Osmanlı Komşuluk Hukuku
Dr. Seval KILIÇ
İÇİNDEKİLER
ÖZET.5
İÇİNDEKİLER .9
KISALTMALAR DİZİNİ 13
GİRİŞ .15
BİRİNCİ BÖLÜM
TEMEL KAVRAMLAR
KOMŞU VE KOMŞULUK 23
MAHALLE VE MAHALLELİ27
Mahallenin Oluşumu.28
Osmanlı Mahallesinin Özellikleri .35
Yer Değiştirme.38
Mahallenin İdaresi.40
Mahalle Kavramına Yardımcı Diğer Terimler.48
İKİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ KISITLANMASI BAKIMINDAN
KOMŞULUK HUKUKU
MÜLKİYET HAKKININ KOMŞULUK HUKUKUNDAN DOLAYI SINIRLANABİLİRLİĞİ.51
Zarar-ı Fahiş.60
Komşuların Katlanma Yükümlülüğünü Aşan ve Kişinin Mülkünden
Beklenen Esas Menfaati Engelleyen Fiiller.67
a) Ölçüyü Aşan Toz, Duman, Koku, Gürültü Gibi Fiiller.67
b) Binanın ya da Duvarın Dayanıklılığını Azaltan Su Yolu, Kenef Açma,
Duvar Dibine Çöp Bırakma Gibi Fiiller 69
c) Binanın Işığını Tamamen Kapatmak, Odanın Penceresinin Işığını
Yazı Okuyamayacak Şekilde Kesmek 70
Taşkın Yapı/İnşaat72
10 İçindekiler
Makarr-ı Nisvan. 74
Temiz Suyu Kirletme 81
Kamu Menfaatini Zarara Uğratan Fiiller 81
Müşterek Duvar Üzerinde Diğerinin İzni Olmadan Tasarrufta Bulunmak. 86
Binaların Yüksekliğinin Komşu Binalardan Çok Olmaması 90
ZARARIN GİDERİLMESİ .91
Zararın Ortadan Kaldırılması Davası . 94
Eski Hale İade Davası 95
İçtinap Davası . 95
Tazminat Davası 96
Zarar-ı Fahişte Zamanaşımı. 97
III. ŞUFA HAKKI99
Şufa Hakkının Tarafları 105
Şufa Hakkının Kullanılması 107
Şufada Hile 115
İRTİFAK HAKLARI 118
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ŞAHISLARIN KAMUSAL SORUMLULUKLARI BAKIMINDAN
KOMŞULUK HUKUKU (MAHALLE HUKUKU)
ORTAK SORUMLULUK - TOPLUMSAL SORUMLULUK .124
Kamu Hizmetlerinin Görülmesi ve Vergilerin Toplanmasının Vakıflar Aracılığıyla
Mahalleli Tarafından Yerine Getirilmesi . 124
Şahsa Kefaletin Mahalleli için Zorunlu Tutulması . 128
Şahsın Devlet Tarafından Mahalle(li) Üzerinden Tanınması . 137
Asayişi Sağlamanın Mahallelinin Sorumluluğunda Olması 142
Kasame ve Faili Meçhul Haksız Fiillerde Mahallelinin Tazmin Yükümlülüğü. 145
Şahitlik 152
ORTAK SORUMLULUĞUN SONUÇLARI 155
Sosyal Kontrolün Güçlü Olması. 155
Özel Hayatın Gizliliğinin İhlal Edilmesi 158
İslam Hukukunda Özel Hayatın Kapsamı . 158
İçindekiler 11
Osmanlı Döneminde Özel Hayata Müdahale Eden Kişiler .160
a) Kadı 161
b) Ehl-i Örf 162
c) Mahalleli.168
Mahalleden İhraç 170
III. GAYRİMÜSLİMLERİN KOMŞULUK HUKUKUNDAKİ KONUMU 173
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
TANZİMAT DÖNEMİNDE
KOMŞULUK HUKUKUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLER
MAHALLE İDARESİNDE YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER179
Kâdının Statüsünün Değişmesi179
İhtisap Nazırlığının Kurulması181
Zaptiye Teşkilatının Kurulması 183
Evkaf Nazırlığının Kurulması 185
Muhtarlıkların Kurulması.186
Şehremaneti ve Belediyelerin Kurulması 191
MAHALLENİN FİZİKİ YAPISINDAKİ DEĞİŞİKLİKLER197
Ebniye Kanunları ve Nizamnameleri203
Rıhtımlar Hakkında Nizamname208
Sokaklara Dair Nizamname .211
III. MAHALLENİN SORUMLULUĞUNDAKİ DEĞİŞİKLİKLER214
SONUÇ 223
EKLER 227
Galata ve Civar Mahallelerdeki Evlerin Gayrimüslimlere Satılmamasına
İlişkin Hüküm.227
Baskın Verenler Hakkında Olunacak Muameleye Dair Fi S Sene 76 Tarihli ve
71 Numaralı Emirname-i Sami 228
KAYNAKÇA 231