Türk Boğazları Marmara ve Kanal İstanbul

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Sunuş 7
Giriş 17
Birinci Bölüm
AÇIK DENİZLER, İÇ SULAR, KARASULARI,
KAPALI VE YARI KAPALI DENİZLER, BOĞAZLAR VE
ULUSLARARASI HUKUKTAKİ GELİŞMELER
1.1. AÇIK DENİZ, KITA SAHANLIĞI, MÜNHASIR EKONOMİK BÖLGE 21
1.2. İÇ SULAR, KARASULARI, KAPALI VE YARI KAPALI DENİZLER VE MARMARA DENİZİ 23
1.3. BOĞAZLAR VE TÜRK (İSTANBUL VE ÇANAKKALE) BOĞAZLARI 24
İkinci Bölüm
ULUSLARARASI HUKUKTA
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ'NİN TARAF OLDUĞU
TÜRK BOĞAZLARI İLE İLGİLİ TEMEL SÖZLEŞMELER
2.1. 1923 TARİHLİ LOZAN SÖZLEŞMESİ VE EKİ BOĞAZLAR MUKAVELENAMESİ 27
2.1.1. Lozan Boğazlar Sözleşmesi'nden Montrö Sözleşmesine Doğru Gelişen Süreç 28
2.2. 1936 MONTRÖ SÖZLEŞMESİ 31
Üçüncü Bölüm
ULUSLARARASI HUKUKTA DENİZLERLE İLGİLİ
(TÜRKİYE'NİN TARAF OLMADIĞI) TEMEL SÖZLEŞMELER
3.1. 1958 TARİHLİ CENEVRE BM DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMELERİ 33
3.2. 1982 TARİHLİ BM DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ 34
Dördüncü Bölüm
DENİZ VE KIYI EKOSİSTEMLERİNİN KORUNMASI İLE İLGİLİ ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER
4.1. DENİZLERİN GEMİLER TARAFINDAN KİRLETİLMESİNİN ÖNLENMESİNE DAİR ULUSLARARASI SÖZLEŞME 35
4.1.1. Ek 1) Petrol ile Deniz Kirlenmesinin Önlenmesi Kuralları 39
4.1.2. Ek 2) Dökme zehirli Sıvı Maddelerle Deniz Kirlenmesinin Kontrolü 40
4.1.3. Ek 3) Denizde Paketli Taşınan Zararlı Maddelerle Kirlenmenin Önlenmesi Kuralları 40
4.1.4. Ek 4) Gemilerden Çıkan Pissular ile Kirlenmenin Önlenmesi Kuralları 41
4.1.5. Ek 5) Gemilerden Atılan Çöplerle Denizlerin Kirlenmesinin Önlenmesi Kuralları 41
4.1.6. Ek 6) Gemilerden Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Önlenmesi Kuralları 42
4.2. KARADENİZ’İN KİRLENMEYE KARŞI KORUNMASI SÖZLEŞMESİ VE EK PROTOKOLLERİ 43
4.2.1. Karadeniz Deniz Çevresinin Kara Kökenli Kaynaklardan Kirlenmeye Karşı Korunmasına Dair Protokol/LBSA 47
4.2.2. Karadeniz Deniz Çevresinin Boşaltmalar Nedeniyle Kirlenmesinin Önlenmesine Dair Protokol 51
4.2.3. Karadeniz Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesine Karşı Acil Durumlarda Yapılacak İşbirliğine Dair Protokol 52
4.2.4. Karadeniz Bölgesi’nde Biyoçeşitlilik ve Peyzajın Korunması Protokolü 52
4.3. AKDENİZ'İN DENİZ ORTAMI VE KIYI BÖLGESİNİN KORUNMASI SÖZLEŞMESİ 56
4.3.1. Akdeniz’in Kara Kökenli Kirleticilerden Kaynaklanan Kirlenmeye Karşı Korunması Protokolü 58
4.3.2. Akdeniz’de Tehlikeli Atıkların Sınır ötesi Taşınımından Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü 60
4.3.3. Akdeniz’de Özel Koruma Alanlarına ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokol 60
4.3.4. Akdeniz’de Gemi ve Uçaklardan Yapılan Boşaltmalardan ya da Denizde Yakmadan Kaynaklanan Kirlenmenin Önlenmesi ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Protokol 60
4.3.5. Gemilerden Kaynaklanan Kirliliğinin Önlenmesi ve Acil Durumlarda Akdeniz’in Kirlenmesine Karşı Mücadelede İşbirliği Hakkında Protokol 61
4.3.6. Akdeniz’de Kıta Sahanlığı ve Deniz Dibinin Keşfi ve İşletilmesinden Kaynaklanan Kirliliğin Önlenmesi Protokolü 61
4.3.7. Akdeniz’de Bütünleşik Kıyı Alanları Yönetimi Protokolü 61
4.4. ÖZELLİKLE SU KUŞLARI YAŞAMA ORTAMI OLARAK ULUSLARARASI ÖNEME SAHİP SULAK ALANLAR HAKKINDA SÖZLEŞMESİ (03.12.1982 PARİS PROTOKOLÜ VE 28.05.1987 REGİNA DÜZENLEMELERİ İLE DEĞİŞTİRİLMİŞ ŞEKLİ) 62
4.5. DÜNYA KÜLTÜREL VE DOĞAL MİRASININ KORUNMASINA DAİR SÖZLEŞME 62
4.6. AVRUPA’NIN YABAN HAYATI VE YAŞAMA ORTAMLARINI KORUMA SÖZLEŞMESİ 63
4.7. BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK SÖZLEŞMESİ 64
4.7.1. Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi’nin Cartagena Biyogüvenlik Protokolü 65
4.8. AVRUPA PEYZAJ SÖZLEŞMESİ 65
Beşinci Bölüm
1936 MONTRÖ VE
1982 TARİHLİ BM DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMELERİ AÇISINDAN DENİZ VE KIYI EKOSİSTEMLERİNİN KORUNMASI İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER VE ÖZGÜR GEÇİŞ VE ZARARSIZ GEÇİŞ KAVRAMLARI
5.1. 1936 MONTRÖ DÜZENLEMELERİ 67
5.2. 1982 TARİHLİ BM DENİZ HUKUKU SÖZLEŞMESİ DÜZENLEMELERİ 68
Altıncı Bölüm
1969 VİYANA ANDLAŞMALAR HUKUKU SÖZLEŞMESİ VE
ANAYASA MD. 90/SON YÖNÜYLE ULUSLARARASI SÖZLEŞMELER VE İÇ HUKUK DÜZENLEMELERİ
6.1. 1969 VİYANA ANDLAŞMALAR HUKUKU SÖZLEŞMESİ 77
6.2. ANAYASA VE DİĞER İÇ HUKUK DÜZENLEMELERİ 80
6.2.1. Anayasa 80
6.2.2. Diğer İç Hukuk Düzenlemeleri 85
6.2.2.1. 618 S. Limanlar K. (1923) 85
6.2.2.2. 815 S. Türkiye Sahillerinde Nakliyatı Bahriye (Kabotaj) ve Limanlarla Kara Suları Dâhilinde İcrayı San'at ve Ticaret Hakkında K. (1926) 85
6.2.2.3. 1380 S. Su Ürünleri K. (1971) 86
6.2.2.4. 2674 S. Karasuları K. (1982) (Öncesinde mülga 476 S. Karasuları K.–1964) 86
6.2.2.5. 2863 S. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma K. (1983) 86
6.2.2.6. 2872 S. Çevre K. (1983) 87
6.2.2.7. 2960 S. Boğaziçi K. (1983) 87
6.2.2.8. 3621 S. Kıyı K. (1990) 87
6.2.2.9. 5312 S. Deniz Çevresinin Petrol ve Diğer Zararlı Maddelerle Kirlenmesinde Acil Durumlarda Müdahale ve Zararların Tazmini Esaslarına Dair K. (2005) 88
6.2.2.10. Tehlikeli Eşyanın Ticaret Gemileriyle Taşınması Hakkındaki Tüzük (1952) (3/14831) 89
6.2.2.11. Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü (1978) (7/14561) 89
6.2.2.12. Türk Boğazları Deniz Trafik Düzeni Tüzüğü (1998) (98/11860) (İlki 1994) 89
6.2.2.13. Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği (RG: 25.11.2014/29186) 91
6.2.2.14. Stratejik Çevresel Değerlendirme Yönetmeliği (RG:08.04.2017/08.04.2017) 92
6.2.2.15. Gemilerden Atık Alınması ve Atıkların Kontrolü Yönetmeliği (RG: 26.12.2004/25682) 93
6.2.2.16. Türk Boğazları Deniz Trafik Tüzüğü Uygulama Talimatı (2012) (Bir önceki 2011 tarihlidir.) 94
Yedinci Bölüm
BOĞAZLAR VE MARMARA DENİZİ'NİN ÖZELLİKLERİ,
EKOLOJİK YAPISI VE SORUNLARI
7.1. İSTANBUL BOĞAZI 96
7.2. MARMARA DENİZİ 96
7.2.1. Kıyılar, Kıyı Hukuku ve Kıyıların Sorunları 97
7.3. ÇANAKKALE BOĞAZI 99
7.4. EKOLOJİK BOZULMA VE KİRLİLİK 99
7.4.1. Deniz Kirliliği 102
Sekizinci Bölüm
KANAL İSTANBUL PROJESİ VE ETKİLERİ
8.1. TARİHİMİZDE KANAL PROJELERİ VE KANAL İSTANBUL 105
8.2. KANAL İSTANBUL ÇED BAŞVURU DOSYASINDA PROJE İLE İLGİLİ BİLGİLER 106
8.2.1. Projenin Yeri, Amacı ve Gerekçesi 106
8.2.2. Projenin Yeri İçin Alternatif Koridor Değerlendirmeleri 109
8.2.3. Seçilen Proje Alanının Özellikleri, Nüfus ve Mülkiyet Etkileri 111
8.2.4. Seçilen Proje Koridoru ve Marmara Denizindeki Depremsellik 117
8.2.5. Seçilen Proje Koridorunun Çevresel–Ekolojik ve Muhtelif Etki Değerlendirmeleri 119
8.3. KANAL İSTANBUL ÇED BAŞVURU DOSYASI DEĞERLENDİRMELERİ 123
8.3.1. Ön Değerlendirme 123
8.3.2. Genel Değerlendirme 125
8.3.3. Ekolojik Yönden Değerlendirme 128
8.3.4. İç Hukuk ve Uluslararası Hukuk Yönünden Değerlendirmeler 131
8.4. KANAL İSTANBUL 2017–ARALIK VE 2018–ŞUBAT ÇED BAŞVURU DOSYALARININ KARŞILAŞTIRILMASI 133
Sonuç ve Öneriler 137
Kaynakça 141
Kavramlar Dizini 145