Boşanma Tazminat ve Nafaka Hukuku_{Yargıtay Uygulaması Bilimsel Açıklama ve En Son İçtihatlar}

Ömer Uğur GENÇCAN  ( Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanı )

BİRİNCİ KISIM
GENEL HÜKÜMLER

& 1. BOŞANMA KAVRAMINA GENEL BAKIŞ
I. BOŞANMANIN TANIMI 99
II. BOŞANMA KONUSUNA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 99
A- Bireyci Görüş 100 
B- Toplumcu Görüş 101
III. BOŞANMANIN DÜZENLENME BİÇİMLERİ 101
A- Boşanmayı Reddeden Sistem 101
B- Serbest Boşanma Sistemi 102
C- Belirli Sebeplere Dayanarak Hâkim Kararıyla Boşanma Sistemi 106
1- Geçerli Bir Evlilik Bulunmalıdır 106
a. Yurt İçinde Yapılan Evlilik 107
b. Yurt Dışında Yapılan Evlilik 109
2- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmelidir 112
3- Hâkim Kararı Bulunmalıdır 113
IV. BOŞANMANIN DAYANDIĞI İLKELER 114
A- İrade İlkesi 114 
B- Kusur ilkesi 115 
C- Evlilik Birliğinin Sarsılması İlkesi 116
D- Elverişsizlik İlkesi 116
E. Eylemli Ayrılık İlkesi 118
V. BOŞANMADA TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN DAYANDIĞI İLKELER 118
§ 2. BOŞANMA SEBEPLERİNİ SINIFLANDIRMA
I. KONULARINA GÖRE 119
A- Özel Boşanma Sebepleri 120
B- Genel Boşanma Sebepleri 121
II. ETKİLERİNE GÖRE 121
A- Mutlak Boşanma Sebepleri 121
B- Nisbî Boşanma Sebepleri 122

İKİNCİ KISIM
ÖZEL BOŞANMA SEBEPLERİ

§ 3. ZİNA SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 161)
I. KAVRAM 126
A- Hukuki Bakış 126
B- Dini Bakış 127
II. KOŞULLARI 127
A- Evlilik Koşulu 128
1- Evlilik Hukuken Kurulmuş Olmalıdır 128
2- Yok Evliliklerde Uygulanmaz 128
3- Nişanlılıkta Uygulanmaz 129
4- Batıl Evliliklerde Uygulanır 129
5- Gaiplik Kararı Olsa da Uygulanır 129
6- Ayrılık Kararı Olsa da Uygulanır 130
7- Ayrı Konut Edinme Kararı Olsa da Uygulanır 130
8- Ayrı Yaşama Hakkı Bulunsa da Uygulanır 130
9- Evlilik Tescil Edilmese de Uygulanır 130
B- Cinsel İlişki Koşulu (Objektif Unsur) 131
1- Zina Sayılan Davranışlar 132
a. Her Şekilde Kurulan Cinsel İlişki Zina Sayılır 132
b. Eksik Kalkışma Zina Sayılır 133
c. Bir Cinsel İlişki Zina İçin Yeterlidir 133
d. Otelde Aynı Odada Gecelemek Zina İçin Yeterlidir 133
e. Yalnız Olarak Aynı Evde Gecelemek Zina İçin Yeterlidir 134
2- Zina Sayılmayan Davranışlar 134
a. Hayvanla Cinsel İlişki Zina Sayılmaz 134
b. Yapay Döllenme Zina Sayılmaz 134
c. Aşıkane Hareketler Zina Sayılmaz 134
d. Bakım Amaçlı Kalma Zina Sayılmaz 135
3- Aynı Cinsle Cinsel İlişki Zina Sayılmalıdır 135
C- Kusur Koşulu (Sübjektif Unsur) 137
1- Cinsel İlişki İsteyerek Olmalıdır 137
a. Tecavüze Uğramada Uygulanmaz 137
b. Ağır Uykuda Uygulanmaz 139
c. İpnotizmada Uygulanmaz 139
d. Kendini Bilemeyecek Derecede Sarhoşlukta Uygulanmaz 139
e. Ciddi Tehdit Halinde Uygulanmaz 139
2- Cinsel İlişki Meşrulaştırılamaz 139
a. İktidarsızlıkta Uygulanır 140
b. Kadının Rahminin Bulunmamasında Uygulanır 140
c. Cinsel Soğuklukta Uygulanır 140
d. İlgisizlikte Uygulanır 140
3- Cinsel İlişki Takas Konusu Yapılamaz 140
III. İSPAT 142
A- Genel Olarak 143
B- İspat Araçları 143
1- Gebe Kalmak 143
2- Zührevî Hastalığa Yakalanmak 143
3- Fotoğraflar 143
4- Düğün Yapmak 144
5- İletişim Araçları 144
6- Tanık Anlatımları 144
7- Kesinleşmiş Hükümlülük Kararı 145
8- Soruşturma Evrakı 145
9- Otel Kayıtları 145
10- Hamilelik Testi 145
11- Diğer Araçlar 146
C- İspat Aracı Sayılmayanlar 146
1- İkrar 146
2- Yemin 146
IV. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 147
A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 161 f. II) 147
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 147
a. Tek Eylemden İbaret Zinada 147
b. Devam Eden Zinada 147
2- Her Hâlde Zina Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 149
B- Af (TMK m. 161 f. III) 149
1- Şekle Bağlı Değildir 149
a. Yazılı Yapılabilir 149
b. Sözlü Yapılabilir 150
c. Örtülü Yapılabilir 150
d. Açık Yapılabilir 150
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 150
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 151
4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 151
5- Eylem Öncesi Yapılamaz 151
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 151
7- Saik Önemli Değildir 152
8- Şarta Bağlanamaz 152
9- Boşanma Sebebi Kabul Edilemez 152
V. USUL 152 
A- Davanın Tarafları 152
B- Fer’î Sonuçları 153
1- Davacı Açısından 153
a. Davacıya Manevi Tazminat Verilebilir 153
b. Davacıya Maddi Tazminat Verilebilir 154
2- Davalı Açısından 154
a. Davalıya Tedbir Nafakası Verilebilir 154
b. Davalıya Velayet Verilebilir 155
C- Ayrılık Kararı Verilebilir 155
D- Bekletici Sorun 156
E- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası ileİlişkisi 156
1- Sadece Zina Sebebiyle Dava Açılabilir 156
a. Genel Olarak 157
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 158
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 158
a. Genel Olarak 159
b. Zina Sebebiyle Karar Verilemez 159
c. Zina Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 160
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 160
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir 161
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 161
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 162
5- Karşılıklı Dava İçinde Açılabilir 164
6- Islah Yapılabilir 164
F- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 165
G- Artık Değere Katılmada Etkilidir (TMK m. 236 f. II) 165
§ 4. HAYATA KAST SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162)
I. KONUSU 167
A- Hayata Kast Kavramına Giren Davranışlar 167
1- İntihara Teşvik Kapsama Girer 167
2- Elverişsiz Araç Kullanımı Kapsama Girer 167 
3- İstenildiği Halde Sonuç Alamama Kapsama Girer 168
4- Ölüm Tehlikesine Seyirci Kalma Kapsama Girer 168
B- Hayata Kast Kavramına Girmeyen Davranışlar 168
1- Öldürme Tehdidi Kapsama Girmez 168
2- Öldürme Amacı Bulunmayan Eylem Kapsama Girmez 168
3- Eşin Yakınlarına Yönelik Eylem Kapsama Girmez 168
II. KUSUR 169
A- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 169
B- Ortak Yaşamın Çekilmezliği Aranmaz 169
C- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 169
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 170
A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 170
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 170
2- Her Hâlde Hayata Kast Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 170
B- Af (TMK m. 162 f. III) 170
1- Şekle Bağlı Değildir 170
a. Yazılı Yapılabilir 171
b. Sözlü Yapılabilir 171
c. Örtülü Yapılabilir 171
d. Açık Yapılabilir 171
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 171
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 171
4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 171
5- Eylem Öncesi Yapılamaz 171
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 172
7- Saik Önemli Değildir 172
8- Şarta Bağlanamaz 172
IV. USUL 172
A- Davanın Tarafları 172
B- Miras Hukuku ile İlişkisi 172
C- Bekletici Sorun 173
D- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası ile İlişkisi 174
1- Sadece Hayata Kast Sebebiyle Dava Açılabilir 174
a. Genel Olarak 174
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 174
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle
Dava Açılabilir 174
a. Genel Olarak 174
b. Hayata Kast Sebebiyle Karar Verilemez 175
c. Hayata Kast Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 175
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 175
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 175
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir 175
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 176
5- Islah Yapılabilir 176
E- Ayrılık Kararı Verilebilir 176
F- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 177
G- Artık Değere Katılmada Etkilidir (TMK m. 236 f. II) 178
§ 5. PEK KÖTÜ DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162)
I. KONUSU 179
A- Pek Kötü Davranışın Şekli 179
1- Eşin Vücut Bütünlüğüne Saldırı 179
2- Eşin Sağlığına Saldırı 180
B- Pek Kötü Davranışın Şiddeti 180
C- Pek Kötü Davranışın Belirlenmesi 182
II. KUSUR 182
A- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 182
B- Ortak Yaşamın Çekilmezliği Aranmaz 182
C- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 183
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 183
A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 183
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak
Altı Aylık Süre 183
2- Her Hâlde Pek Kötü Davranış Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 184
B- Af (TMK m. 162 f. III) 184
1- Şekle Bağlı Değildir 184
a. Yazılı Yapılabilir 184
b. Sözlü Yapılabilir 184
c. Örtülü Yapılabilir 184
d. Açık Yapılabilir 185
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 185
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 185
4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 185
5- Eylem Öncesi Yapılamaz 185
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 185
7- Saik Önemli Değildir 186
8- Şarta Bağlanamaz 186
IV. USUL 186 
A- Davanın Tarafları 186
B- Hüküm 186
C- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası ile İlişkisi 186
1- Sadece Pek Kötü Davranış Sebebiyle Dava Açılabilir 187
a. Genel Olarak 187
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 187
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 188
a. Genel Olarak 188
b. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Karar Verilemez 188
c. Pek Kötü Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 188
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 188
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 189
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 189
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 189
5- Islah Yapılabilir 189
D- Ayrılık Kararı Verilebilir 189
E- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 191
§ 6. ONUR KIRICI DAVRANIŞ SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 162) 
I. KONUSU 192
A- Onur Kırıcı Davranışın Şekli 192
B- Onur Kırıcı Davranışın Şiddeti 193
C- Onur Kırıcı Davranışın Belirlenmesi 195
II. KUSUR 196
A- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 196
B- Ortak Yaşamın Çekilmezliği Aranmaz 196
C- Kusur Kıyaslaması Yapılamaz 196
III. DAVA HAKKININ ORTADAN KALKMASI 197
A- Hak Düşürücü Süre (TMK m. 162 f. II) 197
1- Boşanma Sebebini Öğrenmesinden Başlayarak Altı Aylık Süre 197
2- Her Hâlde Onur Kırıcı Davranış Eyleminin Üzerinden Beş Yıl Süre 198
B- Af (TMK m. 162 f. III) 198
1- Şekle Bağlı Değildir 198
a. Yazılı Yapılabilir 198
b. Sözlü Yapılabilir 198
c. Örtülü Yapılabilir 199
d. Açık Yapılabilir 199
2- Dava Hakkı Düşmüş Sayılır 199
3- Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklardandır 199
4- İradeyi Sakat¬la¬yan Sebepler Varsa Geçersizdir 199
5- Eylem Öncesi Yapılamaz 199
6- Ceza Şikayetinden Vazgeçme Af Sayılmaz 199
7- Saik Önemli Değildir 200
8- Şarta Bağlanamaz 200
IV. USUL 200
A- Davanın Tarafları 200
B- Hüküm 200
C- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 201
1- Sadece Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Dava Açılabilir 201
a. Genel Olarak 201
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 201
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 202
a. Genel Olarak 202
b. Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Karar Verilemez 202
c. Onur Kırıcı Davranış Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 203
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 203
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 203
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 204
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 204
5- Islah Yapılabilir 204
D- Ayrılık Kararı Verilebilir 204
E- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 206
§ 7. SUÇ İŞLEME SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 163)
I. KONUSU 207
A- Suçun Küçük Düşürücü Olması Gerekir 208
1- Zimmet 208
2- İhtilâs 209
3- İrtikâp 209
4- Rüşvet 209
5- Uyuşturucu Ticareti 209
6- Hırsızlık 209
7- Dolandırıcılık 209
8- Sahtecilik 210
a. Parada Sahtecilik 210
b. Mühürde Sahtecilik 210
9. İnancı Kötüye Kullanma 210
10. Hileli İflâs 210
11. Zina 210
12. Kasten Adam Öldürme 211
13. Diğerleri 212
B- Suçun Evlendikten Sonra İşlenmiş Olması Gerekir 213
C- Suçun Küçük Düşürücülüğü Mutlak Değildir 214
D- Suçun Küçük Düşürücülüğünü Toplumdaki Anlayış Belirler 215
II. KUSUR 215
A- Davalının Kusurlu Olması Gerekir 215
B- Ortak Yaşamın Çekilmezliği Aranır 215
III. USUL 217 
A- Davanın Tarafları 217
B- Süre 217
C- Bekletici Sorun 218
D- Velâyet 219
E- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası ile İlişkisi 219
1- Sadece Suç İşleme Sebebiyle Dava Açılabilir 219
a. Genel Olarak 220
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 220
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 220
a. Genel Olarak 220
b. Suç İşleme Sebebiyle Karar Verilemez 220
c. Suç İşleme Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 221
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 221
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten
Karar Vermeme İsabetsizdir 221
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 221
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 222
5- Islah Yapılabilir 222
F- Ayrılık Kararı Verilebilir 222
G- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 223
§ 8. HAYSİYETSİZ HAYAT SÜRME SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 163)
I. KOŞULLARI 225
A- Haysiyetsiz Hayat Gerçekleşmelidir 226
B- Haysiyetsiz Hayat Sürekli Olmalıdır 228
1- Devamlılık Göstermelidir 228
2- Yaşam Biçimi Olarak Benimsenmiş Olmalıdır 229
C- Haysiyetsiz Hayat Süren Kusurlu Olmalıdır 229
D- Haysiyetsiz Hayat Sebebiyle Ortak Yaşam Çekilmez Olmalıdır 230
E- Haysiyetsiz Hayat Evlendikten Sonra Gerçekleşmelidir 231
II. USUL 232
A- Davanın Tarafları 232
B- İspat Yükü 232
C- Süre 233
D- Velâyet 234
E- Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlişkisi 234
1- Sadece Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Dava Açılabilir 234
a. Genel Olarak 234
b. Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Karar Verilemez 234
2- Sadece Evlilik Birliğinin Sarsılması Sebebiyle Dava Açılabilir 235
a. Genel Olarak 235
b. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Karar Verilemez 235
c. Haysiyetsiz Hayat Sürme Sebebiyle Boşanma Davasından Feragat Varsa Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma İstenemez 236
3- Aynı Dava İçinde İki Sebeple Dava Açılabilir 236
a. Özel Sebebe Dayalı Karar Verip Genel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 236
b. Genel Sebebe Dayalı Karar Verip Özel Sebepten Karar Vermeme İsabetsizdir 237
4- Aynı Dava İçinde Terditli Açılabilir 237
5- Islah Yapılabilir 237
F- Ayrılık Kararı Verilebilir 238
G- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 239
§ 9. TERK SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 164)
I. EŞLERDEN BİRİ ORTAK YAŞAMDAN AYRILMIŞ OLMALIDIR 240
A- Gerçek Terk 241
1- Kavram 241
2- Terk Edilen Eş Dava Açabilir 241
3- Terk Eden Eş Dava Açamaz 242
B- Yapıntı Terk 242
1- Ortak Konutu Terk Etmeye Zorlayan Dava Açamaz 244
2- Haklı Bir Sebep Olmaksızın Ortak Konuta Dönmeyi Engelleyen Eş Dava Açamaz 248
3- Yapıntı Terke Maruz Bırakılan Eş Dava Açabilir 248
II. ORTAK YAŞAMA SON VERME KASTI BULUNMALIDIR 252
III. AYRILIK, HUKUKA AYKIRI OLMALIDIR 253
A- Birlikte Yaşamaya Ara Verme Kararı Alınmamış Olmalıdır 253
B- Ayrı Bir Boşanma veya Ayrılık Davası Bulunmamalıdır 255
1- Ayrı Dava Karara Bağlanmamışsa 255
2- Ayrı Dava Karara Bağlanmış Olup Kesinleşmemişse 257
3- Ayrı Dava Müracaata Bırakılmışsa 259
4- Ayrı Davadan Feragat Edilmişse 259
5- Ayrı Davanın Reddinden Sonra Yeterli Süre Geçmemişse 262
C- Tedbir Nafakası Verilmişse Dava Tarihinden Dört Ay Geçmiş Olmalıdır 263
1- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay Geçmişse İhtar İstenebilir 263
2- Nafaka Hükmünün Dava Tarihinden İtibaren Dört Ay Geçmemişse İhtar İstenemez 264
D- Ayrılık Kararı Bulunmamalıdır 265
E- Ayrı Yaşamak Konusunda Ortak Arzu Bulunmamalıdır 266
F- Davet Edilen Eş Akıl Hastası Olmamalıdır 266
G- Aralarında İyiniyeti Kaldıran ve Devam Eden Bir Dava Bulunmamalıdır 266
1- Ceza Davası Bulunmamalıdır 266
a. Ceza Soruşturması Bulunmamalıdır 267
b. Ceza Kovuşturması Bulunmamalıdır 267
2- Evlenmenin Butlanı Davası Bulunmamalıdır 268
3- Tedbir Nafakası Davası Bulunmamalıdır 268
a. Nafaka Davasının Açılmasından İtibaren Dört Ay Geçmedikçe İhtar İstenemez 268
b. İhtar İstek Tarihinden Önceki Dört Aylık Fiili Ayrılık Döneminden Evvel Açılan Nafaka İsteği Haklı Bulunmuşsa Dava Reddedilir 269
4- Tazminat Davası Bulunmamalıdır 270
5- Ziynet Alacağı Davası Bulunmamalıdır 270
6- Tapu İptal ve Tescil Davası Bulunmamalıdır 270
7- Diğer Davalar 271
H- Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanuna Göre Tedbir Alınmamış Olmalıdır 271
IV. DAVET EDİLEN KONUT HAZIRLANMIŞ OLMALIDIR 271
A- Konut Süresinde Hazırlanmalıdır 272
B- Konut Döşenmiş Olmalıdır 273
1- Yeterli Eşya Bulunmalıdır 273
2- Yeterli Yiyecek İçecek Bulunmalıdır 274
3- Yeterli Yakacak Bulunmalıdır 275
C- Konut Birlikte Seçilmiş Olmalıdır 275
1- Eşler Tarafından Ortak Konut Seçimi 275
a. Kural Olarak Ortak Konut Seçimi 276
b. Birlikte Seçilmediği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir 277
c. Davete Uyulmuşsa İtiraz Edilemez 278
2- Hâkim Tarafından Ortak Konut Seçimi 278
D- Konutun Maddi Bağımsızlığı Bulunmalıdır 280
1- Bağımsız Kullanılır Olmalıdır 280
2- Ortak Kullanılmamalıdır 281
3- Güvenli Olmalıdır 282
4- İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır 283
E- Konutun Manevi Bağımsızlığı Bulunmalıdır 283
1- Ana, Baba ve Kardeşlerle Oturmak 283
a. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 284
b. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 285
2- Aynı Apartmanda Ayrı Dairede Oturmak 285
3- Aynı Apartmanda Sadece Yeme İçme Birlikte Oturmak 285
4- Aynı Bahçe İçinde Oturmak 286
5- Ortak Olmayan Çocuklarla Oturmak 286
a. Ortak Olmayan Çocuk Ergin Değilse 286
b. Ortak Olmayan Çocuk Erginse 286
aa. Bakıma Muhtaç Olmalıdır 287
bb. Boşanma Sebebi Yaratmamalıdır 287
6- İhtardan Dört Ay Önce Bağımsız Olmalıdır 288
V. AİLE MAHKEMESİNCE İHTAR YAPILMIŞ OLMALIDIR 288
A- İhtarın Niteliği 288
1- İhtar Dava Değil Bir İşlemdir 289
a. Değişik İşler Kaydına Alınmalıdır 289
b. Çekişmesiz Yargı İşlerinden Sayılır 289
2- Kabul Edilen İhtar İstemine Yasa Yolu Kapalıdır 289
3- Kabul Edilmeyen İhtar İstemine Yasa Yolu Açıktır 290
4- İhtar İsteminde Yetki Kuralı Uygulanmaz 291
5- İhtar Kararı Verilmesinde Aile Mahkemesi Görevlidir 291
6- İhtar Kararı Yoksa Terk Sebebiyle Boşanma Davası Yok Sayılır 292
B- İhtar Dilekçesini İnceleme 292
1- Şekli Anlamda Uygunluk Varsa 292
2- Şekli Anlamda Uygunluk Yoksa 293
C- İhtarın İçeriği 294
1- Dönülecek Konutun Açık Adresi Gösterilmelidir 294
a. Açık Adres İhtar Kararında Yazılmalıdır 294
b. Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Açık Adresin Bulunması Yeterlidir 294
c. Maruf Yerlerde Eksiklik Sayılmaz 295
d. İhtar Dilekçesinde Yazılmayan Konuta Davet Yapılamaz 295
2- Dönüş Süresi Açıklanmalıdır 295
a. Dönüş Süresi Açıkça Gösterilmelidir 295
b. Dönüş Süresi Kısaltılmamalıdır 296
c. Dönüş Süresi Sınırlandırılmamalıdır 298
3- İhtara Uymamanın Sonuçları Gösterilmelidir 298
4- Yol Gideri Karşılanmalıdır 298
a. Yol Gideri Başka Adrese Gönderilmemelidir 299
b. Yol Gideri Başka Sebeple Gönderilmemelidir 299
c. Yol Gideri Kısa Mesafelerde Gerekli Değildir 300
d. Yol Gideri Konutta Ödemeli Gönderilmelidir 300
aa. Yol Gideri Adi Posta Havalesi İle Gönderilemez 302
bb. Yol Gideri İçin Merciine Gitme ZorunluluğuYüklenemez 302
cc. Konuta Gidilmişse Yol Gideri Ödeme Sorun Değildir 302
e. Yol Giderinde Gerekli Miktar Araştırılmalıdır 303
f. Yol Gideri Yeterli Olmalıdır 304
aa. Yurt İçi Davetlerde Yol Gideri 305
bb. Yurt Dışı Davetlerde Yol Gideri 306
g. Yol Gideri Almaktan Kaçınmanın Etkisi Yoktur 306
h. Yol Gideri Yetersizliği İtiraz Olarak İleri Sürülmelidir 307
ı. Yol Giderinin Ele Geçmediği İddiası Araştırılmalıdır 308
i. Yol Giderinin Alındığı veya Alınmasından  İmtina Edildiği Tarihten Süre Başlar 308
j. Yol Gideri Yargılama Gideri Olarak Ödenmelidir 309
k. Yol Gideri Ödenmemişse Dava Reddedilmelidir 309
5- İhtar İle Yurt Dışına Davet Yapılabilir 309
a. Yurt Dışında Oturan Türkiye’ye Davet Edemez 310
b. Yurt Dışı Davete Eklenecek Belgeler 310
c. Yurt Dışı Davete Uyma Süresinin Başlangıcı 310
d. Yurt Dışına Çağıran Giderleri Karşılamalıdır 310
D- İhtarın Usulü 311
1- İhtarın Süresi 311 
a. Dört Ay Ortak Konuttan Ayrılma Gerçekleşmelidir 311
aa. Fiili Ayrılık Tarihi Gösterilmiş Olmalıdır 311
bb. Dört Aylık Süre Dolmuş Olmalıdır 311
cc. Ayrılık Süresinin Dört Ay Olması Yeterlidir 313
b. İki Ay Ortak Konuta Dönme Süresi Dolmalıdır 314
2- İhtarın Tebliğ Edilmesi 315
a. Usulüne Uygun Tebligat Yapılmalıdır 315
b. Koşulları Varsa İlânen Tebligat Yapılabilir 315
3- İki İhtarda Bulunulması 316
4- İhtarın Islahla İstenilmesi 317
VI. İHTARIN NOTER TARAFINDAN YAPILMASI İSTENEBİLİR 319
A- İhtar İsteminde Bulunulması 320
B- İhtarın Şekli 321
C- İhtarın Tebliği 321
VII. İHTAR SAMİMİ OLMALIDIR 322
A- Genel Olarak 322
B- İhtar İsteminin Samimî Olmadığı Haller 322
1- Samimiyeti Kaldıran Açıklamada Bulunmak 322
a. Davalıyla Evliliğin Yürümeyeceğini Açıklamak 322
b. Davalının İstenmediğini Açıklamak 322
c. Davalıyı Sevmediğini Açıklamak 324
d. Davalıyla Geçinemeyeceğini Açıklamak 324
e. Başkasıyla Evleneceğini Açıklamak 325
f. İhtarı Sinirle Çektiğini Açıklamak 325
g. Çocuğun Soybağından Şüphelendiğini Açıklamak 325
h. Davalıya Para Yedirmeyeceğini Açıklamak 326
2- Samimiyeti Kaldıran Davranışta Bulunmak 326
a. Başkası İle İlişkisi Sürüyor Olmak 326
b. Şiddet Uygulamak 327
c. Tehdit Etmek 328
d. Konuta Almamak 328
e. Hakaret Etmek 329
f. Güven Sarsıcı Davranışta Bulunmak 329
g. Başkasını Kaçırmak 330
h. Tedavisinde Yalnız Bırakmak 330
3- Samimiyeti Kaldıran Engel Bulunmak 330
a. Cinsel İlişki Kurabilme Yeteneksizliği Sürüyor Olmak 330
b. Hem Terk Hem Birliğin Sarsılması Sebebine Dayanmak 331
c. İhtar Kararının Tebliğinden Uzun Süre Sonra Dava Açmak 333
VIII. İHTARIN SONUÇLARI 333
A- İhtar İsteminin Sonuç Doğurmadığı Haller 333
1- Davalının Davet Edilen Konuta Girememesi 333
a. Hazır Bulunulmadığı İçin Konuta Girilememesi 334
aa. Davacı Hazır Olmadığı İçin Konuta Girememek 334
bb. Davacı Bildirime Rağmen Kapıyı Açmayacağını
Söylediği İçin Konuta Girememek 334
cc. Davalı İle Çekişmeli Kişi Evde Bulunduğu İçin Konuta Girememek 335
b. Anahtar Bırakılmadığı İçin Konuta Girilememesi 336
aa. Konutta Her An Hazır Bulunulacaksa Anahtarın
Yeri Bildirilmeyebilir 336
bb. Anahtar Komşuya, Muhtara, Karakola, Mahkeme  Kalemine Bırakılabilir 337
cc. Anahtarın Yerinin Tebliğ Edilen İhtar Dilekçesinde Yazılması Yeterlidir 337
dd. Kendi Anahtarı İle Giren Anahtar Savunması Yapamaz 338
c. Kapı Kilitli Olduğu İçin Konuta Girilememesi 338
2- Davalının Haklı Sebeplerle Boşanma Davası Açması 339
3- Davalının Mazeretinin Bulunması 340
a. Tutuklanmak 341
b. Hasta Olmak 341
aa. Kendisinin Hasta Olması 341
bb. Ortak Çocuğun Hasta Olması 342
c. Mevsim Koşulları 343
d. Askerde Olmak 343
e. Doğum Yapmak 343
f. Eğitim Engeli Olmak 343
aa. Kendisinin Eğitim Engeli Olması 344
bb. Ortak Çocuğun Eğitim Engeli Olması 344
g. Diğer Sebepler 344
B- İhtar İsteminin Sonuç Doğurduğu Haller 344
1- İhtardan Uzun Süre Önceki Olaylara Dayanılmış Olması 344
2- Davalıya Taşınmaz Verilmemiş Olması 345
3- Davacının Davalıyı Bizzat Alıp Getirmemesi 345
4- Konuta Dönüşün Ciddî Olmaması 345
5- Ortak Konuta Dönmemekte Haklılığın Kanıtlanamaması 346
6- İhtara Rağmen Haklı Sebep Olmadan Konuta Dönülmemiş Olması 347
IX. USUL 347
A- İspat Yükü 347
B- Davalının Kabulü Sonuç Doğurmaz 347
C- Başka Sebeple Boşanma Kararı Verilemez 348
1- Islah Yapılmamışsa 348
2- Islah Yapılmışsa 349
3- Bir Sebebe Hasredilmişse 349
4- Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa 349
D- Uygulanacak Kanun 350
E- İki Sebeple (TMK m. 166/1 ve 164) Dava Açılmışsa 352
F- İhtar Dosyası İncelenmelidir 352
G- Ayrılık Kararı Verilebilir 352
H- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 354
I- Davacıya Manevi Tazminat Verilemez 355
& 10. AKIL HASTALIĞI SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 165)
I- KOŞULLARI 358
A- Akıl Hastalığı Koşulu 359
1- Akıl Hastalığının Evlenme Öncesinde Bulunması 359
a. Akıl Hastaları Tıbbî Sakınca Yoksa Evlenebilirler 359
b. Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastalığı Varsa Evlenme Mutlak Butlanla Batıldır 359
c. Davacı Eş Mutlak Butlan Davası veya Boşanma Davası Açabilir 359
d. Eş İyileşmiş Olursa Mutlak Butlan,  Nisbî Butlana Dönüşür 359
e. Boşanma Davası Cumhuriyet Savcısı ve İlgililerin Dava Açma Haklarını Etkilemez 359
2- Akıl Hastalığının Evlenmeden Sonra Başlaması 360
B- İyileşmezlik Koşulu 360
1- İyileşmesi Olanaksız Bulunmalıdır 360
2- Resmî Sağlık Kurulu Raporu Alınmalıdır 361
a. Sağlık Kurulu İlgili Uzmanları Barındırmalıdır 363
b. Sağlık Kurulu Rapor Giderlerini Davacı Karşılamalıdır 363
c. Sağlık Kurulu Akıl Hastalığının Geçmesi Olanağını Açıklamalıdır 363
d. Sağlık Kurulu Raporlarının Çelişkisi Giderilmelidir 365
3- Güvenlik Tedbirine İlgili Mahkemesinde Hükmedilebilir 365
C- Çekilmezlik Koşulu 366
1- İspat Yükü Davacıya Aittir 366
2- Çekilmezlik Her Tür Delille Kanıtlanabilir 367
II- USUL 368
A- Dava Akıl Hastası Olmayan Eş Tarafından Açılabilir 368
B- Davada Temsil 369
C- Dava Her Zaman Açılabilir 371
D- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası İle İlgisi 373
1- Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasında Deliller Bu Çerçevede Değerlendirilmelidir 373
2- Davranışları İradi Olmayan Davalı Hakkında Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Kararı Verilemez 373
3- Diğer Koşulları Varsa Sadece Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davası Açılabilir 374
4- Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması Sebebiyle Boşanma Davası Islah Edilerek Akıl Hastalığı Sebebiyle Boşanma Davasına Dönüştürülebilir 374
5- Birden Fazla Boşanma Sebebi Varsa Ayrı Ayrı Karar Verilmelidir 375
6- Sadece Genel Boşanma Sebebiyle Açılmışsa 375
E- Ayrılık Kararı Verilebilir 376
F- Anlaşmalı Boşanma Yapılamaz 377
G- Davalı Eş Tazminatla (TMK m. 174 f. I-II)  Sorumlu Tutulamaz 378
H- Davalı Eş Yoksulluk Nafakası İle Sorumlu Tutulabilir 378
1- Akçalı Durumu Yeterli İse 378
2- Akçalı Durumu Yetersiz İse 378

ÜÇÜNCÜ KISIM
GENEL BOŞANMA SEBEPLERİ

BİRİNCİ BÖLÜM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEBİYLE BOŞANMA

BİRİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI KAVRAMI

& 11. EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI KOŞULLARI
I. BİRLİK TEMELİNDEN SARSILMIŞ OLMALIDIR (TMK. m. 166 f. II) 381
A- Genel Olarak 381
B- Fiilen Birlikte Olmama Etkili Değildir 382
C- Düğün Yapılmamış Olması Etkili Değildir 382
D- Birlikte Yaşamamış Olma Etkili Değildir 382
E- Evlenme Amaç ve Saiki Etkili Değildir 383
F- Sadece Yabancı Mahkemede Boşanmış Olma Etkili Değildir 383
II. ORTAK HAYATI SÜRDÜRMELERİ EŞLERDEN BEKLENEMEMELİDİR 383
III. KURAL OLARAK EŞLERDEN HER BİRİ BOŞANMA DAVASI AÇABİLİR 385
A- Davacı Tam Kusurlu Olmamalıdır 386
B- Davalı Kusursuz Olmamalıdır 387
C- Davalının Az da Olsa Kusuru Bulunmalıdır 388
IV. AZ KUSURLU DAVALININ AÇILAN DAVAYA İTİRAZ HAKKI BULUNMAMALIDIR (TMK. m. 166 f. II) 390
A- İtiraz, Hakkın Kötüye Kullanılması Niteliğinde Olmamalıdır 390
1- İtirazın Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılan Davranışlar 393
a. Birlikte Yaşamaktan Kaçınanın İtirazı 394
b. Birlik Görevlerini Yerine Getirmeyenin İtirazı 394
c. Hakaret Edenin İtirazı 395
aa. Tepki Olarak Hakaret Kusur Sayılamaz 395
bb. Tepki Dışı Bir Kere Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 395
cc. Tepki Dışı Sürekli Hakaret Eden Kusurlu Sayılır 396
d. Birden Fazla Şikayet Edenin İtirazı 397
e. Uzun Süreli Özgürlüğü Bağlayıcı Cezaya Mahkum Olanın İtirazı 398
f. Mesaj Gönderenin İtirazı 398
g. Eşinin Ana ve Babasını Eve Almayanın İtirazı 399
ğ. Eşine Sürekli Sevmediğini Söyleyenin İtirazı 399
h. Cinsel Yaşamlarını Dışarıda Anlatanın İtirazı 399
ı. Temizlik Kurallarına Uymayanın İtirazı 400
i. Kendisi Boşanma Davası Açanın İtirazı 400
j. Diğer Sebeplerle İtiraz 400
2- İtirazın Hakkın Kötüye Kullanılması Sayılmayan Davranışlar 401
a. Evlilik Birliğini Kurtarmak İsteyenin İtirazı 401
b. Yabancı Mahkemede Boşanma Kararı Almış Olanın İtirazı 402
c. Hakkı Olduğu Halde Boşanma Dava Açmayanın İtirazı 402
d. Çelişkili Davranış İçinde Olmayanın İtirazı 403
e. Kayın Hısımlarınca Fiziksel Şiddete Uğrayanın İtirazı 403
f. Yurtdışında Boşanma Davası Açanın İtirazı 403
g. Diğer Davranışlarda Bulunanın İtirazı 404
B- Evlilik Birliğinin Devamında Davalı ve Çocuklar Bakımından Korunmaya Değer Bir Yarar Kalmamalıdır 404

İKİNCİ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI SEBEPLERİ (TMK. m. 166 f. I)

& 12. DUYGUSAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
I. KÜÇÜLTÜCÜ DAVRANMAK 408
A- Alay Etmek 408
1- Kilosuyla Alay Etmek 408
2- Organlarıyla Alay Etmek 409
3- Görüntüsüyle Alay Etmek 409
B- Aşağılamak 410
1- Ekonomik Aşağılama 410
2- Fiziksel Aşağılama 411
3- Cinsel Aşağılama 412
4- Duygusal Aşağılama 413
5- Sosyal Aşağılama 414
C- Küçük Düşürmek 415
D- Tükürmek 415
E- Küçümsemek 415
F- Başkalarıyla Kıyaslamak 416
G- Sırları Açıklamak 417
1- Aile Sırlarını Açıklamak 417
2- Yatak Odası Sırlarını Açıklamak 418
3- Evlilik Sırlarını Açıklamak 419
H- Dedikodu Çıkarmak 419
1- Başkasıyla İlişki Dedikodusu 420
2- Başkasıyla Yakaladım Dedikodusu 421
3- Kız (Bakire) Olmadığı Dedikodusu 421
I- İftira Etmek 421
İ- Beğenmemek 422
1- Eşin Kendisini Beğenmemek 422
2- Eşin Yaptıklarını Beğenmemek 423
J- Hırsızlık Yapmak 423
K- Kendisine Yakıştıramadığını Söylemek 423
II. SUÇLAYICI DAVRANMAK 424
A- Çocuğun Kendisinden Olmadığı İle Suçlamak 424
B- Hırsızlıkla Suçlamak 424
C- Kız (Bakire) Çıkmadı Diye Suçlamak 425
D- Kötü Yolda Olmakla Suçlamak 426
E- Sadakatsizlikle Suçlamak 427
F- Sapık İlişkiyle Suçlamak 427
G- İktidarsızlıkla Suçlamak 427
H- Başkalarıyla İlgilenmekle Suçlamak 427
I- Güven Sarsıcı Davranışla Suçlamak 428
İ- Aldatmakla Suçlamak 428
J- Diğer Suçlamalarda Bulunmak 428
III. HAKARET EDİCİ DAVRANMAK 429
A- Eşine Hakaret Etmek 429
B- Çocuklarına Hakaret Etmek 432
1- Ortak Çocuğa Hakaret Etmek 432
2- Üvey Çocuğa Hakaret Etmek 432
C- Ailesine Hakaret Etmek 432
D- Karşılıklı Hakaret Etmek 434
IV. SEVGİSİZ DAVRANMAK 434
A- Başkasını Sevdiğini Söylemek 434
B- Eşini Sevmediğini Söylemek 435
C- Zorla Evlendirildiğini Söylemek 436
D- Başkası İle Evleneceğini Söylemek 436
E- Eşinden Sıkıldığını Söylemek 437
F- Eşinden Soğuduğunu Söylemek 437
G- Eşini İstemediğini Söylemek 437
H- Eşine Isınamadığını Söylemek 438
I- Evliliği İstemediğini Söylemek 438
İ- Eşinden İğrendiğini Söylemek 439
J- Eşinden Bıktığını Söylemek 439
K- Çocuklar Arasında Ayırım Yapmak 439
V. BASKICI DAVRANMAK 440
A- Aşırı Kıskançlık Göstermek 440
B- Başkalarıyla Görüştürmemek 441
1- Çocukları İle Görüştürmemek 441
2- Aile İle Görüştürmemek 441 
a. Fiilen Engelleyerek Görüştürmemek 441
b. Teknik Olarak Engelleyerek Görüştürmemek 442
c. Baskı Yoluyla Engelleyerek Görüştürmemek 442
3- Komşu İle Görüştürmemek 443
4- Yakınlarıyla Görüştürmemek 443
5- Kimseyle Görüştürmemek 444
6- Telefon İle Görüştürmemek 444
C- Tehdit Etmek 444
1- Eşini Tehdit Etmek 444
2- Çocuklarını Tehdit Etmek 445
3- Ailesini Tehdit Etmek 446
D- Uzaklaştırmak 446
1- Başkası Yanına Bırakmak 446
a. Ailesi Yanına/Baba Evine Bırakmak 446
aa. Hamile İken 447
bb. Doğum Sonrası 448
cc. Gece Yarısı 448
dd. Bayram Bahanesi İle 448
b. Akrabaları Yanına Bırakmak 448
c. Üçüncü Kişilerin Yanına Bırakmak 449
2- Eve Almamak 449
3- Kilit Değiştirmek 449
4- Evden Kovmak 450
a. Eşini Kovmak 450
b. Çocuklarını Kovmak 451
c. Eşinin Ailesini Kovmak 451
5- Yurt Dışına Yanına Götürmemek 452
6- Eşyalarını Atmak 452
a. Kapı Önüne Atmak 452
b. Dışarı Atmak 452
c. Başkası Yanına Atmak 453
d. Çöpe Atmak 453
E- Evlilik Düzeninde Baskı Yapmak 454
1- Ev Bağışlamak İçin Baskı Yapmak 454
2- Ailesinden Para İstemek İçin Baskı Yapmak 455
3- Doğum Yapması İçin Baskı Yapmak 455
4- Ailesi İle Birlikle Vakit Geçirmesi İçin Baskı Yapmak 455
F- Üvey Çocuğa Kötü Davranmak 455
1- Üvey Çocuğu İstemediğini Söylemek 456
2- Üvey Çocuğa Bakmamak 457
3- Üvey Çocuğa Özen ve İlgi Göstermemek 457
G- Korkutmak 457
H- Hürriyetinden Yoksun Bırakmak 458
VI. İLGİSİZ DAVRANMAK 458
A- Aileyle İlgilenmemek 458
1- Çocuklara İlgisizlik Göstermek 458
2- Eşe İlgisizlik Göstermek 458
a. Doğumunda İlgilenmemek 459
b. Arabasına Almamak 459
c. Hamilelikte Yalnız Bırakmak 460
d. Atandığı Yere Götürmemek 460
e. İlgisiz Kalmak 460
f. Gece Hayatına Düşkün Olmak 461
g. Ayrı Odalarda Yaşamak 461
B- Hastalıkla İlgilenmemek 462
1- Eşinin Hastalığı İle İlgilenmemek 462
a. Hasta Eşi Yalnız Bırakmak 462
b. Hasta Eşle Hastanede Yatarken İlgilenmemek 463
c. Hasta Eşin Tedavisiyle İlgilenmemek 464
d. Hasta Eşin Ameliyatıyla İlgilenmemek 464
e. Hasta Eşe İlkel Tedavi Yaptırmak 464
f. Hasta Eşin Bakımı İle İlgilenmemek 465
g. Hasta Eşe Sağlık Karnesi Çıkarmamak 465
h. Hasta Eşi Baba Evine Bırakmak 465
2- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenmemek 466
C- Müdahalelerle İlgilenmemek 466
D- Evle İlgilenmemek 467
1- Evi Sık Terk Etmek 467
2- Evi Uzun Sürelerle Terk Etmek 468
3- Eve Bazı Geceler Gelmemek 468
4- Eve Geç Saatlerde Gelmek 469
5- Eve Gelmemek 469
E- Tedaviyle İlgilenmemek 469
1- Epilepsi (Sara) Tedavisinden Kaçınmak 469
2- Ağız ve Vücut Kokusu Tedavisinden Kaçınmak 470
3- Bulaşıcı Hastalık Tedavisinden Kaçınmak 470
4- Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak 470
5- Cinsel Soğukluk Tedavisinden Kaçınmak 471
6- Diğer Sebeplerle Tedaviden Kaçınmak 472
F- Temizlikle İlgilenmemek 472
1- Beden Temizliği İle İlgilenmemek 472
2- Ev Temizliği İle İlgilenmemek 473
VII. DIŞLAYICI DAVRANMAK 473
A- Gebeliği Sonlandırma Konusunda Dışlama 474
1- Gebeliği Baskı Sonucu Sonlandırmak 474
2- Gebeliği Kusurlu Davranışla Sonlandırmak 474
B- Evliliğin Gerekleri Konusunda Dışlama 475
1- Eşine Evliliğin Kendisine Göre Olmadığını Söylemek 475
2- Eşinin Fotoğrafını Yırtmak 475
3- Eşini Başkalarının Yanında Konuşturmamak 475
4- Eşine Karşı Olumsuz Davranış İçine Girmek 476
5- Eşine Karşı Kayıtsız Kalmak 476
6- Eşinin Sebebiyeti Olmadan İntihara Kalkışmak 476
7- Eşine Karşı Görevlerini Aksatacak Derecede Kahvehaneye Gitmek 477
8- Eşine Çocuğu Göstermemek 477
9- Eşinin Bakıma Muhtaç Ana Babasını İstememek 478
10- Eşinin İsteğine Rağmen Tüp Bebek Tedavisinden Kaçınmak 478
VIII. GÜVEN SARSICI DAVRANMAK 478
A- Eşinden Habersiz Gebeliği Sonlandırmak 479
B- Eşini Hamile Olduğuna İnandırmak 479
C- Başkasının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 480
1- Eski Eşinin Resmini/Fotoğrafını Saklamak 480
2- Eski Nişanlısının Resmini/Fotoğrafını Saklamak 480
D- Başkasıyla İstenilmediği Halde Çalışmak 480
E- Sevgilisini Unutamadığını Açıklamak 481
F- Başkasıyla Duygusal İlişki Kurmak 481
IX. DİĞER SEBEPLER 482
& 13. EKONOMİK ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
I. BORÇLANMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 483
A- Borçlarını Ödememek 483
B- Aşırı Borçlanmak 484
C- Haciz Gelmesine Sebebiyet Vermek 484
D- Takip Yapılmasına Sebebiyet Vermek 485
E- Alacaklıların Rahatsız Etmesine Sebebiyet Vermek 486
F- Aşırı Derecede Şans Oyunu Oynamak 486
G- Eşinden Habersiz Borç Almak 487
H- Eşini Ekonomik Gücünün Üstünde Borçlandırmak 487
I- Eşini Borçlanmaya Zorlamak 488
İ- Aile Düzenini Bozacak Derecede Borçlanmak 488
II. ÇALIŞMA KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 488
A- Çalışmamak 489
B- Zorla Çalıştırmak 489
C- Çalıştırmamak 490
D- İşten Çıkarılmasını Sağlamak 490
E- Uygunsuz İşte Çalışmak 490
III. KONUT KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 490
A- Bağımsız Konut Sağlamamak 490
B- Ortak Konut Sağlamamak 491
C- Konutu Eşyaları Taşıyıp Boşaltmak 492
D- Konutun Elektrik ve Suyunu Kesmek 492
E- Huzurevine Yerleşmek Zorunda Kalmak 493
F- Eve Bakmamak 493
G- Evin Eşyalarını Satmak 495
H- Kendi Ailesiyle Oturmaya Zorlamak 496
I- Evin İntifa Hakkını Vermek 496
İ- Evin Kirasını Ödememek 497
IV. BİRLİĞİN YÖNETİMİ KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 497
A- Eşin Aşırı Tasarruflu Davranması 497
B- Eşiyle Birlikte Yaşamaktan Kaçınmak 498
C- Eşinin Görüşünü Almadan Taşınmazını Devretmek 499
D- Eşinin Görüşünü Almadan Taşınmazını Satmak 499
E- Eşinden Mal Talebinde Bulunmak 500
F- Eşinin Gelirine El Koymak 500
G- Eşini Arayıp Sormamak 501
V. GÜVEN KONUSUNDA EKONOMİK ŞİDDET 501
A- Eşinden Habersiz Kredi Kartını Kullanmak 501
B- Eşinden Habersiz Parasını Almak 502
C- Eşinden Habersiz Kumar Oynamak 502
VI. DİĞER EKONOMİK ŞİDDET SEBEPLERİ 503
& 14. CİNSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
I. CİNSEL İLİŞKİ KURAMAMA SORUNLARI BULUNMAK 504
A- Cinsel İlişki Hiç Kuramamak 505
1- Evlilik Süresi Değerlendirilmelidir 506
a. Birliktelik Kısa Süre Olmuşsa 506
b. Birliktelik Uzun Süre Olmuşsa 506
2- İlişki Kurulamadığı Anlaşılmalıdır 507
3. İlişki Kuramama Sebebi Belirlenmelidir 508
a. Kadın Tedaviden Kaçınıyorsa 508
b. Erkek Tedaviden Kaçınıyorsa 509
4- Davayı İlişki Kuramayan Açmamış Olmalıdır 509
5- Cinsel Organlar Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirecek 
Yapıda Olmalıdır 510
6- Psikolojik Sebep Etkili Değildir 511
B- Cinsel İlişkiden Kaçınmak 512
1- Kadın İlişkiden Kaçınıyorsa 512
2- Erkek İlişkiden Kaçınıyorsa 513
C- Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkiye Zorlamak 514
II. CİNSEL İLİŞKİ KURULMASINA RAĞMEN SORUNLARI BULUNMAK 514
A- İstenmeyen Şekilde İlişki Kurmak 514
B- İstek Dışı Cinsel İlişki Kurmak 515
C- Penil Protez Taktırmak 516
D- Doğal Olmayan Yollardan Cinsel İlişkiyi Gerçekleştirmek 518
III. CİNSEL AÇIKLAMADA BULUNMAK 518
A- Cinsel Yetersizliği Açıklamak 518
B- Cinsel Yaşamı Açıklamak 519
C- Cinsel Suçlamada Bulunmak 520
D- Eşini Satacağını Açıklamak 520
IV. CİNSEL SAPKINLIKTA BULUNMAK 520
A- Cinsel Tacizde Bulunmak 521
B- Cinsel Tacize Sessiz Kalmak 521
C- Cinsel Sadakatsizliğe Zemin Hazırlamak 522
D- Cinsel İçerikli Uygunsuz CD Seyretmeye Neden Olmak 522
E- Cinsel İçerikli Uygunsuz İnternet Sitelerine Girmek 523
F- Cinsel İçerikli Uygunsuz Sözler Söylemek 523
V. CİNSEL GÜVENİ SARSICI DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 523
A- Başkasıyla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 523
1- Başkasıyla Sık Sık Görüşmek 524
a. Tanıdık Biriyle Sık Sık Görüşmek 524
b. Tanımadık Biriyle Sık Sık Görüşmek 524
2- Başkasıyla Elele Görülmek 524
3- Başkasıyla İstenmediği Halde Arkadaşlık Etmek 525
4- Başkasıyla Parklarda Oturmak 525
5- Başkasıyla İlişki Söylentisine Sebebiyet Vermek 525
6- Başkasıyla Kendisine Önerildiği İçin Görüşmeye Gitmek 526
7- Başkasıyla Geçerli Sebep Olmadan Mesajlaşmak 526
a. Başkasıyla Cep Telefonuyla Mesajlaşmak 526
b. Başkasıyla İnternet Ortamında Mesajlaşmak 527
8- Başkasıyla Nişan Yapmak 527
B- Açıklamayla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 528
1- Evlilik Öncesi İlişkiye Girdiğini Açıklamak 528
2- Irzına Geçilmek İstendiğini Açıklamak 528
3- Başkasıyla Evlendiğini Açıklamak 529
4- Televizyon Kanalında “Eşimden Ayrıldım” Şeklinde Açıklamak 529
5- İnternette Kendini Bekar Olarak Açıklamak 529
6- Gittiği Yeri Açıklayamamak 530
C- İletişim Araçlarıyla Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışta Bulunmak 531
1- Olağan Dışı Telefon Görüşmesi Yapmak 532
2- Olağan Dışı Fotoğraf Çekilmek 533
3- Olağan Dışı Mektuplaşmak 534
4- Olağan Dışı Telefon Edinmek 534
D- Diğer Cinsel Güveni Sarsıcı Davranışlarda Bulunmak 535
VI. CİNSEL SADAKATE AYKIRI DAVRANIŞLARDA BULUNMAK 536
A- Başkasıyla Yaşamak 536
B- Eve Başkasını Almak 537
C- Evlilik Dışı Çocuğu Olmak 537
D- İlişkisini Anlatmak 538
E- Sadakatsizliğini Açıklamak 538
F- Başkasıyla Cinsel İlişki Kurmak 538
G- Eşini Pazarlamaya Kalkışmak 539
H- Eşinin Yatak Odası Görüntülerini Başkalarına Göstermek 539
I- Diğer Cinsel Sadakate Aykırı Davranışlar 539
VII. DİĞER CİNSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 539
& 15. FİZİKSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
I. DOĞRUDAN FİZİKSEL ŞİDDET 540
A- Dövmek 540
1- Eşini Dövmek 541
a. Koruma Kararı Delil Olabilir 541
b. Akraba Olan Tanıkla İspat Mümkündür 542
c. Dövme Dava Öncesi Gerçekleşmelidir 542
d. Özürlü Eşi Dövme Boşanma Sebebidir 542
e. Dövme Sonrası Barışılmamış Olmalıdır 543
f. Belirtiler Görülmüşse “Eşim Dövdü” Beyanı Yeterlidir 543
g. Karakol Kayıtları Yeterlidir 544
2- Çocuklarını Dövmek 544
a. Ortak Çocuğu 544
b. Üvey Çocuğu 545
3- Ailesini Dövmek 546
4- Karşılıklı Dövmek 546
B- Dövülmek 547
1- Eşi Tarafından Dövülmek 547
2- Çocukları Tarafından Dövülmek 548
3- Ailesi Tarafından Dövülmek 548
4- Dövülmeye Sessiz Kalmak 549
C- Yaralamak 550
1- Kesici Aletle Yaralamak 550
2- Tırnakla Yaralamak 550
3- Kaynar Suyla Yaralamak 551
D- Fırlatmak 551 
E- Isırmak 553
F- İtmek 553
G- Cisimle Vurmak 554
H- Tekmelemek 554
I- Saçını Çekmek 555
İ- Tırmalamak 555
J- Koparmak 555
K- Üzerine Yürümek 556
L- Kaynar Su Dökmek 556
II. DOLAYLI FİZİKSEL ŞİDDET 556
A- Kilitlemek 556
1- Ev İçine Kilitli Bırakmak 556
2- Ev İçinde Belirli Yere Kilitli Bırakmak 557
3- Çocukları Kilitli Bırakmak 557
B- Zarar Vermek 558
1- Eşyaya Zarar Vermek 558
a. Ev Eşyasına Zarar Vermek 558
b. Giyim Eşyasına Zarar Vermek 559
c. Üniformaya Zarar Vermek 560
2- İşyerine Zarar Vermek 560
3- Araca Zarar Vermek 561
4- Konuta Zarar Vermek 561
a. Malzemeye Zarar Vermek 561
b. Yangın Çıkarmak 562
c. Elektriğini Kesmek 562
C- Zorlama İçeren Davranışta Bulunmak 562
D- Kavgaya Katılmak 563
E- Şiddete Kalkışmak 563
III. DİĞER FİZİKSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 563
& 16. SOSYAL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI 
I. GİYİM KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 565
A- Giyim Konusunda Baskıda Bulunmak 565
1- Eşine Örtünmesi İçin Baskıda Bulunmak 565
2- Eşine Çarşaf Giymesi İçin Baskıda Bulunmak 566
3- Eşine Kendi İsteği Doğrultusunda Giyinmesi İçin Baskıda Bulunmak 556
4- Eşine Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmesi İçin Baskıda Bulunmak 566
B- Giyim Konusunda Aykırı Davranmak 567
1- Eşinin Olağan Giyimine Karışmak 567
2- Eşinin Giyimine Ailesinin Müdahalesine Seyirci Kalmak 567
3- Eşinin Rızası Dışında Çağdaş Kıyafetlere Aykırı Giyinmek 568
II. YEME İÇME KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 569
A- Sürekli İçki Kullanmak 569
1- Salt İçki Kullanma Boşanma Sebebi Değildir 569
a. Normal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 569
b. Sosyal İçkicilik Boşanma Sebebi Değildir 570
2- Sürekli İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 570
a. Tek Başına Sürekli İçki Kullanma 571
b. Arkadaşlarla Sürekli İçki Kullanma 572
3- Aşırı İçki Kullanma Boşanma Sebebidir 572
B- Çevreye Rahatsızlık Verecek Şekilde İçki Kullanmak 573
C- Çocuğunu Özendirecek Şekilde İçki Kullanmak 573
D- Uyuşturucu Kullanmak 573
III. ALIŞKANLIKLAR KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 574
A- Aykırı Hobilere Sahip Olmak 574
B- Hobilere Aşırı Düşkün Olmak 574
C- Tıbbi Tedaviden Kaçınmak 574
IV. GELENEKLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 575
A- Çocuğun Sünnet Törenine Katılmamak 575
B- Düğün Töreni Aşamasında Sorunlar Çıkarmak 576
C- İçki İçmeye Zorlamak 577
D- Konuklarına İyi Konukseverlik Göstermemek 578
E- Çocuklarının Olmayışını Sorun Etmek 578
F- Çocuğun Mezar Taşına Sadece Kendi Adını Yazdırmak 578
G- Çocuk Yapma İsteğine Karşı Çıkmak 578
H- Taziye Ziyaretine Engel Çıkaracağını Söylemek 579
V. DİN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 579
A- Yasa Dışı Dini Toplantılara Katılmak 580
B- Muska, Büyü ve Fal İşleri İle Uğraşmak 581
1- Muska İle Uğraşmak 581
2- Büyü İle Uğraşmak 581
3- Fal İşleri İle Uğraşmak 582
C- İmam Nikahlı Yaşamak 582
D- İmam Nikahlı Yaşamak İstediğini Açıklamak 583
E- Dinsel Boşamada Bulunduğunu Söylemek 583
F- Beddua Etmek 584
G- Din Kurallarını İstismar Etmek 585
H- Tarikata Girme İçin Baskı Yapmak 586
I- Kendi İnanç Temelinde Hareket Etmesi İçin Kısıtlamalar Getirmek 586
VI. FAALİYETLER KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 587
A- Sosyal İlişkileri Kısıtlamak 587
B- Sosyal Paylaşım Sitelerinde Küçük Düşürmek 587
C- Tek Başına Aldığı Kararlarla Tatile Çıkmak 587
D- Sebepsiz Yere Şikayet Etmek 588
E- Eğitim Görmesini Engellemek 589
VII. GÜVEN KONUSUNDA SOSYAL ŞİDDET 589
A- Kendisini Yanlış Tanıtmak 589
B- Başkalarına Ait Şeyleri Habersiz Almak 590
C- Çocuğu Habersiz Sünnet Ettirmek 590
VIII. DİĞER KONULARDA SOSYAL ŞİDDET 590
& 17. GÖRSEL ŞİDDETLE EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASI
I. KAYITLARA DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 591
A- Telefon Kayıtları 591
1- Telefon Faturaları İspat Aracıdır 592
2- Telefon Kayıtları İspat Aracıdır 592
a. Telefon Kaydı Yasal Yollarla Gerçekleşmelidir 592
b. Telefon Kaydı Düzen Kurularak Yapılmamış Olmalıdır 592
c. Telefon Kaydındaki Kişi Hakkında Duraksama Bulunmamalıdır 592
3- Boşanma Sebebi Oluşturacak Nitelikte Olmalıdır 593
a. Telefonla Tehdit 593
b. Telefonla Hakaret 593
c. Telefonla Sarkıntılık 593
d. Telefonla Güven Sarsıcı Davranış 594
e. Telefona Şifre Koymak 594
f. Telefon Görüşmesinde Aşırılık 594
B- Mesaj Kayıtları 595
1- Telefon Mesaj Kayıtları (SMS) (Kısa Mesaj Servisi) 595
2- Bilgisayar Mesaj Kayıtları 597
C- CD Kayıtları 598
1- Yatak Odası CD Kayıtları 598
2- Mekan ve Eşya CD Kayıtları 598
D- Günlük Kayıtları 599
E- Mektup Kayıtları 601
II. GÖRÜNTÜYE DAYALI GÖRSEL ŞİDDET 602
A- Televizyon Görüntüsü 602
B- Fotoğraf Görüntüsü 603
1- Fotoğraflar İbraz Edilmelidir 603
2- Fotoğraflar Montaj Olmamalıdır 604
3- Fotoğrafların Çekildiği Tarih Belli Olmalıdır 605
4- Fotoğraflar Yırtılmamalıdır 605
C- Beden Görüntüsü 605
D- İnternet Görüntüsü 606
III. DİĞER GÖRSEL ŞİDDET SEBEPLERİ 607
ÜÇÜNCÜ AYIRIM
EVLİLİK BİRLİĞİNİN SARSILMASINA OLAYLARIN ETKİSİ
& 18. OLAYLARIN BOŞANMA KONUSU OLUŞTURMAMASI
I. İSTEK DIŞI OLGULARIN BULUNMASI 608
A- İradi Olmayan Davranışlarda Bulunmak 608
1- İradi Olma Olgusu Araştırma Yapılmalıdır 608
2- İradi İse Hükme Esas Alınabilir 609
3- İradi Değilse Hükme Esas Alınamaz 609
B- Çocuğun Ölümüne Sebep Olmak 611
C- Cinsel Saldırıya Uğramak 611
D- Yaş Farkı Bulunmak 612
II. FİİLİ AYRILIĞIN BULUNMASI 612
A- Salt Ayrılık Bulunması 612
B- Uzun Süren Ayrılığın Bulunması 613
III. SAĞLIK SORUNLARININ BULUNMASI 614
A- Hastalıklı Olmak 614
1- Tedavi Edilebilir Akıl Hastası Olmak 614
2- Bulaşıcı Olmayan Hastalıklı Olmak 614
3- Tedavi Edilebilir Hastalıklı Olmak 615
a. Epilepsi (Sara) Hastalığı 615
b. Ağız ve Vücut Kokusu 615
c. Yatağını Islatmak (İdrar Kaçırmak) 616
d. Sedef Hastalığı 616
e. MS Hastalığı 617
4- Tedavi Edilemez Hastalıklı Olmak 617
B- Özel Gereksinimli Olmak 617
C- Bedensel Farklılıkları Bulunmak 618
D- Çocuğu Olmamak 618
E- Bedensel Özürlü Olmak 619
1- Görme Özürlü Olmak 620
2- İşitme Özürlü Olmak 620
3- Konuşma Özürlü Olmak 620
4- Fiziksel Özürlü Olmak 621
IV. YASAL HAKLARIN KULLANILMASI 621
A- Şikayet Hakkını Kullanmak 621
1- Cumhuriyet Savcılığına Şikayet Etmek 621
2- Karakola Şikayet Etmek 622
3- Nafaka Borcu İçin Şikayet Etmek 622
B- Koruma Tedbiri İstemek 622
C- Gaiplik Kararı Almak 622
D- Dava Hakkını Kullanmak 623
E- Danışıklı Olarak Evlenmek 623
V. TEPKİ NİTELİĞİNDE DAVRANIŞLARDA BULUNULMASI 624
A- İntihar Girişimi 624
B- İlgisizliğe Tepki 624
C- Tepkinin Tek Olay Olması 624
D- Evliliği Koruma Amaçlı Tepki 626
VI. YÜKÜMLÜLÜK DIŞI İSTEKLERİN KARŞILANMAMASI 626
A- Sulh Girişimini Reddetmek 626
B- Vaadi Yerine Getirmemek 626
VII. FARKLILIKLARIN BULUNMASI 627
A- Dil Ayrılığının Bulunması 627
B- Irk Ayrılığının Bulunması 627
C- Renk Ayrılığının Bulunması 628
D- Siyasi Düşünce Ayrılığının Bulunması 628
E- Felsefi İnanç Ayrılığının Bulunması 628
F- Din Ayrılığının Bulunması 628
G- Mezhep Ayrılığının Bulunması 628
H- Benzeri Ayrılıkların Bulunması 629
VIII. İNSANİ GÖREVLERİN YAPILMASI 629
A- Cenaze Törenine Katılmak 629
B- Tutuklu Eşi Ziyaret Etmek 629
C- Barışma Müzakeresi Yapmak 630
D- Diğer İnsani Görevlerin Yapılması 631
& 19. OLAYLARIN AF NİTELİĞİNDE OLMASI
I. BARIŞMIŞ OLMAK 632
A- Barışma Girişiminde Bulunmak 633
1- Davacı Tarafından 633
2- Eşlerin Yakınları Tarafından 634
B- Barışmayı Gerçekleştirmek 635
1- Davadan Önce 635
2- Davadan Sonra 636
3- Karardan Sonra 637
C- Barışma Sayılmayan Davranışlar 638
1- Çocukları Ziyaret İçin Bir Araya Gelmek 638
2- Çocukların Özel Günleri İçin Bir Araya Gelmek 638
3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Arada Kalmak 639
II. ÖNCEKİ OLAYLARI AFFETMEK 640
A- Feragatle Önceki Olayları Affetmek 640
B- İhtarla Önceki Olayları Affetmek 642
1- İhtar Şekli 642
a. Mahkeme Aracılığı İle 643
b. Noter Aracılığı İle 644
2- İhtarın Sonuçları 644
a. İhtar Öncesi Olaylara Dayanılamaz 645
b. İhtar Sonrası Olaylara Dayanılabilir 645
c. İhtar Diğer Boşanma Davası İçinde Sonuç Doğurur 645
C- Af Sayılmayan Davranışlar 646
1- İyiniyetli Girişimde Bulunmak 646
2- Müzakerede Bulunmak 646
III. HOŞGÖRÜ İLE KARŞILAMAK 647
A- Birlikte Olmak 647
1- Birlikte Tatile Gitmek 647
2- Asker İzninde Bir Araya Gelmek 648
3- Aynı Evde Birlikte Olmak 648
a. Olaylardan Sonra 648
b. Davadan Sonra 649
4- Baba Evinden Alıp Getirmek 650
5- Doğumdan Sonra Birlikte Yaşamak 650
6- Birlikte Kutsal Topraklara Gitmek 651
a. Birlikte Hacca Gitmek 651
b. Birlikte Umreye Gitmek 651
7- Düğün Hazırlıklarını Sürdürmek 652
8- Eşiyle Cinsel İlişki Kurmak 652
9- Tüp Bebek Tedavisine Başlamak 653
B- Beyanda Bulunmak 653
1- Duruşmada Beyanda Bulunmak 653
a. Görülen Davada Beyanda Bulunmak 653
b. Başka Davada Beyanda Bulunmak 654
2- Dilekçede Beyanda Bulunmak 655
3- Başka Bir Davada Beyanda Bulunmak 656
4- Cumhuriyet Savcılığında Beyanda Bulunmak 656
5- Mesajla Beyanda Bulunmak 656
C- Hukuki Süreci Sonlandırmak 657
1- Açtığı Boşanma Davasını Açılmamış Hale Getirmek 657
2- Ceza Davasından Vazgeçmek 658
a. Vazgeçme Barışmaya Yönelik İse 658
b. Vazgeçme Cezadan Kurtarmaya Yönelik İse 658
c. Vazgeçme Savunma Amaçlı İse 660
D- Karşılıksız Kazandırmada Bulunmak 660
1- Hediye Vermek 661
2- Bağış Yapmak 661
3- Taşınır Almak 661
4- Taşınmaz Almak-Kiralamak 661
E- Diğer Davranışlarda Bulunmak 662
IV. EVLİLİK BİRLİĞİNİ OLAYLARA RAĞMEN SÜRDÜRMEK 662
A- Aynı Şehirde Evlilik Birliğini Sürdürmek 663
1- Aynı Evde Oturma Kural Olarak Af Sayılır 663
2- Aynı Evde Oturma Her Zaman Af Sayılmaz 664
3- Aynı Evde Oturma Makul Süre İse Af Sayılmaz 665
4- Aynı Evde Zorunlu Oturma Af Sayılmaz 665
5- Aynı Evde Oturma İstemi Af Sayılır 666
6- Başka Semtte Aynı Evde Oturma Af Sayılır 666
B- Başka Şehirde Evlilik Birliğini Sürdürmek 666
C- Başka Ülkede Evlilik Birliğini Sürdürmek 668
& 20. OLAYLARIN ZAMANININ ETKİSİ
I. EVLİLİĞİN BAŞLANGICINA GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 670
A- Evlilik Öncesi Olaylar 670
B- Evlilik Sonrası Olaylar 672
II. BOŞANMA DAVASININ AÇILMA TARİHİNE GÖRE OLAYLARIN
ETKİSİ 672
A- Boşanma Davasının Açılma Tarihinden Önceki Olaylar 673
B- Boşanma Davasının Açılma Tarihinden Sonraki Olaylar 673
III. İLERİ SÜRÜLMESİNE GÖRE OLAYLARIN ETKİSİ 678
A- Üzerinden Uzun Süre Geçmiş Olaylar 678
B- Sonrasında Evlilik Birliğinin Sürdürüldüğü Olaylar 678
C- Reddedilen Dava Öncesi Olaylar 679
İKİNCİ BÖLÜM
ANLAŞMALI BOŞANMA
& 21. ANLAŞMALI BOŞANMA (TMK. m. 166 f. III)
I. EVLİLİK SÜRESİ YETERLİ OLMALIDIR 681
A- Evlilik En Az Bir Yıl Sürmüş Olmalıdır 683
B- Bir Yıllık Süre Kendiliğinden Araştırılmalıdır 683
C- Bir Yıllık Sürenin Birlikte Geçmesi Aranmaz 683
D- Bir Yıllık Sürenin Dolmadığı Anlaşılırsa 684
II. BAŞVURMA GERÇEKLEŞMELİDİR 684
A- Birlikte Başvurma 685
B- Bir Eşin Diğerinin Davasını Kabul Etmesi 687
1- Evlilik Birliğinin Sarsılması Davasında Mümkündür 687
2- Diğer Davalarda Mümkün Değildir 688
C- Davanın İflâs İdaresine Yöneltilmesi 689
D- Temyiz Aşamasında Düzenleme Sunulabilir 689
E- Düzenlemenin Niteliğinde Duraksama Olmamalıdır 690
III. TARAFLAR DİNLENMELİDİR 691
A- Taraflar Bizzat Dinlenmelidir 691
1- Davacı Dinlenmiş Olmalıdır 691
2- Davalı Dinlenmiş Olmalıdır 692
3- Aynı Anda Dinlenmelidir 692
a. Kamu Düzenine İlişkindir 693
b. Talimatla Dinleme Geçerli Değildir 693
c. Ses ve Görüntü Nakledilmesi Yoluyla Dinleme Geçerlidir (HMK m. 149) 693
B- Tarafların İmzaları Alınmalıdır 693
C- Taraf Vesayet Altında İse TMK. m. 166 f. I-II Hükmüne Göre
İnceleme Yapılmalıdır 694
D- Saik Dikkate Alınmamalıdır 695
IV. TARAFLARIN İRADELERİNİ SERBESTÇE AÇIKLADIĞINA KANAAT GETİRİLMELİDİR 697
A- Genel Olarak 698
B- Kararın Uzun Süre Sonra Tebliğe Çıkarılması 698
V. DÜZENLEME UYGUN BULUNMALIDIR 700
A- Düzenlemede Her Hususta Anlaşma Sağlanmalıdır 701
1- Boşanmanın Malî Sonuçları Hususunda Anlaşma Sağlanmalıdır 702
a. Maddî Tazminat Konusunda 702
b. Manevî Tazminat Konusunda 704
c. Yoksulluk Nafakası Konusunda 704
2- Çocukların Durumu Hususunda Anlaşma Sağlanmalıdır 705
a. İştirak Nafakası Konusunda 705
b. Kişisel İlişki Konusunda 706
c. Velâyet Konusunda 707
3- Düzenleme Kanuna Aykırı Olmamalıdır 708
4- Düzenleme Koşula Bağlanamaz 709
5- Fer’i Hükümler Dışı Anlaşma Bağlayıcıdır 710
a. Kocanın Soyadını Kullanmama Anlaşması 710
b. Kredi Borcunu Ödeme Anlaşması 711
c. Taşınmazı Devretme Anlaşması 711
d. Kira ve Aidat Ödeme Anlaşması 714
e. Diğer Anlaşmalar 714
6- Kısmi Hükümsüzlük Düzenlemenin Tamamını Hükümsüz Kılar 715
B- Düzenlemede Değişiklik Yapılırken Tarafların Görüşü Alınmalıdır 716
C- Düzenleme Dışı Karar Verilmemelidir 718
1- Düzenleme Dışı Nafaka Artırılamaz 719
2- Düzenleme Dışı Kişisel İlişki Düzenlenemez 719
3- Düzenleme Dışı Faize Hükmedilemez 720
4- Düzenleme Dışı Velayet Verilemez 720
5- Düzenleme Dışı Devir Kararı Verilemez 720
6- Düzenleme Dışı Diğer Değişikler Yapılamaz 720
D- Düzenleme Uygulanabilir Olmalıdır 721
1- Kayıtlar Getirilmelidir 721
2- Yerine Getirilebilirlik Araştırılmalıdır 721
3- Tescil Kararı Verilmelidir 722
4- Açılmamış Miras Hakkında Mirasbırakanın Katılması veya 
İzni Olmalıdır 722
E- Düzenlenme Onaylanmazsa Hukuki Değer Taşımaz 722
F- Mal Rejiminin Tasfiyesi Anlaşma Kapsamında Değildir 723
V. KUSUR ARAŞTIRMASI YAPILMAMALIDIR 725
VI. DÜZENLEMEYE YÖNELİK İSTEKLERDE BULUNULABİLİR 725
A- Düzenlemenin Değiştirilmesi İstenebilir 726
B- Düzenlemenin İptali İstenebilir 726
C- Düzenlemenin Uygulanması İstenebilir 726
1- Tapu İptal ve Tescil İstemi 727
2- Alacağın Tespiti İstemi 727
3- Zararın Tazmini İstemi 727
4- Menfi Tespit İstemi 728
5- Edası İstemi 728
6- İcra Takibine İtirazın İptali İstemi 729
VII. USUL HÜKÜMLERİ 729
A- Hüküm Usulüne Uygun Kurulmalıdır 729
1- Hüküm, Açık ve İnfazda Duraksamaya Yer Vermeyecek Şekilde Kurulmalıdır 729
2- Hüküm, Eda Emri Taşıyacak Şekilde Kurulmalıdır 730
3- Hüküm, Düzenlemeye Atıf Yapılarak Kurulmamalıdır 731
4- Hüküm, Düzenlemenin Tasdiki Şeklinde Kurulmamalıdır 732
B- Davadan Feragat Edilebilir 733
C- Yargılama Gideri 733
D- Ayrılık Kararı Verilemez 734
E- Anlaşma Bozulabilir 734
1- Anlaşmayı Dava Harcını Yatıran Eş Bozabilir 735
2- Anlaşmayı Dava Harcını Yatırmayan Eş Bozabilir 737
3- Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşme Taleplerden
Feragat Anlamına Gelmez 738
F- Anlaşma Gerçekleşmez ya da Bozulursa Dava Çekişmeli 
Boşanma Davasına Dönüşür 738
1- Anlaşmalı Boşanma Koşulları Gerçekleşmezse Dava Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür 738
2- Anlaşma Bozulursa Dava Çekişmeli Boşanma Davasına Dönüşür 740
G- Düzenlemede Bulunup Hükme Alınmamış Olan Hususlar
Tavzih Yolu İle Hükme İlave Edilemez 740
H- Birlikte Talep Varsa Adli Tatilde Görülebilir 741

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA

& 22. EYLEMLİ AYRILIK SEBEBİYLE BOŞANMA (TMK. m. 166 f. IV)
I. REDDEDİLMİŞ BİR BOŞANMA DAVASI BULUNMALIDIR 744
A- Herhangi Bir Ret Kararına Dayanılabilir 744
1- Reddedilip Kesinleşen Son Davaya Dayanma Zorunlu Değildir 744
2- Son Olarak Kesinleşen Davaya Dayanma Zorunlu Değildir 745
3- Reddedilip Kesinleşen Herhangi Bir Davaya Dayanılabilir 745
B- Her Türlü Boşanma Ret Kararı Dayanak Olabilir 746
1- Dayanak Yapılamayacak Kararlar 746
a. Evliliğin Butlan ve Feshi Kararları 746
b. Yetkisizlik Kararları 746
c. Doğan Hakka Rağmen Feragat Sebebiyle Ret Kararları 746
2- Dayanak Yapılabilecek Kararlar 747
a. Feragat Sebebiyle Ret Kararları 747
b. Her Türlü Boşanma Ret Kararları 750
c. Tanıma ya da Tenfizine Karar Verilen Yabancı Mahkeme Kararları 750
d. Üç Yıl Geçmediği Gerekçesiyle Ret Halinde Süre Dolması Durumunda Dayanak Davadaki Ret Kararları 751
C- Dayanak Ret Kararı Kesinleşmiş Olmalıdır 751
D- Dayanak Ret Kararı Kesinleşmemişse 752
E- Başka Sebeple Bekleme Süresinde Açılmış ve SonuçlanmışDava Engel Oluşturmaz 753
II. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA ORTAK HAYAT YENİDEN KURULMAMIŞ OLMALIDIR 754
A- Ortak Hayat Yeniden Kurulmamış Olmalıdır 755
1- Ortak Hayatın Kurulamama Sebebi Önemli Değildir 756
a. Davacının Kötü Niyetli Olması 756
b. Davacının Başkasıyla Yaşıyor Olması 756
c. Eşlerden Birinin Akıl Hastası Olması 757
d. Boşanma Davası Bulunması 757
e. Ayrı Yaşama Hakkı Veren Kararın Bulunması 757
f. Fiili Olanaksızlık Bulunması 757
2- Ortak Hayat Yeniden Kurulmuşsa Dava Reddedilmelidir 758
3- Dayanak Boşanma Davasının Reddinden Sonra Yeni Bir Boşanma Davası Açılması Engel Oluşturmaz. 759
B- Ortak Hayatın Yeniden Kurulmuş Sayılmadığı Durumlar 759
1- Çocuklar İçin Bir Araya Gelmek 759
a. İhtiyaçlarını Karşılamak 760
b. Ziyaret Etmek 760
c. Ana Babasıyla Görüşmesini Sağlamak 761
d. Hastalığını Tedavi Ettirmek 761
e. Düğün Törenlerini Yapmak 761
2- Bir Konuyu Görüşmek İçin Bir Araya Gelmek 762
a. Boşanma Müzakeresi Yapmak 762
b. Belli Konuyu Görüşmek 762
3- Zorunluluk Sebebiyle Bir Araya Gelmek 762
a. Sosyal İlişkide Bulunmak 763
b. Gidecek Yeri Olmamak 763
c. Hasta Ziyaret Etmek 763
d. Kardeşlerle Buluşmak 763
e. Ölüm Sebebiyle Bir Araya Gelmek 764
f. Eşin Ailesi İle Oturmak 764 
4- Diğer Haklı Sebeplerle Bir Araya Gelmek 764
C- Ortak Hayatın Yeniden Kurulmadığını İspat Yükü 764
D- Ortak Hayatın Yeniden Kurulmadığını İspat Araçları 765
1- Tanık Anlatımları 765
a. Çelişkili Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 765
b. Evliliği Kurtarmaya Yönelik Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 766
c. Soyut Nitelikteki Tanık Anlatımı Hükme Esas Alınamaz 766
2- Zabıta Araştırması 767
3- Nafaka Dosyaları 767
4- İcra Dosyaları 771
5- Ceza Dosyaları 772
6- Otel Kayıtları 772
7- Tahsil Makbuzları 773
8- Pasaport Kayıtları 773
9- Faturalar 773
10- Beyanlar 774
11- Diğer İspat Araçları 774
III. RET KARARININ KESİNLEŞMESİNDEN SONRA
ÜÇ YIL GEÇMELİDİR 775
A- Salt Fiili Ayrılık 775
B- Dayanak Ret Kararının Kesinleşmesinden Sonra Üç Yıl Geçmişse 776
C- Dayanak Ret Kararının Kesinleşmesinden SonraÜç Yıl Geçmemişse 777
IV. USUL 778
A- Davanın Tarafları 778
B- Birden Fazla Sebeple Dava Açılması 779
C- Kusur Araştırması Boşanma Kararı İçin Gerekmez 780
D- Kusur Araştırması Boşanmanın Eki İstekler İçin Gerekir 781
E- Davanın Konusuz Kalması 782
F- Yargılama Gideri 783
G- Ayrılık Kararı Kural Olarak Verilemez 783
H- Anlaşmalı Boşanma Yapılabilir 783
I- Dava Eylemli Ayrılık (TMK m. 166/son) Açılmış Olmalıdır 784
İ- Başka Sebeple Boşanma Kararı Verilemez 784

DÖRDÜNCÜ KISIM
BOŞANMA DAVASININ KONUSU

& 23. DAVANIN BOŞANMAYA İLİŞKİN AÇILMASI (TMK m. 170 f. I)
I. BOŞANMAYA VEYA AYRILIĞA KARAR VERİLEBİLİR 787
II. BİRLİKTE EŞYA DAVASI AÇILMASI 788
A- Aile Mahkemesi Görevlidir 788
B- Boşanmanın Eki Değildir 788
C- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gerekli Değildir 789
D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 789
1- Harç Tamamlanırsa 790
2- Harç Tamamlanmazsa 791
E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmesi Önerilir 791
F- Davanın Konusuz Kalması 791
III. BİRLİKTE DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI DAVASI AÇILMASI 792
A- Aile Mahkemesi Görevlidir 792
B- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gereklidir 792
C- Boşanmanın Eki Değildir 792
D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 794
1- Harç Tamamlanırsa 794
2- Harç Tamamlanmazsa 794
E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmelidir 795
F- Boşanma Davasının Sonucu Beklenmelidir 795
1- Mal Rejimi Sonlanırsa 796
2- Mal Rejimi Sonlanmazsa 796
IV. BİRLİKTE KATILMA ALACAĞI DAVASI AÇILMASI 796
A- Aile Mahkemesi Görevlidir 796
B- Mal Rejiminin Sona Ermesi Gereklidir 797
C- Boşanmanın Eki Değildir 797
D- Nisbi Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 798
1- Harç Tamamlanırsa 798
2- Harç Tamamlanmazsa 798
E- Boşanma Davasından Tefrik Edilmelidir 799
F- Boşanma Davasının Sonucu Beklenmelidir 799
1- Mal Rejimi Sonlanırsa 799
2- Mal Rejimi Sonlanmazsa 799
V. BİRLİKTE AYRILIK YA DA BOŞANMA DAVASININ AÇILMASI 800
A- Boşanma Davası Varken Ayrılık Davası Açılması 800
1- Ayrılık Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 800
2- Ayrılık Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 800
B- Boşanma Davası Varken Karşı Dava Olarak Ayrılık Davası Açılması 801
C- Ayrılık Davası Varken Boşanma Davası Açılması 801
1- Boşanma Davasının Aynı Eş Tarafından Açılması 801
2- Boşanma Davasının Farklı Eş Tarafından Açılması 802
D- Ayrılık Davası Varken Karşı Dava Olarak Boşanma
Davası Açılması 803
VI. BİRLİKTE DİĞER DAVALARIN AÇILMASI 803
A- Başvurma Harcı Dava Dilekçesindeki Bütün İstekleri Kapsar 803
B- Boşanmanın Eki Olmayan İstekler Ayrıca Harca Tabidir 804
C- Eksik Harcın Tamamlanması İçin Mehil Verilmelidir 804
1- Eksik Harç Tamamlanmaz İse 805
2- Eksik Harç Tamamlanırsa 805
a. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında İse 805
aa. Tefrik Kararının Zorunlu Olmadığı Davalar 805
bb. Tefrik Kararının Zorunlu Olduğu Davalar 806
b. İstek Aile Mahkemesinin Görev Kapsamında Değilse 806
D- Dava Dilekçesi Dışında Gerçekleşen İstekler 806
1- Dava Olarak Nitelendirilemez 806
2- Sonradan Alınan Nisbi Harç İsteği Davaya Dönüştürmez 806
3- Karar Verilmesine Yer Olmadığına Karar Verilmelidir 807
4- Kesin Hüküm Oluşturacak Şekilde Karar Verilmemelidir 807
& 24. DAVANIN AYRILIĞA İLİŞKİN AÇILMASI (TMK m. 170 f. II)
I. AYRILIK KARARI VERİLMESİ (TMK m. 171) 808
A- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmelidir 808
1- Boşanma Davası Elverişli Olmalıdır 808
2- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmişse Ayrılık Kararı Verilebilir 809
a. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar İspatlanmış Olmalıdır 809
b. Boşanma Sebebi Yaratan Olaylar Hoşgörü İle Karşılanmamış Olmalıdır 810
c. Boşanma Sebebi Yaratan Davalının Az Kusurlu Olması (TMK m. 166 f. II) Yeterli Olabilir 811
3- Boşanma Sebepleri Gerçekleşmemişse Dava Reddedilmelidir 811
4- Boşanma Kararı Verilmemelidir 812
B- Ortak Hayatın Yeniden Kurulması Olasılığı Bulunmalıdır 813
1- Olasılık Konusunda Dava Türü Dikkate Alınmalıdır 814
2- Olasılık Konusunda Delil Bulunmalıdır 814
3- Olasılık Sebepleri Açıkça Gösterilmelidir 814
4- Olasılığı Ortadan Kaldıran Sebepler Bulunmamalıdır 815
a. Olaylardan Sonra Uzun Süren Ayrılık 815
b. Olayların Yoğunluğu 815
c. Olayların Ağırlığı 817
5- Olasılık Konusunda Gerekirse Uzman Görüşü Alınmalıdır 818
C- Ayrılık Süresi Kanuna Uygun Şekilde Belirlenmelidir 818
1- Sürenin Başlangıcı ve Sonu 819
2- Sürenin Niteliği 819
a. Hesaplaşma Süresi 819
b. Düzeltme Süresi 819
c. Dinginlik Süresi 819
3- Sürenin Uzatılabilirliği 820
II. AYRILIK KARARININ SONUÇLARI 820
A- Kendiliğinden Oluşan Sonuçları 820
1- Birlikte Yaşama Yükümlülüğü Sona Erer (TMK m. 185 f. III) 820
2- Diğer Yükümlülükler Devam Eder (TMK m. 185 f. II- III) 820
a. Birliğin Mutluluğunu Sağlama Yükümlülüğü Devam Eder  (TMK m. 185 f. II) 820
b. Çocuklara Özen Yükümlülüğü Devam Eder  (TMK m. 185 f. II) 821
c. Sadık Kalma Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 185 f. III) 821
d. Yardım Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 185 f. III) 821
e. Birliğin Giderlerine Katılma Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 186 f. III) 822
f. Meslek veya İş Seçiminde Özen Yükümlülüğü Devam Eder (TMK m. 192) 822
3- Kadın, Kocasının Soyadını Kullanmaya Devam Eder 822
4- Ayrılık Esnasında Eşlerden Biri Ölürse Diğeri Onun Mirasçısı Olur 822
5- Ayrılık Süresi İçinde Doğan Çocuklar Evlilik İçi Doğum Sayılır 823
6- Evlilik Birliğinin Temsili Son Bulur (TMK m. 188 f. I) 823
7- Evlilik Statüsü Devam Eder 823
B- Mahkeme Kararıyla Oluşan Sonuçları 824
1- Hâkim Sözleşmeyle Kabul Edilmiş Olan Mal Rejiminin Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 180) 824
2- Hâkim Velâyeti Eşlerden Birine Verebilir (TMK m. 336 f. II) 824
3- Hâkim Velâyetin Kaldırılmasına Karar Verebilir (TMK m. 348) 825
4- Hâkim Kişisel İlişkileri Düzenler (TMK m. 182 f. I) 826
5- Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen Eşin Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderlerine Katılımı Belirlenir (TMK m. 182 f. II) 826
C- Talep İle Oluşan Sonuçları 826
1- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Birinin Diğerine Yapacağı Parasal Katkı Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 826
2- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Konut ve Ev Eşyasından Yararlanmaya İlişkin Önlemler Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 827
3- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Eşlerin Mallarının Yönetimine İlişkin Önlemler Belirlenir (TMK m. 197 f. II) 827
4- Eşlerden Birinin İstemi Üzerine Alınan Önlemlerin Değiştirilmesi 827
III. AYRILIĞIN SONA ERMESİ 827
A- Eşlerin Barışması Sebebiyle 827 
B- Ayrılık Süresinin Dolması Sebebiyle 828
IV. AYRILIK KARARINA DAYALI BOŞANMA DAVASI (TMK m. 172) 828
A- Kavram 828
1- Ayrılık Kararına Dayalı Boşanma Davası 828
2- Ayrılıktan Sonra Bağımsız Açılan Boşanma Davası 829
B- Dava Açma Hakkı 830
& 25. DAVANIN EVLENMENİN İPTALİNE İLİŞKİN AÇILMASI
I- SADECE EVLENMENİN İPTALİ İSTENEBİLİR 831
II- EVLENMENİN İPTALİ OLMAZSA BOŞANMA İSTENEBİLİR 834

BEŞİNCİ KISIM
BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ ÖNLEMLER

BİRİNCİ BÖLÜM
EŞLERE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER

& 26. EŞLERE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI
I. GENEL OLARAK 837
II. SINIFLAMA 837
A- Eşlerin Barınmasına İlişkin Geçici Önlemler 838
B- Eşlerin Mallarının Yönetimine İlişkin Geçici Önlemler 838
C- Eşlerin Geçimine İlişkin Geçici Önlemler 838
D- Eşlere İlişkin Diğer Geçici Önlemler 838
III. TEMEL ÖZELLİKLERİ 838
A- Her Zaman İstenebilir 839
B- Kendiliğinden Alınır 839
C- Uyuşmazlık Konusu Hakkında Alınabilir 839
D- Tek Başına Temyizi Mümkün Değildir 840
E- Kararın Kesinleşmesiyle Kendiliğinden Ortadan Kalkar 841
& 27. EŞİN BARINMASI İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM
I. GENEL OLARAK 842
II. BARINMA ÖNLEMİNİN ÖZELLİKLERİ 842
A- Önlem Boşanma Davası İle Sınırlı Alınabilir 842
B- Önlem Kararında Değişiklik Yapılabilir 843
C- Önlem Konusunda Araştırma Yapılmalıdır 873
1- Eş ve Çocukların Oturduğu Yer Araştırılmalıdır 843
2- Mülkiyetin Kime Ait Olduğu Araştırılmalıdır 844
D- Önlem Ev Eşyasına İlişkin Alınabilir 846
E- Önlem Şerhe İlişkin Alınabilir 847
& 28. EŞİN MALLARININ YÖNETİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM
I. GENEL OLARAK 848 
II. MAL REJİMLERİNE GÖRE EŞLERİN MALLARININYÖNETİMİNE İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER 849
A- Kural Mal Rejimine Göre 851 
B- Mal Ayrılığı Rejimine Göre 851
C- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimine Göre 851
D- Mal Ortaklığı Rejimine Göre 852
& 29. EŞİN GEÇİMİ İÇİN GEÇİCİ ÖNLEM (=GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI=TMK m. 169)
I. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ NİTELİĞİ 854
A- Koşulları Varsa Verilmesi Zorunludur 854
1- Kural Olarak Eşin Nafaka Yükümlülüğü Ortadan Kalkmaz 854
a. Tutukluluk Halinde Verilebilir 854
b. Hükümlülük Halinde Verilebilir 854
c. İşsizlik Halinde Verilebilir 854
d. Askerlik Halinde Verilebilir 855
e. Akıl Hastalığı Halinde Verilebilir 855
f. Ekonomik Durumu Daha İyi Olana Verilebilir 856
2- Ekonomik Güçleri Birbirine Yakın Olan Eşlerin Geçici Tedbir Nafakası Verme Zorunluluğu Yoktur 857
B- Kusur Dikkate Alınamaz 858
C- Evlilik Dışı Birliktelik Varsa Verilemez 861
1- Başkası İle Yaşanıyor Olmalıdır 861
2- Ekonomik Destek Bulunmalıdır 862
3- Gereksinim Destekle Sonlanmalıdır 863
4- Ekonomik Birlik Oluşmalıdır 864
D- Tereke Alacağına Dahildir 864
E- Pozitif Ayrımcılık İlkesi Uygulanamaz 864
F- Kabul Edilen Miktarın Azına Hükmedilemez 865
G- Kesin Hüküm Oluşturmaz 865
H- Dava Açılması İle Hak Edilir 866
II. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA İSTEK 866
A- Geçici Tedbir Nafakasında İstek Aşılamaz 866
B- Geçici Tedbir Nafakasında İstek Belirsiz İse 867
C- Geçici Tedbir Nafakasında İsteğe Rağmen Karar Verilmedi İse 867
D- Geçici Tedbir Nafakası Kendiliğinden Verilir 867
E- Geçici Tedbir Nafakası Önce İstenmedi Sonra İstendi İse 868
F- Geçici Tedbir Nafakası İstenmediği Açıklanmışsa 869
1- İstenmediği Dava Dilekçesinde Açıklanabilir 869
2- İstenmediği Cevap Dilekçesinde Açıklanabilir 870
3- İstenmediği Duruşmada Açıklanabilir 870
G- Geçici Tedbir Nafakası Boşanma Kesinleşmişse İstenemez 870
H- Geçici Tedbir Nafakasının Bağımsız Dava İle İstenilmesi 870
1- Ayrı Esasa Kaydedilmişse 870
2- Bağımsız Tedbir Nafakası Alınıyorsa 871
I- Geçici Tedbir Nafakasında Miktar Kesinleşmişse Fazlası Verilemez 872
III. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA SÜRE 872
A- Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı 872
1- Davanın Açıldığı Tarihten İtibaren Verilir 872
2- İstek Tarihinden Başlatılamaz 872
3- Karşı Boşanma Tarihinden Başlatılamaz 873
4- Kesinleşen Tedbir Nafakası Değiştirilemez 873
5- Sonradan İstek Tarihinden İtibaren Verilebilir 873
B- Geçici Tedbir Nafakasının Sınırlı Süre Verilmesi 874
C- Geçici Tedbir Nafakasının Sona Ermesi 874
1- Eşlerden Birinin Ölmesiyle Sona Ermesi 874
2- Ölüm Benzeri Durumun Gerçekleşmesiyle Sona Ermesi 875
3- Gaiplik Kararı Alınmasıyla Sona Ermesi 875
4- Boşanma Kararının Kesinleşmesiyle Sona Ermesi 876
5- Evliliğin İptali Kararının Kesinleşmesiyle Sona Ermesi 877
6- Sınırlı Sürenin Tamamlanmasıyla Sona Ermesi 877
7- Başkasıyla Düzenli Yaşamaya Başlanmasıyla Sona Ermesi 877
8- Boşanma Davasından Feragat Edilmesiyle Sona Ermesi 878
9- Kaldırılmasına Karar Verilmesiyle Sona Ermesi 879
10- Geçici Tedbir Nafakasından Feragat Edilmesiyle Sona Ermesi 880
11- Açılmamış Sayılma Kararıyla Sona Ermesi 881
12- İhtiyacın Sona Ermesi Sebebiyle Sona Ermesi 881
D- Geçici Tedbir Nafakasının Bağımsız Tedbir Nafakasına Etkisi 881
IV. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI KARARININ KAPSAMI 882
A- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarı 882
1- Gelirin Araştırılması 882
2- Gelirin Değerlendirilmesi 882
a. Eşin Geliri Az İse 882 
b. Eşin Geliri Varsa 883 
c. Eşin Geliri Yoksa 884
d. Eşin Geliri Araştırılmadı İse 884
e. Eşlerin Geliri Eşit İse 885
f. Eşlerin Mesleği Varsa 885
3- Bilirkişi İncelemesi 886
B- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının Değiştirilmesi 886
1- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının İndirilmesi 886
2- Geçici Tedbir Nafakasının Miktarının Arttırılması 886
C- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi 886
1- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Biçimi 886
a. Geçici Tedbir Nafakasının İrat Biçiminde Ödenmesi 887
b. Geçici Tedbir Nafakasının Toptan Ödenmesi 887
2- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Türü 887
a. Türk Parası Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi 887
b. Ayın Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi 888
D- Geçici Tedbir Nafakasının Gelecek Aylardaki Miktarının Kararlaştırılması 888
E- Geçici Tedbir Nafakasında Faiz 888
V. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA USUL 890
A- Geçici Tedbir Nafakasında Görevli Mahkeme 890
B- Geçici Tedbir Nafakasında Yetkili Mahkeme 892
C- Geçici Tedbir Nafakasında Taraflar 892
1- Kadın Yararına Geçici Tedbir Nafakası 892
a. Kural Olarak 892
b. Askerde Olan Erkek Eşin Geçici Tedbir Nafakası
Yükümlülüğü Yoktur 893
c. Erkek Eşin Gelirinin Az Olması Tedbir Nafakası
Vermesine Engel Değildir 894
2- Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası 894
a. Kural Olarak 894
b. Erkek Eş Yararına Geçici Tedbir Nafakası Verilemeyecek
Haller 895
aa. Erkek Eş Çalışabilir İse 895
bb. Erkek Eşin Geliri Varsa 895
cc. Kadının Geliri Yoksa 895
D- Geçici Tedbir Nafakasında Harç 896
E- Geçici Tedbir Nafakasında Hüküm Fıkrası 896
1- Geçici Tedbir Nafakasının Kime Verildiği Belli Olmalıdır 896
2- Geçici Tedbir Nafakasının Niteliği Belli Olmalıdır 896
3- Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı ve Sonu Belli Olmalıdır 897
4- Geçici Tedbir Nafakasının Ne Miktar Verildiği Belli Olmalıdır 897
5- Geçici Tedbir Nafakasında Yeniden Hüküm Kurulmamalıdır 897
6- Geçici Tedbir Nafakası Kısa Karada Verilip Gerekçeli  Kararda Yazılmaması Önemli Değildir 898
7- Geçici Tedbir Nafakasında Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır 898
8- Geçici Tedbir Nafakası Sadece Ara Kararı ile Verilebilir 899
F- Geçici Tedbir Nafakasında Feragat 899
1- Karardan Önce Feragat Edilebilir 899
2- Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 900
3- Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 901
G- Geçici Tedbir Nafakasında Tavzih 901
H- Geçici Tedbir Nafakasında Vekalet Ücreti 902
I- Geçici Tedbir Nafakasında Yabancılık Unsuru 902
İ- Geçici Tedbir Nafakasında Zamanaşımı 902
J- Geçici Tedbir Nafakasında İnfaz 902
1- İlamsız İcra Takibi Yoluyla İnfazının Mümkündür 903
2- İptali İçin Ayrı Dava Açılamaz 903
3- Fazla Ödemeler İcra Takibi Sırasında Mahsup Edilebilir 904
4- Mükerrer Gerçekleşen Ödemelerin İadesi İstenebilir 904
K- Geçici Tedbir Nafakasında İade 904
L- Geçici Tedbir Nafakasının İcrası Geri Bırakılamaz 905
& 30. EŞE İLİŞKİN DİĞER GEÇİCİ ÖNLEMLER
I. GENEL OLARAK 906
II. YABANCI UNSURLU BOŞANMA DAVALARINDA GEÇİCİ ÖNLEMLER 907
İKİNCİ BÖLÜM
ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLER
& 31. ÇOCUKLARA İLİŞKİN GEÇİCİ ÖNLEMLERİN SINIFLANDIRILMASI
I. GENEL OLARAK 910
II. SINIFLAMA 910
A- Çocuğun Bir Tarafın Himayesine Bırakılması 910
B- Çocukla Geçici Kişisel İlişki Kurulması 910
C- Çocuğa Geçici Tedbir Nafakası Verilmesi 910
D- Çocuk Mallarına Geçici Önlem Alınması 911
E- Çocuk Kaçırmada Önlem Alınması 911
III- TEK BAŞINA TEMYİZİ MÜMKÜN DEĞİLDİR 911
IV. TEFHİM VEYA TEBLİĞ İLE ORTADAN KALKAR 912
& 32. ÇOCUĞUN BİR TARAFIN HİMAYESİNE BIRAKILMASI 
I. GENEL OLARAK 913
II. ÖZELLİKLERİ 913
A- Velayetin Verilmesi Niteliğinde Değildir 913
B- Teslim Kararı İle Yetinilmelidir 914
C- İdari İşlemleri Kapsamamalıdır 914
& 33. ÇOCUKLA GEÇİCİ KİŞİSEL İLİŞKİ
I. GENEL OLARAK 915
A- Boşanma Davası Sebebiyle 915
B- Boşanma Davası Olmadan 915
II. ÖZELLİKLERİ 915
A- Kişisel İlişki Zedelenmemelidir 916
B- Çocuğun Yararı Öncelikli Olmalıdır 916
C- Kişisel İlişki Kurma Hakkı Reddedilebilir 916
D- Önlem Boşanma veya Ayrılık Davasına Bakan
Mahkemece Alınmalıdır 916
& 34. ÇOCUĞA GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASI 
I. NİTELİĞİ 918
II. SÜRESİ 919
A- Başlangıcı 919
1- Kural Olarak Dava Tarihinden Başlar 919
2- Fiilen Kalma Dava Tarihinden Sonra İse 920
3- Davadan Sonra Doğum Varsa 922
4- Karardan Sonra Doğum Varsa 922
5- Önce İstenmediği Açıklanmış Sonra İstenmişse 923
6- Birleşen Nafaka Davası Varsa 923
B- Sona Ermesi 923
1- Ret ya da Boşanma Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir 923
a. Ret Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir 923
b. Boşanma Kararının Kesinleşmesine Kadar Verilir 924
2- Fiilen Kalmanın Sonlandığı Tarihe Kadar Verilir 925
3- Ergin Olunduğu Tarihe Kadar Verilir 925
4- Ölüm Tarihine Kadar Verilir 925
5- Boşanmayı Tanıma Kararının Kesinleşmesi 
Tarihine Kadar Verilir 925
6- Kuruma Yerleştirme Tarihine Kadar Verilir 926
III. İSTEK 926
A- Ergin Olmayan Çocuk İçin 926
B- Ergin Çocuk İçin 927
IV. MİKTARININ BELİRLENMESİ 928
A- Çocuğun İhtiyaçları 928
B- Çocuğun Gelirleri 929
C- Tarafların Ödemeyi Kabul Ettikleri Miktar 929
D- Tarafların Hayat Koşulları ve Ödeme Güçleri 929
V. ÇOCUĞUN BULUNDUĞU YER BELİRLENMELİDİR 929
A- Çocuk Yanında İse 930
B- Çocuk Yanında Değil İse 930
C- İspat Araçları 932
1- Tanık Anlatımları 932
2- Zabıta Araştırması 933
3- Diğer İspat Araçları 933
VI. SOYBAĞI SORUNU BULUNMAMALIDIR 933
VII. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASININ ÖDENMESİ 934
A- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Biçimi 934
1- Geçici Tedbir Nafakasının İrat Biçiminde Ödenmesi 934
2- Geçici Tedbir Nafakasının Toptan Ödenmesi 934
B- Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi Türü 934
1- Türk Parası Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi 934
2- Ayın Olarak Geçici Tedbir Nafakasının Ödenmesi 935
VIII. GEÇİCİ TEDBİR NAFAKASINDA USUL 935
A- Geçici Tedbir Nafakasında Görevli Mahkeme 935
B- Geçici Tedbir Nafakasında Yetkili Mahkeme 936
C- Geçici Tedbir Nafakasında Harç 936
D- Geçici Tedbir Nafakasında Hüküm Fıkrası 936
1- Geçici Tedbir Nafakasının Kime Verildiği Belli Olmalıdır 937
2- Geçici Tedbir Nafakasının Niteliği Belli Olmalıdır 937
3- Geçici Tedbir Nafakasının Başlangıcı ve Sonu Belli Olmalıdır 937
4- Geçici Tedbir Nafakasının Ne Miktar Verildiği Belli Olmalıdır 938
5- Geçici Tedbir Nafakasında Yeniden Hüküm Kurulmamalıdır 938
6- Geçici Tedbir Nafakası Kısa Karada Verilip Gerekçeli Kararda Yazılmaması Önemli Değildir 939
7- Geçici Tedbir Nafakasında Kısa Kararla Gerekçeli Karar Arasında Çelişki Olmamalıdır 939
8- Geçici Tedbir Nafakası Sadece Ara Kararı İle Verilebilir 940
E- Geçici Tedbir Nafakasında Feragat 940
1- Karardan Önce Feragat Edilebilir 940
2- Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 941
3- Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 942
F- Geçici Tedbir Nafakasında Tavzih 942
G- Geçici Tedbir Nafakasında Vekalet Ücreti 943
H- Geçici Tedbir Nafakasında Yabancılık Unsuru 943
I- Geçici Tedbir Nafakasında Zamanaşımı 943
İ- Geçici Tedbir Nafakasında İnfaz 943
1- İlamsız İcra Takibi Yoluyla İnfazının Mümkündür 943
2- İptali İçin Ayrı Dava Açılamaz 944
3- Fazla Ödemeler İcra Takibi Sırasında Mahsup Edilebilir 944
4- Mükerrer Gerçekleşen Ödemelerin İadesi İstenebilir 945
J- Geçici Tedbir Nafakasında İade 945
K- Geçici Tedbir Nafakasının İcrası Geri Bırakılamaz 945
IX. ÇOCUK KORUMA KANUNA GÖRE TEDBİR NAFAKASI VERMEK 946
& 35. ÇOCUK MALLARINA GEÇİCİ ÖNLEM 
I. GENEL OLARAK 947
II. ÖZELLİKLERİ 947
A- Yönetim Kayyıma Devredilebilir 947
B- Yönetim Konusunda Talimat Verilebilir 947
C- Malların Tevdi Edilmesine Karar Verilebilir 947
D- Güvence Gösterilmesi İstenebilir 947
E- Malların Sarfına Karar Verilebilir 948
F- Uygun Diğer Önlemler Alınabilir 948

ALTINCI KISIM
BOŞANMA KARARININ SONUÇLARI

BİRİNCİ BÖLÜM
BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ SONUÇLARI

& 36. BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ KİŞİSEL SONUÇLARI
I. VATANDAŞLIK 949
II. ERGİNLİK 950
III. KAYIN HISIMLIĞI 951
IV. BOŞANAN KADININ SOYADI (TMK. m. 173) 951
A- Boşanma Öncesi Kadının Soyadı (TMK. m. 187) 951
1- Kadının Evlenmekle Kocasının Soyadını Alması 952
2- Kadının Önceki Soyadını da Kullanması 952
3- Kadın Sadece Kızlık Soyadını Kullanamaz 953
B- Boşanma Sonrası Kadının Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 957
1- Evlenmeden Önce Bekâr İdiyse Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 957
2- Evlenmeden Önce Dul İdiyse Soyadı (TMK. m. 173 f. I) 957
a. Kural Olarak 957
b. Evlenmeden Önce Dul Olup Bekârlık Soyadını Kullanması 958
C- Boşandığı Kocasının Soyadını Kullanması 958
1- Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Verilmesi Davası (TMK. m. 173 f. II) 958
a. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Koşulları 958
aa. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır 959
bb. Kadın Eşin Menfaati Bulunmalıdır 960
cc. Erkek Eşe Zarar Vermemelidir 961
b. Kocanın Soyadını Kullanmaya İzin Usulü 961
aa. Görevli Mahkeme 961
bb. Erkek Eşe Husumet Yöneltilmelidir 963
cc. Erkek Eşin Kabulü 963
dd. Zamanaşımı 963
2- Kocanın Soyadını Kullanma İznini Kaldırma Davası (TMK. m. 173 f. III) 964
a. Görevli Mahkeme 964
b. Dava Koca Tarafından Açılabilir 965
c. Dava Kadın Tarafından Açılabilir 965
V. YENİDEN EVLENME OLANAĞI 966
A- Kadın Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 967
B- Erkek Eş Yönünden Yeniden Evlenme Olanağı 968
VI. CEBRÎ İCRA YOLUNA GİDİLEBİLMESİ 968
VII. ZAMANAŞIMININ İŞLEMEYE BAŞLAMASI 968
VIII. YASAL MİRASÇILIK SIFATININ KAYBI 969
IX. ATANMIŞ MİRASÇI VE VASİYET ALACAKLISI OLMA HAKKININ KAYBI 969
X. BOŞANMA KARARININ NÜFUSA BİLDİRİLMESİ 970
& 37. BOŞANMANIN EŞLERLE İLGİLİ MALÎ SONUÇLARI
I. MALLARIN TASFİYESİ 971
A- Boşanma Durumunda Malların Tasfiyesi 971
B- Ayrılık Durumunda Malların Tasfiyesi 971
II. MAL REJİMİ SÖZLEŞMESİYLE SAĞLANAN YARARLAR 972
& 38. MADDÎ TAZMİNAT
I. MADDÎ TAZMİNAT İSTEYEN KUSURSUZ YA DA DAHA AZ 
KUSURLU OLMALIDIR 973
A- Kusursuz Eş Maddî Tazminat Alabilir 973
B- Az Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alabilir 974
C- Eşit Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 976
D- Ağır Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 976
E- Tam Kusurlu Eş Maddî Tazminat Alamaz 976
F- Akıl Hastası Eş Maddî Tazminat Alabilir 977
II. MADDÎ TAZMİNAT İSTENEN KUSURLU OLMALIDIR 977
A- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa 977
B- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa 979
1- Türk Mahkemesinin Gerekçesi 980
2- Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 980
III. ZARAR UNSURU (MENFAAT ZEDELENMESİ) GERÇEKLEŞMELİDİR 981
A- Mevcut Menfaatler 982
B- Beklenen Menfaatler 983
C- Zarar Kapsamına Girmeyen Menfaatler 983
D- Zararın Belirlenmesi 984
1- Hâkim Tarafından Belirlenir 984
2- Gerekirse Bilirkişi İncelemesi Yaptırılabilir 984
3- Zedelenen Menfaat Belirlenir 984
4- Uygun Miktara Hükmedilebilir 985
a. Genel Olarak 985
b. Zararın Tamamının Karşılanması Zorunlu Değildir 986
c. Tarafların Kusur Durumu Değerlendirilir 986
d. Tarafların Ekonomik ve Sosyal Durumu Değerlendirilir 987
e. Tarafların Zedelenen Menfaatleri Değerlendirilir 987
IV. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 987
V. HUKUKA AYKIRILIK GERÇEKLEŞMELİDİR 988
A- Hukuka Aykırılık Varsa 988
B- Hukuka Aykırılık Yoksa 988
VI. BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN MADDÎ TAZMİNAT İSTEKLERİ 988
A- Evlilik Birliği İle İlgili İstekler 989
1- Düğün Gideri İstemi 989
2- Nikah Gideri İstemi 990
3- Doğum Gideri İstemi 990
4- Evlilik Birliği İçin Yapılan Masraf İstemi 991
5- İşten Ayrılma Sebebiyle Tazminat İstemi 992
6- İşe Başlayamama Sebebiyle Tazminat İstemi 993
7- Miras Payının Alınma İstemi 994
8- Düğünde Takılan Para İstemi 995
9- Çeyiz Gideri İstemi 995
B- Evle İlgili İstekler 995
1- Eve Katkı Bedeli İstemi 995
2- Eve Taşınma Gideri İstemi 996
3- Ev Alma Vaadine Dayalı İstem 996
4- Eşya İstemi 996
5- Ziynet İstemi 997
6- Kira İstemi 998
7- Aile Konutunun Özgülenmesi İstemi 998
C- Borçla İlgili İstekler 998
1- Ortak Borç Sebebiyle Alacak İstemi 998
2- Eşin Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 999
3- Eşe Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 999
4- Kredi Kartı Borcu Sebebiyle Alacak İstemi 1000
5- Eşin Yakınlarına Verilen Borç Sebebiyle Alacak İstemi 1000
6- Eşin Yakınlarının Borcunu Ödeme Sebebiyle Alacak İstemi 1001
7- Eşe Gönderilen Para Sebebiyle Alacak İstemi 1001
D- Mal Rejimi İle İlgili İstekler 1001
1- Katılma Alacağı İstemi 1001
2- Katkı Payı İstemi 1002
3- Kazanç Kaybı İstemi 1002
4- Araç Bedeli İstemi 1003
5- Para İstemi 1003
6- İşyerine Katkı İstemi 1004
7- Taşınmaz Devrine İlişkin İstem 1005
8- Kredi Sebebiyle Alacak İstemi 1005
E- Diğer İstekler 1005
1- Muvazaa ve Tehdit Sebebiyle Tapu Kaydının İptali 1005
2- İrade Bozukluğu Sebebiyle Satış İptali 1006
3- Hastane Giderleri 1006
4- Ölünceye Kadar Bakma Akdinin İptali 1006
5- Bedelli Askerlik Ödemesine Yönelik Alacak 1006
VII. İSTEK BULUNMALIDIR 1007
A- İstek Süresinde Olmalıdır 1007
1- Boşanmadan Önceki Süre 1007
a. Ön İnceleme Duruşmasına Kadar 1008
b. Ön İnceleme Duruşmasında 1009
aa. Karşı Taraf Gelmişse 1009
bb. Karşı Taraf Gelmemişse 1009
c. Tahkikat Aşamasında 1009
d. Sözlü Yargılama Aşamasında 1010
2- Boşanmadan Sonraki Süre (TMK m. 178) 1011
3- Tenfizden Sonraki Süre 1012
B- İstek Belirsiz Olmamalıdır 1013
1- İsteğin Türünde Belirsizlik 1013
2- İstek Konusu Para Biriminde Belirsizlik 1013
3- İstek Miktarında Belirsizlik 1014
4- İstek Anlatım Biçimi İle Anlaşılıyorsa 1014
C- İstek Artırılamaz 1014
D- İstek Yok İse Verilemez 1015
E- İstenmediği Açıklanmışsa Verilemez 1015
F- İstek Aşılamaz 1015
G- İstek Karara Bağlanmalıdır 1016
H- İstek Anlaşmalı Boşanmadan Sonra Yapılamaz 1016
1- Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma 1016
2- Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma 1017
I- İstek Taraflar İçin Yapılabilir 1017
İ- İstek Koşulları Varsa Mirasçılara İntikal Edebilir 1017
J- İstek Ayın Olarak Gerçekleşebilir 1018
K- İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir 1019
1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1020
2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1020
VIII. EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE SONA ERMİŞ OLMALIDIR 1020
IX. MADDÎ TAZMİNAT KARARININ KAPSAMI 1021
A- Maddî Tazminatın Ödenme Biçimi 1021
1- Maddî Tazminat Toptan Ödenebilir 1021
2- Maddî Tazminat İrat Biçiminde Ödenebilir 1021
3- Maddî Tazminat Ayın Olarak Ödenebilir 1021
4- Maddî Tazminat Anlaşma Yoksa
Yabancı Para Olarak Ödenemez 1022
5- Maddî Tazminat Taksitle Ödenemez 1022
B- Maddî Tazminatın Kesilmesi 1022
C- Maddî Tazminatın Miktarı 1023
1- Genel Olarak 1023
2- Maddî Tazminat Miktarının Değiştirilmesi 1024
D- Maddî Tazminatta Faiz 1024
1- Maddî Tazminatta Faiz Başlangıcı 1024
2- Boşanmadan Sonra İstenmişse Faiz 1024
3- Maddî Tazminatta Faiz İstenmedi İse 1025
4- Maddî Tazminatta Faiz Türü 1025
5- Maddî Tazminatta Faiz İstemi Hakkında Karar Verilmelidir 1025
E- Maddî Tazminatın Gelecek Yıllardaki Miktarın Kararlaştırılması 1026
X. USUL HÜKÜMLERİ 1026
A- Görevli Mahkeme 1026
1- Boşanmanın Eki Niteliğindeki Davada 1026
2- Boşanmanın Eki Niteliğinde Olmayan Davada 1027
a. Taraflar Arasında Evlilik Varsa 1027
b. Taraflar Arasında Evlilik Yoksa 1027
3- Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada 1027
4- Borçlu Olmadığının Tespitinde 1028
B- Yetkili Mahkeme 1028
C- İstem TMK. m. 174 f. I Kapsamında İse Harç 1029
1- Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1029
2- Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1029
3- Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1030
4- Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse 1031
5- Boşanma Hükmü Kesinleşmişse 1031
D- Dava/Karşı Dava Dilekçesinde Yer Almayan TMK. m. 174 f. I Kapsamında Olmayan İstemler 1031
1- Sadece Nisbi Harç Tamamlanmışsa 1032
2- Hem Başvurma Harcı Hem Nisbi Harç Tamamlanmışsa 1032
E- Diğer Usul Hükümleri 1032
1- Feragat 1032
a. Karardan Önce Feragat Edilebilir 1032
b. Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 1033
c. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 1033
d. Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat Sayılamaz 1033
2- Hüküm Fıkrası 1034
a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır 1034
b. Duraksama Yaratılmamalıdır 1035
c. Çelişkili Olmamalıdır 1035
3- İptal 1035
4- Islah 1035
5- Kesinlik 1036
6- Geliri Olan Erkek Eş Lehine Verilmesi 1037
7- Tavzih 1038
8- Vekalet Ücreti 1038
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1038
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1039
c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1039
9- Yabancılık Unsuru 1040
10- Zamanaşımı 1040
11- Usuli Kazanılmış Hak 1041
12- Boşanma Hükmü Kesinleşmeden İcra Takibine Konu Edilemez 1041
13- Kabul 1042
14- Bozma Sonrası Karar Verme 1042
& 39. MANEVÎ TAZMİNAT
I. MANEVÎ TAZMİNAT İSTEYEN EŞ KUSURSUZ YA DA
AZ KUSURLU OLMALIDIR 1043
A- Kusursuz Eş Manevî Tazminat Alabilir 1044
B- Az Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alabilir 1045
C- Eşit Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1046
D- Ağır Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1046
E- Tam Kusurlu Eş Manevî Tazminat Alamaz 1047
F- Akıl Hastası Eş Manevî Tazminat Alabilir 1047
II. MANEVÎ TAZMİNAT İSTENEN EŞ DAHA KUSURLU  OLMALIDIR 1047 
A- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Yoksa 1048
1- Genel Olarak 1048
2- Akıl Hastalığından Kısıtlanandan Manevî Tazminat İstenemez 1048
3- Akıl Hastalığından Kısıtlanmayandan Manevî Tazminat İstenebilir 1049
4- Dava Sebebi Yapılamayan Vakıalardan Dolayı Diğer Taraf Kusurlu Addedilemez 1049
B- Kesinleşmiş Boşanma Kararı Varsa 1050
1- Türk Mahkemesinin Gerekçesi 1050
2- Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 1050
III. ZARAR UNSURU GERÇEKLEŞMELİDİR 1052
A- Kişisel Değerler Zedelenmelidir 1052
B- Kişisel Değerlerin Ağır Surette Zedelenmesi Şart Değildir 1053
C- Evlilik Kurulmadan Oluşan Olaylarla Zarar Unsuru Gerçekleşmez 1054
D- Evliliğin Sonlanmasından Sonra Oluşan Olaylarla Zarar Unsuru Gerçekleşmez 1055
IV. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 1055
A- Manevî Zarar Boşanmaya Sebebiyet Veren Olaylar Sebebiyle Gerçekleşmelidir 1056
B- Manevî Zarara Sebebiyet Veren Eylem Eş Tarafından Yapılmış Olmalıdır 1059
C- Manevî Zarara Sebebiyet Veren Eyleme Eşin Seyirci Kalması Yeterlidir 1060
V. HUKUKA AYKIRILIK GERÇEKLEŞMELİDİR 1061
A- Fizikî Kişiliğe Saldırıda Verilir 1061 
1- Cinsel İlişki Kurulamadı İse Verilir 1061
a. Cinsel İlişki Erkek Eşin Kusuru İle Kurulamamalıdır 1062
b. Cinsel İlişki Kurulması İçin Makul Süre Geçmiş Olmalıdır 1064
c. Cinsel İlişki Kurulmamasında Kadın Eşin Kusuru Olmamalıdır 1064
d. Cinsel İlişki Kurulmadığı Konusunda Çekişme Bulunmamalıdır 1064
2- Eşin Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir 1064
a. Ameliyatıyla İlgilenmemek 1066
b. Tedavisiyle İlgilenmemek 1066
c. Rahatsızlığıyla İlgilenmemek 1067
3- Çocuğun Hastalığı İle İlgilenilmemişse Verilir 1067
4- Kürtaja Zorlama Varsa Verilir 1067
5- Fiziksel Şiddet Uygulanmışsa Verilir 1068
6- Olağandışı Cinsel İlişkiye Zorlama Varsa Verilir 1069
7- Cinsel İstismar Varsa Verilir 1069
B- Manevî Kişiliğe Saldırıda Verilir 1069
1- Sadakatsizlik Varsa Verilir 1069
2- Eşini İstemediğini Söylemişse Verilir 1071
3- Kovma Varsa Verilir 1072
4- Hakaret Varsa Verilir 1073
5- Sakatlanmasına Sebep Olduğu Eşini Terk Etmişse Verilir 1074
6- Aşağılanma Varsa Verilir 1074
a. Ekonomik Aşağılama Varsa Verilir 1075
b. Fiziksel Aşağılama Varsa Verilir 1075
c. Cinsel Aşağılama Varsa Verilir 1075
d. Duygusal Aşağılama Varsa Verilir 1075
e. Sosyal Aşağılama Varsa Verilir 1076
7- Güven Sarsıcı Davranışlarda Bulunulmuşsa Verilir 1076
8- Doğumla İlgilenilmemişse Verilir 1077
9- Tehdit Varsa Verilir 1077
10- Çocuğun Kendisinden Olmadığını Söylemişse Verilir 1077
11- Kardeş Gibi Gördüğünü Söylemişse Verilir 1078
12- Hamilelikle İlgilenilmemişse Verilir 1078
13- Korkutma Varsa Verilir 1078
14- Terke Zorlama Varsa Verilir 1078
C- Sosyal Kişiliğe Saldırıda Verilir 1079
1- Beddua Varsa Verilir 1079
2- İftira Varsa Verilir 1079
3- Suçlama Varsa Verilir 1080
4- Ailesini İstememe Varsa Verilir 1081
5- Dedikodu Çıkarma Varsa Verilir 1081
6- İcra Takibine Maruz Bırakma Varsa Verilir 1082
7- Düğün Yapılmamışsa Verilir 1082
8- Kaba Şekilde Çağırma Varsa Verilir 1083
D- Diğer Sebeplerle Kişiliğe Saldırıda Verilir 1084
VI. HUKUKA AYKIRILIK OLUŞMADIĞINDA VERİLEMEZ 1084
A- Evlilik Birliği İle İlgili İstekler 1084
1- Barışma Varsa Verilmez 1084
2- Affedilme Varsa Verilmez 1085
3- Hoşgörü Varsa Verilmez 1085
4- Salt Boşanma Sebebiyle Verilmez 1086
5- Dava Sırasındaki Savunmalar Sebebiyle Verilmez 1086
6- Evlilik Birliği Görevlerini Yerine Getirmemede Verilmez 1087
7- Olaydan Sonra Uzun Süre Birliktelik Sürmüşse Verilmez 1088
8- Feragat Öncesi Olaylar Sebebiyle Verilmez 1088
9- Aktarılan Olaylar Sebebiyle Verilmez 1088
a. Tarafların Aktardığı Olaylar 1089
b. Tanıkların Aktardığı Olaylar 1089
10- Terk Sebebiyle Boşanma Davasında Verilmez 1089
11- Çalışmama Sebebiyle Verilmez 1090
12- Üçüncü Kişilerin Davranışı Sebebiyle Verilmez 1090
13- Birlikte Yaşamadan Kaçınma Sebebiyle Verilmez 1090
B- Evle İlgili İstekler 1090
1- Bağımsız Konut Açılmamışsa Verilmez 1091
2- Eve Almama Sebebiyle Verilmez 1091
C- Diğer Sebeplerle İlgili İstekler 1091
VII. BOŞANMANIN EKİ OLMAYAN MANEVÎ TAZMİNAT İSTEKLERİ 1091
A- Ortak Çocuğun Bozulan Ruhsal Durumu İçin İstek 1092
B- Evlilik Gerçekleşmediği İçin Yapılan İstek 1092
C- Çocukla Kişisel İlişki Kurulması Engellendiği İçin İstek 1092
D- Kayın Hısımlarının Sözleri İçin İstek 1093
E- Diğerleri 1093
VIII. İSTEK BULUNMALIDIR 1093
A- İstek Süresinde Olmalıdır 1094
1- Boşanmadan Önceki Süre 1094
a. Ön İnceleme Duruşmasına Kadar 1094
b. Ön İnceleme Duruşmasında 1095
aa. Karşı Taraf Gelmişse 1095
bb. Karşı Taraf Gelmemişse 1095
c. Tahkikat Aşamasında 1095
d. Sözlü Yargılama Aşamasında 1096
2- Boşanmadan Sonraki Süre (TMK m. 178) 1097
3- Tenfizden Sonraki Süre 1098
B- İstek Belirsiz Olmamalıdır 1099
1- İsteğin Türünde Belirsizlik 1099
2- İstek Konusu Para Biriminde Belirsizlik 1100
3- İstek Miktarında Belirsizlik 1101
4- İstek Anlatım Biçimi İle Anlaşılıyorsa 1101
C- İstek Artırılamaz 1101
D- İstek Yok İse Verilemez 1103
E- İstenmediği Açıklanmışsa Verilemez 1103
F- İstek Aşılamaz 1104
G- İstek Karara Bağlanmalıdır 1104
H- İstek Anlaşmalı Boşanmadan Sonra Yapılamaz 1105
1- Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma 1105
2- Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma 1106
I- İstek Taraflar İçin Yapılabilir 1107
İ- İstek Koşulları Varsa Mirasçılara İntikal Edebilir 1107
J- İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir 1108
1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1108
2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1108
IX. EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE SONA ERMİŞ OLMALIDIR 1108
X. MANEVÎ TAZMİNAT KARARININ KAPSAMI 1109
A- Manevî Tazminatın Miktarı 1109
1- Kişilik Haklarına Yapılan Saldırının Niteliği Nazara  Alınmalıdır 1109
2- Tarafların Ekonomik Durumu Nazara Alınmalıdır 1110
3- Tarafların Sosyal Durumu Nazara Alınmalıdır 1111
4- Zenginleşme Aracı Olmaması Nazara Alınmalıdır 1111
5- Kusur Dağılımı Nazara Alınmalıdır 1112
B- Manevî Tazminatın Ödenme Biçimi 1112
1- Manevî Tazminat Toptan Ödenebilir 1112
2- Manevî Tazminat İrat Biçiminde Ödenemez 1112
3- Manevî Tazminat Ayın Olarak Ödenemez 1113
4- Manevî Tazminat Anlaşma Yoksa Yabancı Para Olarak Ödenemez 1113
5- Manevî Tazminat Taksitle Ödenemez 1114
C- Manevî Tazminatta İndirim Sebebi 1114
D- Manevî Tazminatta Faiz 1114
1- Manevî Tazminatta Faiz İsteği Hakkında Karar Verilmelidir 1114
2- Manevî Tazminatta İstek Yoksa Faiz Verilemez 1115
3- Manevî Tazminatta Faiz İsteğinin Zamanı 1115
4- Manevî Tazminatta Faiz Başlangıcı 1116
5- Manevî Tazminatta Faiz Türü 1117
6- Manevî Tazminatta Kesinleşme Varsa Faiz Verilemez 1117
XI. USUL HÜKÜMLERİ 1118
A- Görevli Mahkeme 1118
1- Boşanmanın Eki Niteliğindeki Davada 1118
2- Boşanmanın Eki Niteliğinde Olmayan Davada 1118
a. Taraflar Arasında Evlilik Varsa 1118
b. Taraflar Arasında Evlilik Yoksa 1119
3- Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada 1119
a. Boşanmaya Sebebiyet Veren Vakıa Sebebiyle 1119
b. Boşanmaya Sebebiyet Vermeyen Vakıa Sebebiyle 1120
4- Borçlu Olmadığının Tespitinde 1121
B- Yetkili Mahkeme 1121
C- Harç 1122
1- Manevî Tazminat İstemi TMK. m. 174 f. II Kapsamında İse
Harç 1122
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1122
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1123
c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1124
2- Manevî Tazminat İstemi TMK. m. 174 f. II Kapsamında Değil İse Harç 1124
3- Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse Harç 1125
4- Boşanma Hükmü Kesinleşmişse Harç 1125
D- Diğer Usul Hükümleri 1125
1- Feragat 1125
a. Karardan Önce Feragat Edilebilir 1126
b. Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 1127
c. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 1127
d. Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat Sayılamaz 1128
2- Hüküm Fıkrası 1128
a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır 1129
b. Duraksama Yaratılmamalıdır 1129
c. Çelişkili Olmamalıdır 1129
3- İptal 1130
4- Islah 1130
5- Kesin Hüküm 1131
6- Kanıtlama 1131
7- Tavzih 1132
8- Vekalet Ücreti 1132
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1132
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1134
c. Boşanma Kesinleştikten Sonra İstenilmişse 1134
9- Yabancılık Unsuru 1134
10- İsteyen Ölmüşse 1135
11- İlgili Davanın Etkisi 1136
a. Ceza Davasının Etkisi 1136
b. Hukuk Davasının Etkisi 1136
12- Zamanaşımı 1137
13- Usulî Kazanılmış Hak 1138
14- Boşanma Hükmü Kesinleşmeden İcra Takibine Konu Edilemez 1138
15- Kabul 1138
16- Bozma Sonrası Karar Verme 1138
& 40. YOKSULLUK NAFAKASI
I. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEYEN AĞIR KUSURLU
OLMAMALIDIR 1140
A- Boşanmaya Sebebiyet Veren Kusur Esas Alınır 1140
1- Genel Boşanma Sebeplerinde Kusur Kavramı 1140
2- Özel Boşanma Sebeplerinde Kusur Kavramı 1141
B- Ağır Kusurlu Yoksulluk Nafakası Alamaz 1143
C- Eşit Kusurlu Yoksulluk Nafakası Alabilir 1143
D- Kusursuz Yoksulluk Nafakası Alabilir 1144
1- Genel Olarak 1144
2- İstekte Bulunan Akıl Hastası İse 1145
3- Taraflar Akıl Hastası İse 1145
E- Tam Kusurlu Yoksulluk Nafakası Alamaz 1145
F- Yoksulluk Nafakası Yükümlüsünün Kusuru Aranmaz 1146
G- Yoksulluk Nafakasında Bekletici Sorun 1147
H- Fiilen Evliymiş Gibi Yaşayan Alamaz 1147
I- Kesinleşen Boşanma Kararının Gerekçesi Dikkate Alınmalıdır 1148
1- Türk Mahkemesinin Gerekçesi 1148
2- Yabancı Mahkemenin Gerekçesi 1149
II. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEYEN YOKSULLUĞA DÜŞECEKOLMALIDIR 1149
A- Geliri Yetersiz Olan Alabilir 1151
B- İşten İradesi Dışında Ayrılmış Olan Alabilir 1151
1- İşten Çıkartılmış Olan Alabilir 1152
2- İşten Hastalık Sebebiyle Çıkan Alabilir 1153
3- İşten Ayrılma Sebebi Araştırılmalıdır 1153
C- Ev Kadını Olan Alabilir 1153
D- Henüz Maaş Bağlanmayan Alabilir 1154
E- Yurtdışı Geliri Yetersiz Olan Alabilir 1154
F- Asgari Ücret Alan Alabilir 1155
G- Aylığı Yetersiz Olan Alabilir 1156
1- Yaşlılık Aylığı Olan Alabilir 1156
2- Özürlülük Aylığı Olan Alabilir 1156
3- Muhtaçlık Aylığı Olan Alabilir 1157
H- Ailesi Zengin Ancak Kendi Geliri Bulunmayan Alabilir 1158
I- Geçici İşte Çalışan Alabilir 1159
İ- Maddi ve Manevi Tazminat Alma Engel Değildir 1159
III. YOKSULLUK NAFAKASI KURAL OLARAK ALAMAYACAK
OLANLAR 1160
A- Yoksulluğu Kaldıran Geliri Olanlar Alamaz 1160
1- Aylığı Yeterli Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz 1160
a. Dul Aylığı Yeterli Olan Alamaz 1160
b. Emekli Aylığı Yeterli Olan Alamaz 1161
aa. Emekli Sandığından Yeterli Emekli Aylığı Olan 
Alamaz 1161
bb. SSK’dan Yeterli Emekli Aylığı Yeterli Olan Alamaz 1162
cc. Bağ-Kur’dan Yeterli Emekli Aylığı Olan Alamaz 1162
2- Geliri Yeterli Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz 1163
a. Yeterli Sosyal Yardım Geliri Olan Alamaz 1163
b. Yabancı Ülkeden Yeterli Geliri Olan Alamaz 1163
c. Yeterli Kira Geliri Olan Alamaz 1164
d. Sigortalı Olan Alamaz 1164
e. İşsizlik Parası Alan Alamaz 1165
f. Yaptığı İşten Yeterli Geliri Olan Alamaz 1166
3- Mesleği Olan Yoksulluk Nafakası Alamaz 1167
a. İşçi Olarak Çalışan Alamaz 1168
b. Memur Olarak Çalışan Alamaz 1169
c. Serbest Meslek Sahibi Olarak Çalışan Alamaz 1170
B- Yoksulluğu Kaldıran Malvarlığı Olanlar Alamaz 1171
1- Yeterli Taşınmazı Olan Alamaz 1171
a. Taşınmazın Değeri Belirlenmiş Olmalıdır 1171
b. Sosyal Durumuna Uygun Evin Satılarak Daha Mütevazi 
Bir Evde Otur¬ması İstenemez 1173
2- Yeterli Parası Olan Alamaz 1173
3- Yeterli Taşınırı Olan Alamaz 1174
C- Yoksulluğu Kendi Yaratanlar Alamaz 1174
1- Yeteneğine Rağmen İsteyerek Çalışmayan Alamaz 1174
2- Yeterli Geliri Olup İşten Kendi İsteği İle Ayrılan Alamaz 1175
3- Muvazaalı Devir Yapan Alamaz 1177
4- Sürekli Kumar Oynayan Alamaz 1177
D- Karşı Tarafın Özelliğinden Alamaz 1177
1- Eşi Yoksul Olan Alamaz 1178
2- Geliri Denk Olan Alamaz 1178
IV. YOKSULLUK BELİRLENMELİDİR 1179
A- Çalışma Belirlenmelidir 1179
1- İşyerinden Araştırma Yapılmalıdır 1180
2- İşin Sürekliliği Araştırılmalıdır 1182
3- Alınan Ücret Araştırılmalıdır 1182
4- Ücret Belgesi Araştırılmalıdır 1183
5- Yurtdışında Çalışma Varsa Belgelendirilmelidir 1183
6- Gerekirse Tanık Dinlenmelidir 1183
7- Çelişki Varsa Giderilmelidir 1184
8- Vergi Mükellefiyeti Araştırılmalıdır 1184
9- Ticaret Sicil Müdürlüğünden Araştırılmalıdır 1185
B- Gelir Belirlenmelidir 1185
1- Gelir Kaynağından Araştırılmalıdır 1185
2- Gelirin Sürekliliği Araştırılmalıdır 1186
3- Gerekirse Tanık Dinlenmelidir 1186
4- Çelişki Varsa Giderilmelidir 1186
C- Taşınmazlar Belirlenmelidir 1186
1- Tapu Kayıtları İncelenmelidir 1186 
2- Miras Yoluyla İntikal Varsa Mirasçılık Belgesi İncelenmelidir 1187
3- Yoksulluk Nafakası İsteyenin Miras Payı Belirlenmelidir 1187
4- Yoksulluk Nafakası İsteyenin Payının Değeri Belirlenmelidir 1188
V. NEDENSELLİK BAĞI GERÇEKLEŞMELİDİR 1188
VI. YOKSULLUK NAFAKASI İSTEĞİ BULUNMALIDIR 1189
A- Yoksulluk Nafakasında İstek Aşılamaz 1189
B- Yoksulluk Nafakasında İstek Belirsiz İse Açıklattırılmalıdır 1189
C- Yoksulluk Nafakasında İstek Karara Bağlanmalıdır 1191
1- İstek Miktarı Gösterilmişse 1191
2- İstek Miktarı Gösterilmemişse 1191
3- İstek Dava Reddedilmişse Karara Bağlanmış Sayılır 1191
D- Yoksulluk Nafakasında İstek Yoksa Verilemez 1192
E- Yoksulluk Nafakasında İstek Yoksa Ret Kararı Verilemez 1193
F- Yoksulluk Nafakası İstenmediği Açıklanmışsa Verilemez 1193
G- Yoksulluk Nafakasında İstek Süresinde Yapılabilir 1194
1- Ön İnceleme Duruşmasına Kadar 1195
2- Ön İnceleme Duruşmasında 1195
a. Karşı Taraf Gelmişse 1196
b. Karşı Taraf Gelmemişse 1196
3- Tahkikat Aşamasında 1196
4- Sözlü Yargılama Aşamasında 1196
H- Yoksulluk Nafakasında İstek Boşanmadan Sonra Yapılabilir
(TMK m. 178) 1197
1- Kural Olarak 1197
2- Kesinleşen Boşanma Davasında Yoksulluk Nafakası  İstenilmemişse 1199
3- Anlaşmalı Boşanmada Yoksulluk Nafakası İstenilmemişse 1199
a. Türk Mahkemesinde Anlaşmalı Boşanma 1199
b. Yabancı Mahkemede Anlaşmalı Boşanma 1200
4- Reddedilmesi Temyiz Edilmeyerek Kesinleşmişse 1201
I- Yoksulluk Nafakasında İstek Tenfizden Sonra Yapılabilir 1201
İ- Yoksulluk Nafakasında İstek Arttırılamaz 1202 
J- Yoksulluk Nafakasında İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir 1202
1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1202
2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1202
VII. YOKSULLUK NAFAKASIN SÜRESİ 1203
A- Yoksulluk Nafakasının Başlangıcı 1203
1- Kesinleşme Tarihinden Verilebilir 1203
2- Dava Tarihinden Verilemez 1203
3- Başlangıç Tarihi Gösterilmelidir 1204
B- Yoksulluk Nafakasının Sınırlı Süreli Verilmesi 1204
1- Olan Hukuk 1204
a. İstek Varsa Sınırlı Süreli Verilebilir 1205
b. İstek Yoksa Sınırlı Süreli Verilemez 1205
c. Süreli Yoksulluk Nafakası İçin Anlaşma Yapılabilir 1206
2- Olması Gereken Hukuk 1206
3- Anayasa Mahkemesi Kararı 1208
C- Yoksulluk Nafakasının Sona Ermesi 1208
1- Yoksulluk Nafakasının Kendiliğinden Sona Ermesi 1209
a. Alacaklının Yeniden Evlenmesi 1209 
b. Eşlerden Birinin Ölmesi 1209
2- Yoksulluk Nafakasının Kaldırılması 1209
a. Sebepleri 1210
aa. Alacaklının Başkasıyla Yaşaması 1210
bb. Alacaklının Yoksulluğun Ortadan Kalkması 1211
cc. Alacaklının Haysiyetsiz Hayat Sürmesi 1214
b. Yargılama Usulü 1214
aa. Görevli Mahkeme 1214
bb. Yetkili Mahkeme 1214
cc. Mahkeme Gerekçesi 1215
VIII. EVLİLİK BİRLİĞİ BOŞANMA İLE SONA ERMİŞ OLMALIDIR 1215
A- Boşanma Kararı Verilmişse 1215
B- Ayrılık Kararı Verilmişse 1216
C- Boşanma Davası Reddedilmişse 1216
IX. YOKSULLUK NAFAKASI KARARININ KAPSAMI 1216
A- Yoksulluk Nafakasının Miktarı 1216
1- Asgari Yaşam Gereksinimlerini Karşılayacak Miktar Olmalıdır 1217
2- Kabul Edilen Miktar Verilmelidir 1218
3- Maddî Tazminatla Birlikte İstenmesi 1219
4- Manevî Tazminatla Birlikte İstenmesi 1220
5- Katılma Alacağı İle Birlikte İstenmesi 1221
B- Yoksulluk Nafakasının Miktarının Değiştirilmesi 1221
1- Yoksulluk Nafakasının Arttırılması 1221
a. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir 1221
b. Davalının Gelirinin Arttığı Kanıtlanmalıdır 1222
c. Yoksulluk Durumu Sürüyor Olmalıdır 1222
d. Hakkaniyet Gerektiriyor Olmalıdır 1223
e. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir 1223
f. Kaldırma Davası Varsa Sonucu Beklenmelidir 1224
g. Kesin Hükmün Sonuçları Tartışılamaz 1224
h. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır 1225
2- Yoksulluk Nafakasının Azaltılması 1225
a. Önemli Değişiklik Gerçekleşmelidir 1225
b. Anlaşmalı Boşanma Davasında Verilen İçin Açılabilir 1225
c. Davanın Açılması Belli Bir Zamanın Geçmesine Bağlı Değildir 1226
d. Usulüne Uygun Dava Açılmış Olmalıdır 1226
3- Yoksulluk Nafakasının Değiştirilmesinde Görevli Mahkeme 1226
4- Yoksulluk Nafakasının Değiştirilmesinde Yetkili Mahkeme 1226
C- Yoksulluk Nafakasının Gelecek Yıllardaki Miktarının
Kararlaştırılması 1228
D- Yoksulluk Nafakasının Ödenmesi 1230
1- Yoksulluk Nafakasının Ödenme Biçimi 1230
a. Yoksulluk Nafakasının Toptan Ödenmesi 1230
b. Yoksulluk Nafakasının İrat Biçiminde Ödenmesi 1231
2- Yoksulluk Nafakasının Türü 1231
a. Ayın Olarak Yoksulluk Nafakası 1231
b. Türk Parası Olarak Yoksulluk Nafakası 1232
E- Yoksulluk Nafakasında Faiz 1233
X. YOKSULLUK NAFAKASINDA USUL HÜKÜMLERİ 1234
A- Görevli Mahkeme 1234
1- Boşanmanın Eki Niteliğindeki Davada 1234
2- Boşanma Kesinleştikten Sonra Açılan Davada 1234
B- Yetkili Mahkeme 1235
C- Taraflar 1235
D- Harç 1236
1- Boşanma Kararından Önce İstenmesinde 1236
2- Boşanma Kararından Sonra İstenmesinde 1236
3- Yabancı Mahkeme Kararı Tenfiz Edilmişse Harç 1237
4- Bağımsız Dava İle İstenilmesinde 1237
E- Diğer Usul Hükümleri 1238
1- Hüküm Fıkrası 1238
a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır 1238
b. Duraksama Yaratmamalıdır 1239
c. Çelişkili Olmamalıdır 1240
d. Kesinleşen Yönler 1240
2- Feragat 1241
a. Karardan Önce Feragat Edilebilir 1241
b. Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 1242
c. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 1242
d. Onaylanmayan Protokoldeki Beyan Feragat Sayılamaz 1243
3- Tavzih 1243
4- Vekalet Ücreti 1244
a. Boşanma Davası İçinde İstenilmişse 1244
b. Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1244
5- Yabancılık Unsuru 1245
6- Zamanaşımı 1246
7- Kesin Hüküm 1247
8- Islah 1247
9- Temyiz 1247
10- Karar Düzeltme 1248
11- Usulî Kazanılmış Hak 1248
12- Adli Tatilde Görülebilir 1253
13- Tespit Davası 1253
14- Boşanma Hükmü Kesinleşmeden İcra Takibine Konu Edilemez 1253
15- Bozma Sonrası Karar Verme 1253

İKİNCİ BÖLÜM
BOŞANMANIN ÇOCUKLARLA İLGİLİ SONUÇLARI

& 41. VELÂYETİN DÜZENLENMESİNDE ÇOCUĞA İLİŞKİN İLKELER
I. ÇOCUĞUN CİNSİYETİ 1256
II. ÇOCUĞUN DOĞUM TARİHİ 1256
A- Çocuk Dava Öncesinde Doğdu İse 1256
B- Çocuk Dava Sırasında ve Karar Verilmeden Önce Doğdu İse 1257
C- Çocuk Dava Sırasında ve Karar Verildikten Sonra Doğdu İse 1257
Ç- Çocuk Kararın Kesinleşmesinden Sonra Doğdu İse 1258
1- Çocuk Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak
Üçyüz Gün İçinde Doğmuşsa 1258
2- Çocuk Evliliğin Sona Ermesinden Başlayarak
Üçyüz Gün Sonrasında Doğmuşsa 1260
D- Çocuğun Soybağı Çekişmeli İse 1260
III. ÇOCUĞUN EĞİTİM DURUMU 1260
IV. ÇOCUĞUN NÜFUS KAYDI 1262
A- Çocuğun Nüfus Kayıtlarında Çelişki Varsa 1262
B- Çocuğun Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası Varsa 1263
C- Çocuğun Nüfus Kaydı Yoksa 1263
Ç- Çocuk Ölü Olduğu Halde Kayden Sağ İse 1264
V. ÇOCUĞUN SAĞLIK DURUMU 1264
VI. ÇOCUĞUN YAŞI 1265
A- Çocuğun 0-3 Yaş Grubunda Olması 1267
1- Hemen Meydana Gelebilecek Bir Tehlike Yoksa
Anaya Verilmelidir 1267
2- Annenin Yaşantısının Hiçbir Önemi Yoktur 1268
3- Annenin Yaşantısını İdrak Edebilecek Çağ Sayılmamaktadır 1268
4- Annenin Olumsuz Davranışlarını İdrak Edebilecek
Çağ Sayılmamaktadır 1268
B- Çocuğun 3-6 Yaş Grubunda Olması 1269
C- Çocuğun 6-13 Yaş Grubunda Olması 1270
Ç- Çocuğun 13-17 Yaş Grubunda Olması 1270
D- Çocuğun Ergin Olması 1270
VII. ÇOCUĞUN GÖRÜŞÜ 1271
VIII. ÇOCUĞUN ORTAMI 1272
IX. ÇOCUĞUN GÜVENLİĞİ 1272
X. ÇOCUĞUN ÖLMESİ 1273
& 42. VELÂYETİN DÜZENLENMESİNDE ANA BABAYA İLİŞKİN İLKELER
I. ANA BABANIN ÇOCUĞA YÖNELİK ÖZELLİKLERİ 1274
A- Çocuğun Başkasına Bırakılması 1274
B- Çocuğun İhmal Edilmesi 1274
C- Çocuğun Kaçırılması 1275
Ç- Çocuğun Terk Edilmesi 1275
D- Çocuğun Yönlendirilmesi 1276
E- Çocuğun Dilendirilmesi 1277
II. ANA BABANIN KENDİ ÖZELLİKLERİ 1277
A- Ana Babanın Sağlığı 1277
1- Ana Babanın Alkol Bağımlısı Olması 1277
2- Ana Babanın Akıl Hastası Olması 1278
3- Ana Babanın Ruhsal Sorunları Olması 1278
4- Ana Babanın Dengesiz Olması 1279
5- Ana Babanın Ölmesi 1279
B- Ana Babanın Davranışları 1280
1- Ana Babanın Sadakatsiz Olması 1280
2- Ana Babanın Şiddet Uygulaması 1280
3- Ana Babanın İstemiyor Olması 1281
4- Ana Babanın Kötü Davranması 1282
5- Ana Babanın Tehdit Etmesi 1282
6- Ana Babanın İnsan Öldürmesi 1283
C- Ana Babanın Statüsü 1283
1- Ana Babanın Tutuklu Olması 1283
2- Ana Babanın Meslekleri 1284
3- Ana Babanın Ekonomik Durumları 1284
4- Ana Babanın Yaşadıkları Ortam 1285
5- Ana Babanın Adli Sicil Kaydının Olması 1285
Ç- Ana Babanın Yaşı 1286
1- Ana Babanın Sayısal Yaşı 1286
2- Ana Babanın Hissedilen Yaşı 1286
3- Ana Babanın Etkileme Yaşı 1286
& 43. ÇOCUK İLE KİŞİSEL İLİŞKİ 
I. KİŞİSEL İLİŞKİNİN NİTELİĞİ 1287
A- Karşılıklı Haktır 1287
B- Önceden Feragat Edilemez 1288
C- Aksine Anlaşma Yapılamaz 1288
Ç- Devredilemez 1288
D- Kesin Hüküm Oluşturmaz 1289
E- Kendiliğinden Düzenlenir 1289
F- Kurulmamasına Karar Verilebilir 1290
1- Çocuk ile Kişisel İlişkinin Zedelenmesi 1290
2- Çocuğun Eğitilmesi ve Yetiştirilmesinin Engellenmesi 1291
3- Çocuğun Huzurunun Tehlikeye Girmesi 1291
4- Çocuk İle Ciddî Olarak İlgilenilmemesi 1291
5- Diğer Önemli Sebeplerin Bulunması 1291
G- Anlaşma Onaylanmalıdır 1291
Ğ- Külfet Faydalanacak Olana Aittir 1292
H- Çekişme Varsa Mahkeme Kararı Gereklidir 1293
I- Düzenleme Yapılıncaya Kadar Rıza Gereklidir (TMK m. 326 f. III) 1293
1- Velâyet Hakkına Sahip Kişinin Rızası 1293 
2- Çocuk Kendisine Bırakılmış Kişinin Rızası 1294
İ- Görüş Alınmalıdır 1294
1- Vasinin ve Vesayet Makamının Düşüncesi Alınmalıdır 1294
2- Uzman Bilirkişilerden Gerek Varsa Görüş Alınmalıdır 1294
3- Yeterli İdrak Gücüne Sahip Çocuğun Görüşü Alınmalıdır 1294
J- Kişisel İlişkinin Özel Kanunlarda Yeri Vardır 1297
1- Çocuk Koruma Kanuna Göre 1297
2- İİK Hükümlerine Göre 1298
K- Kamu Düzenine İlişkindir 1298
L- İstek Velâyet Düzenlemesini İçerir 1299
II. KİŞİSEL İLİŞKİNİN İLKELERİ 1299
A- Çocuğun Sağlık Bakımından Yararı Önceliklidir 1300
1- Çocuğun Sağlık Sorunları Belirlenmelidir 1300
2- Çocuk İçin Gerekirse Rapor Alınmalıdır 1300
3- Çocuk Külfetli Seyahatlere Zorlanmamalıdır 1301
B- Çocuğun Eğitim Bakımından Yararı Önceliklidir 1302
1- Çocuğun Okul Dönemleri 1302
2- Çocuğun Okul Tatilleri 1305
3- Çocuğun Kurs Dönemleri 1306
C- Çocuğun Ahlak Bakımından Yararı Önceliklidir 1306
Ç- Çocuğun Yaşı Bakımından Yararı Önceliklidir 1307
1- Ana Bakım ve Şefkatine Muhtaç İse 1308
a. Süt Çocuğu Gece Annesi Yanında Kalmalıdır 1308
b. Her Hafta Sonu Bir Gün Annesinden Ayrılmamalıdır 1310
c. Senede Bir Ay Annesinden Ayrılmamalıdır 1311
ç. Uzun Süre Annesinden Ayrılmamalıdır 1312
2- Ana Bakım ve Şefkatine Muhtaç Değil İse 1313
a. Gece Ana ya da Babası Yanında Kalabilmelidir 1313
b. Her Hafta Sonu Kişisel İlişki Çoktur 1315
aa. Her Hafta Sonu Bir Gün Bile Kişisel İlişki Çoktur 1316
bb. Her Hafta Sonu İki Gün Kişisel İlişki Çoktur 1318
cc. Velayet Görevinin Yerine Getirilmesini Engeller 1320
çç. Diğer Eşi Sürekli Eve Bağlar 1320
dd. Çocukla İlgilenmesini Engeller 1321
ee. Çocuğun Gelişmesini Olumsuz Etkiler 1322
ff. Taraflara Külfet Yükler 1322
c. Hafta İçi Kişisel İlişki Düzenlenmemelidir 1323
3- Çocuk Ergin İse 1323
D- Çocuğun Güvenlik Bakımından Yararı Önceliklidir 1323 
III. KİŞİSEL İLİŞKİNİN KURULMA ŞEKLİ 1324
A- Süresi Açıklanmalıdır 1324
1- Özel Günler Gözetilmelidir 1324
a. Bayramlar 1324
aa. Ulusal Bayramlar 1324
bb. Dini Bayramlar 1325
b. Yılbaşı Tatilleri 1327
c. Anneler Günü 1327
ç. Babalar Günü 1327
d. Doğum Günleri 1328
e. Sünnet Günü 1328
f. Yabancı Özel Günler 1328
aa. Almanya 1328
bb. Fransa 1329
cc. Belçika 1329
dd. Azerbaycan 1329
2- Belirsiz Olmamalıdır 1330
a. Gün Belirli Olmalıdır 1331
b. Görüşme Saatleri Belirli Olmalıdır 1332
3- Makul Olmalıdır 1333
a. Kişisel İlişki Süresi Kısa Olmamalıdır 1333 
b. Kişisel İlişki Süresi Uzun Olmamalıdır 1334
c. Kişisel İlişki Süresi Makul Olmalıdır 1334
4- Sıralı Olmamalıdır 1335
5- Aynı Anda Olmamalıdır 1335
B- Yeri Açıklanmalıdır 1335
1- Aynı Şehirde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmişse 1336
2- Ayrı Şehirlerde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmişse 1338
a. Okul Tatilinde Senede Bir Defa Uzun Süreli 1340
b. Yaz Tatilinde Amacına Uygun Daha Uzun Süreli 1340
c. Senenin Belli Ayında 1340
ç. Senenin Belli Aylarında 1341
d. Tatil Aylarından Birinde 1341
e. Sık ve Kısa Süreli Olmayan Şekilde 1341
f. Her Yılın Bir Ayı, Temmuz veya Ağustos Ayında 1342
3- Aynı veya Ayrı Şehirde Oturulduğunun Dikkate Alınması İstenilmemişse 1342
4- Ayrı Ülkelerde Oturuluyorsa 1344
a. Senenin Belli Ayında Verilmelidir 1344
b. Sömestr Tatillerinde ve Dini Bayramlarda Verilmelidir 1345
c. Haftalık Görüşme Kural Olarak Amaca Uygun Değildir 1345
ç. Üçüncü Kişilerin Kişisel İlişki Hakkı Saklıdır 1346
d. Çocuğun Dönmeme Olasılığı Varsa Somut ve Uygulanması Mümkün Tedbirler Alınmalıdır 1346
5- Yeri Sınırlandırılmamalıdır 1346
a. İl Sınırlandırması Yapılmamalıdır 1347
b. İl İçinde Yer Sınırlandırması Yapılmamalıdır 1347
c. İl İçinde Konut Sınırlandırması Yapılmamalıdır 1348
ç. Bölge Sınırlandırması Yapılmamalıdır 1348
& 44. İŞTİRAK NAFAKASI (TMK m. 182 f. II)
I. İŞTİRAK NAFAKASININ NİTELİĞİ 1350
A- Yiyecek Giderleri 1351
B- Giyecek Giderleri 1352
C- Barınma Giderleri 1352
Ç- Sağlık Giderleri 1352
D- Dinlenme Giderleri 1353
E- Eğitim, Öğretim Giderleri 1353
F- Harçlık Giderleri 1355
G- Ulaşım Giderleri 1355
II. İŞTİRAK NAFAKASI VERİLMESİNDE İSTEK 1355
A- İştirak Nafakasında İstek Aşılabilmelidir 1355
B- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Verilmemelidir 1358
1- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Verilmemelidir 1359
2- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmışsa Yeniden İstenebilir 1360
3- İştirak Nafakası İstenilmediği Açıklanmamışsa Verilebilir 1361
C- İştirak Nafakasında Kabul Edilen Miktar Verilmelidir 1361
Ç- İştirak Nafakası Kendiliğinden Verilmelidir 1361
D- İştirak Nafakası Her Zaman İstenebilir 1363
E- İştirak Nafakasında Anlaşma Onaylanmalıdır 1364
F- İştirak Nafakası Boşanma Davası Reddedilmişse Verilemez 1364
G- İştirak Nafakasında İstek Belirsiz İse Açıklattırılmalıdır 1365
Ğ- İştirak Nafakası Ahlaki Görevle Yapılanda İstenilemez 1365
H- İştirak Nafakasında İstek Ayrı Dava İle Gerçekleşebilir 1366
1- Karşı Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1366
2- Bağımsız Dava İle İstek Gerçekleşebilir 1366
III. İŞTİRAK NAFAKASINDA SÜRE 1366
A- İştirak Nafakasının Başlangıcı 1366
1- Boşanma Kararının Kesinleşmesi İle Başlaması 1367
2- Boşanma Kararından Sonra Başlaması 1367
3- Değiştirme Kararının Kesinleşmesi İle Başlaması 1367
4- Soybağının Kurulması İle Başlaması 1368
5- Doğum İle Başlaması 1369
6- Eylemli Teslim Alma İle Başlaması 1370
7- Velayetin Değiştirilmesi İle Başlaması 1370
B- İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1371
1- Ölüm İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1371
2- Erginliğe Ulaşma İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1372
a. Doğal Erginlik İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1373
b. Evlilik Erginliği İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1373
c. Yargısal Erginlik İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1374
3- Evlâtlık Verilme İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1374
4- Feragat İle İştirak Nafakasının Sona Ermesi 1375
IV. İŞTİRAK NAFAKASINA İLİŞKİN İLKELER 1375
A- İştirak Nafakasında Ana Babaya İlişkin İlkeler 1375
1- İştirak Nafakasında Ana Babanın Geliri Araştırılmalıdır 1375
2- İştirak Nafakasını Yeterli Geliri Olan Ana Baba Vermelidir 1375
3- İştirak Nafakasını Yoksul Olan Ana Baba Vermemelidir 1376
4- İştirak Nafakasını Ana Baba Gücü Oranında Vermelidir 1377
B- İştirak Nafakasında Çocuğun İlişkin İlkeler 1379
1- İştirak Nafakasında Çocuğun Görüşü Alınmalıdır 1379
2- İştirak Nafakası Ergin Olan Çocuğa Verilemez 1379
3- İştirak Nafakası Ölü Olan Çocuğa Verilemez 1380
4- İştirak Nafakasında Çocuğun Soybağı Sorunu Bulunmamalıdır 1380
5- İştirak Nafakasında Çocuğun Bakım ve Eğitim Giderleri
Belirlenmiş Olmalıdır 1381
6- İştirak Nafakasında Çocuğun Alıştığı Yaşama Şekli
Dikkate Alınır 1383
7- İştirak Nafakasına Konu Çocuk Çalışmaya Zorlanamaz 1384
8- İştirak Nafakasında Yabancı Devlet Makamı Tarafından Yapılan Yardımlar Dikkate Alınamaz 1384
V. İŞTİRAK NAFAKASI KARARININ KAPSAMI 1384
A- İştirak Nafakasında Hükmün Değiştirilmesi 1384 
1- İştirak Nafakasını Değiştirme Şekli 1385
a. İştirak Nafakasını Arttırma 1385
b. İştirak Nafakasını Azaltma 1388
2- İştirak Nafakasını Değiştirmede Taraflar 1389
a. İştirak Nafakasını Değiştirmede Davacı 1389
b. İştirak Nafakasını Değiştirmede Davalı 1390
3- İştirak Nafakasını Değiştirmede Usul 1390
a. İştirak Nafakasını Değiştirmede Görevli Mahkeme 1390
b. İştirak Nafakasını Değiştirmede Yetkili Mahkeme 1390
c. İştirak Nafakasını Değiştirmede Süre 1392
B- Gelecek Yıllardaki Miktarının Kararlaştırılması 1392
1- İstem Olmalıdır 1392
2- İstem Hakkında Karar Verilmelidir 1393
3- Ödenecek Miktar Gösterilmelidir 1393
C- İştirak Nafakasının Ödenmesi 1394
1- İştirak Nafakası Türk Parası ile Ödenir 1394
2- İştirak Nafakası İrat Şeklinde Ödenir 1396
3- İştirak Nafakası Toptan Ödenmez 1396
4- İştirak Nafakası Her Ay Tahsil Edilir 1396
Ç- İştirak Nafakasında Faiz 1397
VI. İŞTİRAK NAFAKASINDA USUL 1397
A- İştirak Nafakasında Görevli Mahkeme 1397 
B- İştirak Nafakasında Yetkili Mahkeme 1398
1- İştirak Nafakası Boşanma Davası ile İstenilmişse 1398
2- İştirak Nafakası Boşanmadan sonra  Bağımsız Dava İle İstenilmişse 1398
C- İştirak Nafakasında Davacı 1400
1- İştirak Nafakasında Davacı Ana veya Baba 1400
a. Küçüğe Fiilen Bakıyor Olmalıdır 1400
b. Çocuk Ergin Olmamalıdır 1401
c. Çocuk, Kısıtlanıp Velayet Altına Konulan Ergin Çocuk Olmamalıdır 1401
ç. Ana ya da Baba Yararına Kurum İsteyemez 1401
2- İştirak Nafakasında Davacı Kayyım veya Vasi 1402
3- İştirak Nafakasında Davacı Ayırt Etme Gücüne Sahip Olan Küçük 1402
Ç- İştirak Nafakasında Davalı 1402
1- Velâyetin Kullanılması Kendisine Verilmeyen Eş 1402
2- Küçüğe Fiilen Bakmayan Ana veya Baba 1402
3- Küçüğün Ana ve Babası 1402
4- İflâs İdaresi 1402
D- İştirak Nafakasında Diğer Usul Hükümleri 1402
1- İştirak Nafakasında Harç 1402
a. Boşanma Davası İle İstenilmişse Harç 1403
b. Boşanmadan sonra Bağımsız Dava İle İstenilmişse Harç 1403
2- İştirak Nafakasında Hüküm Fıkrası 1403
a. Hüküm Fıkrasında Yer Almalıdır 1403
b. Hüküm Duraksama Yaratmamalıdır 1404
c. Hüküm Çelişkili Olmamalıdır 1405
ç. Hükümde Çocuk Yardımından Yararlanacak
Eş Açıklanmalıdır 1405
d. Hükümde Güvence Verilmesi Kararlaştırılabilir 1406
e. Hüküm Edaya İlişkin Olmalıdır 1406
3- İştirak Nafakasında Feragat 1406
a. Karardan Önce Feragat Edilebilir 1406
b. Temyiz Aşamasında Feragat Edilebilir 1406
c. Karar Düzeltme Aşamasında Feragat Edilebilir 1407
4- İştirak Nafakasında Tavzih 1407
5- İştirak Nafakasında Vekalet Ücreti 1407
a. Boşanma Davasında İstenmişse Vekalet Ücreti 1407
b. Bağımsız Davada İstenmişse Vekalet Ücreti 1408
6- İştirak Nafakasında Yabancılık Unsuru 1409
7- İştirak Nafakasında Zamanaşımı 1409
8- İştirak Nafakasında Kesin Hüküm 1409
9- İştirak Nafakasında İade 1410
10- İştirak Nafakasında Temyiz 1410
11- İştirak Nafakasında Karar Düzeltme 1411
12- İştirak Nafakası Davası Adli Tatilde Görülebilir 1412
VII. ÇOCUK KORUMA KANUNA GÖRE İŞTİRAK NAFAKASI 1413
YEDİNCİ KISIM

BOŞANMA USUL HUKUKU
& 45. GENEL YARGILAMA USULÜ (TMK. m. 184)
I. GENEL OLARAK 1415
II. YARGILAMA USULÜ 1416
A- Hâkim Vicdanen Kanaat Getirmelidir 1416
B- Hâkim, Olgular Hakkında Taraflara Yemin Öneremez 1417
C- Tarafların İkrarı ve Kabulü Hâkimi Bağlamaz 1418
1- Tarafların İkrarı Bağlamaz 1418
2- Tarafların Kabulü Bağlamaz 1420
3- Başka Delil Yoksa Dava Reddedilir 1421
D- Hâkim Kanıtları Serbestçe Takdir Eder (HMK m. 198, TMK  m. 184 f. III) 1421
1- Delil Bildirimi Taraflara Değerlendirme Hâkime Aittir 1422
2- Delil Değerlendirmesi İsabetli Olmalıdır 1422
a. Hukuka Uygun Değerlendirme Olmalıdır 1422
b. Vakıalara Uygun Değerlendirme Olmalıdır 1423
E- Boşanmanın Fer'î Sonuçlarına İlişkin Anlaşmaların
Onaylanması Gerekir 1423
F- Hâkim Duruşmanın Gizli Yapılmasına Karar Verebilir 1427
& 46. YABANCI BOŞANMA KARARLARININ TENFİZİ VE TANINMASI
I. GÖREVLİ MAHKEME 1429 
A- Tanıma Davasında 1429
B- Tenfiz Davasında 1430
II. YETKİLİ MAHKEME 1431
III. TENFİZ İSTEMİ 1432
A- Eşlerin İstemi 1432
B- Mirasçıların İstemi 1433
C- Yabancı Uyrukluların İstemi 1446
IV. DİLEKÇEYE EKLENECEK BELGELER 1447
A- Yabancı Mahkeme İlâmının Aslı veya Örneği 1447
1- Aslı veya Örneği Yeterlidir 1447
2- Fotokopi İle Karar Verilemez 1448
3- Tam Metin Sunulmalıdır 1449
4- İptal Davası Sonucu Beklenmelidir 1449
B- Yabancı Mahkeme İlâmının Onanmış Tercümesi 1449
C- İlâmın Kesinleştiğini Gösteren Onanmış Yazı veya Belge 1450
D- Kesinleşmeyi Gösteren Onanmış Yazı veya Belgenin Tercümesi 1451
V. TENFİZ ŞARTLARI 1452
A- Yabancı Mahkeme Kararı Bulunmalıdır 1452
B- Kesinleşmiş Olmalıdır 1453
C- Kamu Düzenine Aykırı Olmamalıdır 1455
1- Genel Olarak 1455
2- Kamu Düzenine Aykırı Sayılmama Halleri 1456
a. Kararın Gerekçesiz Olması 1456
b. Türk Hukukunun Uygulanmaması 1458
aa. 2675 Sayılı Kanuna Göre 1458
bb. 5718 Sayılı Kanuna Göre 1460
c. Gerekçede Aykırılık Bulunması 1461
d. Velayetin Düzenlenmemiş Olması 1462
e. Kişisel İlişkinin Düzenlenmemiş Olması 1464
f. Türk Hukukunun Yanlış Uygulanması 1464
D- Karşılıklılık Bulunmalıdır 1466
1- Karşılıklılık Esasına Dayanan Bir Anlaşma Bulunabilir 1466
2- Tenfizi Mümkün Kılan Bir Kanun Hükmü Bulunabilir 1467
3- Tenfizi Mümkün Kılan Fiilî Uygulama Bulunabilir 1468
E- İtiraz Edilmemiş Olmalıdır 1468
1- Yabancı Mahkemeye Usulüne Uygun Şekilde Çağrılmış Olmalıdır 1468
2- Yabancı Mahkemede Temsil Edilmiş Olmalıdır 1470
3- Kanunlara Aykırı Şekilde Gıyabında veya Yokluğunda Hüküm Verilmemiş Olmalıdır 1470
F- Dürüstlük Kurallarına Aykırı Davranılmamalıdır 1471
VI. TEBLİĞ VE İTİRAZ 1472
VII. KARAR 1473
VIII. YERİNE GETİRME VE TEMYİZ YOLU 1475
IX. TANIMA 1476
X. KESİN HÜKÜM VE KESİN DELİL ETKİSİ 1486
XI. USUL HÜKÜMLERİ 1486
& 47. YABANCI UNSURLU BOŞANMA DAVALARINDA UYGULANACAK HUKUK
I. GENEL HÜKÜMLER 1488
A- Eşlerin Müşterek Millî Hukuku Uygulanır 1489
B- Vatandaşlıktan İzinle Çıkan Yabancı Sayılamaz 1490
C- Eşler Ayrı Vatandaşlıkta İse Uygulanacak Hukuk 1492
D- Gaiplik veya Ölmüş Sayılma Kişinin Millî Hukukuna Tâbidir 1492
II. YABANCI HUKUKUN UYGULANMASI 1493
A- Yetkili Olan Yabancı Hukuk Re’sen Uygulanır 1493
B- Yabancı Hukukun Muhtevasının Tespiti 1494
C- Başka Hukukun Yetkili Kılınması 1494
D- Uygulanacak Hukuku Seçme İmkânı Verilmesi 1495
E- Hukuku Uygulanacak Devletin İki veya Daha Çok Bölgesel Birime Sahip Olması 1495

EKLER
KAVRAM DİZİNİ 1497
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN YAŞAM ÖYKÜSÜ 1579
ÖMER UĞUR GENÇCAN’IN ÇALIŞMALARINDAN “BİR KISMI” 1581
KİTAP İÇİN SÖYLENENLER 1609