Pandemide Hekim Hakları

Av. Umur KARAKUŞ

Av. Umur KARAKUŞ’un tıp hukuku alanında kaleme aldığı aynı adlı yüksek lisans tezinin kitaplaştırılmış hali olan bu çalışma, hekim haklarının tespiti, açıklanması ve hekimler için en büyük tehlikelerin yaşandığı pandemi koşulları dâhilinde incelenmesi amaçlarıyla yapılmıştır.

Hekimler tarih boyunca çeşitli haklara sahip olmuşlarsa da yakın tarihte bu haklar hasta haklarının gerisinde kalmıştır. İnsanlığın yakın geçmişte yaşadığı pandemiler ve günümüzdeki COVID-19 pandemisi hekimlerin insanlık için ne kadar mühim bir rol ve zorlu bir görev üstlendiğini göstermiştir. Pandemiler hekimlerin işlevsel haklar ile korunması gerektiğini kanıtlamıştır. Çalışmamız kapsamında işte bu hakların tespit edilmesi ve açıklanması hedeflenmektedir.

Bu hedef doğrultusunda çalışmamızın ilk bölümünde pandeminin ne olduğu ile geçmişteki pandemiler ve mevcut pandemi incelenmiştir. İkinci bölümde ise hekim haklarının gelişimi, insan hakları ve tıbbı deontoloji içindeki konumu, hekim haklarının neler olduğu ve pandemi koşullarındaki durumları açıklanmıştır. Çalışmamız kapsamında ulusal ve uluslararası kaynaklar ve mevzuat incelenmiş olup mahkeme içtihatlarıyla birlikte hekim hakları derlenmiş ve korunması ile geliştirilmesi için öneriler verilmiştir.

İÇİNDEKİLER

KİTAP HAKKINDA V

ABOUT THE BOOK VII

ÖNSÖZ IX

ÖZET XI

ABSTRACT XIII

KISALTMALAR XVII

GİRİŞ 1

BÖLÜM I

PANDEMİ

1. PANDEMİ 5

1.1. Genel Olarak 5

1.2. Tarihteki Pandemiler 7

1.3. Koronavirüs Pandemileri 9

1.4. COVID-19 Pandemisi 11

1.4.1. Kronolojik Süreç 13

1.4.2. Türkiye’deki Durum 13

1.4.3. Hekimlerin Durumu 15

2. ARA DEĞERLENDİRME 16

BÖLÜM II

İNSAN HAKLARI İÇİNDE HEKİM HAKLARI

1. HAK KAVRAMI 17

2. İNSAN HAKLARI 18

2.1. İnsan Haklarının Gelişimi ve Ayrımı 18

2.2. Hakların Özneleri ve Yükümlüleri 21

2.3. Hakların Sınırlandırılması ve Durdurulması 23

2.4. Hakların Kullanılma Usulleri 27

3. SAĞLIK HAKKI 28

3.1. Pandemilerde Sağlık Hakkı36

4. HEKİM HAKLARI 39

4.1. Tanımlar 39

4.2. Genel Bilgi 41

4.3. Hekimlik Mesleğinin Tarihi Sürecinde Hasta-Hekim İlişkisi 42

4.4. Hasta Hakları “Karşısında” Hekim Hakları 45

4.5. Hekim Haklarını Konu Edinen Metinler 45

5. TIP ETİĞİ 48

5.1. Genel Bilgi 48

5.2. COVID-19 Pandemisinde Tıp Etiği 53

BÖLÜM III

PANDEMİDE HEKİM HAKLARI

1. HEKİM HAKLARI VE PANDEMİ 57

1.1. Genel Olarak 57

1.2. Şifa Garantisi Vermeme Hakkı ve Pandemi 58

1.3. Gerekli Kaynak ve Desteğin Sağlanmasını Bekleme Hakkı ile Pandemi 61

1.4. Kendi Sağlığını Koruma ve Sağlıklı Bir Ortamda Çalışma Hakkı ile Pandemi 63

1.5. Bilgisini ve Yeteneğini Geliştirme Hakkı ile Pandemi 67

1.6. Bilimsel ve Teknolojik Gelişmelerden Faydalanma Hakkı ile Pandemi 70

1.7. Uzman Olduğu Alanda Çalışma Hakkı ve Pandemi 74

1.8. Danışma ve Mesleki Dayanışma Hakkı ile Pandemi 77

1.9. İdari Görevler Üstlenme Hakkı ve Pandemi 83

1.10. Adil Çalışma Koşullarına Sahip Olma Hakkı ve Pandemi 85

1.11. Mesleki Özerklik ve Pandemi 95

1.12. Hastadan Saygı, Güven ve İş Birliği Bekleme Hakkı ile Pandemi 100

1.13. Hastanın Tıbbi Verilerine Erişme Hakkı ve Pandemi 102

1.14. Hastayı Tedavi Etmeyi Reddetme ve Bırakma Hakkı ile Pandemi 106

SONUÇ 123

KAYNAKÇA 135