Muhammed Necat ARTUKOĞLU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM
İSLAM HUKUKUNDA VE KLASİK DÖNEM
OSMANLI HUKUKUNDA DAVA VEKİLLİĞİ
(AVUKATLIK) KURUMU
DAVA VEKİLLİĞİNİN (AVUKATLIĞIN) TEMELLERİ .17
Savunma Kavramı 17
Dava Vekilliğinin (Avukatlığın) Tarihçesi . 20
İSLAM HUKUKUNDA VE KLASİK DÖNEM OSMANLI HUKUKUNDA ADLİYE
TEŞKİLATI 23
İslam’da ve Klasik Dönem Osmanlı’da Yargılama ve Hukuk 23
İslam’da ve Klasik Dönem Osmanlı’da Yargılamayla İlgili Kişiler 25
Kadı. 25
Kadı Yardımcıları. 33
a) Nâibler 33
b) Vekiller (Avukatlar) 34
c) Savcılar 34
d) Müftiler ve Şeyhülislâmlar. 35
e) Noterler ve Şühûdü’l-hâl . 39
f) Kâtipler 43
g) Kassâmlar (Feraiz İcra Memurları). 44
h) Diğer Görevliler . 45
III. İSLAM HUKUKUNDA VE KLASİK DÖNEM OSMANLI HUKUKUNDA VEKALET
HÜKÜMLERİ VE DAVA VEKİLLİĞİ 46
Vekil ve Vekalet Kavramı. 46
10 İçindekiler
İslam’da Dava Vekilliğinin (Avukatlığın) Oluşumu47
Genel Olarak .47
Vekaletin Meşruluğu.50
Vekalet Çeşitleri 52
a) Genel Vekalet .52
b) Özel Vekalet .53
Vekaletin Şartları.53
Vekilin Tasarrufları 59
Vekalet Ücreti .61
Vekaletin Sona Ermesi.62
a) Müvekkilin Vekilini Azletmesi.63
b) Vekalet Verdiği Konuda Müvekkilin Bizzat Tasarrufu.64
c) Vekil veya Müvekkilin İrtidat Edip Darü’l –Harbe Sığınması.64
d) Vekil veya Müvekkilin Ehliyetlerini Kaybetmesi .65
e) Teaddi.66
f) Diğer Haller 66
Klasik Dönem Osmanlı’da Dava Vekilliğinin (Avukatlığın) Oluşumu 67
Klasik Dönem Osmanlı’da Dava Vekilliğinin (Avukatlığın) Temeli Sayılan
Meslekler 68
a) Arzuhalciler 68
b) Muhzırlar71
c) Ayak Kavafları-Kağıt Kavafları.72
d) Vekil-i Müsahharlar 73
İKİNCİ BÖLÜM
TANZİMAT DÖNEMİ OSMANLI HUKUKUNDA
DAVA VEKİLLİĞİ (AVUKATLIK) KURUMU
TANZİMAT DÖNEMİNDE OSMANLI YARGI TEŞKİLATI VE DAVA VEKİLLİĞİ 77
Yenileşme Süreci Ve Tanzimat Dönemine Genel Bir Bakış 77
Tanzimat Döneminde Osmanlı Yargı Teşkilatındaki Değişiklikler 79
Tanzimat Dönemi Şer’iyye Mahkemeleri ve Meclis-i
Tetkikat-ı Şer’iyye80
Nizamiye Mahkemeleri ve Dava Vekilliği 82
İçindekiler 11
Ticaret Mahkemeleri ve Dava Vekilliği . 85
Divan-ı Ahkam-ı Adliye ve Dava Vekilliği 87
Şûra-yı Devlet ve Dava Vekilliği 88
TANZİMAT DÖNEMİNDEKİ BAZI ÖNEMLİ KANUNLAŞTIRMALAR VE DAVA
VEKİLLİĞİ.89
Kanunlaştırma Hareketleri 89
Dava Vekilliğinin Yer Aldığı Kanunlaştırmalar . 91
Tanzimat ve Islahat Fermanı ile Dava Vekilliğine Zemin Hazırlanması. 92
1858 Tarihli Ceza Kânûnnâme-i Hümâyûnu’nda Dava Vekilliği 93
Mecelle-i Ahkam-ı Adliye’de Dava Vekilliği 94
a) Genel Vekalete İlişkin Hükümler . 97
b) Husumete Vekalete (Davaya Vekalet) İlişkin Hükümler 98
Usûl-i Muhâkemât-ı Cezaiyye Kanûnu’nda Dava Vekilliği 101
Usûl-i Muhâkemât-ı Hukukiyye Kanûnu’nda Dava Vekilliği 104
III. BAZI ÖNEMLİ HUSUSİ NİZAMNAMELER IŞIĞINDA DAVA VEKİLLİĞİ . 106
Mehâkim-i Nizamiyede Dava Vekillerinin Usulü İntihap ve
İmtihanlarına Dair Kararname Bakımından Dava Vekilliği 106
Mehâkim-i Nizamiye Dava Vekilleri Hakkında Nizamname ve
Dava Vekilliği. 107
Dava Vekilleri Cemiyeti 107
Mekteb-i Hukuk’un Kurulma Süreci ve Dava Vekilliğiyle İlgili
Hususlar 111
Mehâkim-i Nizamiye Dava Vekilleri Hakkındaki Nizamname’de Dava
Vekilliğine İlişkin Düzenlemeler 115
a) Dava Vekilliği (Avukatlık) Şartları. 116
b) Dava Vekilliği (Avukatlık) ile Birleşmeyen İşler 118
c) Dava Vekillinin (Avukatın) Yapması Gereken İşlemler ve
Görevleri 119
d) Dava Vekili (Avukat) Ücreti 122
Dava Vekillerinin İmtihanına Dair Nizamname’de Dava Vekilliği 125
Dava Vekilleri Hakkında Rumeli-i Şarkîye Mahsus Kanun-i Vilayet. 128
a) Avukatlık Şartları 128
b) Avukatların Görevleri. 129
c) Avukatlık Ücreti . 132
12 İçindekiler
Girit Vilayeti Dava Vekilleri Hakkında Nizamname 133
II. Meşrutiyet Döneminde Vekillikle İlgili Bazı Önemli Düzenlemeler133
Dava Vekaleti Ruhsatnamesi İstihsaline Dair Nizamname.137
Muhamat (Avukatlık) Kanunu138
SONUÇ.141
KAYNAKLAR.149
DÜSTURLAR .165
