Tedarik Zinciri Yönetimi

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİ



ÖMER FARUK GÖRÇÜN



İÇİNDEKİLER

Önsöz ..................................................................................................... v

İçindekiler ............................................................................................. vii

BİRİNCİ BÖLÜM:

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNE GİRİŞ

1.1 Tedarik Zincirinin Temel Fonksiyonları ..................................................... 8

1.1.1 Üretim ............................................................................................. 8

1.1.2 Envanter Yönetimi ........................................................................ 16

1.1.3 Taşıma ve Dağıtım ....................................................................... 22

1.1.4 İletişim ve Bilgi Teknolojileri ......................................................... 28

1.2 Tedarik Zincirinin Yapısı ve Gelişimi ...................................................... 38

1.3 Tedarik Zinciri Üyeleri ............................................................................. 42

1.3.1 Üreticiler ....................................................................................... 43

1.3.2 Dağıtımcılar .................................................................................. 44

1.3.3 Perakendeciler .............................................................................. 46

1.3.4 Müşteriler ...................................................................................... 48

1.3.5 Lojistik Hizmet Sağlayıcılar .......................................................... 48

1.4 Tedarik Zinciri İşleyişi ve Stratejiler ........................................................ 52

1.5 İşletmelerin Tedarik Zinciri İçerisindeki Konumu .................................... 53

1.6 Zincir Üyelerinin Yeterliliklerinin Tanımlanması ...................................... 56

1.7 Tedarik Zincirinin Rekabet Olanaklarının Artırılması .............................. 59

1.7.1 Üretim Fonksiyonunun Geliştirilmesi ............................................ 61

1.7.2 Envanter Fonksiyonunun Geliştirilmesi ........................................ 62

1.7.3 Yerleşim Fonksiyonunun Geliştirilmesi ......................................... 62

1.7.4 Taşıma-Dağıtım Fonksiyonunun Geliştirilmesi ............................. 63

1.7.5 İletişim Bilgi Teknolojileri Fonksiyonunun Geliştirilmesi ............... 65 x

İKİNCİ BÖLÜM:

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİNDE PLANLAMA

2.1 Tedarik Zincirinin Modellenmesi ............................................................. 73

2.1.1 Planlama ....................................................................................... 74

2.1.2 Kaynak Yaratma ........................................................................... 75

2.1.3 Meydana Getirme ......................................................................... 76

2.1.4 Müşteriye Teslim .......................................................................... 77

2.2 Talep Tahminleme ve Planlama ............................................................. 77

2.2.1 Talep Tahminleme Yöntemleri ..................................................... 85

2.2.2 Uzun Dönemli Planlama ............................................................... 89

2.3 Ürünlerin Fiyatlandırılması ...................................................................... 96

2.3.1 Fiyat Maliyet Arasındaki İlişkiler ................................................... 97

2.4 Envanter Yönetimi .................................................................................. 99

2.4.1 Döngüsel Envanter Yönetimi ...................................................... 101

2.4.1.1 Ekonomik Sipariş Düzeyi ............................................... 105

2.4.1.2 İki Sipariş Arasındaki Optimum Süre ............................. 109

2.4.2 Sezonluk Envanter Yönetimi ...................................................... 111

2.4.3 Güvenlik Envanter Yönetimi ....................................................... 117

2.5 Tedarik ve Tedarikçi Yönetimi .............................................................. 121

2.5.1 Satınalma Yönetimi .................................................................... 122

2.5.2 Tedarik Yönetimi ......................................................................... 124

2.5.3 Tedarikçi Seçimi ve Yönetimi ..................................................... 126

2.5.4 Sözleşme Yönetimi ..................................................................... 136

2.5.5 Açık Hesap, Kredili Tedarik ve Tahsilat Yönetimi ...................... 144

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:

TEDARİK ZİNCİRİ YÖNETİMİMİNDE

ÜRETİM ve DAĞITIM SÜREÇLERİ

3.1 Ürünün Tasarlanması ........................................................................... 151

3.2 Üretimin Planlanması ............................................................................ 160

3.3 Üretim Süreçleri ve Tesisleri Yönetimi .................................................. 164 xi

3.4 Sipariş ve Teslimat Yönetimi ................................................................... 167

3.5 Dağıtım ve Planlama Yönetimi ................................................................ 173

3.5.1 Doğrudan Dağıtım ve Teslimat ..................................................... 173

3.5.2 Döngüsel (Milk Run) Dağıtım ve Teslimat .................................... 176

3.6 Dağıtım Maliyet ve Performans Yönetimi ................................................ 181

3.6.1 Koordinat Dağıtım Modeli ............................................................. 181

3.6.2 Doğrudan Dağıtım Modeli ............................................................. 185

3.6.3 Mekik Sefer Modeli ....................................................................... 190

3.6.4 Besleme Sefer Modeli ................................................................... 194

3.6.5 Doğrusal Uğraklı Sefer Dağıtım Modeli ........................................ 197

3.6.6 Terminal Bazlı Sefer Dağıtım Modeli ............................................ 201

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM:

TEDARİK ZİNCİRİNDE PERFORMANS YÖNETİMİ

4.1 Pazar Türlerine Göre Tedarik Zinciri Performans Kriterleri .................... 214

4.2 Tedarik Zincirinde Temel Performans Ölçütleri ...................................... 222

4.2.1 Müşteri Hizmet Düzeyine İlişkin Ölçütler ..................................... 223

4.2.2 İçsel Verimlilik ve Etkinlik Düzeyine İlişkin Ölçütler ..................... 228

4.2.2.1 Envanter Düzeyi .............................................................. 228

4.2.2.2 Envanter Getiri Düzeyi .................................................... 229

4.2.2.3 Satış Gelirleri ................................................................... 230

4.2.2.4 Envanterin Nakde Dönme Oranı ..................................... 230

4.2.3 Tedarik Zincirinin Talep Esnekliği Ölçütleri .................................. 234

4.2.3.1 Ürün Geliştirme ve Tedarik Zincirinin Performansı ......... 237

4.2.3.2 Tedarik Zincirinin Operasyonel Performansı ................... 238 x

BEŞİNCİ BÖLÜM:

TAŞIMACILIK YÖNETİMİ

5.1 Taşıma Türleri ve Seçimi ....................................................................... 259

5.2 Operasyon ve Sevkiyat Yönetimi ........................................................... 267

5.3 Taşıma Talebinin Tahminlenmesi .......................................................... 269

5.4 Taşıma Karar Değişkenleri ve Optimizasyon ......................................... 276

5.4.1 Gezgin Satıcı Problemi ................................................................ 281

5.4.2 Tasarruf Algoritması ..................................................................... 283

5.4.3 Sweep (Süpürme) Yöntemi .......................................................... 285

5.4.4 Doğrusal Programlama Yöntemi .................................................. 286

5.4.5 En Kısa Mesafe Yöntemi ............................................................. 290

5.4.6 Koordinat Düzleminde Güzergah Planlama Yöntemi .................. 292

ALTINCI BÖLÜM:

ENVANTER YÖNETİMİ

6.1 Envanter Yönetiminin İşleyişi ve Prensipleri .......................................... 304

6.2 Envanter Yönetimi Türleri ve Özellikleri .................................................. 306

6.2.1 Envanter Yönetiminin Özellikleri .................................................. 311

6.2.2 Envanter Türleri ............................................................................ 313

6.3 Envanter Yönetimine İlişkin Maliyetler .................................................... 317

6.4 Envanter Kontrolü ve İzlenmesi .............................................................. 327

6.4.1 Sürekli Envanter Kontrolü Yöntemi ............................................... 330

6.4.2 Dönemsel Envanter Kontrolü Yöntemi .......................................... 332

6.4.3 Karma Envanter Kontrolü Yöntemi ............................................... 335

6.4.4 Tepkisel Envanter Kontrolü Yöntemi ............................................ 336

6.4.5 Planlı Envanter Kontrolü Yöntemi ................................................. 337

6.4.6 Dağıtım Kaynak Planlaması .......................................................... 340 xi

YEDİNCİ BÖLÜM:

DEPO YÖNETİMİ ve ELLEÇLEME SİSTEMLERİ

7.1 Elleçlemenin İlkeleri ................................................................................ 346

7.2 Elleçleme Ekipman Türleri ve Özellikleri ................................................. 355

7.2.1 Konveyörler .................................................................................. 356

7.2.2 Paketleyici Ekipmanlar ................................................................. 360

7.2.3 İstifleme Araçları ........................................................................... 362

7.3 Doğru Elleçleme Ekipmanının Seçilmesi ................................................ 370

7.4 Depolama Yönetimi ................................................................................. 374

7.4.1 Tedarik Zincirinde Depo Yönetiminin Önemi ve İşlevi .................. 374

7.4.2 Depoda Yer Alacak Ürünlerin Türleri ve Özellikleri ...................... 381

7.4.3 Depo Süreçleri ve İşlevleri ............................................................ 383