Özel Huzurevine Kabul Sözleşmesi
Dr. Alper AKSU
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ. 5
İÇİNDEKİLER 7
KISALTMALAR . 17
GİRİŞ . 19
BİRİNCİ BÖLÜM
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN
GENEL BİLGİLER VE TEMEL KAVRAMLAR
GENEL BİLGİLER . 21
Tanımı ve Konusu 21
Kapsamı. 22
Terminoloji 23
İlgili Mevzuat . 25
Genel Olarak. 25
Uluslararası Mevzuat 26
İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi 26
Avrupa Sosyal Şartı 27
Avrupa Birliği Temel Haklar Şartı . 28
Yaşlılar İçin Birleşmiş Milletler İlkeleri . 29
BM Madrid 2002 Yaşlanma Uluslararası Eylem Planı 30
Yaşlıların Haklarına İlişkin Şikago Deklarasyonu 33
Avrupa Sağlıklı Yaşlanma Strateji ve Eylem Planı (2015-2020) 35
Ulusal Mevzuat. 40
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 40
6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu 43
6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 43
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu . 44
2828 Sayılı Sosyal Hizmetler Kanunu . 45
Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri
Yönetmeliği 51
Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon
Merkezleri Yönetmeliği 51
8 İçindekiler
Hasta Hakları Yönetmeliği 52
Kamu Kurum ve Kuruluşları Bünyesinde Açılacak
Huzurevlerinin Kuruluş ve İşleyiş Esasları Hakkında Yönetmelik52
Yaşlı Hizmet Merkezlerinde Sunulacak Gündüzlü Bakım ile
Evde Bakım Hizmetleri Hakkında Yönetmelik 53
Evde Bakım Hizmetleri Sunumu Hakkında Yönetmelik 55
Sosyal Hizmetler Merkezleri Yönetmeliği. 58
Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşları Tarafından Evde Sağlık
Hizmetlerinin Sunulmasına Dair Yönetmelik 59
Palyatif Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları
Hakkında Yönerge 59
Sağlık Bakanlığınca Sunulan Evde Sağlık Hizmetlerinin
Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Yönerge 64
Bakıma Muhtaç Engellilerin Tespiti ve Bakım Hizmeti
Esaslarının Belirlenmesine İlişkin Yönetmelik 64
TEMEL KAVRAMLAR 66
Genel Müdürlük, İl Müdürlüğü ve İlçe Müdürlüğü 66
Huzurevi, Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi, Yaşlı Bakım Merkezi . 67
Huzurevi 67
Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi 67
Yaşlı Bakım Merkezi 67
Meslek Elemanı 68
Sosyal Çalışmacı 68
Psikolog . 71
Tabip . 73
Fizyoterapist 75
Diyetisyen 76
Hemşire/Sağlık Memuru . 78
Sorumlu Müdür, Diğer Meslek Elemanları ve Personel . 81
Sorumlu Müdür. 81
Diğer Meslek Elemanları . 83
Yaşlı Bakım Elemanı 83
Aşçı . 85
Diğer Personel. 86
Büro Elemanları 86
Teknisyen . 87
Şoför. 89
İçindekiler 9
Sosyal Servis 90
Yaşlılık ve Yaşlı. 92
Genel Olarak. 92
Farklı Disiplinlere Göre Yaşlı . 92
Genel Olarak 92
Biyolojik Yaşlılık 93
Psikolojik Yaşlılık 93
Sosyolojik Yaşlılık . 96
Toplumsal Yaşlılık. 97
Konu Kapsamındaki Mevzuata Göre Yaşlı 99
Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri
Yönetmeliği’ne Göre Yaşlı 99
(1) Özel Bakım Yaşlısı. 100
(2) Sağlıklı Yaşlı 102
Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon
Merkezleri Yönetmeliği’ne Göre Yaşlı 102
Yaşlı Bakım Planı 103
İKİNCİ BÖLÜM
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNİN TANIMI,
TARAFLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ, KURULUŞU VE ŞEKLİ, UNSURLARI
SÖZLEŞMENİN TANIMI. 105
SÖZLEŞMENİN TARAFLARI . 105
Yaşlı . 105
Özel Huzurevi, Huzurevi ve Yaşlı Bakım Merkezi, Yaşlı Bakım Merkezi. 106
III. SÖZLEŞMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 107
KURULUŞU VE ŞEKLİ 108
Kuruluşu 108
Şekli . 114
Genel İşlem Koşullarının Sözleşmenin İçinde Yer Alması 115
UNSURLARI . 122
Kira Sözleşmesine İlişkin Unsurlar . 122
Satış Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 125
Hizmet Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 129
Vekâlet Sözleşmesine İlişkin Unsurlar . 133
10 İçindekiler
Kullanım Ödüncü Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 138
Saklama Sözleşmesine İlişkin Unsurlar 139
Eser Sözleşmesine İlişkin Unsurlar. 142
Bağışlama Sözleşmesine İlişkin Unsurlar . 144
İ. Ölünceye Kadar Bakma Sözleşmesine İlişkin Unsurlar. 145
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLAR VE
BORÇLAR, BORCA AYKIRILIK VE SONUÇLARI
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN HAKLAR VE
BORÇLAR.149
Yaşlının Hakları ve Borçları. 149
Yaşlının Hakları 149
Genel Olarak. 149
Bilgi Talep Hakkı . 151
Kayıtları İnceleme Hakkı. 155
Özel Hayatın Gizliliğine Saygı Hakkı 157
Yaşlının Onuru ile Ölme Hakkı 161
Personeli Seçme ve Değiştirme Hakkı 164
Tıbbi Gerekliliklere Uygun Şekilde Teşhis, Tedavi ve Bakım
Hakkı. 166
Yaşlının Ziyaretçi ve Refakatçi Bulundurma, Özel Yardımcı
Çalıştırma Hakkı 167
Yaşlının Borçları. 174
Ücret Ödeme Borcu 174
Yüklemeli Bağışlamada Bağışlanan Değerin Verilmesi . 185
Kuruluşun Hakları ve Borçları. 190
Kuruluşun Hakları 190
Kuruluşun Borçları. 192
BORCA AYKIRILIK VE SONUÇLARI .197
Borca Aykırılık 197
Yaşlının Borca Aykırı Davranması 197
Kuruluşun Borca Aykırı Davranması 201
Borca Aykırılığın Sonuçları . 202
İçindekiler 11
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİNDEKİ DAVRANIŞTAN DOĞAN SORUMLULUK VE
BAZI SORUMLULUK TÜRLERİNE GÖRE DEĞERLENDİRMELER
SÖZLEŞME GÖRÜŞMELERİNDEKİ DAVRANIŞTAN DOĞAN SORUMLULUK
(CULPA IN CONTRAHENDO SORUMLULUĞU) 209
Genel Olarak 209
Culpa In Contrahendo Kavramı . 210
Hukuki Niteliği . 210
Sözleşme Görüşmelerindeki Davranıştan Doğan Sorumluluğun (Culpa
In Contrahendo Sorumluluğunun) Şartları 211
Genel Olarak. 211
Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Yükümlülüklere Aykırılık. 212
Kusur. 213
Zarar . 215
Nedensellik Bağı . 216
KURULUŞUN ORGANİZASYON SORUMLULUĞU 216
Genel Açıklama 216
Organizasyon Sorumluluğunun Hukuki Niteliği. 217
Organizasyon Sorumluluğunun Özellikleri 218
Organizasyon Sorumluluğunu Doğuran Nedenler 218
Organizasyon Sorumluluğu-Haksız Fiil Sorumluluğu İlişkisi 219
Organizasyon Sorumluluğunun Adam Çalıştıranın
Sorumluluğundan Farkları 220
İşletenin Organizasyon Sorumluluğu 222
Olumlu Şartlar 222
(1) İşletmenin ve İşletmede Bağımlı Çalıştırma İlişkisinin
Varlığı . 222
(2) Zararın İşletme Faaliyetinden Doğması . 223
Olumsuz Şart 230
(1) Genel Olarak 230
(2) İşletenin Kurtuluş Kanıtı Getirememesi . 231
Organizasyon Sorumluluğunun Sonuçları . 231
İşleten ve Çalışanın Müteselsil Sorumluluğu 231
İşletenin Ödeyeceği Tazminat Miktarının Tespitinde İşleten ve
Çalışanın Kusurunun Önemi . 233
12 İçindekiler
İşletenin Çalışana Rücu Etmesi 236
Genel Olarak. 236
Kuruluşun Çalışana Rücu Etmesinin Şartları. 239
(1) Kuruluşun Tazminatı Ödemiş Olması 239
(2) Çalışanın Kusuru . 240
Rücu Hakkının Değerlendirilmesi ve Sonuçları. 241
III. YAPI MALİKİNİN SORUMLULUĞU .246
KURULUŞUN YARDIMCI KİŞİNİN FİİLİNDEN DOĞAN SORUMLULUĞU 252
Genel Olarak 252
Yardımcı Kişinin Fiilinden Doğan Sorumluluk 253
Sorumluluğun Öznesi 253
Kuruluş . 253
Meslek Elemanları 254
Yardımcı Kişinin Fiillerinden Doğan Sorumluluğun Şartları. 255
Borçlunun Borcun İfasında veya Borç İlişkisinden Doğan Bir
Hakkın Kullanılmasında Yardımcı Kişi Kullanmış Olması. 255
Borcun İfasında Yardımcı Kişi Kullanılması Borca Aykırı
Olmamalıdır 259
Yardımcı Kişi Borca Aykırı Bir Davranışla Alacaklıya Zarar
Vermelidir. 260
Borçlu, Borç Yardımcı Kişi Yerine Bizzat Kendisi Tarafından İfa
Edilse ve Zarar Verici Davranışta Bizzat Bulunsa İdi Sorumlu
Tutulabilecek Olmalıdır 265
Yardımcı Kişilerin Fiilinden Borçlunun Sorumluluğunu Kaldıran
veya Daraltan Bir Anlaşma Bulunmamalıdır. 267
Genel Değerlendirme. 269
VEKÂLETSİZ İŞ GÖRME SEBEBİYLE SORUMLULUK272
EV BAŞKANININ SORUMLULUĞUNA GÖRE DEĞERLENDİRME273
Genel Açıklama 273
Aile Kavramı, Aile Başkanı Kavramı ve Şartları. 273
Aile Kavramı 273
Ev Başkanı Kavramı ve Şartları 275
Ev Başkanının Veliden ve Vasiden Farkı. 276
Ev Başkanının Belirlenmesi 277
İçindekiler 13
Ev Başkanının Yetkileri ve Görevleri 279
Ev Başkanının Yetkileri 279
Ev Kurallarını Belirlemek 279
Evin Kurallarını Uygulamak 280
Ev Başkanının Görevleri 281
Eşyaya Özen Yükümlülüğü . 281
Özen Gösterme ve Tedbir Alma Yükümlülüğü. 282
(1) Genel Tedbirler 282
(2) Özel Tedbirler. 282
Ev Başkanının Sorumluluğu . 283
Ev Başkanının Sorumluluğunun Konusu . 283
Ev Başkanının Ev Halkına Karşı Sorumluluğu 284
Eşyaya İlişkin Zarardan Sorumluluk . 284
Şahsa İlişkin Zarardan Sorumluluk . 284
(1) Temel İlişkiye Göre Sorumluluk . 284
(2) Genel Hükümlere Göre Sorumluluk. 285
Ev Başkanının Üçüncü Kişilere Karşı Sorumluluğu 285
Sorumluluğun Sınırları ve Kapsamı 285
(1) Sorumluluğun Şahıs İtibariyle Sınırları . 286
(2) Sorumluluğun Konu İtibarı ile Sınırları . 287
Sorumluluğun Esasları 287
(1) Sorumluluğun Hukuki Niteliği 289
(2) Sorumluluğun Şartları 290
(i) Olumlu Şartlar . 291
(ii) Olumsuz Şartlar. 294
(3) Sorumluluğun Hüküm ve Sonuçları 296
(i) Davanın Açılması . 296
(ii) Tazminatın Belirlenmesi 298
(iii) Zamanaşımı . 299
(iv) Rücu 299
(4) Sorumlulukların Yarışması . 300
14 İçindekiler
BEŞİNCİ BÖLÜM
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENLERİ
VE SONA ERMESİNİN SONUÇLARI
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME NEDENLERİ 301
Genel Açıklama 301
Kendiliğinden Sona Erme. 302
Sözleşme Süresinin Sona Ermesi. 302
Borcun İfası . 304
Ölüm veya Ayırt Etme Gücünün Kaybı 305
Kuruluşun Kapanması . 308
Tarafların Anlaşması ile Sona Erme . 310
Tek Taraflı Hukuki İşlem ile Sona Erme 310
Genel Açıklama . 310
Sözleşmeden Dönme 311
Sözleşmenin Feshi. 314
Olağan Fesih . 314
Olağanüstü Fesih 318
ÖZEL HUZUREVİNE KABUL SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI .326
Sorumsuzluk Anlaşması . 326
Aynen İfa Talebi . 329
Tazminat Davası. 330
Genel Olarak . 330
Maddi Tazminat 331
Maddi Tazminatta Zarar Kapsamı 331
Maddi Tazminatta Zarar Çeşitleri. 331
(1) Bedensel Zararlar . 331
(i) Bedensel Bütünlüğün İhlali Sonucunda Ortaya Çıkan
Zararın Kapsamı 331
(ii) Bedensel Zarar Çeşitleri. 332
(iii) Ölüm Sebebiyle Uğranılan Zararlar 335
(2) Haksız Fesih Sebebiyle Uğranılan Zararlar 340
(3) Yaşlının Kuruluşa Verdiği Zararlar. 341
Tazminat Miktarının Tespiti 341
Zararın ve Tazminatın Hesaplanma Tarihi 343
İçindekiler 15
Manevi Tazminat 345
Manevi Tazminatta Zarar Kapsamı 345
Manevi Tazminatta Zarar Kavramı ve Çeşitleri 345
(1) Manevi Zarar 345
(2) Manevi Zarar Çeşitleri 345
(i) Bedensel Bütünlüğün İhlali Hâlinde Manevi Zarar 346
(ii) Ölüm Halinde Manevi Zarar 348
(iii) Diğer Kişilik Haklarına Saldırı Dolayısıyla Uğranılan
Manevi Zarar . 349
Manevi Tazminatın Bölünememesi . 353
Kuruluşun Personeller ile Sorumluluğu 353
Sözleşmenin Çeşitleri Yönünden Müteselsil Sorumluluk. 355
(1) Çalışanlarla Ayrı Sözleşme Olmaksızın Akdedilen Özel
Huzurevine Kabul Sözleşmesi 355
(2) Çalışanlarla Ayrı Sözleşmenin Varlığıyla Beraber Akdedilen
Özel Huzurevine Kabul Sözleşmesi 355
Müteselsil Sorumluluğa İlişkin Hükümler 357
İdarenin Özel Huzurevlerinin Yaşlı Bakım Hizmetinin Sunumuna
İlişkin Denetim ve Gözetim Görevinden Kaynaklanan Sorumluluğu 358
Zamanaşımı 359
Arabulucuya Başvuru 361
Görev ve Yetki. 365
Görevli Mahkeme 365
(1) 1086 Sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu . 365
(2) 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu . 365
(3) 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun 367
Yetkili Mahkeme 369
SONUÇ 371
KAYNAKÇA 381
