Laiklik İlkesi Bağlamında Türkiye'de Zorunlu Din Dersi ve Muafiyet Sistemi
Özge Demir
Zorunlu din dersi, cumhuriyetin kuruluşundan beri laiklik ilkesi bağlamında en çok tartışılan konulardan biri oldu. Söz konusu ders 1939 yılından 1980 yılına kadar kimi zaman zorunlu olarak kimi zaman seçmeli olarak müfredatta yer aldı, kimi zaman ise müfredattan kaldırıldı. Nihayetinde, anayasada başka hiçbir dersin zorunlu olarak müfredatta yer alacağı belirtilmezken, din kültürü ve ahlak bilgisi 1982 Anayasası'nın 24. maddesi uyarınca ilk ve ortaöğretim kurumlarında okutulan zorunlu derslerden olacağı belirtilmektedir. Okuyacağınız metin, tüm bu sürece odaklanırken, ilk bölümde laiklik ilkesi bağlamında zorunlu din dersine nasıl yaklaşılması gerektiğini, ikinci bölümde zorunlu din dersinin tarihsel sürecini, yasal dayanaklarını, içeriğini ve uygulanışını, üçüncü bölümde ise, küçüğün bu dersten muaf tutulması için ebeveynlerin yapması gerekenleri ve zorunlu din dersinden muafiyet hakkında mahkemelerin kararlarını içermektedir. Metin sonuç itibari ile, laiklik ilkesine aykırı olarak verilen ve insan haklarını ihlal eden zorunlu din dersinin müfredattan kaldırılması gerektiğini savunmaktadır. Zorunlu din dersinin müfredattan kaldırılmaması halinde ise, dinlerini açıklamaya mecbur bırakılmadan ebeveynlerin talepleri doğrultusunda küçüğün tamamen ve uygun bir şekilde dersten muaf tutulması gerekir. Bununla birlikte, din dersinden muaf tutulan küçüğün, ayrımcılığa uğramaması konusunda devletin gerekli önlemleri de alması gerekmektedir.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ
BİRİNCİ BÖLÜM
LAİKLİK İLKESİ BAĞLAMINDA ZORUNLU DİN DERSİ
1.1. LAİKLİK İLKESİ BAĞLAMINDA ZORUNLU DİN DERSİ
İKİNCİ BÖLÜM
ZORUNLU DİN DERSİNİN YASAL DAYANAKLARI
2.1. 1924 ANAYASASI'NDA ZORUNLU DİN DERSİ
2.2. 1961 ANAYASASI'NDA ZORUNLU DİN DERSİ
2.3. 1982 ANAYASASI'NDA ZORUNLU DİN DERSİ
2.3.1. 2005 Tarihli Müfredat Değişikliği ve Zorunlu Din Dersi
2.3.2. 2012 Tarihli Eğitim Sistemi Değişikliği ve Zorunlu-Seçmeli Din Dersleri
2.3.3. 2017 Tarihli Müfredat Değişikliği Sonrası Zorunlu Din Dersi
2.3.4. Zorunlu Din Dersi Kitaplarının İçeriği ve Uygulama
2.4. ULUSLARARASI HUKUKA GÖRE ZORUNLU DİN DERSİ
2.4.1. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi
2.4.2. Çocuk Hakları Sözleşmesi
2.4.3. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi
2.4.4. Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi ile Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ZORUNLU DİN DERSİNDEN MUAFİYET
3.1. OKULA VEYA İLÇE MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ'NE BAŞVURU
3.2. İDARİ DAVA
3.2.1. Dava Süreleri
3.2.2. Zorunlu Din Dersinden Muafiyet Davasının Esasları
3.3. ZORUNLU DİN DERSİNDEN MUAFİYET HAKKINDA VERİLEN BİRLEŞMİŞ MİLLETLER İNSAN HAKLARI KOMİTESİ KARARLARI
3.4. ZORUNLU DİN DERSİNDEN MUAFİYET HAKKINDA VERİLEN AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
3.5. ZORUNLU DİN DERSİNDEN MUAFİYET HAKKINDA VERİLEN YEREL MAHKEME KARARLARI
SONUÇ
KAYNAKÇA