Medeni Usul Hukukunda Ön İnceleme
Dr. Orhan EROĞLU
- | Genel Olarak Ön İnceleme ve Ön İnceleme Müessesesinin Mukayeseli Hukuk İle Medeni Usul Hukukuna Hâkim Olan İlkeler Açısından Değerlendirilmesi |
- | Ön İncelemenin Aşamaları |
- | Kanun Yollarında Ön İnceleme ve Adalet Bakanlığı'nın Hazırladığı Kanun Tasarı Taslağı Kapsamında Ön İncelemenin Değerlendirilmesi |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Kısaltmalar 13
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM:
GENEL OLARAK ÖN İNCELEME VE ÖN İNCELEME MÜESSESESİNİN MUKAYESELİ HUKUK İLE
MEDENİ USUL HUKUKUNA HÂKİM OLAN
İLKELER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ
§1. GENEL OLARAK ÖN İNCELEME 21
A. Ön İncelemenin Türk Hukuk Sistemine Girişi, Getirilme Amacı, Önemi ve Tarihçesi 21
B. Kavram Olarak Ön İnceleme 24
C. MTK’daki ve Milletlerarası Tahkim (ICC) Uygulamasındaki Görev Belgesi ile HMK’da Düzenlenen Ön İncelemenin Benzerlikleri ve Karşılaştırılması 25
§ 2. MUKAYESELİ HUKUK AÇISINDAN ÖN İNCELEME 27
A. Kıta Avrupası Hukuk Sistemlerinde Ön İnceleme 27
B. Anglo–Amerikan Hukuk Sistemlerinde Ön İnceleme 29
§ 3. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NDA ÖN İNCELEMENİN YERİ 33
A. Genel Olarak 33
B. Yargılamanın Aşamaları 35
1. Davanın Açılması 35
2. Dilekçelerin Değişimi Aşaması 38
3. Ön İnceleme Aşaması 41
4. Tahkikat 42
5. Sözlü Yargılama 46
6. Hüküm Aşaması 48
7. Kanun Yolu Aşaması 49
§ 4. MEDENİ USUL HUKUKUNA HÂKİM OLAN İLKELER AÇISINDAN ÖN İNCELEMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ 55
A. Genel Olarak Medeni Usul Hukukuna Hâkim Olan İlkeler 55
B. Ön İncelemenin Medeni Usul Hukukuna Hâkim Olan İlkelerle İlişkisinin Değerlendirilmesi 56
1. Tasarruf ve Taleple Bağlılık İlkesi 56
2. Taraflarca Getirilme İlkesi 60
3. Kendiliğinden Araştırma İlkesi 62
4. Teksif İlkesi 66
5. Doğrudanlık İlkesi 67
6. Usul Ekonomisi İlkesi 69
7. Hukuki Dinlenilme Hakkı 72
8. Hâkimin Davayı Aydınlatma Ödevi 76
İKİNCİ BÖLÜM:
ÖN İNCELEMENİN AŞAMALARI
§ 5. GENEL OLARAK ÖN İNCELEMENİN KAPSAMI VE ZAMANI 81
A. Genel Olarak Ön İncelemenin Kapsamı 81
B. Ön İncelemenin Zamanı 84
§ 6. ÖN İNCELEME AŞAMASINDA YAPILMASI GEREKEN İŞLEMLER 86
A. Ön İncelemede Mahkeme Tarafından Yapılması Gerekli Olan İşlemler 86
1. Ön İnceleme Aşamasının Duruşmalı ya da Duruşmasız Yapılmasına Karar Verilmesi 86
2. Ön İnceleme Aşamasında İncelenecek Hususlar 87
a. Dava Şartlarının İncelenmesi 87
aa. Türk Mahkemelerinin Yargı Hakkının Bulunması 89
bb. Yargı Yolunun Caiz Olması 91
cc. Mahkemenin Görevli Olması 93
dd. Kesin Yetki Hallerinde Mahkemenin Yetkili Bulunması 95
ee. Taraf ve Dava Ehliyeti İle Temsilcinin Gerekli Niteliğe Sahip Bulunması 98
ff. Dava Takip Yetkisine Sahip Olunması 100
gg. Vekilin Vekâlet Ehliyetine Sahip Olması ve Vekâletnamesinin Bulunması 101
hh. Gider Avansının Yatırılmış Olması 103
ıı. Teminat Gösterilmesine İlişkin Kararın Gereğinin Yerine Getirilmesi 105
jj. Hukuki Yararın Bulunması 107
kk. Davanın Önceden Açılmış ve Halen Görülmekte Olmaması 109
ll. Davanın Daha Önceden Kesin Hükme Bağlanmamış Olması 111
mm. Diğer Kanunlardaki Dava Şartlarının Yerine Getirilmiş Olması 112
b. İlk İtirazlar ve İlk İtirazlar Hakkında Karar Verilmesi 117
aa. Kesin Yetki Kuralının Bulunmadığı Hallerde Yetki İtirazı 119
bb. Uyuşmazlığın Tahkim Yoluyla Çözümlenmesi Gerektiği İtirazı 122
cc. İş Bölümü İtirazı 125
dd. İlk itirazlar Hakkında Karar Verilmesi 125
3. Ön İncelemenin Duruşmasız Yapılması Halinde Uygulanacak Usul 128
4. Ön İncelemenin Duruşmalı Yapılması Halinde Uygulanacak Usul 132
a. Tarafların Ön İnceleme Duruşmasına Davet Edilmesi 132
b. Ön İncelemede Duruşma Yapılması ve Uyuşmazlık Konularının Belirlenmesi 136
c. Tarafların Sulhe veya Arabuluculuğa Teşvik Edilmesi 137
d. Toplanmayan Delillerin Toplanması İçin Karar Verilmesi 142
e. Ön İnceleme Tutanağının Düzenlenmesi, İmza Edilmesi ve Hukuki Niteliği 146
f. Ön İncelemenin Tamamlanması ve Sonuçları 148
5. Ön İnceleme Duruşmasında Zamanaşımı ve Hak Düşürücü Süre Açısından Karar Verilip Verilemeyeceği Sorunu 148
B. Basit Yargılama Usulünde Ön İnceleme 151
C. Ön İnceleme Aşamasında İkrar, Davayı Kabul, Davadan Feragat ve Sulh İşlemlerinin Yapılabilip Yapılamayacağı Sorunu 156
1. İkrar 156
2. Davayı Kabul 161
3. Davadan Feragat 165
4. Sulh İşlemleri 168
D. Ön İnceleme Duruşmasının Birden Fazla Ertelenebilip Ertelenemeyeceği Sorunu 172
1. Genel Olarak Ön İnceleme Duruşmasının Ertelenmesi 172
2. Ön İnceleme Duruşmasına Mazeret Bildirilmesi Halinde HMK m. 140/4 Hükmü Gereğince Ön İnceleme Duruşmasının Ertelenebilip Ertelenemeyeceği Sorunu 173
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM:
KANUN YOLLARINDA ÖN İNCELEME VE
ADALET BAKANLIĞI’NIN HAZIRLADIĞI
KANUN TASARI TASTAĞI KAPSAMINDA
ÖN İNCELEMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ
§ 7. GENEL OLARAK KANUN YOLLARINDA ÖN İNCELEME 177
A. İstinaf Kanun Yolunda Ön İnceleme 177
B. Temyiz Kanun Yolunda Ön İnceleme 183
C. Yargılamanın Yenilenmesinde Ön İnceleme 185
§ 8. ADALET BAKANLIĞI TARAFINDAN HAZIRLANAN KANUN TASARI TASLAĞI AÇISINDAN ÖN İNCELEMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ 189
Sonuç 195
Kaynakça 215
Kavram Dizini 229