^{Öğreti ve Uygulama Işığında}Ceza Muhakemesi Hukuku

İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER 7
Birinci Bölüm GENEL BİLGİLER
I. GİRİŞ 49
II. TANIM. 49
III. AMACI 50
IV. CEZA MUHAKEMESİNİN TARİHÇESİ 51
V. 1412 SAYILI CEZA MUHAKEMELERİ USULÜ KANUNU’NDA YER ALIP 5271 SAYILI CEZA MUHAKEMESİ KANUNU’NDA YER ALMAYAN BAZI KURUM-
LAR 52
A. Şahsi Dava 52
B. Şahsi Hak Davası 52
C. Ceza Kararnamesi 52
D. Acele İtiraz 52
E. Karar Düzeltme 53
F. Gıyabi Tutuklama 53
G. Kefaletle Salıverme 53
H. Yasak Hakların İadesi 53
İkinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNİN UYGULAMA ALANLARI
VI. CEZA MUHAKEMESİNİN YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 55
A. Ülkesellik İlkesi: Mülkilik İlkesi 55
B. Kişisellik ilkesi: Şahsilik İlkesi 55
C. Evrensellik ilkesi 56
D. Yetkili Mahkeme 56
1. Genel Yetkili Mahkeme 56
2. Özel Yetki 57
3. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yetki 57
4. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen
Suçlarda Yetki 57

VII. CEZA MUHAKEMESİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 58
A. Hemen/Derhal Uygulama 59
B. Geçmişe Yürüme 62
C. İleriye Yürüme 63
VIII. CEZA MUHAKEMESİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 64
A. Cumhurbaşkanı 64
B. Milletvekili 71
1. Yasama Sorumsuzluğu 71
2. Yasama Dokunulmazlığı 71
3. Diplomatlar 75
4. Yabancı Askerler 75
IX. KONU BAKIMINDAN UYGULANMASI 75
Üçüncü Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ KOŞULLARI
X. CEZA MUHAKEMESİNİN KOŞULLARI/MUHAKEME ENGELLERİ 77
A. Soruşturma Koşulları 79
1. Şikâyet 79
a) Şikâyet ve İhbar 79
b) Şikâyetin Geri Alınması İle Feragat (Vazgeçme) Kavramları 81
c) Şikâyetin Geri Alınmasının Sonuçları 84
d) Şikâyetin Geri Alınabileceği Zaman 84
e) Soruşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 84
f) Kovuşturmaya Başlandıktan Sonra Bir Suçun Takibinin Şikâyete
Bağlı Olduğunun Anlaşılması 85
g) Şikâyet Süresi 86
h) Şikâyette Sirayet/Yansıma 86
ı) Şikâyet Hakkına Sahip Kişi 87
i) Şikâyetin Yapılacağı Makam 88
j) Şikâyet Şekli 88
k) Kanun Değişikliği ve Suçun Takibinin Şikâyete Bağlı Hale Gelmesi 89
2. Dava Süresi 89
3. İzin 91
4. Talep/Yazılı Başvuru 95
5. Karar 98

6. Mütalaa 98
7. Müracaat/Yabancı Devletin Şikayeti 99
8. Yargı Bulunmaması/Kesin Hüküm Bulunmaması 102
9. Açık Dava Bulunmaması 105
10. Önödeme 107
11. Uzlaştırma 108
12. Dava Zamanaşımı 130
13. Af 130
14. Failin Türkiye’de Bulunması 130
15. Karşılıklılık (Mütekabiliyet) Koşulu 132
16. Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin Düzen- lenmesinin Ertelenmesi) 132
17. Soruşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 132
B. Kovuşturma Koşulları 133
1. Sanığın Hazır Bulunması 133
a) Sanığın Yokluğu 134
b) Gaiplik 140
c) Kaçaklık 142
2. Sanığın Akıl Hastası Olmaması 147
3. Bekletici Meselenin Çözümü 149
4. Yasama Dokunulmazlığının Bulunmaması. 151
5. Kovuşturma Koşullarının Gerçekleşmemesinin Sonuçları 152
Dördüncü Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ
XI. CEZA MUHAKEMESİNİN İLKELERİ 153
A. Genel İlkeler 153
1. Hukuk Devleti İlkesi 153
2. İnsan Haysiyetinin Korunması 153
3. İşkence Yasağı 154
4. Dürüst İşlem İlkesi (Adil Yargılanma) 154
5. Bağımsız ve Tarafsız Hâkim İlkesi 159
6. Meram Anlatma İlkesi 161
7. Suçsuzluk (Masumluk) Karinesi 162
8. Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi = In Dubio Pro Reo 163

a) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun Hukuki Nitelendirmesi 166
b) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Hukuka Aykırılık Halleri 166
c) Şüpheden Sanık Yararlanır ve Objektif Cezalandırma Koşulları 166
d) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Suçun Unsurları 166
e) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Kusurluluk 166
f) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Cezanın Tespit ve Tayini 166
g) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Muhakeme Koşulları 166
h) Şüpheden Sanık Yararlanır İlkesi ve Zamanaşımı. 167
9. Özel Hayatın Gizliliği İlkesi 168
10. Maddi Gerçeğin Araştırılması İlkesi 169
11. Ceza Muhakemesinin Kamusallığı İlkesi 171
12. Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare/Hiç Kimse Kendisi ve Yakınları
Aleyhine Delil Göstermeye Zorlanamaz İlkesi ve Susma Hakkı 172
13. Silahların Eşitliği İlkesi 175
14. Aynı Fiilden Dolayı İki Kez Yargılama Olmaz (Non Bis In Idem) İlkesi 176
15. Kıyas Yasağı İlkesi 177
B. Soruşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 179
1. Delillerin Re’sen Araştırılması İlkesi 179
2. Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesi 180
a) Kamu Davasının Mecburiliği/Kovuşturma Mecburiyeti İlkesinin İs-
tisnası 181
(1) Maslahata Uygunluk İlkesi 181
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık 182
(b) Şahsî Cezasızlık Sebebi 183
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi 184
3. Gizlilik İlkesi 185
4. Yazılılık İlkesi 190
C. Kovuşturma Aşamasına İlişkin İlkeler 191
1. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 191
a) Davasız Yargılama Olmaz İlkesinin İstisnaları 195
(1) Re’sen İstinaf İncelemesi 195
(2) Hükmün Sanıklar Lehine Bozulması Halinde Diğer Sanıklara Uygulanması 195
2. Vasıtasızlık/Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesi 195
a) Delillerin Doğrudan Doğruyalığı İlkesinin İstisnaları 196
(1) Naip Hâkimlik 196
(2) İstinabe 197

3. Sözlülük İlkesi 197
4. Halka Açıklık/Aleniyet İlkesi 199
5. Çabukluk/Ucuzluk/Etkinlik İlkesi 200
6. Delillerin Serbestliği İlkesi 201
7. Delillerin Kolektifliği/Ortak Tartışmaya Açıklığı İlkesi/Çelişme İlkesi 202
8. Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesi 202
a) Delillerin Serbestçe Değerlendirilmesi İlkesinin İstisnaları 205
(1) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 205
(2) Delil Yasakları 205
XII. CEZA MUHAKEMESİNDE İNSAN HAKLARI 207
A. Hak Arama Hakkı 207
B. İsnadı Öğrenme Hakkı 207
C. Hakları Öğrenme Hakkı 208
D. Savunma Hakkı/Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 208
E. Tercüman Yardımından Yararlanma Hakkı 210
F. Olağan (Kanuni) Mahkeme ve Hâkim Tarafından Yargılanma Hakkı 212
G. Makul Süre İçinde Yargılanma Hakkı 213
H. Denetim Mahkemesine Başvurma Hakkı. 215
İ. En Kısa Sürede Bir Yargı Merci Önüne Çıkarılma Hakkı (Habeus Corpus) 215
Beşinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI, CEZA MAHKEMELERİNİN MADDE VE YER YÖNÜNDEN YETKİSİ
XIII. CEZA MUHAKEMESİ TEŞKİLATI 217
A. Ceza Mahkemeleri 218
1. İlk Derece Mahkemeleri 218
a) Sulh Ceza Hâkimliği 218
b) Asliye Ceza Mahkemeleri 218
c) Ağır Ceza Mahkemeleri 219
d) Diğer Ceza Mahkemelerinin Görevleri 219
2. Bölge Adliye Mahkemeleri 224
3. Yargıtay 224
B. Cumhuriyet Savcılıkları 224
1. Cumhuriyet Başsavcılığı 224
2. Bölge Adliye Mahkemeleri Başsavcılığı 226
3. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 226

XIV. MAHKEMELERİN GÖREV (MADDE) YÖNÜNDEN YETKİSİ 227
A. Genel Olarak 227
B. Re’sen Görev Kararı 227
C. Görevsizlik Kararı Verilmesi Gereken Hâl ve Sonucu 229
D. Görevsizlik Kararı Verilemeyecek Hâl 230
E. Görevli Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 233
F. Madde Yönünden Görev Uyuşmazlığı 234
G. Madde Yönünden Görevsizlik Kararlarına Karşı İtiraz Kanun Yolu 239
H. Madde Yönünden Yetkinin İstisnaları 240
1. Bağlantı 240
a) Dar Anlamda Bağlantı 240
b) Geniş Anlamda Bağlantı 241
c) Tek Çeşit Bağlantı-Karışık Bağlantı 242
2. Bağlantı Nedeniyle Uyuşmazlıkların Birleştirilmesinin Koşulları 242
3. Bağlantının Sonuçları. 243
a) Uyuşmazlıkların Birleştirilmesi 243
b) Birleştirme, Madde Yönünden Yetkinin İstisnası 244
(1) Soruşturma Aşamasında Birleştirme 245
(2) Kovuşturma Aşamasında Birleştirme 246
(a) Birleştirme Kararı Verecek Makam 246
(b) Birleştirmede Uygulanacak Yargılama Usulü 248
(c) Birleştirilen Davaların Ayrılması 248
c) Nisbi Muhakeme Yapma 248
d) Bekletici Sorun Yapma 249
4. Nisbi Muhakeme Neticesinde Verilen Kararın Başka Mahkemeler Açısından Değeri 251
5. Özel Hukuk Uyuşmazlıkları İle Bağlantılı Ceza Muhakemesinde
Hangi Muhakeme Koluna Ait Usulün Uygulanacağı Sorunu. 252
6. Farklı Yargı Yerlerinin Kararlarının Bağlayıcılığı 252
a) Medeni Muhakeme Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Et-
kisi 252
b) Ceza Muhakemesi Sonucu Verilen Kararın Hukuk Mahkemesine
Etkisi 253
c) İdari Yargılama Sonucu Verilen Kararın Ceza Mahkemesine Etkisi 254
XV. MAHKEMELERİN YER YÖNÜNDEN YETKİSİ 255
A. Tanım 255
B. Hukuki Nitelik 255

C. Yer Yönünden Yetkide Kabul Edilen Sistemler 255
1. Birden Fazla Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 255
2. Bir Yerdeki Mahkemenin Yetkili Olması 256
D. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (Genel Yet-
kili Mahkeme) 256
1. Sırf Hareket Suçları (Şekli Suçlar) 257
2. Neticesi Hareketten Ayrılabilen Suçlar (Maddi Suçlar/Neticeli Suç-
lar) 257
3. İhmali Suçlar 258
4. Teşebbüs Aşamasında Kalan Suç 258
5. Kesintisiz Suç 258
6. Zincirleme Suç 258
7. Objektif Cezalandırma Gerektiren Suç 258
8. İştirak Halinde İşlenen Suç 258
9. Ülkede Yayımlanan Bir Basılı Eserle İşlenen Suç (CMK m. 12/3) 259
10. Soruşturulması ve Kovuşturulması Şikâyete Bağlı Olan Hakaret Su-
çu (CMK m. 12/4) 259
11. Görsel veya İşitsel Yayınlarla İşlenen Suç (CMK m. 12/5) 260
E. Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Özel Yetkili Mahkeme
(CMK m. 13) 260
F. Yabancı Ülkede İşlenen Suçlarda Yer Yönünden Yetkili Mahkeme
(CMK m. 14) 261
G. Deniz, Hava ve Demiryolu Taşıtlarında veya Bu Taşıtlarla İşlenen Suçlar-
da Yer Yönünden Yetkili Mahkeme (CMK m. 15). 261
H. Mahkemenin Yer Yönünden Yetkisinde Olumlu ve Olumsuz Yetki Uyuşmazlığı. 262
İ. Yer Yönünden Yetkisizlik İddiası 263
1. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazının Zamanı 264
2. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazında Bulunabilecek Kişiler 264
3. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetkisizlik İtirazı Hakkında Karar Ve-
receği Zaman 265
4. İtiraz Kanun Yolu 265
İ. Yer Yönünden Yetkisiz Mahkemenin Yaptığı İşlemler 266
J. Mahkemelerin Yer Yönünden Yetki Kurallarının İstisnaları 266
1. Bağlantı 266

2. Nakil 268
a) Hukuki Sebeplerle Davanın Nakli 269
b) Fiili Sebeplerle Davanın Nakli 269
c) Kamu Güvenliği Nedeniyle Davanın Nakli 269
d) Afet Nedeniyle Davanın Nakli 269
e) Nakil Kararını Verecek Makam 270
f) Kısmi Nakil 270
g) Nakil Kararının Kesinliği 270
3. İstinabe 270
K. Yetkili Olmayan Hâkim veya Mahkemenin İşlemleri 271
L. Yargı Organları Arasında İş Bölümü Uyuşmazlığı 271
Altıncı Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ
XVI. CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİ 273
A. İşlemin Yapısına Göre Tasnif 274
1. Sözlü İşlemler 274
2. Yazılı İşlemler 274
3. Hareketli/Eylemli İşlemler 274
4. Hareketsiz/Eylemsiz İşlemler 274
5. Açık İşlemler 274
6. Gizli İşlemler 275
B. İşlemi Yapan Makama Göre Tasnif 276
1. Yargılama Makamı İşlemleri 276
a) Hâkim İşlemleri/Kararları 276
(1) Fiili İşlemler 276
(2) Fikri İşlemler 276
(a) Ceza Muhakemesinin Aşaması Bakımından Karar 276
(i) Soruşturma Aşamasındaki Kararlar 276
(ii) Kovuşturma Aşamasındaki Kararlar 276
(b) Kararın Niteliği Bakımından Kararlar 277
(i) Yargılamaya İlişkin Kararlar 277
(ii) İdari Nitelikte Kararlar 278
b) İşlemi Yapan Makamın Sıfatına Göre İşlemler 278
(1) Hâkimlik Kararları 278
(2) Mahkeme Kararları 278
2. İddia Makamı İşlemleri 279

3. Savunma Makamı İşlemleri 280
C. Muhakeme İşlemlerinde Süreler 280
1. Hak Düşürücü Süre 280
2. Koruyucu Süre 281
3. Düzenleyici/Yaptırımsız Süre 281
D. Sürelerin Hesaplanması 281
E. Eski Hale Getirme 282
1. Eski Hale Getirmenin Hukuki Niteliği. 282
2. Eski Hale Getirme Sebepleri 283
a) Kusuru Olmaksızın Bir Sürenin Geçirilmiş Olması 283
b) Kanun Yoluna Başvuru Hakkının Bildirilmemiş Olması 284
c) Duruşmada Bulunmayan Sanık Hakkında Karar Verilmiş Olması 284
3. Eski Hale Getirme Talebinin Yapılacağı Makam 286
4. Eski Hale Getirme Talebi Hakkında Karar Verecek Makam 286
5. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmak İçin Gerekli Olan Süre 286
6. Eski Hale Getirme Talebi Üzerine Verilen Karara Karşı Kanun Yolu 287
7. Eski Hale Getirme Talebinde Bulunmanın Etkisi 287
F. Muhakeme İşlemlerinin Bildirilmesi 287
1. Tefhimle Bildirim 288
2. Tebliğle Bildirim. 288
G. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar ve Bu Aykırılıkların Gide- rilmesi 289
1. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıklar 289
a) Yokluk 289
b) Hak Düşümü 290
c) Butlan (Hükümsüzlük) 290
(1) Mutlak Butlan 290
(2) Nisbi Butlan 291
d) Kabul Edilmezlik/Geri Çevrilme 291
2. Muhakeme İşlemlerindeki Hukuka Aykırılıkların Giderilmesi 291
a) Geri alma 291
b) Yenileme 292
c) Düzeltme 292
d) Çevirme 293
e) Bozma 293
f) İyileştirme 293

Yedinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI VE BU MAKAMLARI TEMSİL EDEN KİŞİLER
XVII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARI 295
XVIII. CEZA MUHAKEMESİ MAKAMLARINI TEMSİL EDEN VE CEZA MUHAKEMESİ İŞLEMLERİNE KATILAN KİŞİLER (ÖZNELER/SUJELER) 295
A. Yargılama Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Hâkim 296
1. Hâkimlerin Sınıflandırılması 298
2. Hâkimlerin Özellikleri 298
a) Hâkimin Bağımsızlığı 299
(1) Hâkimin Bağımsızlığının Kendisine Karşı Korunması Gereken Erkler 300
(a) Hâkimin Bağımsızlığının Yasama Organına Karşı Korun-
ması 300
(b) Hâkimin Bağımsızlığının Yürütme Organına Karşı Korun-
ması 301
(c) Hâkimin Bağımsızlığının Yargılama Organına Karşı Ko-
runması 302
(d) Hâkimin Bağımsızlığının Ortama Karşı Korunması (Üçün-
cü Kişilere Karşı Korunması) 303
b) Hâkimin Tarafsızlığı 305
(1) Hâkimin Davaya Bakamayacağı Durumlar 307
(a) Hâkimin Kesin Olarak Davaya Bakamayacağı Durumlar 307
(b) Yargılamaya Katılamayacak Hâkim 309
(c) Hâkimin Tarafsızlığından Şüpheye Düşülecek Nedenler-
den Dolayı Davaya Bakamayacağı Durumlar 315
(i) Tarafsızlığını Şüpheye Düşürecek Sebeplerden Dolayı Bir Hâkimin Reddini İsteme Zamanı 315
(2) Hâkimin Reddi Muhakemesi 316
(a) Hâkimin Reddi İddiası 316
(i) Hâkimin Reddi İddiasının Konusu 316
(ii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunabilecek Kişiler 316
(iii) Hâkimin Reddi İddiasında Bulunmanın Usulü 317
(iv) Hâkimin Reddi İddiasında Süre 318
(b) Hâkimin Reddi İddiasında Savunma 318
(c) Hâkimin Reddi İddiasında Karar Verecek Mahkeme 318
(d) Ret İstemi Üzerine Verilecek Kararlar ve Başvurulacak
Kanun Yolları 321
(e) Reddi İstenen Hâkimin Yapabileceği İşlemler 323
(3) Hâkimin Çekinmesi 323
(a) Hâkimin Çekinme Gerekçeleri 324

(b) Hâkimin Çekinme İsteminde Süre 324
(c) Hâkimin Çekinme İsteği Konusunda Karar Verecek Merci 324
(d) Hâkimin Çekinme İsteği Üzerine Mahkemece Verilecek Karar 324
(4) Zabıt Kâtibinin Reddi veya Çekinmesi 326
B. İddia Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Cumhuriyet Savcısı 326
1. Genel Olarak 326
2. Cumhuriyet Savcılığının Örgütlenmesi 328
3. Cumhuriyet Başsavcılığının Görevleri 328
4. Cumhuriyet Başsavcısının Görevleri 329
5. Cumhuriyet Savcısının Görevleri 329
6. Cumhuriyet Savcılarının Yer Yönünden Yetkisi. 330
7. Cumhuriyet Savcılarının Hukuki Konumu 331
8. Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı, Birbirleri ve Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 332
a) Cumhuriyet Savcısının Adalet Bakanı İle İlişkisi 332
b) Cumhuriyet Savcılarının Birbirleri İle İlişkisi 334
c) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvveti İle İlişkisi 334
9. Cumhuriyet Savcısının Bağımsızlığı Sorunu 335
10. Cumhuriyet Savcısının Tarafsızlığı Sorunu 336
11. Cumhuriyet Savcısının Reddi Sorunu 337
12. Cumhuriyet Savcısının CMK’nın Uygulanmasındaki Görevleri (Yü- kümlülükleri) 341
a) Cumhuriyet Savcısının Soruşturmaya Başlama ve Delilleri Toplama
Görevi (Araştırma Görevi) 341
b) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Görevi 343
c) Cumhuriyet Savcısının Açılmış Olan Kamu Davasına Katılarak Dava-
nın Sonuçlanmasını Sağlama Görevi 344
d) Cumhuriyet Savcısının Kanun Yollarına Başvurma Görevi 344
13. Cumhuriyet Savcısının Yetkileri 346
a) Cumhuriyet Savcısının Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı Verme
Yetkisi 346
b) Cumhuriyet Savcısının Kolluk Kuvvetlerinden Delil Araştırmasını İs-
teme Yetkisi 346
c) Cumhuriyet Savcısının Başka Bir Cumhuriyet Savcısından Yargı Çev-
resi İçindeki Bir Soruşturma İşlemini Yapmasını İsteme Yetkisi 347
d) Soruşturmada Cumhuriyet Savcısının Hâkim Kararı İsteme Yetkisi 347
e) Cumhuriyet Savcısının İddianame Düzenleme Konusunda Takdir
Yetkisi 347

14. Cumhuriyet Savcısının İçtihadı Birleştirme Kararı İle Bağlı Olup Ol-
madığı Sorunu 348
15. Cumhuriyet Savcısının Takdir Yetkisi 348
a) Delilleri Değerlendirirken Takdir Yetkisi 348
b) İddianame Düzenleme Konusunda Takdir Yetkisi 349
c) TCK’da Yer Alan Bazı Durumlarda Cumhuriyet Savcısının Takdir
Yetkisi 349
16. Cumhuriyet Savcının Şikâyet veya İhbar Dışında Bir Nedenle Bir Su-
çun İşlendiğini Öğrenmesi 351
C. Kolluk Kuvveti 352
1. Adli Kolluğun Görevi 353
a) Diğer Kolluk Birimlerinin Adlî Kolluk Görevi 355
2. Adli Kolluğun Yetkisi 355
a) Adlî Kolluğun Olay Yerinde Aldığı Tedbirlere Uyulmaması Halinde
Yetkisi 355
b) Kolluğun Zor Kullanma Yetkisi, Sınırları ve Şekli 356
c) CMK’da Adli Kolluğa Doğrudan Doğruya Soruşturma İşlemlerini
Yapma Yetkisinin Verilip Verilmediği Sorunu 359
3. Kamu Görevlilerinin Adli Görevin İcrası Kapsamında İşlediği Suçlara
İlişkin Soruşturma 360
4. Sulh Ceza Hâkiminin Soruşturma Evresindeki Görevi 363
5. Soruşturma Evresinde Yapılan İşlemlerin Tutanağa Bağlanması. 365
D. Mağdur veya Suçtan Zarar Gören (Katılan) 366
1. Mağdurun Hakları 370
a) Soruşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 370
b) Kovuşturma Aşamasında Mağdurun Hakları 374
2. Mağdura Haklarının Anlatılıp Açıklanması 376
3. Mağdura Zorunlu Vekil Tayini 377
4. Suçun Mağduru ile Şikâyetçinin Çağırılması 378
5. Mağdur ile Şikâyetçinin Davete Uymamaları 380
6. Mağdur İle Şikâyetçinin Dinlenmesi 380
7. Kamu Davasına Katılma 383
a) Kamu Davasına Katılmanın Koşulları 384
(1) Suçun Mağduru, Suçtan Zarar Gören veya Malen Sorumlu Olmak 385
(2) Dava Açıldıktan Sonra ve Fakat Dava Bitmeden Önce İstemde Bulunmak 385
8. Kamu Davasına Katılma İsteğinde Bulunma Zamanının Başlama ve
Sona Erme Zamanı 387

9. Kamu Davasına Katılma Hakkına Sahip Olan Kişiler 389
10. Kamu Davasına Katılma Usulü 393
11. Kamu Davasına Katılanın Hakları 397
12. Kamu Davasına Katılanın Yetkileri 398
13. Kamu Davasına Katılmanın Davaya Etkisi 399
14. Kamu Davasına Katılmadan Önceki Kararların Tebliği 400
15. Kamu Davasına Katılanın Kanun Yoluna Başvurması 400
16. Kamu Davasına Katılmanın Hükümsüz Kalması 401
17. Kamu Davasına Katılma İle Şahsi Dava ve Şahsi Hak Davası 402
E. Savunma Makamını Temsil Eden Kişi Olarak Şüpheli ve Sanık 403
1. Genel Olarak 403
2. Şüpheli ve Sanık 405
b) Sanık 405
3. Şüpheli ve Sanığın Ceza Muhakemesindeki Konumu 406
4. Şüpheli ve Sanık Olabilme Koşulları 407
b) Belli Olma 409
5. Şüpheli ve Sanığın Hakları 410
a) Şüphelinin Hakları 410
(1) Şüphelinin CMK m. 147’de Yer Alan Hakları 411
(a) Haklarını Öğrenme Hakkı 411
(b) Hakkında Yapılan İsnadları Öğrenme Hakkı 412
(c) Müdafii Yardımından Yararlanma Hakkı 413
(d) Yakınlarına Haber Verilmesini İsteme Hakkı 421
(e) Susma Hakkı 422
(i) Susma Hakkının Sınırları 423
(ii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Doğruyu Söyleme Zorunluluğu Sorunu 424
(iii) Susma Hakkı Kapsamında Şüphelinin Susmasının Aleyhe
Sonuç Doğurması Sorunu 425
(f) Şüpheden Kurtulması İçin Somut Delillerin Toplanmasını İsteyebilme Hakkı 425
(g) Aleyhine Var Olan Şüphe Nedenlerini Ortadan Kaldırmak
ve Lehine Olan Hususları İleri Sürme Hakkı 426
(2) Şüphelinin Diğer Hakları 433
(a) Lekelenmeme Hakkı 433
(b) Makul Sürede Yargılanma Hakkı 434
(c) Savunma Hakkı 434
(d) Masumluk Karinesinden Yararlanma Hakkı 436

(e) Hâkim veya Bir Adli Makam Önüne Çıkma (Habeas
Corpus) ve İtiraz Hakkı 437
b) Şüphelinin Yükümlülükleri 437
(1) İfade ve Sorguya Katlanma Yükümlülüğü 438
(2) Hazır Bulunma Yükümlülüğü 438
(3) Koruma Tedbirlerine Katlanma Yükümlülüğü 442
c) Sanığın Hakları 443
(1) Aleni Yargılanma Hakkı 443
(2) Kovuşturma İşlemlerinden Haberdar Olma Hakkı 443
(3) Denetim Muhakemesine Başvurma Hakkı 444
Denetim muhakemesine başvurma hakkı, gerek soruşturma gerekse kovuşturma aşamasında yetkili olan veya olmayan bir maka- mın verdiği kararın daha üst derecede başka bir makam tara- fından hukuki açıdan tekrar gözden geçirilmesini isteme hak-
kını ifade eder. 444
d) Sanığın Yükümlülükleri 444
(1) Mahkemede Hazır Bulunma Yükümlülüğü 444
(2) Sanığın Kararlara Boyun Eğme Yükümlülüğü 444
6. Şüpheli veya Sanığın Yasal Temsilcisinin ve Eşinin Hak ve Yükümlü-
lükleri 445
F. Müdafi 445
1. Genel Olarak 445
2. Müdafiin Hukuki Durumu 446
3. Müdafi Olabilmenin Koşulları 448
4. Müdafilik Türleri 449
a) İsteğe Bağlı Müdafilik 450
b) Zorunlu Müdafilik 450
(1) İstem Üzerine Zorunlu Müdafilik 450
(2) Doğrudan Zorunlu Müdafilik 450
c) CMK’da Yer Alan Özel Müdafilik Halleri 450
5. Müdafiin Bağımsızlığı 452
a) Yürütme Karşısında Bağımsızlık 452
b) Cumhuriyet Savcısı Karşısında Bağımsızlık 453
c) Şüpheli/Sanık Karşısında Bağımsızlık 453
d) Mahkeme Karşısında Bağımsızlık. 454
e) Baro Karşısında Bağımsızlık 454
f) Üçüncü Kişiler Karşısında Bağımsızlık 454
6. Müdafi Yardımından Yararlanma Hakkı/Müdafi Seçimi ve Müdafi Görevlendirilmesi 455

a) Müdafi Seçimi 455
b) Müdafi Görevlendirme 456
(1) İstem Üzerine Müdafi Görevlendirme 456
(2) Doğrudan Müdafi Görevlendirme 457
(3) Müdafi Görevlendirmede Usul 461
7. Müdafii Sayısı 462
a) Soruşturma Evresinde Müdafi Sayısı 462
b) Kovuşturma Evresinde Müdafi Sayısı 462
8. Müdafiin Yetkileri 463
a) Müdafiin Soruşturma Evresindeki Yetkileri 463
(1) Müdafiin Dosyayı İnceleme ve Örnek Alma Yetkisi 463
(a) İncelenebilecek Dosyanın İçeriğinde Sınırlamanın Bulu-
nup Bulunmaması Sorunu 464
(b) Dosyayı İncelemek İçin Cumhuriyet Savcısının Yazılı Emri
ve Vekâletname 465
(2) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanması 467
(3) Müdafiin Dosyayı İnceleme Yetkisinin Kısıtlanamayacağı Du-
rumlar 470
(4) Müdafiin Şüpheli veya Sanıkla Görüşme ve Yazışması 471
(5) Müdafiin Hazır Bulunma Yetkisi 473
(6) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurma Yetkisi 474
b) Müdafiin Kovuşturma Evresindeki Yetkileri 475
(1) Dosya İnceleme Yetkisi 475
(2) Sanık ile Görüşme ve Yazışma Yetkisi 475
(3) Hazır Bulunma Yetkisi 476
(a) Müdafiin Doğrudan Soru Sorması 477
(b) Müdafiin Kanun Yoluna Başvurması 478
9. Müdafiin Yükümlülükleri/Görevleri 479
a) Savunma Görevini Gereği Gibi Yerine Getirme 479
b) Sır Saklama 480
c) Gerçeği Söyleme Yükümlülüğü 481
d) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkartılmasını Sağlama 483
10. Müdafiin Yükümlülüğünü/Görevini Yerine Getirmemesi 483
11. Müdafilik Görevinden Yasaklanma 484
12. Görevini Yerine Getirmeyen Müdafi Hakkında Disiplin ve Adli So- ruşturma Açılması 488
G. Tanık 489
1. Genel Olarak 489
2. Tanık Olabilecek Kişiler 490

a) Hâkimin Tanıklığı 490
b) Cumhuriyet Savcısının Tanıklığı 491
c) Müdafiin Tanıklığı 492
d) Sanığın/Suç Ortağının Tanıklığı 493
e) Mağdurun Tanıklığı 494
f) Bilirkişinin Tanıklığı 498
g) Adli Kolluğun Tanıklığı 499
h) Çocuk Akıl Hastaları ve Akıl Zayıflığı İçinde Olanların Tanıklığı 500
3. Tanıkların Çağrılması 500
4. Çağrıya Uymayan Tanıklar Hakkında Uygulanacak Yaptırım 503
5. Tanığın Yükümlülükleri (Ödevleri) 504
a) Yetkili Makam Huzuruna Gelme Yükümlülüğü (Hazır Bulunma Yü- kümlülüğü) 504
b) Beyanda Bulunma Yükümlülüğü. 505
c) Beyanda Bulunma Yükümlülüğünün İstisnaları 506
(1) Mutlak Çekinme Hakkının Olduğu Durumlar 506
(a) CMK m. 45/1’de Kabul Edilen Tanıklıktan Çekinme Hakla-
rı (CMK m. 45/1) 506
(b) Yaş Küçüklüğü, Akıl Hastalığı veya Akıl Zayıflığı Nedeniyle Tanıklıktan Çekinmenin Önemini Anlayabilecek Durumda Olmayanların Tanıklıktan Çekinmesi (CMK m. 45/2) 509
(c) Tanıklıktan Çekinebileceklere Bu Hakkının Bildirilmesi
(CMK m. 45/3) 511
(2) Meslekleri veya Sürekli Uğraşları Nedeniyle Tanıklıktan Çe-
kinme Hakkı Olanlar 512
(3) Ceza Kovuşturmasına Uğratabilecek Nitelikte Olan Sorulara
Cevap Vermeme Durumları Nedeniyle Çekinme Hakkı 517
d) Doğru Beyanda Bulunma Yükümlülüğü 519
e) Yemin Etme Yükümlülüğü 519
(1) Yemin Etme Yükümlülüğünün İstisnaları 519
(2) Tanıklara Yemin Verilmesi 521
(3) Yeminin Biçimi 522
(4) Yeminin Yerine Getirilmesi, Sağır veya Dilsizin Yemini 522
6. Tanıklıktan ve Yeminden Sebepsiz Çekinme Durumu ve Yaptırımı 523
7. Tanığın Hakları 524
a) Tanıklıktan Çekinme Hakkı 524
b) Kendisi veya CMK m. 45’te Yer Alan Kişiler Hakkında Ceza Kovuş- turmasına Yol Açabilecek Sorulara Cevap Vermeme Hakkı 524
c) Tazminat Hakkı 524
8. Tanıkların Dinlenmesi 525

a) Tanığın Dinlenmesine Geçilmeden Önce Tanıklık Yapma Görevinin Öneminin Anlatılması 530
b) Tanığa İlk Önce Sorulacak Hususlar 530
c) Tanığa Söylenecek Şeyler ve Sorulacak Sorular 532
d) Tanığın Erken Dinlenmesi 534
e) Tanığın Tekrar Dinlenmesi 535
9. Devlet Sırrı Niteliğindeki Bilgilerde Tanıklık 535
10. Gizli Tanıklık ve Gizli Tanığın Korunması 538
H. Bilirkişi 543
1. Genel Olarak 543
2. Bilirkişinin Tanımı 543
3. Bilirkişinin Hukuki Niteliği 544
4. Bilirkişiye Başvurulabilecek Haller 544
5. Bilirkişiye Başvurulamayacak Haller 546
6. Bilirkişiye Başvurma (Bilirkişi Atama) Yetkisine Sahip Kişiler 549
a) Soruşturma Evresinde 549
b) Kovuşturma Evresinde 550
7. Bilirkişi Atanmasını İsteme Hakkına Sahip Kişiler 550
8. Delillerin Müşterekliği İlkesi Gereği Hâkimin Kişisel Bilgisini Mah-
kemede Kullanmaması 552
9. Bilirkişi Olabilecek Kişiler (Bilirkişi Olma Koşulları) 553
10. Bilirkişi Atanma Usulü 554
11. Bilirkişinin Yükümlülükleri 554
a) Bilirkişiliği Kabul Etme Yükümlülüğü (Zorunlu Bilirkişilik) 554
b) Yemin Etme Yükümlülüğü 555
c) İnceleme Yapma ve Yaptığı İncelemenin Sonuçlarını Bildirme Yü- kümlülüğü 556
d) Çağrıya Uyma (Hazır Bulunma) Yükümlülüğü 558
(1) Çağrıya Uyma Yükümlülüğüne Uymamanın Yaptırımı 558
12. Bilirkişi Sayısı 559
13. Bilirkişi Değerlendirmesi, Dinlenmesi ve Uzman Mütalaası 560
a) Bilirkişi Değerlendirmesi 560
(1) Bilirkişi Değerlendirmesinin Hukuki Niteliği 560
(2) Bilirkişi Değerlendirmesinin Yetkili Kişiye Verilmesi 562
(3) Duruşma Aşamasında Bilirkişinin Dinlenmesi 565
(4) Bilirkişinin Erken Dinlenmesi 566
b) Uzman Mütalaası. 567

14. Bilirkişinin Yetkileri 568
15. Bilirkişilikten Çekinme 569
16. Bilirkişinin Reddi 570
17. Bilirkişi Tanık 571
18. Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunmaması 571
a) Bilirkişiye Başvurma Zorunluluğunun Bulunduğu Durumlar 572
19. Özel Bilirkişilik Şekli Olarak Gözlem Altına Alma 572
a) Gözlem Altına Alma Koşulları 573
b) Yetkili Makam 573
c) Süresi 573
d) İtiraz 573
e) İtiraz Edebilecek Kişiler 573
f) İtirazı İnceleyecek Merci 574
g) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 574
Sekizinci Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNDE DELİL
XIX. CEZA MUHAKEMESİNDE İSPAT ARAÇLARI OLARAK DELİLLER 575
A. İspat Kavramı 575
B. Delil Kavramı 576
C. Delillerin Özellikleri 578
D. Delil Çeşitleri 578
E. Delillerin Sınıflandırılması 579
1. Beyan Delili 580
a) Tanık Beyanı 581
b) Şüpheli ve Sanık Beyanı 586
(1) Şüpheli Beyanı 587
(a) Şüphelinin İfadesinin Alınması 587
(i) İfade Almanın Amacı 587
(ii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluğun İfade Alması 588
(iii) Cumhuriyet Savcısı ve Kolluk Tarafından Alınan İfadenin
Hukuki Değeri 589
(b) Şüphelinin Sorgusunun Yapılması 592
(i) Sulh Ceza Hâkiminin Sorgusu 593
(c) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüphelinin Çağ- rılması 594
(d) İfadesi Alınacak veya Sorgusu Yapılacak Şüpheli Hakkında
Zorla Getirme Kararı Verilmesi 594

(2) Sanığın Sorgusunun Yapılması 597
(a) Şüphelinin İfadesi Alınmadan veya Sorgusu Yapılmadan
Önce Yapılması Gerekenler (İfade ve Sorgu tarzı) 597
(b) Şüphelinin İfadesi Alınırken veya Sorgusu Yapılırken Ya-
sak Olan İfade ve Sorgu Yöntemleri 597
(i) Kötü Davranma 599
(ii) İşkence 600
(iii) İlaç Verme 600
(iv) Yorma 600
(v) Aldatma 601
(vi) Cebir veya Tehditte Bulunma 602
(vii) Bazı Araçları Kullanma Gibi Bedensel veya Ruhsal Müda-
haleler Yapma (İradeyi Etkileyen Diğer Nedenler) 602
(viii) Yasaya Aykırı Vaatte Bulunma (CMK m. 148/2) 603
(3) Şüpheli veya Sanığın İkrarı 604
Yargıtay 12. Ceza Dairesi bir kararında, ikrarın tek başına hükme esas alınamayacağını belirtmiştir. 606
2. Belge Delili (Yazılı Açıklamalar) 607
a) Yazılı Belge 608
b) Şekil Tespit Eden Belge 610
3. Belirti Delilleri 610
4. Ses ve Görüntü Tespit Eden Araçların Kaydı 613
F. Delil Yasakları-Yasak Deliller (Hukuka Aykırı Yöntemlerle Elde Edilen De-
lillerin Kullanılamaması) 616
1. Genel Olarak 616
2. Delil Yasaklarının Görevi 617
3. Delil Yasaklarının Sınıflandırılması Sorunu 617
a) Türk Öğretisinde Kabul Edilen Sınıflandırmalar 618
(1) Delil Elde Etme Yasağı 619
(a) Genel Olarak 619
(b) Delil Elde Etme Yasağı Durumları 620
(i) Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi (CMK
m. 45, 46, 48, 147) 620
(ii) İfade Alma ve Sorguda Yasak Yöntemlerin Kullanılması
(CMK m. 148) 622
(iii) Kanun Tarafından Yetkilendirilmiş Kişilerin Emri Bulunma- dan ve Kanun Tarafından Belirlenen Usullere Uyulmadan
Delil Elde Edilmesi 623
(2) Delil Değerlendirme Yasağı (Hukuka Aykırı Delilin Kullanılma
Yasağı) 625

(a) Anayasa m. 38/6’ya Göre Delil Değerlendirme Yasağı 626
(b) CMK m. CMK m. 217/2’ye Göre Delil Değerlendirme Ya-
sağı 627
(c) Hukuka Aykırı Şekilde Elde Edilen Delillerin Kullanılıp Kul- lanılmamasında Mutlak ve Nisbi Kullanma Yasağı Sistem- leri/Kuramları 631
4. Delil Yasaklarının Uzak Etkisi 651
5. İdari Kolluğun Elde Ettiği Delillerin Kullanılması Sorunu 653
6. Tesadüfen Elde Edilen Deliller 658
7. Askeri Ceza Mahkemesi ve Delil Yasakları 658
8. Yüce Divan Yargılaması ve Delil Yasakları 658
G. Delile Ulaşma Yolları (Delil Elde Etme Yöntemleri) 659
1. Genel Olarak 659
2. Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması 660
a) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek
Alınması (CMK m. 75/1) 661
(1) Beden Muayenesi 661
(a) Dış Beden Muayenesi 662
(b) İç Beden Muayenesi 663
(2) Vücuttan Örnek Alınması 663
(3) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Hukuki Niteliği 664
(4) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınması ve Kişinin Kendisi veya Yakınları Aleyhine Ceza So- ruşturmasına veya Kovuşturmasına Neden Olacak Beyanda Bulunmama Hakkı (Nemo Tenetur Se Ipsum Accusare) 665
(5) Şüpheli veya Sanığın Beden Muayenesi ve Vücudundan Örnek Alınmasının Koşulları 666
(a) Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 666
(b) Suçun Kanunda Öngörülen Cezasının Üst Sınırı İki Yıl ve
Daha Yukarı Olması Gerekir 666
(c) Müdahalenin Sağlığa Zarar Verme Tehlikesinin Bulun-
maması (Orantılılık İlkesi) 667
(d) Karar Verecek Kişi 667
(e) İç Beden Muayenesi veya Vücuttan Örnek Alma İşlemini Yapacak Kişiler 671
(f) İtiraz 671
(g) İtiraz Edebilecek Kişiler 672
(h) İtirazı İnceleyecek Merci 672
(ı) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 672

(6) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 672
(7) Özel Kanunlar Gereği Alkol Muayenesi ve Kan Örneği Alınması 673
3. Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınması 673
a) Genel Olarak 673
b) Beden Muayenesi 674
(1) Dış Beden Muayenesi 674
(2) İç Beden Muayenesi 674
c) Amaç 675
d) Şüpheli ve Sanıktan Başka Kişilerin Beden Muayenesi ve Vücuttan
Örnek Alınmasının Uygulama Koşulları 675
(1) Şüpheli ve Sanık Dışında Bir Kişi Bulunmalıdır 675
(2) Müdahalenin Mağdur veya Diğer Kişilerin Sağlığını Tehlikeye Düşürmemesi Gerekir (Orantılılık İlkesi) 675
(3) Karar Verecek Kişi veya Makam 676
(4) İstemde Bulunabilecek Kişi veya Kişiler 678
(5) İtiraz 678
(6) İtiraz Edebilecek Kişiler 678
(7) İtiraz Üzerine Verilecek Karar 678
(8) Hukuka Aykırı Beden Muayenesi ve Vücuttan Örnek Alınması
ve Bu Delillerin Kullanılması Yasağı 679
(9) Diğer Kişilerin Rızasının Olmaması ve Susma Hakkı (Nemo
Tenetur) 679
4. Moleküler Genetik İncelemeler. 682
a) Moleküler Genetik İncelemenin Hukuki Niteliği 682
b) Moleküler Genetik İncelemenin Amacı 683
c) Moleküler Genetik İncelemenin Uygulanma Koşulları 684
(1) Başlamış Olan Bir Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasının Bu-
lunması 684
(2) İkincil Nitelikte Bir Başvuru Olup Olmadığı 685
(3) Karar Verecek Kişi 685
(4) Moleküler Genetik İnceleme Yapılabilmesi İçin Bilirkişi Görev- lendirilmesi 686
(5) İstemde Bulunabilecek Kişiler 687
(6) Moleküler Genetik İncelemeye Tabi Tutulacak Kişiler 687
(7) İtiraz 688
(8) Genetik İnceleme Sonuçlarının Gizliliği 688
(9) Hukuka Aykırı Moleküler Genetik İnceleme Sonucu Elde Edi-
len Deliller ve Kullanılma Yasağı 689

5. Fizik Kimliğinin Tespiti 690
a) Genel Olarak 690
b) Fizik Kimliğinin Tespitinin Hukuki Niteliği 690
c) Fizik Kimliğinin Tespitinin Amacı 690
d) Fizik Kimliğinin Tespitinin Konusu 690
e) Uygulanma Koşulları 691
(1) Üst Sınırı İki Yıl veya Daha Fazla Hapis Cezasını Gerektiren Bir
Suçtan Dolayı Soruşturma ve Kovuşturma Başlamış Olmalıdır 691
(2) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 691
(3) Şüpheli veya Sanığı Teşhisi İçin Gerekli Olmalıdır (Orantılılık İl- kesi) 692
(4) Kararı Verecek Kişi 692
(5) İtiraz 693
(6) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitinin Uygulanma Usulü 693
(7) Şüpheli ve Sanığın Kimliğinin Tespitine Yönelik Bilgilerin Yok
Edilmesi ve Hukuka Aykırı Delil 694
6. Keşif 695
a) Genel Olarak 695
b) Keşfin Hukuki Niteliği 695
c) Keşfin Amacı 696
d) Keşfin Konusu 696
(1) Nesneler 696
(2) Belgeler 696
(3) Kişiler 696
(4) Olgular ve Deneyler. 696
e) Keşfin Uygulanma Koşulları 697
(1) Keşif Yapmaya Yetkili Kişiler 697
(2) Keşfin Yapılmasında Hazır Bulunabilecek Kişiler 698
(3) Keşif Tutanağı ve Keşif Tutanağının Delil Değeri 700
(4) Hukuka Aykırı Yöntemler Uygulanarak Gerçekleştirilen Keşif
Sonucu Elde Edilen Delil ve Delil Yasakları 701
7. Keşif Türleri 701
a) Yer Gösterme 701
(1) Yer Gösterme İşleminin Hukuki Niteliği 701
(2) Yer Gösterme İşlemini Yapabilecek Kişiler 702
(3) Yer Gösterme İşleminde Hazır Bulunabilecek Kişiler 703
(4) Yer Gösterme İşleminin Tutanağa Bağlanması 704
(5) Yer Gösterme İşleminde İşleme Başlamadan Önce Şüpheliye Haklarının Hatırlatılması 704
b) Otopsi 705

(1) Genel Olarak 705
(2) Otopsi İşleminin Hukuki Niteliği 705
(3) Otopsi İşlemini Yapmaya Yetkili Kişiler 705
(4) Otopsi İşlemi Yapılması Kararını Verecek Makam veya Kişi 705
(5) Gömülmüş Bulunan Bir Cesedin İncelenmesi Veya Otopsi Ya- pılması 706
8. Arama 707
a) Genel Olarak 707
b) Aramanın Amacı 712
c) Özel Arama Şekilleri 712
d) Aramanın Hukuki Niteliği 712
e) Aramanın Uygulanma Koşulları 713
(1) Makul Şüphe 713
(a) Şüpheli ve Sanık Bakımından 713
(b) Üçüncü Kişiler Bakımından 715
(2) Arama Kararı ve Arama Emrini Vermeye Yetkili Kişi 718
(a) Arama Kararı 718
(b) Arama Kararını Vermeye Yetkili Kişi 718
(i) Soruşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye Yetkili
Kişi 718
(ii) Kovuşturma Evresinde Arama Kararını Vermeye Yetkili
Kişi 722
(c) Arama Kararına Gerek Olmayan Durumlar 723
(i) CMK’da Düzenlenen Durumlar 723
(ii) 25832 sayılı Adlî ve Önleme Aramaları Yönetmeliği m.
8’de Düzenlenen Durumlar 724
(d) Arama Yapılacak Kişiler 725
(e) Arama Yapılacak Yerler 726
(i) Üstte Arama 726
(ii) Eşyada Arama 726
(iii) Konutta Arama 727
(iv) İşyerinde Arama 727
(v) Araçta Arama 728
(vi) Diğer Yerlerde Arama 729
(vii) Askerî Mahallerde Arama 730
(viii) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Arama 730
(f) Arama Yapılacak Zaman 731
(3) Arama Karar veya Emrinde Bulunacak Hususlar 733
(4) Aramada Hazır Bulunacak ve/veya Bulunabilecek Kişiler 734

(5) Arama Sonunda Verilecek Belge 740
(6) Belge veya Kâğıtları İnceleme Yetkisi 742
(7) Aramada Tesadüfen Elde Edilen Deliller 744
(8) Arama ve Delil Yasakları 746
(9) Tazminat 748
9. Elkoyma 748
a) Genel Olarak 748
b) Elkoymanın Hukuki Niteliği 750
c) Elkoymanın Amacı 750
d) Elkoymanın Kapsamı 750
e) Elkoymanın Uygulanma Koşulları 751
(1) Bir Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Başlamış Olmalıdır 751
(2) Elkonulacak Eşya veya Kazanç Bir Kişiye Ait Olmalı veya Bir Ki-
şinin Zilyedinde Olmalıdır 752
(3) Elkoyma Karar veya Emrini Yetkili Kişiler Vermelidir 752
f) Elkoyma Karar veya Emrine Karşı Hukuki Denetim 755
g) Elkoyma İşleminin Uygulanma Süresi 757
h) Elkoyma İşleminin İlgilisine Bildirilmesi 757
ı) Elkonulan Eşyanın Geri Verilmesi 758
i) Elkonulan Eşyanın Muhafazası veya Elden Çıkarılması 759
j) İstenen Eşyayı Vermeyenler Hakkında Yapılacak İşlem 760
k) Elkonulamayacak Mektuplar ve Belgeler 761
l) İçeriği Devlet Sırrı Niteliğindeki Belgelerin Mahkemece İncelenmesi 763
m) Askerî Mahâllerde Yapılacak Elkoyma İşlemi 764
n) Özel Elkoyma Şekilleri 765
(1) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma 765
(a) Genel Olarak 765
(b) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle Müsadere Arasındaki Farklar 765
(c) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İle İhtiyadi Ha-
ciz ve İhtiyadi Tedbir Arasındaki Fark 766
(d) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Hukuki Ni- teliği 766
(e) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Amacı 766
(f) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Kapsamı 767
(g) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoymanın Uygulanma Koşulları 768
(i) CMK m. 128/2’de Yer Alan Suçlardan Birinin İşlendiği Konusunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphe-
si Bulunmalıdır 768

(ii) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Olmalıdır 770
(iii) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir 773
(h) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Elkoyma İşleminin Uygu-
lanması 773
(ı) Hukuki Denetim 775
(i) Taşınmaz, Hak ve Alacaklara Kayyım Atanması 775
(j) Taşınmazlara, Hak ve Alacaklara Özel Elkoyma Şekli 775
(2) Postada Elkoyma 775
(a) Genel Olarak 775
(b) Postada Elkoymanın Hukuki Niteliği 776
(c) Postada Elkoymanın Amacı 776
(d) Postada Elkoymanın Kapsamı 776
(e) Postada Elkoymanın Uygulama Koşulları 777
(i) Herhangi Bir Suç İçin Ceza Soruşturması ve Kovuşturma-
sına Başlanmış Olmalıdır 777
(ii) Hâkim veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hâllerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 777
(f) Postada Elkoyma Tedbirinin Uygulanması 778
(g) Hukuki Denetim 780
(3) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoyma 780
(a) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Hukuki Ni- teliği 780
(b) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Amacı 780
(c) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Kapsamı 780
(d) Avukat Bürolarında ve Postasında Elkoymanın Uygulan-
ma Koşulları 781
(i) Bir Suç İçin Ceza Soruşturması veya Kovuşturmasına Baş-
lanmış Olmalıdır 781
(ii) Yetkili Kişinin Kararı Bulunmalıdır 782
(e) Elkonulan Şeylerin Avukatla Müvekkil Arasındaki İlişkiye
Ait Olduğu İtirazı 783
(f) Hukuki Denetim 786
(4) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayini 787
(a) Genel Olarak 787
(b) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Hukuki Niteliği 788
(c) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Amacı 788
(d) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Kapsamı 788
(e) Şirket Yönetimi İçin Kayyım Tayininin Uygulanma Koşul-
ları 788
(i) Bir Şirket Bulunmalıdır 788
(ii) Soruşturulması veya Kovuşturulmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 789

(iii) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Suç İçin
Kuvvetli Suç Şüphesi Bulunmalıdır 790
(iv) Maddi Gerçeğin Ortaya Çıkarılabilmesi İçin Gerekli Olma-
sı 790
(v) Hâkim veya Mahkeme Kararı Bulunmalıdır 790
(f) Atama Kararında Bulunması Gerekenler 791
(g) Tedbirin Uygulanması Sonucu Kayyıma Ödenecek Ücret 791
(h) Tedbirin Uygulanma Süresi 791
(ı) Atanan Kayyımın Bağımsız ve Tarafsız Olması 792
(i) Kayyım Atamada Ölçülülük/Orantılılık İlkesi 792
(j) Hukuki Denetim 793
(k) CMK m. 133’e Göre Atanan Kayyımın Cezai ve Hukuki So- rumluluğu 793
(i) Kayyımın Hukuki Niteliği 793
(ii) Kayyımın Görevleri 794
(iii) Göreve Başlama Anı 795
(iv) Kayyımın Cezai Sorumluluğu 795
(v) Kayyımın Hukuki Sorumluluğu 798
(5) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerinde
Arama, Kopyalama ve Elkoyma 798
(a) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Hukuki Niteliği 798
(b) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Amacı 798
(c) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Arama, Kopyalama ve Elkoymanın Kapsamı 799
(d) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Kopyalama ve Elkoymanın Uygulanma Koşulları 803
(i) Soruşturmasına Başlanmış Bir Suç Olmalıdır 803
(ii) Hâkim Kararı Bulunmalıdır 804
(iii) Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebeplerinin
Varlığı Gereklidir 806
(iv) Başka Surette Delil Elde Etme İmkânının Bulunmaması Gerekir 807
(e) Bilgisayarlarda, Bilgisayar Programlarında ve Kütüklerin-
de Elkoymanın Uygulanması 808
(f) Hukuki Denetim 811
(6) Özel Kanunlarda Öngörülen Elkoyma Durumları 811
(a) Basılmış Eserlere Elkoyma 811
(b) 2918 Sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nda Elkoyma 811
(c) 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda Elkoyma. 812

o) Haksız Elkoyma Nedeniyle Tazminat 812
10. Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi 813
a) Genel Olarak 813
b) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Hu-
kuki Niteliği 815
c) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Amacı 815
d) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Kapsamı 816
(1) İletişimin Tespit Edilmesi (CMK m. 135/6) 817
(2) İletişimin Dinlenmesi (CMK m. 135/1) 820
(3) İletişimin Kayda Alınması (CMK m. 135/1) 820
(4) Sinyal Bilgilerinin Değerlendirilmesi (CMK m. 135/1) 824
(5) Mobil (Taşınabilir/Cep) Telefonun Yerinin Belirlenmesi (CMK
m. 135/5) 824
e) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Uy- gulanma Koşulları 825
(1) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanmış Bir Suç Bulunma- lıdır 825
(2) Soruşturma veya Kovuşturmasına Başlanan Suçun İşlendiğine Yönelik Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Suç Şüphesi Bulun-
malıdır 827
(3) Başka Türlü Delil Elde Etme İmkânı Bulunmamalıdır 830
(4) Hakim Kararı veya Gecikmesinde Sakınca Bulunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararı Bulunmalıdır 834
(5) Bir Ceza Soruşturmasında Şüpheli veya Ceza Kovuşturmasın-
da Sanık Bulunmalıdır 838
f) Şüpheli veya Sanığın Tanıklıktan Çekinebilecek Kişilerle Arasındaki İletişimi 843
g) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Kararı-
nın İçeriği 847
h) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinde Sü-
re 848
ı) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesine Yö-
nelik Kararın Gizli Tutulması 852
i) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesinin Yet-
kili Olmayan Kişilerce Gerçekleştirilmesi 853
j) Şüpheli veya Sanığın Müdafiin Bürosu, Konutu ve Yerleşim Yerin- deki Telekomünikasyon Araçları Hakkında Telekomünikasyon Yo-
luyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi Tedbirinin Uygulanamaması 854
k) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi-
nin Uygulanması 857

l) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Elde Edilen Kayıtların Yok Edilmesi 859
m) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi İşlemi
Sonucu Yapılan Kayıtların Yok Edildiğinin İlgiliye Bildirilmesi 862
n) Hukuki Denetim 864
ö) Tesadüfen Elde Edilen Deliller 864
ö) İletişim İçeriklerinin Bir İkrar Delili Olup Olmayacağı Sorunu 873
p) Telekomünikasyon Yoluyla Yapılan İletişimin Denetlenmesi ve Ya-
sak Delil 874
s) İletişimin Önleme Amaçlı (İdari Kolluk) Denetlenmesi 878
11. Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesi 887
a) Genel Olarak 887
b) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Hukuki Niteliği 888
c) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Amacı 888
d) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinin Uygulanma Koşulu 888
(1) Soruşturulmasına Başlanmış Bir Suç Bulunmalıdır 888
(2) Soruşturmasına Başlanmış Suçun İşlendiği Hususunda Somut Delillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 890
(3) Başka Surette Delil Elde Edilememiş Olmalıdır 891
(4) Hakim Tarafından Karar Verilmelidir 891
e) Gizli Soruşturmacı Olarak Atanabilecek Kişiler 893
f) Gizli Soruşturmacı Görevlendirilmesinde Süre 897
g) Gizli Soruşturmacının Görevlendirilmesinde Usul 898
h) Soruşturmacı, Görevini Yerine Getirirken Suç İşleyemez ve Görev- lendirildiği Örgütün İşlemekte Olduğu Suçlardan Sorumlu Tutula- maz 898
ı) Soruşturmacı Görevlendirilmesi Suretiyle Elde Edilen Kişisel Bilgile- rin Görevlendirildiği Ceza Soruşturması ve Kovuşturması Dışında Kul-
lanılamaması 900
i) Hukuki Denetim 901
12. Teknik Araçlarla İzleme 901
a) Genel Olarak 901
b) Teknik Araçlarla İzlemenin Hukuki Niteliği 902
c) Teknik Araçlarla İzlemenin Amacı. 902
d) Teknik Araçlarla İzlemenin Kapsamı 902
e) Teknik Araçlarla İzlemenin Konusu 903
f) Teknik Araçlarla İzlemenin Uygulanma Koşulları 904
(1) CMK m. 140/1-a’daki Suçların İşlendiği Hususunda Somut De-
lillere Dayanan Kuvvetli Şüphe Sebepleri Bulunmalıdır 904
(2) Kanunda Öngörülen Suçlardan Biri İşlenmiş Olmalıdır 905
(3) Başka Suretle Delil Elde Edilememelidir 907

(4) Ortada Bir Şüpheli veya Sanık Bulunmalıdır 907
(5) Hakim Kararı Bulunmalıdır 907
g) Teknik Araçlarla İzlemede Süre 909
h) Elde Edilen Delillerin CMK m. 140/1-a’da Belirtilen Suçlarla İlgili So- ruşturma ve Kovuşturma Dışında Kullanılamaması 909
Dokuzuncu Bölüm KORUMA TEDBİRLERİ
XX. KORUMA TEDBİRLERİ 913
A. Terim - Tanım 913
B. Koruma Tedbirlerinin Sınıflandırılması 914
C. Koruma Tedbirlerinin Ortak Özellikleri 915
1. Kanun İle Düzenlenmiş Olma 915
2. Geçici Olma 915
3. Araç Olma 916
4. Zorlama 916
D. Koruma Tedbirlerinin Önkoşulları 916
1. Bir Suç Şüphesinin Bulunması 916
a) Basit Şüphe/Başlangıç Şüphesi 916
b) Makul Şüphe 917
c) Yeterli Şüphe 917
d) Kuvvetli Şüphe 917
e) Yoğun Şüphe 917
2. Gecikmede Tehlike Bulunmalı 919
3. Haklı Görünüş 919
4. Orantı Bulunması 920
5. Kural Olarak, Hâkim veya Mahkemenin, Gecikmesinde Sakınca Bu-
lunan Hallerde Cumhuriyet Savcısının Kararının Bulunması 921
E. Koruma Tedbirlerinin Çeşitleri 922
1. Yakalama 922
a) Tanım. 922
b) Yakalama Çeşitleri 922
c) Yakalamanın Amacı 923
d) Yakalamanın Hukuki Niteliği 923
e) Yakalamanın Sınıflandırılması 923
f) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalama İşlemi 923
(1) Yakalama Emri Olmadan Yapılan Yakalamanın Koşulları 923

(a) Kişi Bakımından 923
(i) Herkes Tarafından Yapılabilen Yakalama 923
(ii) Kolluk Kuvvetleri Tarafından Yapılabilen Yakalama 929
(b) Kolluk Tarafından Yapılabilen Yakalamanın Koşulları 930
g) Yakalama Emri Üzerine Yapılan Yakalama İşlemi 932
h) Yakalamanın Yapılış Şekli ve Kişiye Haklarının Hatırlatılması 934
ı) Yakalamanın Bildirilmesi 937
(1) Yakalama İşleminin Cumhuriyet Savcısına Bildirilmesi 937
(2) Yakalama İşleminin Yakalananın Yakınlarına Bildirilmesi 939
(3) Yakalama İşleminin İlgililere Bildirilmesi 941
i) Yakalanan Kişinin Serbest Bırakılması 942
j) Yakalama Zamanı ve Yeri 943
k) Yakalama Süresi. 943
l) Yakalama Tutanağı 944
m) Yakalanan Kişinin Mahkemeye Götürülmesi 945
n) Tekrar Yakalama 945
o) Yakalanan Kişinin Nakli ve Kelepçe Takılması 948
ö) Hukuki Denetim 948
p) Bazı Özel Yakalama Durumları 949
r) Yakalama İle İlgili Kurallara Uyulmaması Sonucu Elde Edilen Delille-
rin Kullanılamaması 949
2. Gözaltına Alma 949
a) Gözaltına Almanın Amacı 950
b) Gözaltına Alma İşleminin Uygulanma Koşulları 950
(1) Bir Suç Şüphesi İle Yakalanmış Bir Kişi Olmalıdır 950
(2) Cumhuriyet Savcısı Tarafından Gözaltına Alınma Kararı Veril-
miş Olmalıdır 952
(3) Soruşturma Yönünden Zorunlu Olmalıdır 955
(4) Kişinin Bir Suçu İşlediği Şüphesini Gösteren Somut Delillerin
Varlığı Bulunmalıdır 956
(a) Gözaltı Süresi 956
(1) Bireysel Suçlarda 959
(2) Toplu Suçlarda. 961
(3) TMK m. 10’daki Suçlarda 963
(4) Kabahatler Kanunu’nun 40. Maddesine Göre Gözaltı 963
d) Yakalanan Kişiyi Yakalama Yerine En Yakın Hâkim veya Mahkeme-
ye Gönderilmesinde Yetkili Kişi 964
e) Yakalama, Gözaltına Alma ve Gözaltı Süresinin Uzatılması Emrine
Karşı Hukuki Denetim Hakkı ve Bu Hakkı Kullanacak Kişiler 964
(1) Hukuki Denetim Hakkı 965
(2) Hukuki Denetim Hakkını Kullanabilecekler 966

f) Gözaltına Alınan Kişinin Sorguya Çekilmesi 967
g) Gözaltına Alınanın Durumunun Yakınlarına Bildirilmesi 967
3. Tutuklama 968
a) Tanım. 968
b) Tutuklamanın Amacı. 968
c) Tutuklamanın Hukuki Niteliği 969
d) Tutuklama İhtiyari (Takdire Bağlı) Bir Koruma Tedbiridir 969
e) Tutuklamanın Koşulları 970
(1) Kuvvetli Suç Şüphesinin Bulunması 970
(2) Tutuklama Nedenlerinden En Az Birinin Bulunması. 972
(a) CMK m. 100/2’deki Tutuklama Nedenleri 974
(i) Şüpheli veya Sanığın Kaçması, Saklanması veya Kaçacağı Şüphesini Uyandıran Somut Olguların Bulunması 974
(ii) Delilleri Karartma Tehlikesi 975
(b) CMK m. 100/3’teki Tutuklama Nedenlerinin Varsayılması (Tutuklama Karineleri) 976
(3) Tutuklama Yasağının Bulunmaması 980
(4) Tutuklamanın Orantılı Olması (Ölçülülük İlkesi) 982
(5) Şüpheli veya Sanığa Güvence Belgesi Verilmemiş Olması. 983
(6) Hâkim veya Mahkeme Kararının Bulunması 984
(a) Soruşturma Evresinde 985
(b) Kovuşturma Evresinde 987
f) Hâkim ve Mahkemenin Tutuklamaya, Tutuklamanın Devamına ve- ya Bu Husustaki Bir Tahliye İsteminin Reddine İlişkin Kararlarının
Gerekçeli Olması 993
g) Şüpheli veya Sanığın Yokluğunda Tutuklama Kararı Verilmesi 995
h) Müdafiin Hazır Bulunması (Tutuklama Duruşması) 996
ı) Tutuklama Kararının veya Tutukluluğun Devamına İlişkin Kararın
Şüpheli veya Sanığın Yakınlarına Bildirilmesi 998
i) Tutuklulukta Geçecek Süre 999
(1) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Girmeyen Suçlarda Tu-
tukluluk Süresi 1000
(2) Ağır Ceza Mahkemelerinin Görevine Giren Suçlarda Tutukluluk Süresi 1000
j) Tutuklama Kararının Geri Alınması 1007
(1) Cumhuriyet Savcısının Tutuklama Kararının Geri Alınmasını İs-
temesi (Şüphelinin Serbest Bırakılmasını İstemesi) 1007
(2) Şüpheli ve Sanığın Salıverilme İsteminde Bulunması 1007
(3) Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısının Tutukluyu
Re’sen Serbest Bırakması 1009

(4) CMK m. 103 ve 104’te Yer Almayan Diğer Salıverilme Sebep- leri 1012
k) Şüpheli veya Sanığın Salıverilme İsteminin Karara Bağlanması Usu-
lü 1013
l) Tutukluluğun İncelenmesi 1014
m) Tutuklama Kararlarına Karşı Kanun Yolu 1015
n) Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru 1019
o) Birden Çok Tutuklama Kararının Bulunması 1023
ö) Tutuklama Kararının Ertelenebilmesi İmkânı 1023
p) Tutuklunun Tedavi Edilmesi ve Beslenmesi 1024
r) Tutuklulukta Geçen Sürenin Mahkûmiyetten İndirilmesi 1024
s) Salıverilenin Yükümlülükleri 1025
ş) Tutuklunun Hakları 1025
4. Adli Kontrol 1026
a) Genel Olarak 1026
b) Adli Kontrolün Hukuki Niteliği 1026
c) Adli Kontrolün Amacı. 1027
d) Adli Kontrol Tedbirlerinin Uygulanma Koşulları 1027
(1) CMK m. 100’de Yer Alan Tutuklama Koşullar Gerçekleşmiş Olmalı 1027
(2) Sulh Ceza Hâkimi veya Mahkeme Karar Vermeli 1029
(3) Orantılılık İlkesine Uyulmuş Olmalı 1031
e) Adli Kontrol Kararının İçeriği 1033
f) Adli Kontrol Kararının Kaldırılması 1033
g) Adli Kontrol Kararına Karşı İtiraz Kanun Yolu 1036
h) Adli Kontrol Uygulamasında Süre 1037
ı) Adli Kontrol Tedbirine Yönelik Karara Uyulmaması ve Yaptırım 1038
i) Adli Kontrol Tedbirinde Geçen Sürenin Mahsubu 1039
j) Uygulanabilecek Adli Kontrol Yükümlülükleri (Tedbirleri) 1040
k) Güvence Verilmesi. 1043
(1) Güvencenin Geri Verilmesi 1044
(2) Güvencenin Önceden İlgili Kişiye Verilmesi 1044
l) Cumhuriyet Savcısı, Hâkim ve Ceza Muhakemesi İşlemlerini Yerine Getiren Kişilerin Koruma Tedbirlerinin Uygulanması Suretiyle ve Diğer Hukuka Aykırı Fiillerinden Doğan Hukuki ve Cezai Sorumluluk
= Koruma Tedbirlerinin Uygulanması ve Tazminat Sorumluluğu 1045
(1) Hukuki Sorumluluk 1045
(2) Cezai Sorumluluk 1051

Onuncu Bölüm
CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ
XXI. CEZA MUHAKEMESİNİN EVRELERİ 1053
A. Soruşturma Evresi. 1054
B. Soruşturma Evresinin Amacı 1056
C. Soruşturma Evresinin Görevi 1057
D. Soruşturma Evresine İlişkin Bazı İlkeler 1057
1. Ceza Davasının Kamusallığı 1057
2. Davasız Yargılama Olmaz İlkesi 1058
3. Kamu Davasının Zorunluluğu 1058
a) Kamu Davasının Zorunluluğu İlkesinin İstisnası 1059
4. Soruşturmanın Gizliliği 1060
5. Soruşturmanın Yazılılığı 1066
6. Soruşturmanın Dağınıklığı 1067
7. Soruşturmanın Bir Sıraya Bağlı Olmayışı 1067
8. Soruşturma Evresinde Cumhuriyet Savcısı, Sulh Ceza Hâkimi ve Kol-
luğun Görev ve Yetkileri 1067
a) Cumhuriyet Savcısının Görev, Yetki ve Yükümlülükleri 1067
(1) Cumhuriyet Savcısının Görevi 1068
(2) Cumhuriyet Savcısının Yetkisi 1068
(3) Cumhuriyet Savcısının Yükümlülüğü 1069
(4) Sulh Ceza Hâkiminin Görev ve Yetkileri 1070
(a) Sulh Ceza Hâkiminin Yetkisi 1070
(b) Sulh Ceza Hâkiminin (Görevi) Yükümlülüğü 1070
(5) Kolluk Kuvvetlerinin Görevleri (Yükümlülükleri) 1071
b) Soruşturma Evresinde Şüphe Türleri 1072
(1) Basit Şüphe 1072
(2) Makul Şüphe 1074
(3) Yeterli Şüphe 1074
(4) Kuvvetli Şüphe 1074
c) Suçun Öğrenilmesi. 1075
(1) Re’sen Öğrenme 1075
(2) İhbar Yoluyla Öğrenme 1075
(3) Şikâyet Yoluyla Öğrenme 1076
(4) Tutanakla Öğrenme 1081
(5) Diğer Yollarla Öğrenme 1081
(a) Talep 1081

(b) Yabancı Devletin Şikâyeti 1081
(c) Mütalaa 1082
d) Soruşturmanın Sona Ermesi 1082
(1) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı 1082
(a) Genel Olarak 1082
(i) Yeterli Şüphe Oluşturacak Delil Elde Edilememesi 1086
(ii) Kovuşturma Olanağının Bulunmaması 1087
(b) Aynı Fiilden Dolayı Yeni Delil Ortaya Çıkmadıkça Kamu
Davası Açılamaması 1088
(c) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Hukuki Dene-
tim Türleri 1093
(i) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı İdari Denetim 1093
(ii) Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararına Karşı Adli Denetim 1094
(2) İddianameyi Düzenlemede Takdir Yetkisi 1109
(a) Cezayı Kaldıran Şahsî Sebep Olarak Etkin Pişmanlık Hü-
kümleri 1109
(b) Şahsî Cezasızlık Sebepleri 1110
(c) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesi (İddianamenin Düzenlenmesinin Ertelenmesi) 1110
(i) Kamu Davasının Açılmasının Ertelenmesinin Koşulları 1111
(3) Kamu Davasının Açılması (İddianamenin Düzenlenmesi, İadesi
ve Kabulü) 1115
(a) Genel Olarak 1115
(b) İddianamenin Unsurları 1117
(i) İddianamenin Ön Unsurları 1117
(ii) İddianamenin Ana Unsurları 1119
(c) İddianamenin İncelenmesi 1122
(i) İddianamenin CMK m. 170/3’te Belirtilen Hususlara
Uyulmadan Düzenlenmesi (CMK m. 174/1-a) 1124
(ii) İddianamenin Suçun Sübûtuna Doğrudan Etki Edecek Mevcut Bir Delil Toplanmadan Düzenlenmesi (CMK m.
174/1-b) 1124
(iii) İddianamenin Önödeme, Uzlaşma Usulü Ya da Seri Mu-
hakeme Usulü Uygulanmaksızın Düzenlenmesi 1130
(d) İddianamenin İadesi Yasağı 1136
(e) İddianamenin İade Edilmesi ve Bu İade Kararı Üzerine Ya-
pılacak İşlem 1137
(f) İddianamenin İadesinde Süre 1139
(g) İddianamenin İadesi Kararına Karşı Hukuki Denetim Yolu 1140
(h) İddianamenin Kabul Edilmesi 1141
E. KOVUŞTURMA EVRESİ 1142

1. Genel Olarak 1142
2. Kovuşturma Evresinin Aşamaları 1143
a) Duruşma Hazırlığı Aşaması 1144
(1) Duruşma Hazırlığı Aşamasında Yapılacak İşlemler 1144
(a) İddianamenin Sanığa Tebliği ve Sanığın Çağrılması 1144
(b) Sanığın Savunma Delillerinin Toplanması İstemi 1146
(c) Çağrılması Reddedilen Tanığın ve Uzman Kişinin Doğru-
dan Mahkemeye Getirilmesi 1148
(d) Çağrılan Tanıkların Ad ve Adreslerinin Sanığa ve Cumhu-
riyet Savcısına Bildirilmesi 1150
(e) Tanık ve Bilirkişinin Naip Hakim ile veya İstinabe Yoluyla Dinlenmeleri 1152
(f) Tanık ve Bilirkişinin Dinleneceği Günün Bildirilmesi 1153
b) Duruşma Aşaması 1154
(1) Duruşmanın açıklığı 1155
(2) Duruşmanın Kapalılığı 1156
(a) Zorunlu Kapalılık 1156
(b) Zorunlu Olmayan Kapalılık (İsteğe Bağlı veya Re’sen Veri-
len Karara Göre Kapalılık) 1157
(3) Kapalı Duruşmada Bulunabilme 1157
(4) Ses ve Görüntü Alıcı Aletlerin Kullanılması Yasağı 1158
(5) Duruşmada Hazır Bulunacaklar 1158
(6) Duruşmaya Ara Verme 1161
(7) Duruşmanın Başlaması 1162
(8) Başkan veya Hâkimin Görevi 1166
(9) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğu 1166
(10) Sanığın Duruşmada Hazır Bulunma Zorunluluğunun İstisnaları 1167
(a) Mahkûmiyet Dışında Bir Karar Verilmesi Gerektiği 1167
(b) Sanığın Mahkemeden Uzaklaşması 1168
(c) Sanığın Yokluğunda Duruşma 1168
(d) Sanığın Duruşmadan Bağışık Tutulması 1169
(e) Sorgu Sırasında Sanığın Mahkeme Salonundan Çıkarıla-
bilmesi 1171
(f) Sanığın Duruşma Salonundan Dışarı Çıkarılması 1171
(g) Kaçak Sanığın Kovuşturulması 1171
(11) Sanık Hazır Bulunmaksızın Yapılan Duruşmada Eski Hâle Ge-
tirme Koşulu 1172
(12) Sanığın Zorla Getirilebilmesi 1173
(13) Doğrudan Soru Yöneltme 1173
(14) Tercüman Bulundurulacak Hâller 1174

(15) Hâkim veya Başkanın Yetkisi 1177
(16) Duruşma Sırasında İşlenen Suç Hakkında İşlem 1177
(17) Delillerin Ortaya Konulması ve Reddi 1178
(18) Delil ve Olayın Geç Bildirilmesi 1181
(19) Belge ve Tutanakların Duruşmada Okunması 1183
(a) Duruşmada Anlatılması Zorunlu Belge ve Tutanaklar 1183
(b) Duruşmada Okunmayacak Belgeler 1183
(c) Duruşmada Okunmasıyla Yetinilebilecek Belgeler 1185
(d) Tanığın Önceki İfadesinin Okunması 1185
(e) Sanığın Önceki İfadesinin Okunması 1186
(f) Rapor, Belge ve Diğer Yazıların Okunması 1187
(20) Dinleme ve Okumadan Sonra Diyeceğin Sorulması 1187
(21) Delillerin Tartışılması 1188
(22) Delilleri Takdir Yetkisi 1192
(23) Ceza Mahkemelerinin Ek Yetkisi 1193
(24) Duruşma Tutanağı 1194
(25) Duruşma Tutanağının Başlığı 1195
(26) Duruşma Tutanağının İçeriği 1195
(27) Duruşma Tutanağının İspat Gücü 1196
(28) Hükmün Konusu ve Suçu Değerlendirmede Mahkemenin Yet- kisi 1196
(29) Suçun Niteliğinin Değişmesi 1199
3. Hüküm veya Son Karar Aşaması 1203
a) Müzakereye Katılacak Hâkimler 1204
b) Müzakerenin Yönetimi 1204
c) Oyların Toplanması. 1204
d) Hükmün Gerekçesinde Gösterilmesi Gereken Hususlar 1205
e) Hükmün Açıklanması 1208
f) Hükmün Gerekçesi ve Hüküm Fıkrasının İçereceği Hususlar 1208
g) Hüküm Türleri 1211
(1) Beraat Kararı 1212
(2) Kusurunun Bulunmaması Dolayısıyla Ceza Verilmesine Yer
Olmadığı Kararı 1215
(3) Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı 1218
(4) Mahkûmiyet Kararı 1218
(5) Güvenlik Tedbirine Hükmolunması Kararı 1219
(6) Davanın Reddi Kararı 1220
(7) Düşme ve Durma Kararı 1222
(a) Düşme Kararı 1222
(b) Durma Kararı 1227

(8) Adlî Yargı Dışındaki Bir Yargı Merciine Yönelik Görevsizlik Ka- rarı 1228
h) Hükmün Açıklanması ve Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması 1229
(1) Hükmün Açıklanması 1229
(2) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması. 1230
(a) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Amacı 1230
(b) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Hukuki Nite- liği 1230
(c) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılmasının Koşulları 1231
(i) Nesnel (Objektif) Koşullar 1231
(ii) Öznel (Sübjektif) Koşullar 1239
(iii) Kararı Verecek Makam Açısından 1244
(d) Denetim Süresi 1244
(e) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülükleri 1245
(f) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyması 1246
(g) Denetim Süresi İçinde Sanığın Yükümlülüklerine Uyma-
ması 1247
(h) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Etkisi 1250
(ı) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Sis-
teme Kaydedilmesi 1253
(i) Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Kararının Veri- lemeyeceği Durumlar 1253
(j) Denetim Süresi İçinde Dava Zamanaşımının Durması 1253
(k) Hukuki Denetim 1253
XXII. KANUN YOLLARI 1258
A. Genel Olarak 1258
B. Kanun Yollarının Kendi İçinde Farklı Sınıflandırılmaya Tabi Tutulması 1259
C. Kanun Yollarına Başvurmanın Etkileri 1260
1. Aktarma Etkisi 1260
2. Yayılma (Yansıma/Genişleme) Etkisi 1261
3. Durma Etkisi 1263
D. Kanun Yoluna Başvurabilmenin Koşulları 1264
E. Kanun Yollarına Başvurmaya İlişkin Genel Hükümler 1264
1. Kanun Yollarına Başvurma Hakkı 1264
2. Kanun Yoluna Başvuru Hakkına Sahip Olanlar 1266
a) Cumhuriyet Savcısının Başvuru Hakkı. 1267
b) Şüphelinin ve Sanığın Başvuru Hakkı 1271
c) Katılanın, Katılan Sıfatını Elde Edememiş Olanların ve Katılan Sıfa-
tını Alabilecek Şekilde Suçtan Zarar Görenlerin Başvuru Hakkı 1274

3. Avukatın Başvurma Hakkı 1281
4. Tutuklunun Kanun Yollarına Başvurması 1284
5. Yasal Temsilcinin ve Eşin Başvurma Hakkı 1284
6. Tanık, Bilirkişi ve Üçüncü Kişilerin Başvuru Hakkı. 1286
7. Kanun Yolunun Belirlenmesinde Hata (Yanılma) 1286
8. Reformatio In Peius/Aleyhe Bozma ve Değiştirme Yasağı 1288
9. Kanun Yoluna Başvurma İstemi 1293
10. Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) ve Başvurunun
Geri Alınması 1294
a) Kanun Yollarına Başvurudan Vazgeçilmesi (Feragat) 1294
b) Kanun Yollarına Başvurunun Geri Alınması 1296
11. Kanun Yollarına Başvuru Süresi 1300
F. Olağan Kanun Yolları 1300
1. İtiraz Kanun Yolu 1301
a) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Hakkına Sahip Olanlar 1301
b) İtiraz Kanun Yoluna Başvurulabilecek Kararlar 1302
c) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 1304
d) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Şekil 1304
e) İtiraz Kanun Yoluna Başvurma Usulü 1304
f) İtiraz Kanun Yolu Başvurusunu İnceleme Mercileri 1305
g) İtiraz Kanun Yoluna Başvurmanın Etkisi/Sonucu 1306
h) İtirazın Cumhuriyet Savcısına ve Karşı Tarafa Tebliği İle İnceleme ve Araştırma Yapılması 1306
(ı) İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Verilecek Karar 1307
2. İstinaf 1309
a) Genel Olarak 1309
b) İstinaf Kanun Yolunun Leh ve Aleyhinde İleri Sürülen Görüşler 1310
c) İstinaf Kanun Yolunda Görevli Bölge Adliye Mahkemesi ve Cumhu-
riyet Başsavcılığının Oluşumu 1312
d) İstinaf Kanun Yoluna Başvurabilecek Kişiler 1313
(1) İstem Üzerine İstinaf Başvurusu Yapılabilecek Kararlar 1313
(2) Kendiliğinden (Otomatik Olarak) İstinaf Kanun Yoluna Giden Kararlar 1314
(3) İstinaf Kanun Yoluna Başvurulamayan Kararlar (İstinaf Yasağı) 1314
(4) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma İstemi ve Şekli 1315
(5) İstinaf Kanun Yoluna Başvurma Süresi 1317
(6) İstinaf Başvurusunun Etkisi 1318
(7) İstinaf İsteminin Hükmü Veren Mahkemece Reddi 1320

(8) İstinaf İsteminin Tebliği ve Cevabı 1321
(9) Bölge Adliye Mahkemesi İlgili Ceza Dairesinin Görevi 1322
(10) Dosya Üzerinde Ön İnceleme 1323
(11) Bölge Adliye Mahkemesinde İnceleme ve Kovuşturma 1324
(12) Duruşma Hazırlığı 1327
(13) İstinaf Kanun Yolu Başvurusu Üzerinde Yapılacak Duruşma 1327
(14) Sanık Lehine Başvurma Hâlinde Verilecek Hüküm 1332
(15) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Direnme Yasağı 1333
(16) Bölge Adliye Mahkemesinin Kararlarına Karşı Herhangi Bir
Kanun Yoluna Başvurma Yasağı 1333
(17) Özel Kanunların Temyize İlişkin Hükümleri 1339
3. Temyiz 1340
a) Genel Olarak 1340
b) Temyiz Kanun Yolu 1340
(1) Genel Olarak 1340
(2) Temyiz ile İstinaf Arasındaki Farklar 1341
(3) Temyiz Kanun Yolu Başvurusunun Etkisi 1341
(4) Temyiz Edilebilecek Kararlar 1341
(5) Temyiz Edilemeyecek Kararlar/Temyiz Yasağı 1343
(6) Temyiz Nedenleri 1346
(7) Nisbi Temyiz Nedenleri 1348
(8) Mutlak Temyiz Nedenleri (Kesin Hukuka Aykırılık Halleri) 1350
(9) Temyiz İsteminin Yapılma Şekli 1353
(10) Temyiz Başvurusunda Süre 1353
(11) Temyiz Başvurusunun Etkisi 1354
(12) Temyiz Başvurusunun İçeriği 1355
(13) Temyiz Gerekçesi 1357
(14) Temyiz İsteminin Kabule Değer Sayılmamasından Dolayı
Hükmü Veren Mahkemece Reddi 1358
(15) Temyiz Dilekçesinin Tebliği ve Cevabı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının Görevi 1359
(16) Temyiz İsteminin Reddi 1362
(17) Temyiz İncelemesine (Yargılaması) Başlanması 1363
(18) Temyiz İncelemesinin Duruşmasız Yapılması 1363
(19) Temyiz İncelemesinin Duruşmalı Yapılması 1363
(20) Duruşmada Usul 1365
(21) Temyizde İncelenecek Hususlar 1365
(22) Temyiz Kanun Yoluna Başvuru Sonucu Temyiz İncelemesi So-
nucu Verilebilecek Kararlar 1368
(a) Esastan Red (Onama) Kararı 1368

(b) Bozma Kararı 1369
(i) Bozma Kararının İçeriği 1372
(ii) Bozma Kararı Üzerine Dava Dosyasının İlgili Mahkemeye Gönderilmesi 1372
(iii) Bozma Kararı Üzerine Dosyanın Geri Gönderildiği İlgili Mahkemenin Yapacağı İşlemler 1373
(iv) Bozma Kararının Diğer Sanıklara Etkisi 1389
(c) Düzeltme (İyileştirme) veya Davanın Esasına Hükmedil- mesi 1397
(d) Düşme Kararı 1398
G. Olağanüstü Kanun Yolları 1403
1. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisi 1405
a) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının İtiraz Yetkisinin Olağanüstü Ol-
masının Nedeni 1405
b) Olağanüstü İtiraz Kanun Yolu Başvurusunun Koşulları 1407
c) İtiraz Başvurusunun İçeriği 1408
d) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının Olağanüstü İtiraz Yoluna Baş-
vurmasını Kimler İsteyebilir 1409
e) Yargıtay Özel Dairesinin Olağanüstü İtiraz Yoluna Gidilebilecek Ka-
rar ve/veya Kararları 1410
f) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvurmada Süre 1417
g) Olağanüstü İtiraz Kanun Yoluna Başvuru Üzerine Ceza Genel Kuru-
lunun Verebileceği Kararlar 1421
2. Kanun Yararına Bozma 1422
a) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yollarına Başvurmanın Unsurları 1424
(1) Başvurulacak Karar Bakımından 1424
(2) Gerekçe Bakımından 1435
(3) Başvurma Hakkına Sahip Kişi Bakımından 1436
(4) Başvuru Usulü Bakımından 1437
(5) Gerekçe Gösterme Zorunluluğu Bakımından 1437
(6) Süre Bakımından 1438
(7) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvurmada
Ön İnceleme 1438
(8) İncelemenin Niteliği Bakımından 1438
b) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Başvuru Üzerine
Yapılan İnceleme Sonucu Verilebilecek Kararlar 1438
(1) Bozma Kararı 1439
c) Kanun Yararına Bozma Olağanüstü Kanun Yoluna Sanık veya Hü-
kümlü Aleyhine Başvurulabilip Başvurulamayacağı Sorunu 1442
d) Kanun Yararına Bozma Kanun Yoluna Başvurulacak Merci 1443

3. Yargılamanın Yenilenmesi 1443
a) Yargılamanın Yenilenmesi Çeşitleri 1446
(1) Hükümlü Lehine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 1446
(2) Sanık veya Hükümlünün Aleyhine Yargılamanın Yenilenmesi Nedenleri 1454
b) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunabilecekler 1456
c) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminde Bulunma Gerekçesi 1457
d) Yargılamanın Yenilenmesi Yoluna Başvurmada Süre 1457
e) Yargılamanın Yenilenmesi İstemi 1457
(1) Yargılamanın Yenilenmesi İsteminin Etkisi 1457
(2) Yargılamanın Yenilenmesinin Kabul Edilmeyeceği Hâl 1457
(3) Bir Suça Dayanan Yenileme İstemlerinin Kabulü Koşulları 1458
(4) Yenileme İstemi Hakkında Uygulanacak Hükümler 1459
(5) Yenileme İsteminin Yapılacağı Merci ve Bu Merciin Kabule
Değer Olup Olmadığı Kararı 1459
(6) Yenileme İsteminin Kabule Değer Görülmemesi Nedenleri ve
Kabulü Hâlinde Yapılacak İşlem 1460
(7) Yenileme İsteminin Esassız Olmasından Dolayı Reddi, Aksi
Takdirde Kabulü 1460
f) Yargılamanın Yenilenmesi Yargılaması 1461
(1) Delillerin Toplanması Aşaması 1461
(a) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşma Yapılmaksızın Ya-
pılması ve Hüküm Verilmesi 1461
(b) Yargılamanın Yenilenmesinin Duruşmalı Yapılması ve Hü-
küm Verilmesi 1462
Onbirinci Bölüm
ÖZEL MUHAKEME USULLERİ
I. SERİ MUHAKEME USULÜ 1465
II. BASİT YARGILAMA USULÜ 1469
A- Basit Yargılama Usulünde İtiraz 1470
KAYNAKÇA 1473