Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
On Sekizinci Baskıya Önsöz 7
Kısaltmalar 25
Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI
I. TOPLUMSAL DÜZEN GEREĞİ 27
II. TOPLUM DÜZENİNİN KURALLARI 28
A. Ahlâk Kuralları 28
B. Din Kuralları 29
C. Örf ve Âdet Kuralları (Gelenek Kuralları, Teamüller) 30
D. Görgü Kuralları 30
E. Hukuk Kuralları 31
III. HUKUKUN DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARINDAN AYIRIMI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER 32
A. Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri 33
B. Hukuk Kuralları İle Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler 36
1. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kuralları İle Kesişmesi 36
2. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarıyla Çatışması 38
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ANLAMLANDIRILMASI 40
A. Günlük Dilde Hukuk Kavramı 40
B. Hukuk Terminolojisinde Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Açılardan Anlamı 40
1. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk–De Lege Lata) 41
2. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk – Tabiî Hukuk–De Lege Ferenda) 42
3. Maddî Hukuk–Şeklî (Usulî) Hukuk 43
4. Objektif Hukuk–Sübjektif Hukuk 44
V. HUKUKUN BAŞLICA AMAÇ VE İŞLEVLERİ 44
A. Güvenlik Sağlama 45
B. Toplumsal Düzen ve Barış Sağlama 45
C. Özgürlük Sağlama 46
D. Toplumsal Gereksinimleri Karşılama 47
E. Eşitlik Sağlama 47
F. Adalet Sağlama 49
1. Denkleştirici Adalet 49
2. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 49
3. Hakkaniyet 50
VI. HUKUKUN TEMELLENDİRİLMESİ: HUKUKUN DAYANAĞINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 53
A. Hukuku Bilinçli İradenin Ürünü Sayan Görüşler 53
1. İlahî İrade Teorisi 53
2. Beşerî İrade Teorisi 54
3. Toplumsal Sözleşme Teorisi 54
B. Hukuku İrade Dışı Bir Oluşumun Ürünü Olduğunu Açıklayan Görüşler 54
1. Doğal Hukuk Teorisi 54
2. Tarihsel Hukuk Teorisi 55
3. Sosyolojik Pozitivizm 55
VII. BAŞLICA HUKUK SİSTEMLERİ 55
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi–Kontinental Hukuk Sistemi) 55
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi 56
C. İslâm Hukuku Sistemi 57
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 59
VIII. HUKUKUN DERLENMESİ (KODİFİKASYON – KANUNLAŞTIRMA – TEDVİN) 60
A. Tanım 60
B. Derleme Nedenleri 61
C. Derleme Yöntemleri ya da Hukuk Yazım Yöntemleri 61
1. Somut Kural Koyma Yöntemi (Kazuistik, Hadiseci, Meseleci Yöntem) 62
2. Soyut Kural Koyma Yöntemi 62
D. Türkiye’de Hukuku Derleme Çabaları 63
IX. HUKUKUN TEMEL KOLLARI 65
A. Genel Olarak 65
B. Özel Hukuk–Kamu Hukuku Ayırımında Kullanılan Ölçütler 67
1. İrade Serbestisi Ölçütü 67
2. Egemenlik Ölçütü 67
3. Çıkar Ölçütü 68
4. İlişkinin Tarafları Ölçütü 68
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 69
D. Ayırımın Şematik Görünümü 71
X. HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) 72
A. Tanım 72
B. Yaptırımın Tarihsel Gelişimi 75
1. Kişisel Öç Aşaması 75
2. Kısas Aşaması 75
3. Hakem–Uzlaşma Aşaması 76
4. Modern Yargılama Yöntemi 76
C. Yaptırım Türleri 76
1. Kamu Hukuku Yaptırımları 77
a. İdare Hukukunda 77
aa. İdarî Yaptırımlar 77
bb. İdareye Uygulanacak Yaptırımlar 78
b. Ceza Hukukunda 78
c. Anayasa Hukukunda 81
d. Uluslararası Hukukta 81
2. Özel Hukuk Yaptırımları 83
a. İşlemin Hükümsüzlüğü 83
aa. Yokluk 83
bb. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 85
cc. İptal Edilebilirlik (İptal Kabiliyeti–Nispî Butlan) 86
b. Zorla Yerine Getirme (Cebrî İcra) 89
c. Tazminat 89
BİRİNCİ BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 91
Hafta 1– Hukuk Kavramı 91
Hafta 2– Hukukun Amaç ve İşlevleri, Başlıca Hukuk Sistemleri ve Hukukta Derleme 93
Hafta 3– Hukukun Temel Kollara Ayırımı ve Hukukta Yaptırım 95
İkinci Bölüm
HUKUKUN BELLİ BAŞLI ALANLARI
Birinci Kısım
Özel Hukuk Bilgisi
I. MEDENÎ HUKUK 98
A. Kişiler Hukuku 98
1. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 99
a. Gerçek Kişiliğin Başlangıcı 99
b. Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi 100
aa. Ölüm Karinesi 100
bb. Gaiplik Karinesi (Kayıplık) 100
c. Tüzel Kişiler Açısından Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 102
2. Hısımlık (Hukuksal Yakınlık) 103
3. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Konut) 105
a. Serbest Yerleşim Yeri 106
b. Kanunî (Yasal) Yerleşim Yeri 106
c. Varsayımsal Yerleşim Yeri 106
B. Aile Hukuku (TMK, m. 118–494) 106
1. Nişanlanma 107
2. Evlenme 107
3. Kanunî (Yasal) Mal Rejimi 107
4. Soybağı (Nesep) 108
5. Velayet – Vesayet Kurumu 109
C. Miras Hukuku (TMK, m. 495–682) 109
D. Eşya Hukuku (TMK, m. 683–1027) 111
1. Mülkiyet 111
a. Paylı Mülkiyet 112
b. Elbirliği Mülkiyeti 112
2. Sınırlı Aynî Haklar 113
3. Zilyetlik 113
4. Tapu Sicili 115
II. BORÇLAR HUKUKU 115
A. Borcun Kaynakları 116
1. Sözleşmeler 116
2. Haksız Eylemler 117
3. Sebepsiz Zenginleşme 118
B. Borcun Sona Ermesi Yolları 119
III. TİCARET HUKUKU 121
A. Ticarî İşletme Hukuku 121
B. Şirketler Hukuku 123
C. Kıymetli Evrak Hukuku 126
D. Deniz Ticareti Hukuku 127
E. Sigorta Hukuku 128
IV. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU 128
A. Vatandaşlık Hukuku (Uyrukluk, Tabiiyet, Yurttaşlık Hukuku) 129
1. Vatandaşlık Tanımı ve Anayasal Güvenceler 129
2. Vatandaşlığın Kazanımı ve İspat Araçları 130
3. Vatandaşlığın Sona Ermesi 131
B. Yabancılar Hukuku 131
C. Kanunlar Çatışması (Bağlama Kuralları) 132
V. MEDENÎ USUL HUKUKU (MEDENÎ MUHAKEME – MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU) 133
A. Görev 134
B. Yetki 134
C. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 135
D. Hüküm 135
VI. İCRA VE İFLÂS HUKUKU (TAKİP HUKUKU – CEBRÎ İCRA HUKUKU) 136
A. Genel Olarak 136
B. İcra ve İflas Yolları 137
1. İcra Yolları 137
2. İflas Yolları 137
İkinci Kısım
Kamu Hukuku Bilgisi
I. ANAYASA HUKUKU 142
A. Genel Olarak 142
B. 1982 Anayasası 143
1. Temel Özellikleri 143
2. Devletin Nitelikleri 144
a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 144
b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık 145
c. Demokratik Devlet Anlayışı 145
d. Hukuk Devleti 146
e. Sosyal Devlet 146
f. Lâik Devlet 147
3. Devletin Temel Organları 148
a. Genel Olarak 148
b. Türkiye’de Durum 150
aa. Yasama 150
aaa. Yasama Yetkisinin Özellikleri 150
bbb. Yasama Üyeliği ve Dönemi 153
ccc. Yasama Seçimleri 154
bb. Yürütme ya da Cumhurbaşkanı 154
cc. Yargı 156
II. İDARE HUKUKU 158
A. Genel Olarak 158
B. Türkiye’nin İdarî (Yönetimsel) Yapısı 159
C. İdarî İşleyiş Esasları 161
III. CEZA HUKUKU 162
A. Genel Olarak 162
B. Ceza Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar 162
1. Suç ve Cezanın Tanımı 162
2. Suçun Unsurları 163
3. Müsadere (Suçta Zoralım) 164
4. Güvenlik Önlemleri 164
5. Ceza Hukukunda Af 165
6. Dava ve Ceza Zamanaşımı 165
IV. DEVLETLER GENEL (UMUMÎ) HUKUKU – ULUSLARARASI HUKUK 166
V. DİSİPLİN (CEZA) HUKUKU 167
VI. MALÎ HUKUK (MALİYE HUKUKU) 169
VII. CEZA USÛL HUKUKU (CEZA YARGILAMASI – CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU) 171
A. Soruşturma Süreci ve İşlemleri 171
B. Kovuşturma Süreci ve İşlemleri 173
C. Mahkeme Kararı ve Sonuçları 173
VIII. GENEL KAMU HUKUKU 175
IX. İNSAN HAKLARI HUKUKU 175
X. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 176
Üçüncü Kısım
Karma Hukuk Dalları
I. HUKUKUN GELENEKSEL AYIRIMININ YETERSİZLİĞİ 179
II. KARMA HUKUK DALLARI 180
A. Çevre Hukuku 180
B. İş Hukuku 181
C. Fikrî Hukuk (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku) 183
D. Sermaye Piyasası Hukuku 184
E. Rekabet Hukuku 185
F. Tüketici Hukuku 186
G. Bilişim Hukuku 187
H. Banka Hukuku 188
İKİNCİ BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 190
Hafta 4– Özel Hukuk Bilgisi (Birinci Kısım) 190
Hafta 5– Kamu Hukuku Bilgisi ve Karma Hukuk Alanları (İkinci ve Üçüncü Kısım) 195
Üçüncü Bölüm
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMI 199
II. ANA KAYNAKLAR 201
A. Yazılı Kaynaklar 201
1. Anayasa 201
a. Genel Olarak 201
b. Türkiye’de 202
2. Kanunlar (Yasalar) 204
a. Kanunların Yapılışı Süreci 204
b. Kanunların Onaylanması, Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 206
c. Yürürlüğe Girişi 207
c. Denetimi 208
d. Yürürlüğün Durdurulması 209
3. Kanunlara Eşdeğer Yazılı Hukuk Kuralları 209
4. Uluslararası Sözleşmeler 210
a. İmza ve Onaylanması 210
b. Yürürlüğe Girmesi ve İç Hukuktaki Etkisi 211
5. Cumhurbaşkanı Kararnameleri (CBK) 212
a. Genel Olarak 212
b. Türleri 212
c. Düzenleme Alanı ve Statüsü 213
d. Yürürlüğe Girişi 213
e. Karşılaştırma 214
6. TBMM İçtüzükleri (AY, m. 95) 214
7. Yönetmelikler (AY, m. 124) 215
9. Yönetmelik Statüsündeki Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler) 216
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar 217
1. Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu 218
a. Maddî Unsur (Süreklilik–Objektiflik) 218
b. Psikolojik Unsur (Genel İnanç–Sübjektif Unsur) 218
c. Hukuksal Unsur 218
2. Örf ve Âdet Çeşitleri 220
3. Örf ve Âdetin Saptanması 220
4. Örf ve Âdet Hukukunun İşlevi 220
a. Boşlukları Doldurma İşlevi 221
b. Belirleyici Rolü 221
c. Yorumlayıcı Rolü 222
d. İlga Edici Rolü 222
C. Hukukun Genel İlkeleri 222
III. HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI 223
A. Mahkeme Kararları 223
B. Öğreti (Bilimsel İçtihatlar–Doktrin) 225
IV. TÜRK POZİTİF HUKUKUNUN BELLİ BAŞLI SORUNLARI 226
A. Hukuk Yapım–Yazım Tekniğine İlişkin 226
B. İçeriğe İlişkin Sorunlar 229
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 231
Hafta 6– Pozitif Hukukun Kaynakları 231
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI
I. HUKUKUN NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 235
A. Emredici Hukuk Kuralları 236
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (Yedek Hukuk Kuralları) 236
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 237
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 239
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 239
F. İlga Edici Hukuk Kuralları 240
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 240
A. Yersellik İlkesi (Ülkesellik –Mülkîlik) 240
B. Kişisellik İlkesi (Şahsîlik) 241
C. Karma Yol 241
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 242
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girişi (Derhal Uygulanma İlkesi) 243
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 245
1. Kendiliğinden Kalkma 245
2. İlga Yolu ile Kalkma 245
a. Açık İlga (Yetkili Makam Tarafından Kaldırma) 245
b. Örtülü İlga (Üstü Kapalı–Zımnî İlga) 246
aa. İki Kuralın Eşdeğer Oluşunda 246
bb. İki Kural Arasında Hiyerarşi Varsa 247
3. İptal Yoluyla Kalkma 247
C. Hukuk Kurallarının Geriye Yürümezliği Sorunu 248
1. Genel Olarak 248
2. İlkenin İstisnaları 251
a. Ceza Hukukunda 251
b. Yargılama Hukuklarında 252
c. Özel Hukukta 252
IV. ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 253
A. Genel Olarak 253
B. Yorum Çeşitleri 253
1. Yapan Organ veya Makama Göre 253
2. Yorumun İçerik ve Sınırı Bakımından 254
C. Yorum Yöntemleri 255
1. Sözel (Lafzî–Metne Dayalı, literal) Yorum Yöntemi 256
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 256
3. Amaçsal Yorum Yöntemi (Teleolojik Yorum–Gai Yorum) 257
4. Diğer Yöntemler 259
5. Değerlendirme 259
D. Yorumda Başvurulan Mantık Araçları 260
1. Kıyas (Örnekseme–Benzetme–Anoloji–Argumentum a Simili) 261
2. Evleviyet (Yeğlik Yolu–Haydi Haydi–a Fortiori) 262
3. Karşıt anlamdan Sonuç Çıkarma Yolu (Aksi ile Kanıt– Mefhumu Muhalif Yolu–Argumentum a Contrario) 264
E. Yargıcın Kural Koyma Yetkisi (Yargıç Hukuku) 265
1. Kural Koyma Yetkisinin Koşulları 266
a. Kanunda Boşluk Bulunması 266
aa. Açık Boşluk (Gerçek Boşluk–Kural Dışında Boşluk) 267
bb. Örtülü Boşluk (Gerçek Olmayan Boşluk) 268
b. Örf ve Âdet Kuralının Olmaması 269
2. Yargıcın Kural Koyma Yetkisinin Sınırı ve Yetkinin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar 269
3. Yargıcın Koyduğu Kuralın Yasama İşlevinden Farkı 270
F. Yargıcın Takdir Yetkisi 271
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 273
Hafta 7– Hukukun Uygulanması 273
Beşinci Bölüm
HAK KAVRAMI
Birinci Kısım
Hakkın Niteliği ve Sınıflandırılması
I. HAK KAVRAMINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 277
A. İrade Teorisi 277
B. Çıkar–Menfaat Teorisi 278
C. Karma Teori 278
II. HAK SAHİPLİĞİ 279
A. Kişilik Kavramı 279
1. Gerçek Kişiler 279
2. Tüzel Kişiler 280
a. Tâbi Tutuldukları Hukuk Açısından 280
b. Yapıları (Bünyeleri) Bakımından 281
B. Kişinin Ehliyetleri 281
1. Hak Ehliyeti 281
2. Eylem Ehliyeti–Fiil Ehliyeti (Medenî Hakları Kullanma Ehliyeti) 283
a. Tanım 283
b. Eylem Ehliyetinin Koşulları 284
aa. Erginlik (Rüşt) 284
bb. Ayırt Etme Gücü (Sezginlik–Temyiz Gücü) 285
cc. Kısıtlı Olmamak (Mahcur Olmamak) 286
c. Eylem Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 287
aa. Tam Ehliyetliler 287
bb. Tam Ehliyetsizler 288
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 289
dd. Sınırlı Ehliyetliler 290
III. HAKLARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 292
A. Kamu Hakları 293
1. Kamu Haklarının Sınıflandırılması 294
a. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 295
b. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 295
c. Siyasal Haklar (Aktif Statü Hakları) 295
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi–Sınırlandırılması ve Durdurulması 296
a. Sınırlama 296
b. Durdurma 297
c. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılması 297
3. Kamu Haklarının Korunması 297
B. Özel Haklar ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 299
1. Konularına Göre Haklar 300
a. Şahısvarlığı Hakları (Kişilik Hakları) 300
b. Malvarlığı Hakları 302
2. Niteliklerine Göre Haklar (İleri Sürülebilirlik Çevresi Bakımından) 302
a. Mutlak Haklar 302
aa. Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 303
bb. Şahıslar Üzerindeki Mutlak Haklar 304
b. Nispî Haklar 304
3. Devir Kabiliyetlerine Göre 306
4. Amaçları Yönünden Haklar (Hukuksal Sonuç ve Etkilerine Göre) 306
a. Yenilik Doğuran Haklar (İnşaî Haklar) 306
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 306
bb. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 307
cc. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 307
b. Yenilik Doğurmayan Haklar (Alelâde–Yalın Haklar) 308
İkinci Kısım
Hakların Kazanılması, Kaybı ve Korunması
I. HUKUKSAL OLAY 309
II. HUKUKSAL EYLEMLER 310
III. HUKUKSAL İŞLEMLER 311
A. Hukuksal İşlemin Unsurları 311
1. Unsurları 311
2. Hukuksal İşlemlerde Şekil 312
a. Geçerlilik Koşulu Olarak Şekil 313
b. İspat Koşulu Olarak Şekil 313
B. Hukuksal İşlemlerin Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 313
1. Katılanların Sayısına Göre 313
a. Tek Yanlı İşlemler 314
b. Çok Yanlı İşlemler 314
aa. Sözleşme 314
bb. Kararlar 314
2. İrade Açıklamasının Sonuçlarını Doğuracağı Zaman Bakımından 315
3. Karşılıklı–Karşılıksız (İvazlı–İvazsız) İşlemler 315
4. Malvarlığına Etkisi Bakımından 315
a. Tasarruf İşlemleri 315
b. Borçlandırıcı İşlemler 316
5. Sebebe Bağlılık Bakımından 316
C. Hukuksal İşlemlerde İradeyi Sakatlayan Durumlar 317
1. İsteyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 317
a. Gizli Kayıt 317
b. Şaka (lâtife beyanı) 318
c. Danışıklı İşlem (Muvazaa–Göstermelik işlem) 319
2. İstenmeyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 320
a. Yanılma (Hata) 320
b. Aldatma (Hile) 321
c. Korkutma (Tehdit–İkrah) 321
D. Kamu Hukuku İşlemleri 322
1. Yasama İşlemleri 322
2. Yürütme İşlemleri 323
a. Siyasal Yürütme İşlemleri 323
b. Teknik Anlamda Yürütme (İdare) İşlemleri 324
aa. İdarî İşlemler 324
bb. İdarî Sözleşmeler 325
3. Yargı İşlemleri 325
IV. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBI YOLLARI 326
A. Hakların Kazanılması Yolları 326
1. Aslen (ilk elden) Kazanma 327
2. Devir Yoluyla Kazanma 327
3. Tesisen (Kurma Yoluyla) Kazanma 327
4. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma 327
B. Hakların Kaybedilmesi Yolları 328
1. Genel Olarak 328
2. Hakların Kaybında Zamanın Rolü 329
a. Zamanaşımı Süresi 329
b. Hak Düşürücü Süre 329
c. Sürenin Niteliğinin Belirlenmesi ve Aralarındaki Farklar 330
V. HAKLARIN KORUNMASI 330
A. İstem (Talep) Hakkı 331
B. Dava Hakkı 331
1. Tanım 331
2. İspat (Kanıt) Yükü 331
3. Dava Türleri 332
a. Eda Davası 333
b. Tespit Davası 333
c. İnşaî Dava (Yenilik Doğurucu Dava) 333
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davası 334
e. Terditli Dava 334
f. Topluluk Davası 334
C. Hakkın Bizzat Korunması Yolları 334
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 335
2. Zorda Kalma (Izdırar Hali) 335
3. Zorda Kalma ile Haklı Savunma Arasındaki Farklar 336
4. Kuvvet Kullanma Yolu 336
VI. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI VE KAYBINDA DÜRÜST DAVRANMA VE İYİNİYET KURALI 337
A. Dürüst Davranma Kuralı (Objektif İyiniyet–Objektif Özen Yükümlülüğü) 337
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 339
1. Tanım 339
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Koşulları 340
a. Bir Hakkın Varlığı 340
b. Hakkın Dürüst Davranma Kuralına Aykırı Olarak Kullanılmış Olması 340
c. Hakkın Kötüye Kullanımının Başkasını Zarara Uğratmış Olması 341
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonucu 341
4. Hakkın Kötüye Kullanılması ile “Kanuna Karşı Hile” İlişkisi 341
C. İyiniyet 343
1. Tanım 343
2. İyiniyetin Hukuken Geçerli Olabilmesi İçin Gerekli Koşullar 343
a. Hakkı Kazanmayı Engelleyen Bir Eksikliğin Varlığı 343
b. Hakkın Kazanılması İçin Kanunun İyiniyeti Araması 343
c. Kişinin İyiniyetli Olması 344
3. İyiniyet Karinesi 344
4. İyiniyetin Korunduğu Durumlar 344
a. Aile Hukukunda 345
b. Taşınır Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 345
aa. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Mallarda 345
bb. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Mallarda 345
c. Taşınmaz Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 346
BEŞİNCİ BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 347
Hafta 8– Hak Kavramı, Hak Sahipliği 347
Hafta 9– Hakların Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 350
Hafta 10– Hakların Kazanılması ve Kaybı 353
Hafta 11– Hakların Korunması 356
Altıncı Bölüm
HUKUKTA SORUMLULUK VE
SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ
I. MEDENÎ HUKUKTA SORUMLULUK (MEDENÎ SORUMLULUK) 359
A. Hukuksal İşlemlerden 360
B. Haksız Eylemlerden Doğan Sorumluluk 360
1. Kusurlu Sorumluluk (BK, m. 49) 361
2. Kusursuz Sorumluluk 362
C. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran ya da Azaltan Durumlar 364
II. CEZA HUKUKUNDA SORUMLULUK (CEZAÎ SORUMLULUK) 364
III. İDARE HUKUKUNDA SORUMLULUK (İDARÎ SORUMLULUK) 366
A. Kusura Dayalı Sorumluluk 367
B. Kusursuz Sorumluluk 368
C. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran veya Azaltan Durumlar 369
IV. ANAYASA HUKUKUNDA SORUMLULUK 370
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 371
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 373
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI DÜZENİNİN GENEL ESASLARI: SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ 373
A. Adlî Yargı 376
1. İlk Derece Mahkemeleri 376
a. Hukuk Mahkemeleri (Hukuk Yargısı) 376
b. Ceza Mahkemeleri (Ceza Yargısı) 377
2. İkinci Derece Mahkemeler 379
3. Denetim Yolları 379
a. İstinaf 380
b. Temyiz 380
c. Yargılamanın Yenilenmesi 381
B. İdarî Yargı 382
1. İlk Derece Mahkemeleri 382
2. Denetim Yolları 383
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 383
b. Temyiz Yolu (Danıştay) 384
C. Anayasa Yargısı 385
1. Mahkemenin Oluşumu (AY, m. 146) 385
2. Mahkemenin Görevleri (AY, m. 148) 386
3. Bireysel Başvuru 387
4. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 388
D. Uyuşmazlık Yargısı 388
G. Hesap Yargısı (Sayıştay) 389
H. Seçim Yargısı 390
ALTINCI BÖLÜM: DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 393
Hafta 12– Hukukta Sorumluluk 393
Hafta 13– Türk Yargı Düzeni 396
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK OLAYLAR 399
TEST SORU ÖRNEKLERİ 405
Kaynakça 427
Kavramlar Dizini 441