Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Muvazaa ve Tenkis
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
I. KONUNUN TAKDİMİ 17
II. KONUNUN ÖNEMİ 18
III. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI VE İNCELEME PLANI 19
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL OLARAK ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ
I. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, TARİHİ GELİŞİMİ, TÜRLERİ, UNSURLARI VE HUKUKÎ NİTELİĞİ 23
A. Tanımı 23
B. Tarihi Gelişimi 24
C. Türleri 26
1. Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 27
2. Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 27
D. Unsurları 28
1. Bakma ve Gözetme Unsuru 29
2. Bir Malvarlığı veya Bazı Malvarlığı Değerlerini Devretme Unsuru 30
3. Süreklilik Unsuru 31
4. Anlaşma Unsuru 32
E. Hukukî Niteliği 32
II. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI VE HÜKÜMLERİ 35
A. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Kurulması 35
1. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Tarafları 35
a) Bakım Alacaklısı 35
aa) Bakım Alacaklısının Gerçek Kişi Olması 36
bb) Bakım Alacaklısının Küçük veya Kısıtlı Olması 36
cc) Bakım Alacaklısının Evli Olması 38
b) Bakım Borçlusu 39
aa) Bakım Borçlusunun Gerçek veya Tüzel Kişi Olması 39
bb) Bakım Borçlusunun Küçük veya Kısıtlı Olması 40
cc) Bakım Borçlusunun Evli Olması 40
2. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Şeklî 41
a) Resmi Şekilde Düzenlenmesi 42
b) Adi Yazılı Şekilde Düzenlenmesi 44
3. Şekil Eksikliğinin Sonuçları 44
B. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Hükümleri 47
1. Bakım Alacaklısının Hakları ve Borçları 47
a) Bakım Alacaklısının Hakları 47
aa) Ölünceye Kadar Bakımını İsteme Hakkı 47
i) Bakım Alacağının Niteliği 47
ii) Bakım Alacağının İçeriği 50
bb) Bakım Alacaklısının Güvence Sağlamaya Yönelik
Hakları 52
b) Bakım Alacaklısının Borçları 53
aa) Malvarlığı Değerlerini Devretme Borcu 53
i) Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi 53
ii) Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma
Sözleşmesi 54
bb) Bakım Alacaklısının Diğer Borçları 55
2. Bakım Borçlusunun Hakları ve Borçları 55
a) Bakım Borçlusunun Hakları 55
b) Bakım Borçlusunun Borçları 56
3. Borçların İfa Yeri ve Zamanı 57
a) Bakım Alacaklısının Borçlarını İfa Yeri ve Zamanı 57
b) Bakım Borçlusunun Borçlarını İfa Yeri ve Zamanı 58
III. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ ÜZERİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN NAFAKA, TENKİS VE İPTAL HAKLARI 59
A. Nafaka Talebiyle Açılan İptal Davası 59
B. Bakım Alacaklısının Mirasçıları Tarafından Açılan Tenkis Davası 60
C. Bakım Alacaklısının Alacaklıları Tarafından Açılan İptal Davası. 60
IV. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 61
A. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Sona Erme Nedenleri 61
1. Genel Sona Erme Nedenleri 61
2. Özel Sona Erme Nedenleri 62
İKİNCİ BÖLÜM
ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNDE MUVAZAA
I. GENEL OLARAK MUVAZAA 71
A. Tanımı 71
B. Unsurları 72
1. Görünürdeki İşlem Unsuru 73
2. Muvazaa Anlaşması Unsuru 74
3. Üçüncü Kişileri Aldatma Kastı Unsuru 77
4. Gizli İşlem Unsuru 78
C. Türleri 80
1. Mutlak Muvazaa 81
2. Nispi Muvazaa 82
a) Sözleşmenin Niteliğinde Muvazaa 83
b) Sözleşmenin Koşullarında Muvazaa 84
c) Sözleşmenin Tarafında Muvazaa 84
II. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNİN MUVAZAALI OLARAK
YAPILMASI 85
A. Genel Olarak 85
B. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Muvazaalı Olarak
Yapılmasının Amacı 85
1. Muvazaanın Alacaklıların Haczinden Kurtulmak Amacıyla
Yapılması 86
2. Muvazaanın Mirasçılardan Mal Kaçırmak Amacıyla Yapılması 88
C. Özel Bir Bakım İhtiyacının Gerekip Gerekmediği Durumu 91
1. Bakım Borçlusunun Eş Olması 92
2. Bakım Borçlusunun Altsoyu Olması 92
3. Bakım Borçlusunun Üçüncü Kişi Olması 93
D. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Muvazaanın Belirtileri 93
1. Mirasbırakanın Ölümünden Kısa Bir Süre Önce ve Yaşlılığında Muvazaalı İşlem Yapması 95
2. Zayıf Durumda Bulunan Mirasçısının Durumunun Düzeltilmesi 95
3. Erkek Evlatların Kız Evlatlardan Üstün Tutulması 96
4. İkinci veya Son Eşin Baskısı 97
5. Psikolojik Faktörlerin Bulunması 97
E. Muvazaa Olgusunun Belirlenmesi 98
F. Muvazaa Olgusunun Kanıtlanması 100
G. Muvazaadan Bahsedilemeyen Durumlar 102
H. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde Muvazaa Nedeniyle Açılan
İptal Davasında Usul Hükümleri 104
1. İptal Davasında Davacı 105
a) Mirasçılara İptal Davası Açma Hakkı Tanımayan Görüş 106
b) Mirasçılara Sadece Külli Halef Sıfatıyla İptal Davası Açma
Hakkı Tanıyan Görüş 108
c) Mirasçılara İptal Davası Açma Hakkı Tanıyan Görüş 109
aa) Mirasçıların Muvazaa ve Şekle Aykırılık Nedeniyle İptal
Davası Açabileceği Görüşü (Yargıtay Görüşü) 109
bb) Mirasçıların Muvazaa ve Ahlaka Aykırılık Nedeniyle
İptal Davası Açabileceği Görüşü 113
2. İptal Davasında Davalı 113
3. Yetkili ve Görevli Mahkeme 114
4. Dava Açma Süresi 114
İ) Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinin Muvazaalı Yapılmasının Sonuçları 115
1. Mutlak Muvazaa Halinde 115
2. Nispi Muvazaa Halinde 116
a) Görünürdeki İşlem Unsuru Açısından 116
aa) Genel Olarak 116
i) Butlan Görüşü 118
ii) Yokluk Görüşü. 118
iii) Kendine Özgü Hükümsüzlük Görüşü 119
bb) Görünürdeki İşlemin Geçerli Sayılacağı Durumlar 119
i) Muvazaalı İşleme Dayanan Tescile Güvenerek Ayni
Hak Kazanan Üçüncü Kişinin Kazanımının Korunması 119
ii) Muvazaanın İleri Sürülmesinin Dürüstlük Kuralına
Aykırı Olması 121
iii) TBK m. 19/2 Uyarınca Muvazaanın İleri
Sürülememesi 121
b) Gizli İşlem Unsuru Açısından 122
aa) Genel Olarak 122
bb) Gizli İşlemin Geçerliğinin İncelenmesi 122
i. Butlan Görüşü 123
ii. Yokluk Görüşü 124
iii. Kendine Özgü Hükümsüzlük Görüşü 124
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMELERİNDE TENKİS
İ. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİ NEDENİYLE MİRASÇILARIN
TENKİS TALEPLERİ 129
A. Genel Olarak Tenkis Kavramı 129
B. Tenkisin Hukukî Niteliği 131
C. Bakım Alacaklısının Mirasçılarının Tenkis Talepleri 133
D. Mirasçıların Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi Çerçevesinde
Açacakları Tenkis Davasının Şartları 133
1. Davacının Saklı Paylı Mirasçı Olması 133
2. Saklı Payın Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile İhlâl Edilmesi 135
a) Genel Olarak 135
b) Mirasbırakanın Bağışlama Amacıyla Hareket Etmesi 136
aa) Genel Olarak 136
bb) Edimler Arasındaki Oransızlığının Belirlenmesine İlişkin Yöntemler 137
c) Mirasbırakanın Saklı Pay Kurallarını İhlâl Etme Amacıyla
Hareket Etmesi 138
aa) Saklı Pay Kurallarını İhlâl Etme Amacının Zaman
Bakımından İncelenmesi. 139
bb) Saklı Pay Kurallarını İhlâl Etme Amacının Varlığını İspat 140
d) İspat Yükü ve İspat Yükünü Yerine Getirirken Dikkat
Edilmesi Gereken Hususlar 142
E. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesi ile Saklı Payın İhlâl Edilmesi
Halinde Uygulanacak Hükümler 145
1. Genel Olarak 145
2. Borçlar Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde
Saklı Payın İhlâl Edilmesi Halinde Uygulanacak Hükümler 147
3. Miras Hukuku Nitelikli Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesinde
Saklı Payın İhlâl Edilmesi Halinde Uygulanacak Hükümler 149
F. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesine İlişkin Açılan Tenkis
Davasında Usul Hükümleri 150
1. Davacı 150
a) Saklı Payı İhlâl Edilen Mirasçılar 150
b) Saklı Payı İhlâl Edilen Mirasçının Alacaklıları veya İflas İdaresi 151
2. Davalı 152
3. Yetkili ve Görevli Mahkeme 153
4. Dava Açma Süresi 153
G. Tenkis Edilecek Miktarın Belirlenmesi 154
H. Tenkis Davası Sonucunda Verilen Kararın Etkileri 156
II. ÖLÜNCEYE KADAR BAKMA SÖZLEŞMESİNDE MUVAZAA NEDENİYLE
AÇILAN İPTAL DAVASI İLE TENKİS DAVASI ARASINDAKİ İLİŞKİ 157
A. Genel Olarak 157
B. İptal Davası ile Tenkis Davası Arasındaki Farklılıklar 157
1. Konu 158
2. Davacı 158
3. Süre 158
4. Islah İmkânı 159
5. Hükmün Kapsamı 160
6. Yetkili Mahkeme 161
C. İptal Davası ile Tenkis Davasının Yarışıp Yarışamayacağı Sorunu 161
D. Her İki Davanın Terditli Açılıp Açılamayacağı Sorunu 162
SONUÇ. 167
KAYNAKÇA 171
