Karı Koca'nın HaklarıEdinilmiş Mallara Katılma Ve Miras Hukuku
Avukat Osman OY
Avukat Gerçek ONUR OY
Konu Başlıkları
-Evlilik Birliğinde eşler Arasındaki Mal Rejimine İlişkin Genel Hükümler
-4721 Sayılı Türk Medeni Kanununda Düzenlenmiş Olan Mal Rejimleri
-Yasal Mal Rejimi
-Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi
-Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi
-Sağ Kalan eşin Miras ve Edinilmiş Mallara Katılma Alacağı Hakları
-Aile Konutu ve Ev Eşyalarının Sağ Kalan Eşe Özgülenmesi
-Miras Hukukuna İlişkin Genel Bilgiler
-Edinilmiş Mal Rejimine İlişkin Muhtelif Yargıtay Kararları
-Türk Hukuk Mevzuatında Mal Rejimlerine İlişkin Hükümler
-Edinilmiş Mallara Katılma Rejimine İlişkin Soru-Cevaplar
-Örnek Olaylar
-Muhtelif Dilekçe Örnekleri
İçindekiler
- I -
EVLİLİK BİRLİĞİNDE
EŞLER ARASINDAKİ MAL REJİMİNE İLİŞKİN
GENEL HÜKÜMLER
1 MAL REJİMİNİN HUKUKİ MAHİYETİ 3
2 TÜRKİYE'DE GEÇERLİ OLAN YASAL MAL REJİMİ 4
3 MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİ 4
31 MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNİN HUKUKİ MAHİYETİ4
32 MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNDE TARAFLARIN EHLİYETİ5
33 MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİNİN ŞEKLİ6
4 MAL REJİMİNİN SINIFLANDIRILMASI7
41 OLAĞAN MAL REJİMİ 7
42 OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ 7
421 EŞLERDEN BİRİNİN İSTEMİ İLE OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ 7
422 CEBRİ İCRA HALİNDE OLAĞANÜSTÜ MAL REJİMİ 11
43 ESKİ REJİME DÖNME 12
44 ÖNCEKİ REJİMİN TASFİYESİ 12
5 ALACAKLILARIN KORUNMASI 13
6 MAL REJİMİ TASFİYESİ DAVALARINDA YETKİLİ VE
GÖREVLİ MAHKEME 14
61 YETKİLİ MAHKEME 14
62 GÖREVLİ MAHKEME15
7 BİR EŞİN MALLARININ DİĞER EŞ TARAFINDAN YÖNETİMİ15
8 EŞLERİN MALLARIN ENVANTERİNİN
ÇIKARTILMASINI TALEP HAKKI 15
9 EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR 16
VI
- II -
(4721) SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU'NDA
DÜZENLENMİŞ OLAN
MAL REJİMLERİ
1 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİ21
2 MAL AYRILIĞI REJİMİ 21
3 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİ 22
31 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNDE MALLARA İLİŞKİN
YÖNETİM, YARARLANMA VE TASARRUF 22
311 GENEL OLARAK 22
312 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNDE
İSPAT YÜKÜMLÜLÜĞÜ 22
32 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNDE EŞLERİN
BORÇLARDAN DOLAYI SORUMLULUKLARI23
33 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNİN SONA ERMESİ
VE TASFİYE 23
331 MAL REJİMİNİN SONA ERME ANI 23
332 PAYLAŞMALI MAL AYRILIĞI REJİMİNDE MALLARIN
GERİ ALINMASI VE PAYLI MALIN VERİLMESİ24
333 AİLEYE ÖZGÜLENEN MALLAR25
334 AİLE KONUTU VE EV EŞYALARI 27
4 MAL ORTAKLIĞI REJİMİ 29
41 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE MÜLKİYET 29
411 MAL ORTAKLIĞINDA MÜLKİYETİN KAPSAMI29
412 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE ORTAKLIK MALLARI 30
413 KİŞİSEL MALLAR31
414 KİŞİSEL MALLARIN İSPATI32
42 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE ORTAKLIK MALLARININ
YÖNETİM VE TASARRUFU32
421 ORTAKLIK MALLARINA İLİŞKİN YÖNETİM VE TASARRUF32
422 KİŞİSEL MALLARA İLİŞKİN YÖNETİM VE TASARRUF 34
43 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI
SORUMLULUK 35
431 ORTAKLIK BORÇLARINDAN DOLAYI 35
432 KİŞİSEL BORÇLARDAN DOLAYI 36
44 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNDE EŞLER ARASINDAKİ BORÇLAR36
VII
45 MAL ORTAKLIĞI REJİMİNİN SONA ERMESİ VE TASFİYE 37
4 51 MAL REJİMİNİN SONA ERME ANI 37
452 KİŞİSEL MALA EKLEME 37
453 KİŞİSEL MAL İLE ORTAKLIK MALI ARASINDAKİ
DENKLEŞTİRME 38
454 DEĞER ARTIŞ PAYI 38
455 DEĞER BELİRLENMESİ 38
456 PAYLAŞMA 39
457 PAYLAŞMA USULÜ 40
- III -
YASAL MAL REJİMİ
(EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA)
1 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN HUKUKİ MAHİYETİ 45
2 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN BAŞLANGICI 45
21 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN EVLENME İLE
BAŞLAMASI46
22 TARAFLARIN MEVCUT MAL REJİMİNDEN VAZGEÇEREK
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILIM REJİMİNİ TERCİH ETMELERİ46
3 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNE
HAKİM OLAN ESASLAR46
4 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE
MÜLKİYETİNKAPSAMI 47
41 EDİNİLMİŞ MALLAR 48
42 KİŞİSEL MALLAR54
421 KANUNA GÖRE KİŞİSEL MALLAR 54
422 SÖZLEŞMEYE GÖRE KİŞİSEL MALLAR58
5 MALIN KİME AİT OLDUĞUNUN İDDİA VE İSPATI 60
51 BELİRLİ BİR MALIN EŞLERDEN BİRİNE AİT OLDUĞUNU
İDDİA EDEN KİMSENİN İDDİASINI İSPAT ETMEKLE
YÜKÜMLÜ OLMASI61
52 EŞLERDEN HANGİSİNE AİT OLDUĞU İSPAT EDİLEMEYEN
MALLARIN ONLARIN PAYLI MÜLKİYETİNDE OLDUĞUNUN
SAYILMASI 61
53 BİR EŞİN BÜTÜN MALLARININ AKSİ İSPAT EDİLİNCEYE
KADAR EDİNİLMİŞ MAL KABUL EDİLMESİ 62
VIII
6 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE MALLARIN
YÖNETİM, YARARLANMA VE TASARRUF62
7 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE EŞLERİN
BORÇLARINDAN DOLAYI SORUMLULUKLARI62
- IV -
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN
SONA ERMESİ
1 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNİN SONA ERMESİ67
11 TARAFLAR ARASINDA SÖZLEŞME YAPILARAK MAL REJİMİ
OLARAK BİR BAŞKA MAL REJİMİNİN KABUL EDİLMESİ68
12 TARAFLARCA MAHKEMEDEN KARAR ALINMASI68
13 EŞLERDEN BİRİNİN ÖLÜMÜ69
14 TARAFLARIN BOŞANMASI 71
15 EVLİLİĞİN MAHKEMECE İPTAL EDİLMESİ 71
- V -
EDİNİLMİŞ MALLARA
KATILMAREJİMİNİN TASFİYESİ
1 TASFİYE SÜRECİNİN ANA HATLARI 75
11 EŞLERİN BİRBİRLERİNDE OLAN MALLARINI GERİ ALMASI77
12 EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETİNDE BULUNAN BİR MALIN
EŞLERDEN BİRİNE ÖZGÜLENMESİ77
13 EŞLERİN KARŞILIKLI BORÇLARI İLE
YAPACAKLARI DÜZENLEMELER 78
2 KATKI PAYI ALACAĞI79
3 DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI80
31 DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI TALEBİNDE BULUNMA ZAMANI 82
32 DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI TALEBİNİN KOŞULLARI 82
33 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE EŞLERİN
SÖZLEŞME İLE DEĞER ARTIŞ PAYINI BELİRLEMELERİ
VEYA DEĞER ARTIŞ PAYINDAN VAZGEÇMELERİ83
34 DEĞER ARTIŞ PAYININ HESAPLANMASI 83
341 KATKI YAPILAN MALIN DEĞER KAYBETMESİ 84
342 KATKI YAPILAN MALIN DEĞER KAZANMASI84
343 KATKI YAPILAN MALIN TASFİYE ANINDA
MEVCUT OLMAMASI85
IX
344 EŞİN KİŞİSEL MALINDAN DİĞER EŞİN
KİŞİSEL MALINA KATKI YAPILMASI85
345 EŞİN KİŞİSEL MALINDAN DİĞER EŞİN
EDİNİLMİŞ MALINA KATKI YAPILMASI 85
346 EŞİN EDİNİLMİŞ MALINDAN DİĞER EŞİN
KİŞİSEL MALINA KATKI YAPILMASI86
347 EŞİN EDİNİLMİŞ MALINDAN DİĞER EŞİN
EDİNİLMİŞ MALINA KATKI YAPILMASI 86
348 AYNI MALA BİRDEN FAZLA TÜRDE KATKI YAPILMASI86
349 EŞLERİN PAYLI MÜLKİYETLERİNDEKİ MALA
KATKI YAPILMASI86
35 DEĞER ARTIŞ PAYI ALACAĞI İLE KATKI PAYI ALACAĞI
ARASINDAKİ FARKLAR 86
4 EŞLERİN KİŞİSEL MALLARININ VE EDİNİLMİŞ MALLARININ
BELİRLENMESİ 88
5 EDİNİLMİŞ MALLARA EKLENECEK DEĞERLER90
51 KARŞILIKSIZ KAZANDIRMALAR91
52 DİĞER EŞİN KATILMA ALACAĞINI AZALTMAK
KASTI İLE YAPILAN DEVİRLER92
6 BİR EŞİN KİŞİSEL MALLAR İLE EDİNİLMİŞ MALLAR
ARASINDA DENKLEŞTİRME92
7 ARTIK DEĞER96
71 ARTIK DEĞERİN HUKUKİ MAHİYETİ96
72 ARTIK DEĞERİN BULUNMASI 97
721 AKTİFLERİN TESPİT EDİLMESİ 100
722 PASİFLERİN TESPİT EDİLMESİ 101
723 EDİNİLMİŞ MALA GİDEN KİŞİSEL MALLARIN
KARŞILIKLARI 103
8 TASFİYEYE TABİ MALLARIN DEĞERİNİN BELİRLENMESİ103
81 SÜRÜM DEĞERİ 103
82 GELİR DEĞERİ 103
83 HAKKANİYET DEĞERİ104
9 DEĞERLENDİRME ANI 105
10 ARTIK DEĞERE KATILMA106
101 KANUNA GÖRE ARTIK DEĞERE KATILMA 106
X
102 SÖZLEŞMEYE GÖRE ARTIK DEĞERE KATILMA107
1021 ARTIK DEĞERE KATILMAYA İLİŞKİN DÜZENLEME
İMKANININ GENEL ÇERÇEVESİ108
1022 MAL REJİMİ SÖZLEŞMELERİ İLE DÜZENLEME
İMKANLARINA ÖRNEKLER 108
1023 ORTAK OLMAYAN ÇOCUKLARIN VE ONLARIN
ALTSOYLARININ SAKLI PAYLARININ KORUNMASI109
103 EVLİLİĞİN İPTALİ, BOŞANMA VEYA MAHKEME KARARIYLA
MAL AYRILIĞINA GEÇİLMESİ 110
11 KATILMA ALACAĞI VE DEĞER ARTIŞ PAYININ ÖDENMESİ VE
ZAMANAŞIMI111
111 KATILMA ALACAĞI VE DEĞER ARTIŞ PAYININ
ÖDENMESİ VE ERTELENMESİ111
112 KATILMA ALACAĞINDA ZAMANAŞIMI113
1121 BORÇLAR KANUNU'NUN 125MADDESİ UYARINCA
10 YILLIK ZAMANAŞIMI 113
1122 TÜRK MEDENİ KANUNU'NUN 178MADDESİ GEREĞİ
1 YILLIK ZAMANAŞIMI 113
12 ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI DAVA HAKKI 114
121 ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE KARŞI DAVA AÇMA HAKKININ ŞARTLARI115
122 ÜÇÜNCÜ KİŞİLERE DAVA AÇMA HAKKINA İLİŞKİN
HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRELER 115
123 ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ÖDEME YAPMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN KAPSAMI115
- VI -
SAĞ KALAN EŞİN
MİRAS VE EDİNİLMİŞ MALLARA
KATILMA ALACAĞI HAKLARI
1 SAĞ KALAN EŞİN MİRAS HUKUKU VE EDİNİLMİŞ MALLARA
KATILMA ALACAĞI HAKLARI119
2 SAĞ KALAN EŞİN MİRAS HUKUKUNA GÖRE HAKLARI 123
3 SAĞ KALAN EŞİN AİLE HUKUKUNA GÖRE MAL REJİMİ
TASFİYESİNDEN KAYNAKLANAN HAKLARI 124
31 KATKI PAYI ALACAK DAVASI 126
32 DEĞER ARTIŞ PAYI DAVASI 127
33 ARTIK DEĞERE KATILMA ALACAĞI DAVASI 129
XI
331 KATILMA ALACAĞI DAVASINDA TARAFLAR133
332 KATILMA ALACAĞI DAVALARINDA GÖREVLİ VE
YETKİLİ MAHKEME134
333 YARGILAMA USULÜ 134
334 İHTİYATİ TEDBİR135
335 ZAMANAŞIMI 135
- VII -
AİLE KONUTU VE EV EŞYALARININ
SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ
1 EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNDE AİLE KONUTU
VE EV EŞYASININ SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ 139
11 AİLE KONUTU VE EV EŞYALARININ SAĞ KALAN EŞE
ÖZGÜLENMESİNİN ŞARTLARI140
12 AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ
TALEBİNİN HUKUKİ TÜRLERİ 141
2 MİRAS HUKUKU BAKIMINDAN EŞİN ÖLÜMÜ HALİNDE
AİLE KONUTUNUN SAĞ KALAN EŞE ÖZGÜLENMESİ 141
21 AİLE KONUTU VE EV EŞYALARININ SAĞ KALAN EŞE
ÖZGÜLENMESİNİN ŞARTLARI142
211 EVLİLİĞİN ÖLÜMLE SONA ERMİŞ OLMASI 142
212 SAĞ KALAN EŞİN MİRAS HAKKINA SAHİP OLMASI 142
213 AİLE KONUTUNUN TEREKE MALLARI ARASINDA
YER ALMASI 142
214 SAĞ KALAN EŞİN AYNİ HAK TALEBİNDE BULUNMASI 142
22 TALEP EDİLEBİLECEK AYNİ HAKLAR143
221 MÜLKİYET HAKKI143
222 İNTİFA VEYA OTURMA HAKKI144
3 EDİNİLMİŞ MAL VE MİRASIN TASFİYESİ BAKIMINDAN
AİLE KONUTU VE EV EŞYALARININ SAĞ KALAN EŞE
ÖZGÜLENMESİ ARASINDAKİ FARKLAR 144
- VIII -
MİRAS HUKUKUNA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER
1 MİRASÇILIK BELGESİ 149
2 MİRAS BIRAKANIN YASAL MİRASÇILARI 150
21 KAN HISIMLARI 150
XII
211 ALTSOY 150
212 ANA VE BABA150
213 BÜYÜK ANA VE BÜYÜK BABA 151
22 EVLİLİK DIŞI HISIMLAR 151
221 SAĞ KALAN EŞ 151
222 EVLATLIK 151
223 DEVLET 151
3 ÖLÜME BAĞLI TASARRUFLARIN ŞEKİLLERİ 151
31 VASİYETNAME DÜZENLENMESİ151
311 RESMİ VASİYETNAME152
312 EL YAZILI VASİYETNAME 152
313 SÖZLÜ VASİYET 152
32 MİRAS SÖZLEŞMESİ153
4 MİRAS BIRAKANIN TASARRUF SINIRI: SAKLI PAY 153
41 SAKLI PAY NİSPETLERİ 153
42 SAKLI PAYIN HESAPLANMASI 154
43 SAĞ KALAN EŞİN MİRASTAKİ SAKLI PAYI 155
44 SAKLI PAY HAKKININ TALEBİ156
441 MİRAS SEBEBİYLE İSTİHKAK DAVASI156
442 TENKİS DAVASI156
5 ÖLÜM HALİNDEMİRASÇILARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ158
51 MİRASÇILAR TARAFINDAN MURİSİN ÖLÜM VE VERGİ
DURUMU İLE İLGİLİ OLARAK YAPILMASI GEREKENLER 158
511 ÖLÜM OLAYININ BİLDİRİLMESİ 158
512 MİRAS BIRAKANIN ÖLÜM TARİHİNDEN ÖNCEKİ
DÖNEME AİT BEYANNAMELERİN VERİLMESİ 158
513 MİRAS BIRAKANIN VERGİ BORCU BAKIMINDAN
MİRASÇILARIN SORUMLULUĞU 160
52 MİRASÇILAR TARAFINDAN MİRASÇILIK DURUMLARI İLE
İLGİLİ OLARAK YAPMALARI GEREKENLER161
521 VERASET VE İNTİKAL BEYANNAMESİNİN VERİLMESİ161
522 VERASET VE İNTİKAL BEYANNAMESİNİN
VERİLECEĞİ YER 162
523 VERASET VE İNTİKAL VERGİSİ BEYANNAMESİNİN
VERİLME ZAMANI162
XIII
524 VERASET VE İNTİKAL BEYANNAMESİNE
EKLENECEK BELGELER 163
525 VERASET VE İNİKAL VERGİSİ 164
- IX -
EDİNİLMİŞ MAL REJİMİNE İLİŞKİN
MUHTELİF YARGITAY KARARLARI
- X -
TÜRK HUKUK MEVZUATINDA
MAL REJİMLERİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER
1 (4721) SAYILI TÜRK MEDENİ KANUNU 281
2 (4722) SAYILI TÜRK MEDENÎ KANUNUNUN YÜRÜRLÜĞÜ VE
UYGULAMA ŞEKLİ HAKKINDA KANUN325
3 (6098) TÜRK BORÇLAR KANUNU 327
4 (6100) HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU327
5 (4787) SAYILI AİLE MAHKEMELERİNİN KURULUŞ,
GÖREV VE YARGILAMA USULLERİNE DAİR KANUN 331
6 ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI'NCA AİLE KONUTU-MAL
REJİMLERİ-ÇOCUK MALLARI HAKKINDAKİ 1756-2014/4 SAYILI
GENELGE (Sayı: 75467089-0100602/23652)331
- XI -
EDİNİLMİŞ MALLARA KATILMA REJİMİNE İLİŞKİN
SORU-CEVAPLAR
- XII -
ÖRNEK OLAYLAR
1 EŞLERİN KİŞİSEL VE EDİNİLMİŞ MALLARININ BELİRLENMESİ373
2 KATKI PAYI ORANI/KATKI ALACAĞI 374
3 DEĞER ARTIŞ PAYININ HESAPLANMASI 377
4 BOŞANMA HALİNDE YASAL MAL REJİMİNİN TASFİYESİ378
5 ÖLÜM HALİNDE SAĞ KALAN EŞİN EDİNİLMİŞ
MALLAR ÜZERİNDEKİ KATILMA HAKKI 379
- XIII -
MUHTELİF DİLEKÇE ÖRNEKLERİ
1 VERASET İLAMI ÇIKARTMAK İÇİN MÜRACAAT DİLEKÇE ÖRNEĞİ387
2 TEREKE TESPİNİNE İLİŞKİN DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ388
XIV
3 MÜTEVEFFANIN MAL VARLIĞI HAKKINDA BİLGİ SAHİBİ OLUNDUĞU
DURUMDA KATILIM PAYI ALACAĞI TALEBİ HAKKINDA ÖRNEK DİLEKÇE393
4 MÜTEVEFFANIN MAL VARLIĞI HAKKINDA YETERLİ BİLGİYE
SAHİP OLUNMADIĞI DURUMLARDA KATILMA, DEĞER ARTIŞ VE
KATILIM PAYI ALACAĞI HAKKINDA ÖRNEK DİLEKÇE396
5 BOŞANMA HALİNDE EDİNİLMİŞ MALA KATILIM HAKKI
TALEBİNE İLİŞKİN DİLEKÇE ÖRNEĞİ 405
6 KATKI PAYI-DEĞER ARTIŞ PAYI VE KATILIM PAYI ALACAKLARININ
TALEBİNE İLİŞKİN DAVA DİLEKÇESİ ÖRNEĞİ 407