Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
On Dokuzuncu Baskıya Önsöz 7
On Sekizinci Baskıya Önsöz 9
Kısaltmalar 27
Birinci Bölüm
HUKUK KAVRAMI
I. TOPLUMSAL DÜZEN GEREĞİ 29
II. TOPLUM DÜZENİNİN KURALLARI 30
A. Ahlâk Kuralları 30
B. Din Kuralları 31
C. Örf ve Âdet Kuralları (Gelenek Kuralları, Teamüller) 32
D. Görgü Kuralları 33
E. Hukuk Kuralları 34
III. HUKUKUN DİĞER SOSYAL DÜZEN KURALLARINDAN AYIRIMI VE ARALARINDAKİ İLİŞKİLER 35
A. Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri 35
B. Hukuk Kuralları İle Diğer Toplumsal Düzen Kuralları Arasındaki İlişkiler 38
1. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kuralları İle Kesişmesi 38
2. Hukukun Diğer Sosyal Düzen Kurallarıyla Çatışması 41
IV. HUKUKUN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN ANLAMLANDIRILMASI 43
A. Günlük Dilde Hukuk Kavramı 43
B. Hukuk Terminolojisinde Hukuk Sözcüğünün Çeşitli Açılardan Anlamı 43
1. Pozitif Hukuk (Olan Hukuk–De Lege Lata) 44
2. Doğal Hukuk (İdeal Hukuk – Tabiî Hukuk–De Lege Ferenda) 45
3. Maddî Hukuk–Şeklî (Usulî) Hukuk 46
4. Objektif Hukuk–Sübjektif Hukuk 47
V. HUKUKUN BAŞLICA AMAÇ VE İŞLEVLERİ 47
A. Güvenlik Sağlama 48
B. Toplumsal Düzen ve Barış Sağlama 48
C. Özgürlük Sağlama 49
D. Toplumsal Gereksinimleri Karşılama 50
E. Eşitlik Sağlama 50
F. Adalet Sağlama 52
1. Denkleştirici Adalet 52
2. Dağıtıcı (Paylaştırıcı) Adalet 53
3. Hakkaniyet 54
VI. HUKUKUN TEMELLENDİRİLMESİ: HUKUKUN DAYANAĞINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 56
A. Hukuku Bilinçli İradenin Ürünü Sayan Görüşler 56
1. İlahî İrade Teorisi 57
2. Beşerî İrade Teorisi 57
3. Toplumsal Sözleşme Teorisi 57
B. Hukuku İrade Dışı Bir Oluşumun Ürünü Olduğunu Açıklayan Görüşler 57
1. Doğal Hukuk Teorisi 58
2. Tarihsel Hukuk Teorisi 58
3. Sosyolojik Pozitivizm 58
VII. BAŞLICA HUKUK SİSTEMLERİ 58
A. Kara Avrupası Hukuk Sistemi (Roma–Germen Hukuk Sistemi–Kontinental Hukuk Sistemi) 59
B. Anglo–Sakson Hukuk Sistemi 59
C. İslâm Hukuku Sistemi 61
D. Sosyalist Hukuk Sistemi 63
VIII. HUKUKUN DERLENMESİ (KODİFİKASYON – KANUNLAŞTIRMA – TEDVİN) 64
A. Tanım 64
B. Derleme Nedenleri 64
C. Derleme Yöntemleri ya da Hukuk Yazım Yöntemleri 65
1. Somut Kural Koyma Yöntemi (Kazuistik, Hadiseci, Meseleci Yöntem) 65
2. Soyut Kural Koyma Yöntemi 66
D. Türkiye’de Hukuku Derleme Çabaları 66
IX. HUKUKUN TEMEL KOLLARI 69
A. Genel Olarak 69
B. Özel Hukuk–Kamu Hukuku Ayırımında Kullanılan Ölçütler 70
1. İrade Serbestisi Ölçütü 70
2. Egemenlik Ölçütü 71
3. Çıkar Ölçütü 72
4. İlişkinin Tarafları Ölçütü 72
C. Ölçütlerin Değerlendirilmesi 72
D. Ayırımın Şematik Görünümü 75
X. HUKUKTA YAPTIRIM (MÜEYYİDE) 76
A. Tanım 76
B. Yaptırım Koyma Yetkisi ve Aracı 77
C. Yaptırımın Taşıması Gereken Nitelikler 78
D. Yaptırımın Tarihsel Gelişimi 79
1. Kişisel Öç Aşaması 79
2. Kısas Aşaması 80
3. Hakem–Uzlaşma Aşaması 80
4. Modern Yargılama Yöntemi 80
E. Yaptırım Türleri 81
1. Kamu Hukuku Yaptırımları 81
a. İdare Hukukunda 81
aa. İdarî Yaptırımlar 81
bb. İdareye Uygulanacak Yaptırımlar 82
b. Ceza Hukukunda 83
c. Anayasa Hukukunda 85
d. Uluslararası Hukukta 86
2. Özel Hukuk Yaptırımları 87
a. İşlemin Hükümsüzlüğü 88
aa. Yokluk 88
bb. Kesin Hükümsüzlük (Mutlak Butlan) 90
cc. İptal Edilebilirlik (İptal Kabiliyeti–Nispî Butlan) 91
b. Zorla Yerine Getirme (Cebrî İcra) 94
c. Tazminat 94
BİRİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 96
Hafta 1– Hukuk Kavramı 96
Hafta 2– Hukukun Amaç ve İşlevleri, Başlıca Hukuk Sistemleri ve Hukukta Derleme 98
Hafta 3– Hukukun Temel Kollara Ayırımı ve Hukukta Yaptırım 100
İkinci Bölüm
HUKUKUN BELLİ BAŞLI ALANLARI
Birinci Kısım
Özel Hukuk Bilgisi
I. MEDENÎ HUKUK 104
A. Kişiler Hukuku 104
1. Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 105
a. Gerçek Kişiliğin Başlangıcı 105
b. Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi 106
aa. Ölüm Karinesi 106
bb. Gaiplik Karinesi (Kayıplık) 107
c. Tüzel Kişiler Açısından Kişiliğin Başlangıcı ve Sona Ermesi 108
2. Hısımlık (Hukuksal Yakınlık) 109
3. Yerleşim Yeri (İkametgâh–Konut) 111
a. Serbest Yerleşim Yeri 112
b. Kanunî (Yasal) Yerleşim Yeri 112
c. Varsayımsal Yerleşim Yeri 113
B. Aile Hukuku (TMK, m. 118–494) 113
1. Nişanlanma 113
2. Evlenme 113
3. Kanunî (Yasal) Mal Rejimi 114
4. Soybağı (Nesep) 115
5. Velayet – Vesayet Kurumu 115
C. Miras Hukuku (TMK, m. 495–682) 116
D. Eşya Hukuku (TMK, m. 683–1027) 117
1. Mülkiyet 117
a. Paylı Mülkiyet 119
b. Elbirliği Mülkiyeti 119
2. Sınırlı Aynî Haklar 119
3. Zilyetlik 120
4. Tapu Sicili 121
II. BORÇLAR HUKUKU 122
A. Borcun Kaynakları 122
1. Sözleşmeler 122
2. Haksız Eylemler 124
3. Sebepsiz Zenginleşme 125
B. Borcun Sona Ermesi Yolları 125
III. TİCARET HUKUKU 127
A. Ticarî İşletme Hukuku 127
B. Şirketler Hukuku 130
C. Kıymetli Evrak Hukuku 132
D. Deniz Ticareti Hukuku 133
E. Sigorta Hukuku 134
IV. DEVLETLER ÖZEL HUKUKU 135
A. Vatandaşlık Hukuku (Uyrukluk, Tabiiyet, Yurttaşlık Hukuku) 135
1. Vatandaşlık Tanımı ve Anayasal Güvenceler 136
2. Vatandaşlığın Kazanımı ve İspat Araçları 136
3. Vatandaşlığın Sona Ermesi 137
B. Yabancılar Hukuku 137
C. Kanunlar Çatışması (Bağlama Kuralları) 139
V. MEDENÎ USUL HUKUKU (MEDENÎ MUHAKEME – MEDENÎ YARGILAMA HUKUKU) 139
A. Görev 141
B. Yetki 141
C. Davanın Açılması ve Yürütülmesi 141
D. Hüküm 142
VI. İCRA VE İFLÂS HUKUKU (TAKİP HUKUKU – CEBRÎ İCRA HUKUKU) 143
A. Genel Olarak 143
B. İcra ve İflas Yolları 143
1. İcra Yolları 143
2. İflas Yolları 144
İkinci Kısım
Kamu Hukuku Bilgisi
I. ANAYASA HUKUKU 148
A. Genel Olarak 148
B. 1982 Anayasası 149
1. Temel Özellikleri 149
2. Devletin Nitelikleri 150
a. İnsan Haklarına Saygılı Devlet 151
b. Atatürk Milliyetçiliğine Bağlılık 151
c. Demokratik Devlet Anlayışı 151
d. Hukuk Devleti 152
e. Sosyal Devlet 153
f. Lâik Devlet 154
3. Devletin Temel Organları 156
a. Genel Olarak 156
b. Türkiye’de Durum 158
aa. Yasama 158
aaa. Yasama Yetkisinin Özellikleri 159
bbb. Yasama Üyeliği ve Dönemi 162
ccc. Yasama Seçimleri 163
bb. Yürütme ya da Cumhurbaşkanı 163
aaa. Cumhurbaşkanı Olma Şartları, Görev Süresi ve Seçimi 164
bbb. Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâlet ve Bakanlar 165
ccc. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı 166
cc. Yargı 167
II. İDARE HUKUKU 170
A. Genel Olarak 170
B. Türkiye’nin İdarî (Yönetimsel) Yapısı 171
1. Merkezi Yönetim 171
2. Yerinden Yönetim 172
a. Yerel Yönetimler 172
b. Hizmet yerinden yönetim kuruluşları 173
C. İdarî İşleyiş Esasları 174
III. CEZA HUKUKU 175
A. Genel Olarak 175
B. Ceza Hukukuna İlişkin Temel Kavramlar 176
1. Suç ve Cezanın Tanımı 176
2. Suçun Unsurları 176
3. Müsadere (Suçta Zoralım) 177
4. Güvenlik Önlemleri 178
5. Ceza Hukukunda Af 178
6. Dava ve Ceza Zamanaşımı 179
IV. DEVLETLER GENEL (UMUMÎ) HUKUKU – ULUSLARARASI HUKUK 179
V. DİSİPLİN (CEZA) HUKUKU 181
VI. MALÎ HUKUK (MALİYE HUKUKU) 184
VII. CEZA USÛL HUKUKU (CEZA YARGILAMASI – CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU) 186
A. Soruşturma Süreci ve İşlemleri 186
B. Kovuşturma Süreci ve İşlemleri 187
C. Mahkeme Kararı ve Sonuçları 188
VIII. GENEL KAMU HUKUKU 189
IX. İNSAN HAKLARI HUKUKU 190
X. SOSYAL GÜVENLİK HUKUKU 191
Üçüncü Kısım
Karma Hukuk Dalları
I. HUKUKUN GELENEKSEL AYIRIMININ YETERSİZLİĞİ 193
II. KARMA HUKUK DALLARI 194
A. Çevre Hukuku 194
B. İş Hukuku 195
C. Fikrî Hukuk (Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku) 197
D. Sermaye Piyasası Hukuku 198
E. Rekabet Hukuku 199
F. Tüketici Hukuku 200
G. Bilişim Hukuku 201
H. Banka Hukuku 202
İKİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 204
Hafta 4– Özel Hukuk Bilgisi (Birinci Kısım) 204
Hafta 5– Kamu Hukuku Bilgisi ve Karma Hukuk Alanları (İkinci ve Üçüncü Kısım) 209
Üçüncü Bölüm
POZİTİF HUKUKUN KAYNAKLARI
I. HUKUKTA KAYNAK KAVRAMI 213
II. ANA KAYNAKLAR 215
A. Yazılı Kaynaklar 215
1. Anayasa 215
a. Genel Olarak 215
b. Türkiye’de 216
2. Kanunlar (Yasalar) 217
a. Kanunların Yapılışı Süreci 218
b. Kanunların Yayımı ve Yürürlüğe Girişi 220
c. Yürürlüğe Girişi 221
c. Denetimi 222
d. Yürürlüğün Durdurulması 223
3. Kanunlara Eşdeğer Yazılı Hukuk Kuralları 223
4. Uluslararası Sözleşmeler 224
a. İmza ve Onaylanması 224
b. Yürürlüğe Girmesi ve İç Hukuktaki Etkisi 225
5. Cumhurbaşkanı Kararnameleri (CBK) 226
a. Genel Olarak 226
b. Türleri 226
c. Düzenleme Alanı 227
d. Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi –Kanun Çatışması 228
e. Kurallar Hiyerarşisindeki Yeri 228
f. Yürürlüğe Girişi 229
g. Denetimi 229
h. Karşılaştırma 230
6. TBMM İçtüzükleri (AY, m. 95) 230
7. Yönetmelikler (AY, m. 124) 231
8. Yönetmelik Statüsündeki Düzenleyici İşlemler (Adsız Düzenleyici İşlemler) 232
B. Yazılı Olmayan Kaynaklar 233
1. Örf ve Âdet Hukukunun Oluşumu 233
a. Maddî Unsur (Süreklilik–Objektiflik) 234
b. Psikolojik Unsur (Genel İnanç–Sübjektif Unsur) 234
c. Hukuksal Unsur 234
2. Örf ve Âdet Çeşitleri 235
3. Örf ve Âdetin Saptanması 236
4. Örf ve Âdet Hukukunun İşlevi 236
a. Boşlukları Doldurma İşlevi 237
b. Belirleyici Rolü 237
c. Yorumlayıcı Rolü 237
d. İlga Edici Rolü 238
C. Hukukun Genel İlkeleri 238
III. HUKUKUN YARDIMCI KAYNAKLARI 239
A. Mahkeme Kararları 239
B. Öğreti (Bilimsel İçtihatlar–Doktrin) 241
IV. TÜRK POZİTİF HUKUKUNUN BELLİ BAŞLI SORUNLARI 242
A. Hukuk Yapım–Yazım Tekniğine İlişkin 242
B. İçeriğe İlişkin Sorunlar 246
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 248
Hafta 6– Pozitif Hukukun Kaynakları 248
Dördüncü Bölüm
HUKUKUN UYGULANMASI
I. HUKUKUN NİTELİKLERİ BAKIMINDAN UYGULANMASI 253
A. Emredici Hukuk Kuralları 254
B. Tamamlayıcı Hukuk Kuralları (Yedek Hukuk Kuralları) 254
C. Yorumlayıcı Hukuk Kuralları 255
D. Tanımlayıcı Hukuk Kuralları 257
E. Yetki Verici Hukuk Kuralları 257
F. İlga Edici Hukuk Kuralları 257
II. HUKUK KURALLARININ YER BAKIMINDAN UYGULANMASI 258
A. Yersellik İlkesi (Ülkesellik –Mülkîlik) 258
B. Kişisellik İlkesi (Şahsîlik) 259
C. Karma Yol 259
III. ZAMAN BAKIMINDAN UYGULANMASI 260
A. Hukuk Kurallarının Yürürlüğe Girişi (Derhal Uygulanma İlkesi) 261
B. Hukuk Kurallarının Yürürlükten Kalkması 262
1. Kendiliğinden Kalkma 263
2. İlga Yolu ile Kalkma 263
a. Açık İlga (Yetkili Makam Tarafından Kaldırma) 263
b. Örtülü İlga (Üstü Kapalı–Zımnî İlga) 263
aa. İki Kuralın Eşdeğer Oluşunda 264
bb. İki Kural Arasında Hiyerarşi Varsa 264
3. İptal Yoluyla Kalkma 265
C. Hukuk Kurallarının Geriye Yürümezliği Sorunu 266
1. Genel Olarak 266
2. İlkenin İstisnaları 269
a. Ceza Hukukunda 269
b. Yargılama Hukuklarında 270
c. Özel Hukukta 270
IV. ANLAM BAKIMINDAN UYGULANMASI 270
A. Genel Olarak 270
B. Yorum Çeşitleri 271
1. Yapan Organ veya Makama Göre 271
2. Yorumun İçerik ve Sınırı Bakımından 272
C. Yorum Yöntemleri 273
1. Sözel (Lafzî–Metne Dayalı, literal) Yorum Yöntemi 274
2. Tarihsel Yorum Yöntemi 274
3. Amaçsal Yorum Yöntemi (Teleolojik Yorum–Gai Yorum) 275
4. Sistematik Yorum Yöntemi 277
5. Diğer Yöntemler 278
5. Değerlendirme 278
D. Yorumda Başvurulan Mantık Araçları 279
1. Kıyas (Örnekseme–Benzetme–Anoloji–Argumentum a Simili) 279
2. Evleviyet (Yeğlik Yolu–Haydi Haydi–a Fortiori) 281
3. Karşıt anlamdan Sonuç Çıkarma Yolu (Aksi ile Kanıt– Mefhumu Muhalif Yolu–Argumentum a Contrario) 282
E. Yargıcın Kural Koyma Yetkisi (Yargıç Hukuku) 284
1. Kural Koyma Yetkisinin Koşulları 285
a. Kanunda Boşluk Bulunması 285
aa. Açık Boşluk (Gerçek Boşluk–Kural Dışında Boşluk) 286
bb. Örtülü Boşluk (Gerçek Olmayan Boşluk) 287
b. Örf ve Âdet Kuralının Olmaması 288
2. Yargıcın Kural Koyma Yetkisinin Sınırı ve Yetkinin Kullanımında Uyulması Gereken Kurallar 288
3. Yargıcın Koyduğu Kuralın Yasama İşlevinden Farkı 288
F. Yargıcın Takdir Yetkisi 289
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 292
Hafta 7– Hukukun Uygulanması 292
Beşinci Bölüm
HAK KAVRAMI
Birinci Kısım
Hakkın Niteliği ve Sınıflandırılması
I. HAK KAVRAMINI AÇIKLAYAN GÖRÜŞLER 295
A. İrade Teorisi 295
B. Çıkar–Menfaat Teorisi 296
C. Karma Teori 296
II. HAK SAHİPLİĞİ 297
A. Kişilik Kavramı 297
1. Gerçek Kişiler 297
2. Tüzel Kişiler 298
a. Tâbi Tutuldukları Hukuk Açısından 298
b. Yapıları (Bünyeleri) Bakımından 299
B. Kişinin Ehliyetleri 299
1. Hak Ehliyeti 299
2. Eylem Ehliyeti–Fiil Ehliyeti (Medenî Hakları Kullanma Ehliyeti) 301
a. Tanım 301
b. Eylem Ehliyetinin Koşulları 302
aa. Erginlik (Rüşt) 302
bb. Ayırt Etme Gücü (Sezginlik–Temyiz Gücü) 303
cc. Kısıtlı Olmamak (Mahcur Olmamak) 304
c. Eylem Ehliyeti Bakımından Kişilerin Sınıflandırılması 305
aa. Tam Ehliyetliler 305
bb. Tam Ehliyetsizler 306
cc. Sınırlı Ehliyetsizler 307
dd. Sınırlı Ehliyetliler 308
III. HAKLARIN ÇEŞİTLİ AÇILARDAN SINIFLANDIRILMASI 310
A. Kamu Hakları 311
1. Kamu Haklarının Sınıflandırılması 312
a. Kişi Hakları (Negatif Statü Hakları) 313
b. Sosyal ve Ekonomik Haklar (Pozitif Statü Hakları) 313
c. Siyasal Haklar (Aktif Statü Hakları) 314
2. Kamu Haklarının Düzenlenmesi–Sınırlandırılması ve Durdurulması 314
a. Sınırlama 315
b. Durdurma 315
c. Kamu Haklarının Kötüye Kullanılması 316
3. Kamu Haklarının Korunması 316
B. Özel Haklar ve Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 318
1. Konularına Göre Haklar 318
a. Şahısvarlığı Hakları (Kişilik Hakları) 319
b. Malvarlığı Hakları 320
2. Niteliklerine Göre Haklar (İleri Sürülebilirlik Çevresi Bakımından) 321
a. Mutlak Haklar 321
aa. Mallar Üzerindeki Mutlak Haklar 321
bb. Şahıslar Üzerindeki Mutlak Haklar 322
b. Nispî Haklar 322
3. Devir Kabiliyetlerine Göre 324
4. Amaçları Yönünden Haklar (Hukuksal Sonuç ve Etkilerine Göre) 325
a. Yenilik Doğuran Haklar (İnşaî Haklar) 325
aa. Kurucu Yenilik Doğuran Haklar 325
bb. Bozucu Yenilik Doğuran Haklar 326
cc. Değiştirici Yenilik Doğuran Haklar 326
b. Yenilik Doğurmayan Haklar (Alelâde–Yalın Haklar) 326
İkinci Kısım
Hakların Kazanılması, Kaybı ve Korunması
I. HUKUKSAL OLAY 327
II. HUKUKSAL EYLEMLER 328
III. HUKUKSAL İŞLEMLER 329
A. Hukuksal İşlemin Unsurları 329
1. Unsurları 329
2. Hukuksal İşlemlerde Şekil 330
a. Geçerlilik Koşulu Olarak Şekil 331
b. İspat Koşulu Olarak Şekil 331
B. Hukuksal İşlemlerin Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 331
1. Katılanların Sayısına Göre 331
a. Tek Yanlı İşlemler 332
b. Çok Yanlı İşlemler 332
2. İrade Açıklamasının Sonuçlarını Doğuracağı Zaman Bakımından 333
3. Karşılıklı–Karşılıksız (İvazlı–İvazsız) İşlemler 333
4. Malvarlığına Etkisi Bakımından 333
a. Tasarruf İşlemleri 333
b. Borçlandırıcı İşlemler 334
5. Sebebe Bağlılık Bakımından 334
C. Hukuksal İşlemlerde İradeyi Sakatlayan Durumlar 335
1. İsteyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 335
a. Gizli Kayıt 335
b. Şaka (lâtife beyanı) 336
c. Danışıklı İşlem (Muvazaa–Göstermelik işlem) 337
2. İstenmeyerek Ortaya Çıkan İrade Sakatlıkları 338
a. Yanılma (Hata) 338
b. Aldatma (Hile) 339
c. Korkutma (Tehdit–İkrah) 339
D. Kamu Hukuku İşlemleri 340
1. Yasama İşlemleri 340
2. Yürütme İşlemleri 341
a. Cumhurbaşkanı İşlemleri 342
b. İdarî Teşkilatın İşlemleri 343
aa. İdarî İşlemler 344
bb. İdarî Sözleşmeler 345
3. Yargı İşlemleri 345
IV. HAKLARIN KAZANILMASI VE KAYBI YOLLARI 346
A. Hakların Kazanılması Yolları 346
1. Aslen (ilk elden) Kazanma 346
2. Devir Yoluyla Kazanma 347
3. Tesisen (Kurma Yoluyla) Kazanma 347
4. Zamanaşımı Yoluyla Kazanma 347
B. Hakların Kaybedilmesi Yolları 348
1. Genel Olarak 348
2. Hakların Kaybında Zamanın Rolü 348
a. Zamanaşımı Süresi 348
b. Hak Düşürücü Süre 349
c. Sürenin Niteliğinin Belirlenmesi ve Aralarındaki Farklar 349
V. HAKLARIN KORUNMASI 350
A. İstem (Talep) Hakkı 350
B. Dava Hakkı 351
1. Tanım 351
2. İspat (Kanıt) Yükü 351
3. Dava Türleri 352
a. Eda Davası 352
b. Tespit Davası 353
c. İnşaî Dava (Yenilik Doğurucu Dava) 353
d. Belirsiz Alacak ve Tespit Davası 353
e. Terditli Dava 353
f. Topluluk Davası 354
C. Hakkın Bizzat Korunması Yolları 354
1. Haklı Savunma (Meşru Müdafaa) 355
2. Zorda Kalma (Iztırar Hali) 355
3. Zorda Kalma ile Haklı Savunma Arasındaki Farklar 356
4. Kuvvet Kullanma Yolu 356
VI. HAKLARIN KAZANILMASI, KULLANILMASI VE KAYBINDA DÜRÜST DAVRANMA VE İYİNİYET KURALI 357
A. Dürüst Davranma Kuralı (Objektif İyiniyet–Objektif Özen Yükümlülüğü) 357
B. Hakkın Kötüye Kullanılması 359
1. Tanım 359
2. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Koşulları 360
a. Bir Hakkın Varlığı 360
b. Hakkın Dürüst Davranma Kuralına Aykırı Olarak Kullanılmış Olması 360
c. Hakkın Kötüye Kullanımının Başkasını Zarara Uğratmış Olması 360
3. Hakkın Kötüye Kullanılmasının Sonucu 361
4. Hakkın Kötüye Kullanılması ile “Kanuna Karşı Hile” İlişkisi 361
C. İyiniyet 363
1. Tanım 363
2. İyiniyetin Hukuken Geçerli Olabilmesi İçin Gerekli Koşullar 363
a. Hakkı Kazanmayı Engelleyen Bir Eksikliğin Varlığı 363
b. Hakkın Kazanılması İçin Kanunun İyiniyeti Araması 363
c. Kişinin İyiniyetli Olması 363
3. İyiniyet Karinesi 364
4. İyiniyetin Korunduğu Durumlar 364
a. Aile Hukukunda 364
b. Taşınır Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 365
aa. Sahibinin Elinden Rızası ile Çıkan Mallarda 365
bb. Sahibinin Elinden Rızası Dışında Çıkan Mallarda 365
c. Taşınmaz Malın Mülkiyetinin Kazanılmasında 366
BEŞİNCİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 367
Hafta 8– Hak Kavramı, Hak Sahipliği 367
Hafta 9– Hakların Çeşitli Açılardan Sınıflandırılması 370
Hafta 10– Hakların Kazanılması ve Kaybı 373
Hafta 11– Hakların Korunması 376
Altıncı Bölüm
HUKUKTA SORUMLULUK VE
SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ
I. MEDENÎ HUKUKTA SORUMLULUK (MEDENÎ SORUMLULUK) 380
A. Hukuksal İşlemlerden 380
B. Haksız Eylemlerden Doğan Sorumluluk 381
1. Kusurlu Sorumluluk 381
2. Kusursuz Sorumluluk 383
C. Sorumluluğu Ortadan Kaldıran ya da Azaltan Durumlar 384
II. CEZA HUKUKUNDA SORUMLULUK (CEZAÎ SORUMLULUK) 385
III. İDARE HUKUKUNDA SORUMLULUK (İDARÎ SORUMLULUK) 387
A. Kusura Dayalı Sorumluluk 387
B. Kusursuz Sorumluluk 389
C. İdarenin Sorumluluğunu Ortadan Kaldıran veya Azaltan Durumlar 390
IV. ANAYASA HUKUKUNDA SORUMLULUK 390
A. Cumhurbaşkanının Sorumluluğu 392
B. Cumhurbaşkanı Yardımcıları ve Bakanların Sorumluluğu 393
V. TÜRK HUKUKUNDA YARGI DÜZENİNİN GENEL ESASLARI: SORUMLULUĞUN İŞLETİLMESİ 394
A. Adlî Yargı 397
1. İlk Derece Mahkemeleri 397
a. Hukuk Mahkemeleri (Hukuk Yargısı) 397
b. Ceza Mahkemeleri (Ceza Yargısı) 398
2. İkinci Derece Mahkemeler 400
3. Denetim Yolları 400
a. İstinaf 401
b. Temyiz 401
c. Yargılamanın Yenilenmesi 402
B. İdarî Yargı 403
1. İlk Derece Mahkemeleri 403
2. Denetim Yolları 404
a. Bölge İdare Mahkemeleri (İstinaf) 405
b. Temyiz Yolu (Danıştay) 406
c. Yargılamanın Yenilenmesi (Olağanüstü Başvuru) 407
d. Kanun Yararına Temyiz 407
C. Anayasa Yargısı 407
1. Mahkemenin Oluşumu (AY, m. 146) 408
2. Mahkemenin Görevleri (AY, m. 148) 409
3. Bireysel Başvuru 409
4. Anayasa Mahkemesi Kararlarının Sonuçları 410
D. Uyuşmazlık Yargısı 411
G. Hesap Yargısı (Sayıştay) 412
H. Seçim Yargısı 413
ALTINCI BÖLÜM DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME SORULARI 416
Hafta 12– Hukukta Sorumluluk 416
Hafta 13– Türk Yargı Düzeni 419
ÇÖZÜMLÜ ÖRNEK OLAYLAR 421
TEST SORU ÖRNEKLERİ 427
Kaynakça 447
Kavramlar Dizini 465