İşverenin El Kitabı 2022

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Birinci Bölüm
İŞYERİNİN KURULMASI İLE İLGİLİ
İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. İŞYERİ KAVRAMI 19
II. İŞ YASASINA GÖRE İŞYERİNİN BİLDİRİLMESİ 20
A. İşyerinin Kurulması ve Bildirilmesi ile İşyerinin Kapatılması 20
B. Alt İşverenliğin Tescili 21
C. İşin Durdurulması 23
1. Genel Olarak İşin Durdurulması 23
2. Özel Düzenlemeler Bağlamında İşin Durdurulması 28
İkinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI VE SONA ERMESİ İLE İLGİLİ İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN YAPILMASI 31
A. İş İlişkisi Kavramı 31
B. İş Sözleşmesinin Tarafları (İşçi, İşveren ve İşveren Vekili) 31
C. Alt İşverenlik Uygulamaları 33
1. Genel Olarak Alt İşverenlik Kavramı 33
2. Alt İşverenlik Uygulamalarında Muvazaa 36
3. Alt İşverenlikle İlgili Diğer Asıl İşveren Yükümlülükleri 38
4. Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İlişkin Özel Hususlar 39
a. Kadroya Alma Yasağı 39
b. Ücretlerin Ödendiğinin Kontrol Edilmesi Zorunluluğu 39
5. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Özel Hususlar 40
D. Birlikte İstihdam Kavramı 41
E. İş Sözleşmesinin Yapılması 43
1. İş Sözleşmesi Yapılması ve Türleri 43
a. İş Sözleşmesi Kavramı 43
b. İş Sözleşmesinin Yapılması 44
c. İş Sözleşmesinin Türleri 44
ca. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri 44
cb. Kısmi Süreli ve Tam Süreli İş Sözleşmesi 46
cc. Çağrı Üzerine Çalışma 47
cd. Uzaktan Çalışma 47
ce. Takım Sözleşmesi 50
ce. Asgari ve Azami Süreli İş Sözleşmeleri 50
2. Sürekli Süreksiz İş Ayrımı 52
3. Deneme Süresi 53
4. Geçici İş İlişkisi 53
5. Yazılı Belge Verilmesi 57
6. İşyerinin Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi 58
7. İş Sözleşmesinin Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi 59
F. İşçi ile İlgili Belge ve Kayıtların Düzenlenmesi 59
1. İstisnalar 59
2. İşçi Özlük Dosyasının Düzenlenmesi 61
3. Alınması Gereken İzinler ve İstenilecek Yeterlilik Belgeleri 62
4. Sağlık Raporlarının Alınması 62
5. Ağır ve Tehlikeli İşlerde Mesleki Eğitim Alınması 63
6. Yurt Dışına İşçi Götürülmesi 64
G. İş Sözleşmesi Yapma veya Çalıştırma Zorunlulukları 68
1. İşe İade Halinde Çalıştırma Zorunluluğu 68
2. Toplu Çıkarma Sonrası Çalıştırma 69
3. Engelli Çalıştırma 69
4. İşyerinin İşçisi İken Malul Olanları Çalıştırma 69
5. Askerlik ve Yasadan Doğan Çalışma Nedeniyle İşten Ayrılanları Çalıştırma 69
6. Ücretin Gününde Ödenmemesi Halinde Çalıştırma Zorunluluğu 69
7. İşyeri Hekimi ve Diğer Sağlık Personeli ile İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma 70
8. Emzirme Odası ve Çocuk Bakım Yurtlarında Uzman Çalıştırma 70
9. İşçi Sendikası ve Konfederasyonu Yöneticilerinin Çalıştırılmaları 70
10. Grev ve Lokavt Esnasında Çalıştırma Zorunluluğu 70
11. İlkyardımcı Çalıştırma 71
12. Özel Öğretim Kurumlarında İş Sözleşmesi ile Çalıştırma 71
13. Avukat Çalıştırma Zorunluluğu 72
14. Gıda ve Yem İşletmelerinde Meslek Mensubu Çalıştırma 74
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 75
A. Sona Erme Halleri ve Yapılacak İşlemler 75
1. İş Sözleşmesinin Kendiliğinden Sona Ermesi 75
a. Tarafların Ölümü 75
aa. İşçinin Ölümü ve Ölüme Bağlı İşveren Yükümlülükleri 75
ab. İşverenin Ölümü 79
b. Belirli Sürenin Bitimi 80
c. Kısmi Süreli Çalışan İşçinin Tam Süreli Çalışmaya Başlaması 80
2. İş Sözleşmesinin Fesih Bildirimi ile Sona Ermesi 80
a. Genel Olarak Bildirimli Fesih 80
b. Bildirimli Feshin Özel Halleri 81
ab. Değişiklik Feshi 82
ac. Şüphe Feshi 85
ad. Baskı Feshi 87
c. Bildirimsiz Fesih 90
aa. Genel Olarak 90
ab. Fesih Hakkını Doğuran Haller 91
ac. Diğer Yasalarda Yer Alan Haller 94
3. İş Sözleşmesinin Eylemli Olarak Sona Erdirilmesi 95
B. Tarafların Anlaşarak İş Sözleşmesini Sona Erdirmesi (İkale Sözleşmesi) 99
C. Arabulucuya Başvurma Zorunluluğu 104
D. Sosyal Güvenlik Kurumuna Başvuru Zorunluluğu 106
E. Verilmesi Gereken Ücret, Tazminat ve Belgeler 107
1. Ücret ve Tazminatların Ödenmesi 107
a. Ücretlerin Ödenmesi 107
b. İhbar Tazminatı Ödenmesi 107
c. Kıdem Tazminatı Ödenmesi 109
d. Kullanılmamış Yıllık İzin Ücretlerinin Ödenmesi 113
2. Gerekli Belgelerin Düzenlenmesi ve Verilmesi 113
a. Çalışma Belgesi Verilmesi 113
b. İşten Ayrılma Bildirimi Verilmesi 114
c. İş Sözleşmesinin Sona Erdiğinin Bildirilmesi 115
3. Yeni İş Arama İzni Verilmesi 115
F. Fesih Bildirimi ile İlgili Diğer Hususlar 116
1. İş Güvencesi 116
a. İş Güvencesi Şartları 116
b. İş Güvencesinde Uygulanacak Süreç 117
c. İş Güvencesinin Sonuçları 118
2. Çalışma Koşullarında Değişiklik 119
3. Yeni İşverenin Sorumluluğu 119
4. Toplu İşçi Çıkarma 119
5. Rekabet Yasağı 121
6. Zamanaşımı Süreleri 122
7. İbraname 123
8. İşçinin Geri Verme Yükümlülüğü 124
9. Ceza Koşulu Öngörme 125
10. İşçinin Haksız Olarak İşe Başlamaması veya Aniden İşi Bırakması 125
11. Eğitim Giderlerinin Geri İstenmesi 126
12. İş Sözleşmesinin Feshinde Takas–Mahsup ve Hapis Haklarının Kullanılması 128
a. Takas ve Mahsup Hakkı 128
b. Hapis Hakkı 130
13. Organik Bağ Kavramı ve İş Sözleşmesinin Feshine Etkisi 131
Üçüncü Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEVAMI SÜRESİNCE
YERİNE GETİRİLMESİ GEREKEN İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. ÇALIŞMANIN DÜZENLENMESİ 135
A. Yasada Tanımlanan Çalışma Türleri 135
1. Normal Çalışma 135
a. Genel Olarak 135
b. Denkleştirme Esası 136
2. Haftalık İş Sürelerine Bölünemeyen Çalışmalar 137
3. Günde En Çok Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Sürmesi Gereken Çalışmalar 140
4. Vardiyalı Çalışmalar 143
5. Fazla Çalışma 146
6. Fazla Sürelerle Çalışma 151
7. Telafi Çalışması 152
8. Hazırlama Tamamlama Temizleme İşleri 153
9. Gece Çalışmaları 154
10. Kısmi Süreli Çalışmalar 156
11. Gebelik ve Doğum Halinde Çalışma 159
12. Kısa Çalışma 161
B. Çalışma Süresinden Sayılan Haller 164
C. Ara Dinlenmesi 165
D. Çalışma ve Dinlenme Saatlerinin İlanı 166
II. ÜCRET ÖDENMESİ 166
A. Genel Anlamıyla ve Uygulamasıyla Ücret 166
1. Ücretin Ödenmesi 166
a. Genel Olarak 166
b. Ücretlerin Banka Aracılığıyla Ödenmesi 167
2. Ücretin Korunması 174
a. İş Yasasındaki Düzenlemeler 174
b. Diğer Yasalarda Yer Alan Düzenlemeler 179
B. Ücret Kesme Cezası 184
C. Asgari Ücret 185
D. Ücret Hesap Pusulası 186
E. Ücretle İlgili Diğer Kavramlar 186
1. Fazla Çalışma Ücreti 186
2. Fazla Sürelerle Çalışma Ücreti 189
3. Hafta Tatili Ücreti 190
4. Ulusal Bayram ve Genel Tatil Ücreti 192
5. Yüzde Usulüne Göre Ücret 192
6. Yıllık İzin Ücreti 195
7. Hazırlama Tamamlama Temizleme İşleri Ücreti 195
8. Yarım Ücret 196
9. Kısa Çalışma Ödeneği 196
F. İşverenin Ödeme Aczine Düşmesi (Ücret Garanti Fonu) 198
III. İZİN VERİLMESİ 200
A. Yıllık İzin 200
1. Yıllık İzne Hak Kazanma ve İzin Süreleri 200
2. Yıllık İznin Kullanılması 202
B. Hafta Tatili 205
C. Ulusal Bayram ve Genel Tatil 206
D. Mazeret İzni 207
E. Ücretsiz İzinler 208
F. Doğum ve Emzirme İzni 209
G. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma Karşılığı İzin 212
IV. HİZMET BULUŞLARI (İŞÇİ BULUŞLARI) 212
A. Genel Olarak 212
B. Hizmet Buluşları 213
C. Serbest Buluşlar 218
D. Hizmet Buluşu Karşılığı Bedelin Belirlenmesi 219
E. Hizmet Buluşu Karşılığı Bedelin Hesaplanması, Ödeme Şekli ve Süresi 221
F. Uyuşmazlıkların Çözümü 222
G. Sair Hükümler 223
V. OLUŞTURULMASI ZORUNLU KURULLAR VE ÜNİTELER 224
A. Yıllık İzin Kurulu 224
B. Değerlendirme Kurulu 225
C. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu 226
D. Emzirme Odası ve Çocuk Bakım Yurdu Açma 230
E. İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi Kurma 234
F. Kantin Açılması 235
G. Disiplin Kurulu Kurulması 235
VI. İŞ HUKUKUNDA MALİ TATİL UYGULAMASI 236
VII. YENİ BORÇLAR YASASININ İŞ SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN DÜZENLEMELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 237
A. Genel Olarak 237
B. Değerlendirme 237
1. İş sözleşmesinin Tanımı ve Kurulması 237
2. İşçinin Borçları 237
3. İşverenin Borçları 240
4. Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakkı 250
5. Hizmet İlişkisinin Devri 251
6. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi 252
Dördüncü Bölüm
ÇALIŞMA KURALLARI ÖZEL OLARAK DÜZENLENENLER İLE İLGİLİ İŞVEREN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
I. İŞ MEVZUATINDAN KAYNAKLANANLAR 259
A. Çalışma Şartları Bakımından Özel Olarak Korunanlar 259
1. Çocuk ve Genç İşçiler 260
2. Engelli İşçiler 263
a. Genel Olarak 263
b. Yükümlülüğün Belirlenmesi 264
c. Çalıştırma Esasları, Yürütülecek İşlemler 264
d. Engelli Çalıştırma Hakkındaki Teşvikler 265
3. Kadın İşçiler 267
a. Kadınların Çalışma Şartları Bakımından Korunması 267
b. Gebe, Emziren veya Daha Büyük Yaşta Çocuğu Olan Kadınların Korunması 269
B. Konut Kapıcıları 277
C. Mevsimlik İşlerde Çalışanlar 280
D. Ağır Vasıta Sürücüleri 281
II. DİĞER YASALARDAN KAYNAKLANANLAR 285
A. Meslek Eğitimi Görenler 285
1. Aday Çırak ve Çıraklar 285
2. Meslek Eğitimi Gören Öğrenciler 286
B. Özel Öğretim Kurumlarında Çalışan Yönetici ve Öğretmenler 288
C. Özel Güvenlik Görevlileri 295
D. Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi Müesseselerinde Çalışanlar 297
Beşinci Bölüm
YÜKÜMLÜLÜKLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ VE
AYKIRI DAVRANMANIN SONUÇLARI
I. YÜKÜMLÜLÜKLERİN HUKUKİ NİTELİĞİ 299
II. HUKUKİ YAPTIRIMLAR 300
A. Tazminat Niteliğindeki Ödemeler 300
1. Sözleşmelerden Kaynaklanan Ödemeler 300
2. Yasadan Kaynaklanan Ödemeler 300
B. Yasanın Statüyü Belirlemesi 302
C. İşin Durdurulması ve Çalışmaktan Alıkonulma 302
III. CEZAİ YAPTIRIMLAR 303
A. Ceza Türleri 303
1. İdari Para Cezaları 303
2. Hürriyeti Bağlayıcı Cezalar 305
B. Cezaların Tebliği ve Cezalara İtiraz 306
C. Cezalarla İlgili Diğer Hususlar 307
1. Uygulama Mercileri 307
2. Cezaların Ödenmesi Tahsili ve Gecikme Zammı 308
3. Zamanaşımı 309
E K L E R
BELGE ÖRNEKLERİ 313
Ek 1 İş Sözleşmesi Örneği 313
Ek 2 Çağrı Üzerine Çalışma Bildirimi 314
Ek 3 Takım Sözleşmesi 315
Ek 4 Deneme Dönemi Değerlendirme Formu 316
Ek 5 Geçici İş İlişkisi Sözleşme Örneği 317
Ek 6 Geçici İş İlişkisi İşçi Onayı 318
Ek 7 Çalışma Şartlarının Bildirilmesi 319
Ek 8 İşçi Özlük Dosyasında Bulunabilecek Evraklar 320
Ek 9 İşe Giriş/Periyodik Muayene Formu/Ağır ve Tehlikeli İşlerde Rapor 321
Ek 10 Gıda ve Yem İşletmelerinde Çalıştırılması Zorunlu Meslek Mensupları Listesi 325
Ek 11 Tutanak Örneği 327
Ek 12 İfade Tutanağı Örneği 328
Ek 13 Fesih Bildirimi (Önel Verilerek) 329
Ek 14 Fesih Bildirimi (Derhal Fesih) 330
Ek 15 Fesih Bildirimi (Önelsiz ve Tazminatsız Olarak) 331
Ek 16 Örnek İhbar ve Kıdem Tazminatı Hesaplanması 332
Ek 17 Kıdem Tazminatı Tavan Tutarları 334
Ek 18 İkale Sözleşmesinde İşçinin Vereceği Dilekçe Örneği 335
Ek 19 İkale Sözleşmesi Örneği 336
Ek 20 İbraname Örneği 337
Ek 21 Çalışma Belgesi Örneği 338
Ek 22 İşten Ayrılma Bildirgesi (İAB) 339
Ek 23 İş Güvencesinde 30 İşçi Hesabında Kapsama Dahil Olanlar 340
Ek 24 İş Güvencesinde 30 İşçi Hesabında Kapsama Dahil Olmayanlar 341
Ek 25 İş Güvencesinde İşçiden Savunma Alınması 342
Ek 26 İş Güvencesinde Savunma Verilmesi 343
Ek 27 İş Güvencesinde Fesih Bildirimi (Önel Verilerek) 344
Ek 28 İş Güvencesinde Fesih Bildirimi (Önel Verilmeksizin) 345
Ek 29 İş Güvencesinde İşe Başlama Başvurusu 346
Ek 30 İş Güvencesinde İşe Başlama İsteminin Kabulü 347
Ek 31 İş Güvencesinde İşe Başlama İsteminin Reddi 348
Ek 32 İş Güvencesinde İşe Başlamanın Tespiti 349
Ek 33 Çalışma Koşullarında Değişikliğin İşçiye Bildirilmesi 350
Ek 34 Çalışma Koşullarında Değişikliğe İşçinin Onay Vermesi 351
Ek 35 Toplu İşçi Çıkarma Bildirimi (Resmi Kurumlara Yönelik Olarak) 352
Ek 36 Toplu İşçi Çıkarma Bildirimi (Sendika Temsilcisine Yönelik Olarak) 353
Ek 37 Toplu İşçi Çıkarma Bildirimi (Faaliyete Son Verme) 354
Ek 38 Toplu İşçi Çıkarma Sonrası İşe Çağırma Bildirimi 355
Ek 39 Rekabet Memnuiyeti (Yasağı) Örneği 356
Ek 40 Haftalık İş Sürelerine Bölünemeyen İşlerde Oluşturulacak Çalışma Çizelgesi 357
Ek 41 Günde Ancak Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşler Listesi 358
Ek 42 Günde Ancak Yedi Buçuk Saat veya Daha Az Çalışılması Gereken İşlerde Yapılacak Bildirim 363
Ek 43 Vardiyalı Çalışmalarda Yapılacak İlan 364
Ek 44 Aylık Puantaj 365
Ek 45 Günlük Puantaj 366
Ek 46 Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma İşçi Onayı 367
Ek 47 Ulusal Bayram ve Genel Tatil İşçi Onayı 368
Ek 48 Kısa Çalışma Talep Formu 369
Ek 49 Hazırlama Tamamlama ve Temizleme İşlerinde İşyerinde Yapılacak Tebliğ 372
Ek 50 Gece Postalarında Çalıştırılacak Kadın İşçilere Ait İsim Listelerinin Bildirilmesi 373
Ek 51 Çalışma ve Dinlenme Saatlerinin İlanı 374
Ek 52 İşçi Alacak Belgesi 375
Ek 53 Ücret Kesme Cezasının Kayıt Altına Alınması 376
Ek 54 Ücret Kesme Cezası Bildirimi 377
Ek 55 Asgari Ücret Tutarları 378
Ek 56 Ücret Hesap Pusulası 379
Ek 57 Yüzde Usulünün Uygulandığı İşyerlerinde Kullanılacak Puan Cetveli 380
Ek 58 Yüzde Usulünün Uygulandığı İşyerlerinde Yapılacak İlan 381
Ek 59 Yüzde Usulünün Uygulandığı İşyerlerinde Hesap Pusulası Toplamlarının İşçilere Bildirilmesi 382
Ek 60 Yüzde Usulünün Uygulandığı İşyerlerinde Değerlendirme Kurulu Seçim Sonuçlarının İlan Edilmesi 383
Ek 61 Yıllık İzin Talep Dilekçesi 384
Ek 62 Yıllık Ücretli İzin Kaydı 385
Ek 63 Toplu İzin İlanı 386
Ek 64 Yıllık İzin Kurulu Seçim Sonuçlarının İlanı 387
Ek 65 Hizmet Buluşlarında Buluştan Elde Edilen Kazanç ve Çalışana Ödenecek Bedel Hesaplama Örnekleri 388
Ek 66 Yıllık İzin Kurulu Karar Defteri 389
Ek 67 Engelli Çalıştırma Başvuru ve Talep Dilekçesi 390
Ek 68 Engellilerin Kayıtlı Olduğu Listelerin İstenmesi 391
Ek 69 Engellilerin Belirlenmesi ve İstenmesi 392
Ek 70 Engellilerin İstihdamı Konusunda Bilgi Verme 393
Ek 71 Kurum Aracılığıyla Yapılmayan Engelli İstihdamında Kuruma Kaydettirme 394
Ek 72 Engelli Çalıştırma Konusunda SGK Primi Teşvikinin Belgelenmesi Başvurusu 395
Ek 73 Korumalı İşyeri Formu 396
Ek 74 Aylık Personel Durum Çizelgesi 397
Ek 75 Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler Listesi 398
Ek 76 Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılmalarında Veli/Vasisine Bilgi Verilmesi 400
Ek 77 Kapıcının Çalışma Koşulları ve Görevleri ile İlgili İlan 401
Ek 78 Konut Sakinlerine Sunulması Gereken ve Kapıcının Çalışma Koşulları ve Görevleri ile İlgili Belge 402
Ek 79 Konut Kapıcısına Konut Tesisatının Kullanma Biçimiyle İlgili Teknik Bilgi Verilmesi 403
Ek 80 4857 Sayılı İş Kanununun Uygulanması Bakımından Sanayi, Ticaret, Tarım ve Orman İşleri Listesi 404
Ek 81 Mevsimlik İşlerde İş Sözleşmesinin Askıya Alınması 410
Ek 82 Mevsimlik İşlerde İşçinin İşe Çağırılması 411
Ek 83 Özel Öğretim Kurumlarında Görev Alan Eğitim Personeline Ait İş Sözleşmesi 412
Ek 84 Özel Güvenlik Görevlisinin İşe Başladığının Bildirilmesi 415
Ek 85 Özel Güvenlik Görevlisinin İşinin Sona Erdiğinin Bildirilmesi 416
Ek 86 İş Yasasında Yer Alan İdari Para Cezaları Listesi 417
Kavramlar Dizini 419