Özellikleri 203
1. Soruşturmanın gizliliği 203
2. Soruşturmanın yazılılığı.204
3. Soruşturmanın dağınıklığı206
4. Soruşturmanın kurala bağlı olmayışı .207
5. Soruşturmanın kamusallığı 207
6. Soruşturmanın mecburiliği.208
XXIV Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
§8. SORUŞTURMA EVRESİ İŞLEMLERİ-DELİLLERİN
TOPLANMASI
I. Vicdani Delil Sistemi ve Delil Serbestisi .209
II. Şüphe Sebepleri ve Delil Kavramı .211
III. Delil Türleri212
1. Beyan delilleri .214
a. Şüpheli/sanık beyanı .214
aa. Şüpheli veya sanık beyanının hukuki niteliği .214
bb. Şüpheli veya sanığın ifadesinin alınması-sorguya
çekilmesi .215
cc. İfade ve sorgu yöntemi218
dd. Yasak ifade alma ve sorgu yöntemleri 219
aaa. Yasak bedensel veya ruhsal müdahaleler220
bbb. Yasaya aykırı yarar vaadi222
ee. İfade ve sorgu tutanaklarının hukuki değeri.222
b. Tanık beyanı .224
aa. Tanık kavramı 224
bb. Tanığın ödevleri225
aaa. Hazır bulunma –Zorla getirme -ihzar 225
bbb. Bildiklerini doğru olarak söyleme .227
ccc. Yemin etme 228
cc. Tanığın ödevlerine aykırı davranmasının yaptırımı .229
dd. Tanığın hakları.229
aaa. Tanıklıktan çekinme 229
bbb. Kendisi veya yakınları aleyhine tanıklıktan çekinme 231
ccc. Haklarını öğrenme232
ddd. Tazminat ve masraf alma .232
ee. Tanığın dinlenme usulü ve tanığa sorulacak sorular 232
ff. Tanıkların birbirleriyle ve sanıkla yüzleştirilmesi234
gg. Tanığın erken dinlenmesi 234
hh. Soruşturma evresinde düzenlenen tanık dinleme
tutanaklarının değeri.235
c. Beyan delillerinin Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi
(SEGBİS) üzerinden dinlenmesi .236
2. Belge delilleri .239
3. Belirti delilleri 241
a. Bilirkişi görüşü.242
aa. Bilirkişi görüşünün hukuki niteliği .243
İçindekiler XXV
bb. Bilirkişiye başvurma mecburiyetinin bulunmaması244
aaa. Sahte para ve değerler üzerinde yapılacak incelemeler.245
bbb. Sanığın bilincinin incelenmesi 245
ccc. Beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması .246
a. Şüpheli veya sanığın beden muayenesi ve
vücudundan örnek alınması.246
b. Diğer kişilerin beden muayenesi ve
vücutlarından örnek alınması 248
g. Bazı kavramların tanımları249
ddd. Moleküler genetik incelemeler.250
a. Moleküler genetik incelemenin konusu ve amacı .250
b. Moleküler genetik incelemeye karar verecek merci251
g. Moleküler genetik inceleme sonuçlarının gizliliği .251
eee. Ölünün adli muayenesi ve otopsi251
fff. Zehirlenme şüphesi üzerine yapılacak işlem253
cc. Bilirkişi olarak görevlendirme 253
dd. Bilirkişinin ödevleri 254
aaa. Hazır bulunma-bilirkişilik yapma 254
bbb. Yemin etme 255
ccc. İnceleme yapma ve sonuçlarını bildirme256
ddd. Bilirkişinin görevini yapmamasının yaptırımı257
ee. Bilirkişinin yetkileri 258
ff. Bilirkişinin hakları 258
aaa. Bilirkişilikten çekinme 258
bbb. Ücret alma .259
gg. Bilirkişinin reddi259
hh. Bilirkişinin erken dinlenmesi 259
ıı. Teknik müşavir-uzman mütalâası260
b. Keşif .261
aa. Kavram261
bb. Keşfin konusu 261
cc. Keşif faaliyetinde yetkili olanlar.262
dd. Keşif faaliyetinin yerine getirilmesi263
ee. Keşif tutanaklarının delil değeri264
ff. Şüpheli veya sanığın keşif talebi.265
IV. Soruşturma İşlemleri Örnekleri265
1. Fizik kimliğin tespiti 265
XXVI Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
a. Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu hükümlerine göre fizik
kimliğin tespiti (parmak izi ve fotoğrafların kayda alınması) .265
b. Ceza Muhakemesi Kanunu hükümlerine göre fizik
kimliğin tespiti.267
2. Yer gösterme .269
3. Olay yeri incelemesi.270
4. Teşhis .271
5. Durdurma 272
a. Genel olarak.272
b. Durdurmanın hukuki niteliği .273
c. Durdurma usulü.275
d. Kimlik sormaya ilişkin özellikler 279
§9. DELİLLERİN KORUNMASI: KORUMA TEDBİRLERİ
I. Koruma Tedbiri Kavramı .281
II. Koruma Tedbirlerinin Özellikleri.281
III. Koruma Tedbirlerinin Ön şartları.282
IV. Koruma Tedbirlerinin Türleri.283
1. Yakalama-gözaltı283
a. Fiili yakalamanın koşulları 284
aa. Resmi sıfatı bulunmayan kişilere özgü koşullar .284
bb. Resmi sıfatı bulunanlara özgü koşullar.285
b. Fiili yakalamanın hükümleri ve sona ermesi 287
aa. Yakalamanın yerine getirilmesi ve hakların hatırlatılması287
bb. Yakalamanın ilgililere bildirilmesi .289
cc. Yakalamanın zamanı ve yeri .290
dd. Yakalama işleminin tutanağa bağlanması .290
ee. Cumhuriyet savcısının kararıyla gözaltına alma 290
ff. Gözaltı süresi ve hâkim önüne çıkarma 290
gg. Kolluk amirinin kararıyla gözaltına alma .291
hh. Tekrar yakalama ve gözaltına alma yasağı293
ıı. Yakalama işleminin ve gözaltına ilişkin kararların
denetlenmesi .293
ii. Çocukların yakalanması ve gözaltına alınması.294
c. Özel yakalama ve gözaltı halleri .295
aa. Yakalama emri üzerine (müzekkereli) yakalama.295
bb. Hükümlü ve tutukluların infaz kurumundan alınarak
yeniden gözaltı birimine getirilmeleri 297
cc. Kimlik sorma sonucunda yakalama 299
İçindekiler XXVII
dd. Olay yerinde alınan tedbirlere uyulmaması
nedeniyle gözaltı 299
2. Tutuklama 300
a. Kavram 300
b. Tutuklamanın maddi koşulları.300
aa. Kuvvetli suç şüphesi .300
bb. Özel tutuklama nedenlerinin varlığı301
cc. Yasal karineler.301
c. Tutuklamanın biçimsel koşulları .302
aa. Tutuklama yasağının bulunmaması 302
bb. Muhakeme şartının gerçekleşmesi303
cc. Sanığa güvence belgesi verilmemiş olması.303
dd. Tutuklamanın orantılı olması303
ee. Hâkim veya mahkeme kararı bulunması.304
d. Tutuklamanın ihtiyariliği.306
e. Şüpheli ve sanığın yokluğunda tutuklama kararı verilmesi.306
f. Tutuklananın durumunun yakınlarına bildirilmesi .307
g. Tutukluluk süresi.307
h. Tutuklamaya ilişkin kararlara karşı kanun yolu 309
ı. Tutukluluğun denetlenmesi ve sona ermesi.310
aa. Yasa gereğince denetlenmesi 310
bb. Tahliye talebiyle denetlenmesi313
cc. Adli kontrol talebiyle denetlenmesi 315
i. Tutuklama kararının yerine getirilmesi 318
j. Tutuklunun müdafi ile yazışma ve görüşme hakkı319
3. Adli kontrol: Tutuklamanın alternatifleri 320
a. Kavram 320
b. Adli kontrol uygulanabilmesinin koşulları320
c. Adli kontrol tedbirinin kapsayabileceği yükümlülükler320
d. Adli kontrol kararı vermeye yetkili merciler .322
e. Adli kontrol kararının kaldırılması .322
f. Adli kontrol kararına karşı kanun yolu322
g. Adli kontrol kararının içerdiği yükümlülüklere
uymamanın yaptırımı.323
4. Güvence gösterilmesi 323
a. Genel olarak .323
b. Güvencenin işlevi.323
5. Arama 325
XXVIII Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
a. Kavram.325
b. Aramanın koşulları.326
aaa. Şüpheli ve sanık açısından 326
bbb. Şüpheli olmayan kişiler açısından.326
c. Arama kararı ve emri vermeye yetkili merciler.327
d. Arama kararının ve emrinin unsurları .328
e. Aramanın yapılacağı zaman 329
f. Arama işleminin tutanağa bağlanması 329
g. Aramada hazır bulunabilecek olan kişiler .330
h. Aramanın amacının bildirilmesi .330
ı. Aramanın sonucu.331
i. Aramanın sonunda yapılacak bildirimler ve aramanın
belgelenmesi .331
j. Aramada rastlantı sonucunda elde edilen delillere elkonulması .332
k. Avukat bürolarında arama332
l. Önleme araması 333
6. Elkoyma .337
a. Kavram 337
b. Elkoymanın konusu .338
aa. Genel olarak338
bb. Taşınmazlara, hak ve alacaklara elkonulması ve
kayyım tayini 339
c. Muhafaza altına alma ve elkoyma .342
d. Elkoyma karar ve emrinin verilmesi, denetlenmesi.343
e. Elkoyma işleminin yapılması 344
f. Elkonulamayacak eşya.344
aa. Mektuplar, belgeler 344
bb. Basın araçları .344
g. Elkonulan eşyanın iadesi 345
h. Elkonulan eşyanın korunması veya elden çıkarılması 345
ı. Rastlantı sonucunda elde edilen deliller .346
i. Özel elkoyma şekilleri.346
aa. Postada elkoyma .346
bb. Zorlama amaçlı elkoyma.347
aaa. Zorlama amaçlı elkoymanın ön şartı:
Şüpheli veya sanığın kaçaklığına karar verilmesi.347
bbb. Zorlama amaçlı elkoymaya karar vermeye
yetkili merci .347
ccc. Zorlama amaçlı elkoyma tedbirinin
uygulanabileceği suçlar 348
İçindekiler XXIX
ddd. Zorlama amaçlı elkoyma tedbirinin süresi .349
cc. Basılmış eserlere elkoyma 349
j. Haksız elkoyma nedeniyle tazminat isteme hakkı.350
7. Bilgisayarlarda, bilgisayar programlarında ve kütüklerinde
arama, kopyalama ve elkoyma 350
a. Tedbirin hukuki niteliği .350
b. Tedbirin koşulları.350
c. Tedbire karar vermeye yetkili olan merci351
d. Tedbirin uygulanma şekli 351
e. Tedbir kararına itiraz .352
f. Belli kurumların bilgisayar program ve kütüklerinde arama.352
g. Değerlendirme .352
8. Şirket yönetimi için kayyım tayini 353
a. Tedbirin hukuki niteliği 353
b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar.353
c. Tedbirin koşulları.354
d. Tedbire karar vermeye yetkili olan merciler354
e. Tedbirin uygulanma şekli ve süresi 355
f. Tedbir kararına karşı başvurulacak kanun yolu.356
g. Kaçak şüpheli veya sanığa kayyım tayin edilmesi 356
9. Telekomünikasyon yoluyla yapılan iletişimin denetlenmesi .356
a. Genel olarak.356
b. İletişimin “dinlenmesi”, “kayda alınması” ve “sinyal
bilgilerinin değerlendirilmesi”.357
aa. Tedbirin hukuki niteliği 357
bb. Tedbirin uygulanabileceği suçlar 357
cc. Tedbirin koşulları358
dd. Tedbire karar verecek merci359
ee. Tedbir kararına karşı başvurulacak kanun yolu 360
ff. Tedbir kararının yerine getirilmesi360
gg. Tedbirin uygulanacağı kişiler ve tedbirin süresi .361
hh. İletişim içeriklerinin yok edilmesi 362
ıı. İletişimin denetlenmesi sırasında ulaşılan rastlantısal
deliller .362
ii. Muhataba bildirme363
c. Mobil telefonun yerini tespit .363
d. İletişimin tespiti.365
e. İletişimin önleme amaçlı denetlenmesi .367
10. Gizli soruşturmacı görevlendirme371
XXX Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
a. Tedbirin hukuki niteliği 371
b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar 371
c. Tedbirin uygulanması 371
d. Tedbire karar vermeye yetkili merci372
e. Gizli görevlinin yükümlülükleri372
f. Tedbirin uygulanma şekli 372
11. Teknik araçlarla izleme 373
a. Tedbirin hukuki niteliği 373
b. Tedbirin uygulanabileceği suçlar.373
c. Tedbirin uygulanacağı alan373
d. Tedbirin uygulanması 374
e. Tedbire karar vermeye yetkili merci .374
f. Tedbirin süresi .374
g. Tedbir sonucunda elde edilen kişisel verilerin yok edilmesi.374
12. İnternet ortamında yapılan yayınlara erişimin engellenmesi .375
a. Genel olarak.375
b. Tedbirin hukuki niteliği .375
c. Tedbirin uygulanabileceği suçlar.375
d. Tedbire karar vermeye yetkili merci376
e. Tedbirin uygulanması 377
f. Tedbirin süresi .378
13. Tanık koruma tedbiri378
a. Genel olarak 378
b. Tedbirin hukuki niteliği .379
c. Tanık koruma tedbirinin kapsamına giren kişiler .379
d. Tedbirin koşulları.379
e. Tanık koruma tedbirleri .380
f. Tedbire karar vermeye yetkili merci381
aa. Adli mercilerce tedbire karar verilmesi .381
aaa. Karar mercileri.381
bbb. Kararın alınması süreci ve kararın özellikleri .382
ccc. Tedbirin süresi, değiştirilmesi ve kaldırılması.383
ddd. Haklarında koruma tedbiri kararı alınan tanıkların
dinlenmesi.384
bb. Tanık Koruma Kurulu tarafından tedbire karar verilmesi.386
cc. Tedbiri uygulayacak birim 387
g. Gizlilik kuralı.388
V. Koruma Tedbirleri Nedeniyle Sebep Olunan Haksızlıkların
Giderilmesi (Tazminat) 388
İçindekiler XXXI
1. Genel olarak 388
2. Tazminat nedenleri 390
a. Yakalama ve gözaltı tedbirleri ile ilgili nedenler.390
b. Tutuklama tedbiri ile ilgili nedenler391
c. Arama tedbiri ile ilgili nedenler 391
d. Elkoyma tedbiri ile ilgili nedenler.391
e. Şirket yönetimi için tayin edilen kayyımın görevi ile
ilgili neden.392
f. Kovuşturmaya yer olmadığı ve beraat kararı
verildiğinde tazminat nedenleri .392
g. Mahkûmiyet halinde tazminat nedenleri .392
h. Yargılamanın yenilenmesi halinde tazminat nedeni 393
3. İlgiliyi uyarma yükümlülüğü .393
4. Tazminat davasının açılması ve görülmesi.394
a. Süre394
b. Zarar görenin başvurması395
c. Dilekçe bulunması.395
d. Ağır ceza mahkemesinin kararı.396
5. Kanun yolu .397
6. Tazminatın geri alınması ve rücu .397
7. Tazminat istenemeyecek haller .398
§10. SORUŞTURMADAN SONUÇ ÇIKARTILMASI
I. Genel Olarak.398
II. Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı .399
1. Genel olarak .399
2. Yeterli şüphe oluşturacak delile ulaşılamaması 399
3. Kovuşturma olanağının bulunmaması .400
a. Cumhuriyet savcısının takdir yetkisini kullanması .401
aa. Kavram401
bb. Etkin pişmanlık hali ile kişisel cezasızlık nedeni
bulunması401
cc. Kamu davasının açılmasının ertelenmesi402
aaa. Genel olarak402
bbb. Ertelemenin koşulları403
a. Objektif koşullar 403
b. Sübjektif koşullar .404
ccc. Koşulsuz (uzlaşma nedeniyle) erteleme .404
ddd. Erteleme süresi .405
XXXII Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
eee. Ertelemenin sonuçları.405
fff. Erteleme kararının geri alınması 405
ggg. Kanun yolu .406
b. Önödeme406
aa. Genel olarak406
bb. Önödemenin hukuki niteliği .407
cc. Önödeme ile çözümlenecek uyuşmazlıklar 408
dd. Önödeme usulü .410
c. Fail-mağdur uzlaşması: Uzlaştırma.411
aa. Genel olarak.411
bb. Uzlaştırmanın hukuki niteliği 412
cc. Uzlaştırmanın koşulları 412
aaa. Uzlaştırma kapsamına giren suç bulunması 413
a. Şikâyete bağlı suçlar 413
b. Diğer suçlar .414
bbb. Suçun işlendiğine dair yeterli şüphe bulunması .415
ccc. Uzlaştırma önerisinin özgür iradeyle kabul edilmesi .415
ddd. Edimin yerine getirilmesi .416
dd. Uzlaştırmanın usulü.416
aaa. Soruşturma evresinde uzlaştırma.416
a. Uzlaştırma önerisinin yapılması416
b. Uzlaştırmacının görevlendirilmesi 417
g. Uzlaştırmacının yetki ve görevleri.418
d. Uzlaştırmanın sonuçlanması419
χ. Uzlaştırmanın etkisi.420
bbb. Kovuşturma evresinde uzlaştırma .421
ee. Uzlaştırma sürecinde ortaya çıkan delillerin
kullanılması sorunu.422
4. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının bildirilmesi 423
5. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının ortadan kaldırılması 424
a. Kovuşturma davası .424
aa. Kovuşturma davasını açabilecek olanlar ve davanın konusu424
bb. Kovuşturma davasının açılması 425
cc. Kovuşturma davasının görülmesi425
dd. Kovuşturma davası sonunda verilen kararlar .425
ee. Kanun yolları.426
b. Kovuşturmaya yer olmadığı kararının diğer yollarla
ortadan kaldırılması .426
İçindekiler XXXIII
III. İddianame ile Ceza (Kamu) Davasının Açılmasının Talep Edilmesi 428
1. Ceza davasının açılmasına ilişkin ilkeler .428
a. Ceza davasının kamusallığı .428
b. Cezalandırmanın talep edilmesi 428
c. Ceza davasının mecburiliği 429
2. İddianamenin unsurları 431
a. Yeterli delil .431
b. İddianamenin diğer unsurları.433
3. İddianamenin unsurlarının denetlenmesi: Ara Muhakeme 434
4. Ceza davası açılmasının sonuçları .437
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
KOVUŞTURMA EVRESİ
§11. KOVUŞTURMA EVRESİNİN DEVRELERİ VE
BU EVREDE YAPILAN İŞLEMLER
I. Genel Olarak 441
II. Duruşma Hazırlığı Devresi 441
1. Duruşma hazırlığı devresinin amacı ve görevi 441
2. Duruşma hazırlığı devresinin makamları ve işlemleri442
3. Duruşma gününün belirlenmesi444
4. İddianamenin sanığa tebliği444
5. Duruşmaya davet usulü 446
a. Sanığın davet edilmesi.446
b. Müdafiin davet edilmesi 446
c. Tanık ve bilirkişilerin davet edilmesi 447
d. Suçtan zarar görenin davet edilmesi447
e. Sanığın yasal temsilcisinin ve eşinin davet edilmesi.448
6. Delillerin toplanması448
7. Erken dinleme .450
8. Erken keşif ve muayene 451
9. Erken sorgu 452
10. Diğer işlemler.453
III. Duruşma Devresi454
1. Duruşma devresinin amacı ve genel olarak yürüyüşü454
2. Duruşmaya hâkim olan ilkeler .454
a. Duruşmanın yoğunluğu .454
b. Duruşmanın doğrudan doğruyalığı455
XXXIV Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
c. Duruşmanın sözlülüğü.456
d. Duruşmanın kamuya açıklığı.456
e. Maddi gerçeğin re’sen araştırılması 458
3. Mahkemenin oluşması .460
4. Sanığın duruşmada hazır bulunması.461
a. Sanığın ilk oturumda hazır bulunma mecburiyeti .461
b. İstisnalar 461
aa. Sanık ilk oturumda hazır bulunmaksızın
duruşmanın açılabileceği haller 461
aaa. Sanığın ilk oturumda bulunma mecburiyetinden
kurtarılması 461
bbb. Sanığa yüklenen suçun yaptırımının hafif olması 463
ccc. Sanığın derhal beraatine karar verilebilecek olması.463
ddd. Sanığın kaçak olması463
bb. Sanığın duruşmada sorgusu yapıldıktan sonra
hazır bulunma yükümlülüğünün istisnaları.464
aaa. Sanığın duruşmadan bağışık (vareste) tutulmayı
istemesi.464
bbb. Tutuklu sanığın duruşmada bulunma
yükümlülüğünden kurtarılması.464
ccc. Sanığın duruşmadan savuşması465
ddd. Olayın aydınlatılması için sanığın duruşma
salonundan çıkarılması .465
5. Duruşmanın idaresi ve düzeni466
6. Duruşma işlemlerinin tutanağa bağlanması .466
7. Duruşmanın akışı .468
a. Genel olarak.468
b. Delillerin ortaya konulması .469
aa. Tanık ve bilirkişinin dinlenmesi ve soru sorulması.470
bb. Belge delillerinin okunması 471
cc. Belirti delillerinin ortaya konulması .472
c. Sanığa ek savunma hakkı verilmesi 473
d. Esas hakkındaki görüşlerin alınması ve duruşmaya
son verilmesi473
IV. Delillerin Tartışılmasından Sonuç Çıkartılması 473
1. Müzakere ve oy verme 473
2. Gerekçeli hüküm (ilâm) ve hüküm fıkrası .475
3. Hüküm çeşitleri .476
4. Hükmün bildirilmesi 478
İçindekiler XXXV
5. Hükümdeki maddi hataların düzeltilmesi 479
V. Mahkûmiyet Hükmünün veya Hüküm Fıkrasının Duruşmada
Açıklanmasının Geri Bırakılması.480
1. Genel olarak 480
2. Geri bırakmanın koşulları 480
a. Objektif koşullar480
b. Sübjektif koşul.482
3. Koşulsuz (uzlaşma nedeniyle) geri bırakma .482
4. Geri bırakma –denetim– süresi.482
5. Geri bırakmanın sonuçları482
6. Geri bırakma kararının geri alınması484
7. Kanun yolu .485
VI. Hukuka Aykırı Delillerin Değerlendirilmesi Sorunu .486
1. Delil elde etme yasağı 486
2. Değerlendirme yasağı.487
a. Karşılaştırmalı hukukta .489
b. Türk hukukunda 492
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KANUN YOLLARI
§12. KANUN YOLLARINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER,
OLAĞAN VE OLAĞANÜSTÜ KANUN YOLLARI
I. Kanun Yollarına İlişkin Genel Bilgiler.497
1. Kavram .497
2. Kanun yollarının sınıflandırılması497
3. Kanun yollarına başvurabilecek kişiler 498
a. Genel olarak.498
b. Cumhuriyet savcısı 498
c. Şüpheli.499
d. Sanık499
e. Avukat499
f. Şüpheli veya sanığın yasal temsilcisi ve eşi 500
g. Katılan .500
h. Diğer kişiler.501
4. Kanun yoluna başvurma süresi.501
5. Kanun yoluna başvurma biçimi501
6. Mercide yanılmanın etkisi502
7. Kanun yolu başvurusundan feragat veya vazgeçme.503
XXXVI Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
8. Reformatio in peius 504
II. Olağan Kanun Yolları.504
1. Kavram.504
2. Olağan kanun yolları çeşitleri 505
a. İtiraz .505
aa. Genel olarak505
bb. İtiraz mercileri.505
cc. İtirazın yapılması.507
dd. İtirazın incelenmesi.507
ee. İtirazın etkisi ve sonucu 508
b. İstinaf 508
aa. Genel olarak .508
bb. İstinaf denetimine konu olan kararlar 509
cc. Otomatik istinaf .510
dd. İstinaf yasağı kapsamında kalan kararlar .510
ee. İstinaf başvurusunun süresi ve başvurunun içeriği 510
ff. İstinaf başvurusunun etkisi 511
gg. İstinaf başvurusunun hükmü veren mahkemece
değerlendirilmesi 511
hh. İstinaf başvurusunun tebliği ve cevabı .512
ıı. Dosyanın bölge adliye mahkemesinde tevzii512
ii. Dosya üzerinden ön inceleme (usuli inceleme) .512
jj. Dosya üzerinden esasa ilişkin inceleme .513
kk. Duruşma hazırlığı ve duruşma .514
ll. Aleyhe bozma ve direnme yasağı 514
c. 5271 Sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu Hükümlerine
Göre Temyiz 515
aa. Genel olarak .515
bb. Temyiz edilebilen kararlar .515
cc. Temyiz edilemeyen kararlar .516
dd. Temyiz nedeni 517
ee. Temyiz nedenlerinin belirtilmesi .518
ff. Temyize başvuru süresi ve temyiz talebinin etkisi .518
gg. Temyiz isteminin hükmü veren bölge adliye
mahkemesince değerlendirilmesi .519
hh. Temyiz isteminin kabul edilebilirlik yönünden
Yargıtay tarafından incelenmesi ve temyiz talebinin reddi 519
ıı. Esasın incelenmesi ve duruşma 520
ii. Temyiz incelemesi sonunda verilecek karar türleri 520
jj. Dosyanın esas mahkemesine gönderilmesi 523
İçindekiler XXXVII
kk. Hükmün bozulmasının diğer sanıklara etkisi .523
ll. Davaya yeniden bakacak mahkemenin işlemleri .523
mm. Temyiz kanun yolu ile istinaf kanun yolu arasındaki farklar .525
d. 1412 Sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu Hükümlerine
Göre Temyiz.526
aa. Genel olarak.526
bb. Temyize konu olan kararlar .527
cc. Temyizde maddi-hukuki inceleme 528
dd. Temyiz nedenleri528
ee. Mutlak temyiz nedenleri 529
ff. Temyiz edilemeyen kararlar 530
gg. Temyiz başvurusu ve süre530
hh. Temyiz nedenlerinin belirtilmesi ve temyiz lâyihası .531
ıı. Temyize başvurmanın etkisi 531
ii. Temyize başvurma süreci.532
jj. Başsavcılık mütalâası.532
kk. Yargıtay’ın incelemesi .532
ll. Karar 533
mm. Dosyanın esas mahkemesine gönderilmesi535
nn. Israr kararı536
III. Olağanüstü Kanun Yolları 537
1. Kavram.537
2. Olağanüstü kanun yolları çeşitleri537
a. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itirazı.537
b. Kanun yararına bozma (yazılı emir)539
aa. Genel olarak.539
bb. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın re’sen başvurması 540
c. Yargılamanın yenilenmesi .540
aa. Genel olarak540
bb. Başvurabilecek kişiler.541
cc. Yargılamanın yenilenmesinde süre .542
dd. Yenilenme yöntemi .542
ee. Yargılamanın yenilenmesi talebinin etkisi543
ff. Yargılamanın yenilenmesi sebepleri .543
aaa. Genel olarak543
bbb. Lehte yenilenme halleri 543
ccc. Aleyhte yenilenme halleri.544
gg. Talebin incelenmesi 545
hh. Yeniden muhakeme.546
XXXVIII Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
§13. GAİP ve KAÇAKLARIN MUHAKEMESİ
I. Gaiplik ve Kaçaklık Kavramı.549
II. Gaiplik ve Kaçaklık Halleri550
1. Bulunduğu yerin bilinmemesi550
2. Yurtdışında olma540
3. Yurtdışından getirilmesi uygun bulunmama550
III. Gaip Hakkında Yapılabilecek İşlemler.551
1. Genel olarak .551
2. İhtarda bulunulması551
3. Güvence belgesi verilmesi .551
4. Delillerin toplanması552
IV. Kaçakların Yargılanması .552
1. Genel olarak .552
2. Kaçaklığa karar verilmesi.553
3. Kaçağın yargılanabileceği suçlar553
4. Kaçak hakkında koruma tedbirlerine başvurulması .554
a. Elkoyma554
b. Tutuklama ve güvence belgesi .555
5. Kanun yolu .555
§14. İDARİ YAPTIRIM MUHAKEMESİ
I. Genel Olarak 556
II. Kabahatler Kanunu’nun Kapsamı 556
III. İdari Yaptırım Kararı Verilmesi558
1. İdari mercilerin karar verme yetkisi 558
2. Cumhuriyet savcısının karar verme yetkisi .558
3. Mahkemenin karar verme yetkisi 559
IV. İdari Yaptırım Kararının İçeriği560
V. İdari Yaptırım Kararının Tebliği 560
VI. İdari Yaptırım Kararlarının Denetlenmesi .560
1. İdari merciler ile Cumhuriyet savcılarının kararlarına
karşı başvuru 561
a. Başvuru yeri, süresi ve şekli 561
b. Başvurudan vazgeçme ve kabul 562
c. Başvurunun incelenmesi563
İçindekiler XXXIX
aa. Usule ilişkin inceleme 563
bb. Esasa ilişkin inceleme.563
cc. Karar çeşitleri564
dd. Kanun yolu .564
2. Mahkeme kararlarına karşı itiraz .565
ALTINCI BÖLÜM
TÂLİ CEZA MUHAKEMELERİ
§15. MÜSADERE MUHAKEMESİ
I. Kavram .569
II. Müsadere ve Elkoyma 570
III. Müsadere Usulü571
1. Dava açılması ve yetkili mahkeme.571
2. Duruşma yapılması.572
3. Duruşma yapılmayan haller573
4. Kanun yolu .573
§16. MUHAKEME GİDERLERİ MUHAKEMESİ
I. Kavram .573
II. Muhakeme Giderlerinin Üstlenilmesi 574
1. Mahkûmiyet kararı verilmesi .574
2. Kısmen mahkûmiyet kararı verilmesi 574
3. Birden çok kişi hakkında mahkûmiyet kararı verilmesi.574
4. Beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilmesi .575
5. Cumhuriyet savcısının kovuşturmaya yer olmadığı
kararına itiraz edilmesi.575
6. Suç uydurma ya da iftira edilmesi575
7. Karşılıklı hakaret edilmesi .575
8. Eski hale getirme işlemi yapılması .576
9. Kanun yollarına başvurulması576
10. Tercümana ücret ödenmesi.576
11. Müdafie ücret ödenmesi.577
12. Uzlaştırmacıya ücret ödenmesi 577
III. Muhakeme Gideri Kararı ve Yerine Getirilmesi.577
§17. İNFAZ MUHAKEMESİ
I. Kavram .578
II. İnfaz Muhakemesinin Konusu Olabilecek Uyuşmazlıklar.579
III. İnfaz Muhakemesine Konu Olmayan Haller 579
XL Centel / Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku - El Kitabı
IV. Başvuruyu Yapabilecek Olan Kişiler .580
V. İnfaz Sırasında Verilecek Kararların Mercii ve Usulü 580
VI. Kanun Yolu.581
Yararlanılan Kaynaklar .583