Özel Sağlık Sigortası Sözleşmesi

Av. Bade ALAÇAM KIRTAY

Özel sağlık sigortası sözleşmesi ilk defa 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nda düzenlenmiş ve Sigorta Hukuku kitabının İkinci Kısım İkinci Bölümünde yer alan "Can Sigortaları" başlığı altında madde 1511 ilâ 1519 arasında hastalık sigortaları ile aynı başlık altında hüküm altına alınmıştır.

Bu sözleşme bir can sigortası türü olmaktan çok, pasif bir zarar sigortasıdır. Bu bakımdan TTK'da zarar sigortalarına ilişkin hükümlerin kıyasen özel sağlık sigortası sözleşmesine de uygulanacağının kabulü gerekir. Bu kapsamda her ne kadar özel sağlık sigortası sözleşmesi bakımından yasal düzenleme yapma gerekliliği bir nebze giderilmişse de düzenlenen hükümler birçok açıdan genel nitelikte kalmakta ve uygulamaya ışık tutmamaktadır. Sözleşmenin uygulanması bakımından ikincil mevzuat niteliğindeki Sigorta Sözleşmelerinde Bilgilendirmeye İlişkin Yönetmelik ve Özel Sağlık Sigortaları Yönetmeliği ile bu eksiklik giderilmeye çalışılmış; ancak, bu defa da TTK'da düzenlenmesi gereken birçok hususun kanun yapma tekniğine aykırı olarak yönetmelik ile hüküm altına alındığı ve kimi hükümlerin sözleşme özgürlüğüne müdahale niteliği taşıdığı tespit edilmiştir.

Bu kapsamda kitapta; özel sağlık sigortası sözleşmesi bakımından mevzuatta yer alan çelişkiler ve eksikliklerin ortaya konularak, doktrinde yer alan görüşler ve Yargıtay kararları doğrultusunda ihtilafların çözümüne yarayacak tespitlere yer verilmiştir.

(Tanıtım Bülteninden)

Konu Başlıkları

Genel Esasları
Kurulması
Hükümleri ve Geçersizliği
Sona Ermesi ve Uyuşmazlık Çözüm Yolları

İçindekiler

Teşekkür 5
Kısaltmalar Listesi 13
Giriş 15
I. Konunun Sınırlandırılması 15
II. İnceleme Yöntemi 16
III. İnceleme Planı 17
Birinci Bölüm
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN
GENEL ESASLAR
I. TARİHSEL GELİŞİM 19
II. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN TANIMI VE AMACI 20
A. Sözleşmenin Tanımı 20
B. Sözleşmenin Amacı 21
III. SÖZLEŞME TÜRLERİ 22
A. Bireysel ve Grup Sağlık Sigortası 22
B. Tamamlayıcı ve Destekleyici Sağlık Sigortası 24
C. Yenileme Garantili ve Ömür Boyu Yenileme Garantili Sağlık Sigortası 25
IV. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİ İLE İLGİLİ DÜZENLEMELER 29
A. Türk Hukukunda 29
1. Genel Olarak 29
2. Türk Ticaret Kanunu’nun Sigorta Hukuku Kitabındaki Genel Hükümler 31
3. Zarar Sigortalarına İlişkin Hükümler 31
4. Hayat Sigortalarına İlişkin Hükümler 32
5. Türk Ticaret Kanunu’nun Diğer Kitaplarındaki Genel Hükümler 32
6. Türk Borçlar Kanunu’nun İlgili Hükümleri 32
7. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un İlgili Hükümleri 33
8. Sağlık Sigortası Genel Şartları ve Özel Şartlar 33
B. Fransız Hukukunda 35
1. Genel Olarak 35
2. Fransız Sosyal Güvenlik Kanunu’nda 35
3. Fransız Sigortalar Kanunu’nda 36
V. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 37
A. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması Bakımından 37
B. Sürekli Edimli Borç Doğuran Bir Sözleşme Olması Bakımından 38
C. İhtiyari Bir Sözleşme Olması Bakımından 39
VI. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SİGORTA SİSTEMİ İÇERİSİNDEKİ YERİ 40
VII. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERLE KARŞILAŞTIRILMASI 41
A. Özel Sağlık Sigortası Sözleşmesi ve Hastalık Sigortası Sözleşmesi 41
B. Özel Sağlık Sigortası Sözleşmesi ve Hayat Sigortası Sözleşmesi 42
C. Özel Sağlık Sigortası Sözleşmesi ve Kaza Sigortası Sözleşmesi 44
İkinci Bölüm
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI
I. SÖZLEŞMENİN TARAFLARI VE İLGİLİLER 47
A. Sözleşmenin Tarafları 47
1. Sigortacı 47
2. Sigorta Ettiren 48
B. Sözleşmenin İlgilileri 49
1. Sigortalı 49
a. Genel Olarak 49
b. Temsilen Yapılan Sigortada Sigortalı 50
aa. Yetkili Temsilci Tarafından Yapılan Sözleşme 50
bb. Yetkisiz Temsilci Tarafından Yapılan Sözleşme 51
2. Lehtar Tayini Sorunsalı 51
II. SÖZLEŞMENİN KURULMASI 52
A. İrade Açıklamaları 52
1. Öneri 52
2. Kabul 53
B. Özel Sağlık Sigortası Sözleşmesinin Kurulduğu An 54
III. SÖZLEŞMENİN UNSURLARI 54
A. Menfaat 54
B. Riziko ve Kapsamı 56
1. Hastalık Rizikosu 56
2. Kaza Sonucu Yaralanma Rizikosu 56
C. Teminatlar ve Kapsamı 57
1. TTK Uyarınca Teminatın Kapsamı 58
a. Sağlık Giderleri Teminatı 58
b. Gündelik Hastane Teminatı 59
c. Gündelik İş Görememe Teminatı 61
d. Bakım Giderleri ve Gündelik Bakım Teminatı 62
2. Teminatın Süre ve Yer Olarak Sınırlandırılması 63
D. Teminat Dışı Kalan Hâller 64
1. Genel Şartlar Gereği Teminat Dışı Hâller 64
2. Özel Şartlarda Düzenlenen Sair Teminat Dışı Hâller 66
IV. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ VE SÜRESİ 68
A. Sözleşmenin Şekli 68
B. Sözleşmenin Süresi 68
1. Şekli Süre 69
2. Maddi Süre 69
3. Teknik Süre 70
4. Geçmişe Etkili Sigorta 70
Üçüncü Bölüm
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN
HÜKÜMLERİ VE GEÇERSİZLİĞİ
I. TARAFLARIN BORÇ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 71
A. Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri 71
1. Poliçe veya Katılım Sertifikası Verme Yükümlülüğü 71
2. Bilgilendirme Yükümlülüğü 74
a. Genel Olarak 74
b. Bilgilendirme Yükümlülüğünün Kapsamı 75
c. Bilgilendirme Yükümlülüğünün Şekli 76
d. Bilgilendirme Yükümlülüğünün İhlali Hâlinde Uygulanacak Yaptırım 78
3. Rizikoyu Taşıma Yükümlülüğü 80
4. Sigorta Tazminatı/Bedeli Ödeme Borcu 82
a. Genel Olarak 82
b. Sigorta Tazminatının/Bedelinin Tespiti 84
c. Borcun Muacceliyet Anı ve Temerrüt 86
5. Giderleri Ödeme Borcu 87
6. Sır Saklama Yükümlülüğü 88
B. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri 90
1. Prim Ödeme Borcu 90
a. Prim Miktarının Tespiti 90
b. Prim Borcunu Ödeme Şekli 91
c. Prim Borcunu Ödeme Zamanı 92
d. Prim Borcunu Ödeme Yeri 93
e. Prim Ödeme Borcunda Temerrüt ve Sonuçları 93
2. Beyan Yükümlülüğü 95
a. Sözleşmenin Kuruluşu Aşamasındaki Beyan Yükümlülüğü 95
b. Sözleşme Süresi İçindeki Beyan Yükümlülüğü 102
c. Rizikonun Gerçekleşmesi Hâlinde Beyan Yükümlülüğü 105
3. Rizikonun Gerçekleşmesi Hâlinde Koruma Önlemleri Alma Yükümlülüğü 107
4. Gerekli Belgelerin Teslimi Yükümlülüğü 108
II. BİLGİ İSTEME HAKKI 109
III. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN GEÇERSİZLİĞİ 110
A. Genel Olarak 110
B. Sağlık Sigortasının Geçersizliğine Neden Olan Hâller ve Geçersizliğin Sonuçları 111
Dördüncü Bölüm
ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE
UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI
I. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNİ SONA ERDİREN HÂLLER 115
A. Sözleşmede Belirtilen Sürenin Dolması Hâlinde 115
B. Sözleşme Konusunun Ortadan Kalkması Hâlinde 116
C. Sözleşmenin İkale ile Sona Erdirilmesi Hâlinde 116
D. Fesih ile Sona Erme 117
1. Sigortacının Fesih Hakkı 117
a. Rizikonun Ağırlaşması Durumunda 117
b. Sonraki Primlerin Ödenmemesi Durumunda 120
aa. Bir Seneden Sonraki Primlerinde Ödenmemesi Durumunda 122
aaa. Ayrılma Hakkı 122
bbb. Ödünç Verilmesini İsteme Hakkı 123
ccc. Prim Ödenmesinden Muaf Sigorta 124
C. Sözleşmeden Doğan Yükümlülüklerin İhlalinde 124
2. Sigorta Ettirenin Fesih Hakkı 126
a. Primin Tek Taraflı Arttırılmasında Fesih 126
b. Bilgilendirme Yükümlülüğünün İhlalinde Fesih 126
3. Olağanüstü Durumlarda Fesih 128
a. Tarafların Konkordato İlan Etmesi 128
b. Tarafların Aczi, Takibin Semeresiz Kalması 129
E. Sigortacının İflası 131
F. Kısmi Fesih ve Cayma 133
G. Sözleşmenin Cayma ile Sona Ermesi 134
1. Genel Olarak 134
2. Sigortacının Cayma Hakkı 135
a. Prim Ödeme Borcunda Temerrüt Hâlinde Sigortacıya Tanınan Cayma Hakkı 135
b. Beyan Yükümlülüğünün İhlali Hâlinde Sigortacıya Tanınan Cayma Hakkı 137
3. Sigorta Ettirenin Cayma Hakkı 138
II. ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI SÖZLEŞMESİNDE ORTAYA ÇIKAN UYUŞMAZLIKLARIN ÇÖZÜM YOLLARI 141
A. Görevli ve Yetkili Mahkeme 141
1. Görevli Mahkeme 141
2. Yetkili Mahkeme 142
B. Arabuluculuk 144
C. Sigortacılıkta Tahkim 145
Sonuç 147
Kaynaklar 153
Kavramlar Dizini 157