Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi

Prof. Dr. Suat SARI

 

İÇİNDEKİLER

Kısaltmalar. XV

Yararlanılan Kaynaklar. XIX

Giriş 1

1. Bölüm

Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Unsurları ve Kurulması

§ 1. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Unsurları .5

I. Profesyonel Futbol Faaliyeti 6

1. Futbolcu Uluslararası Düzenlenmesi ve Bunun Ulusal Etkileri6

2. Futbolda Organizasyon Yapısı8

a. Futbolda Ulusal ve Uluslararası Organizasyon Yapısı8

b. Tekelci Organizasyon Yapısı 9

3. Türkiye’de Futbolun Düzenlenmesi .11

4. Türkiye’de Profesyonel Futbol Faaliyeti 15

II. Profesyonel Futbolcu .20

III. Futbol Kulübü 23

IV. Futbolcunun Kulüp Bünyesinde Futbol Faaliyetini Yerine Getirmesi.28

V. Profesyonel Futbol Faaliyetinin Ücret Karşılığında Yerine Getirilmesi 31

§ 2. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Tâbi Olduğu Hükümler .33

I. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesine Uygulanacak Hükümler 33

II. İşçiyi Koruyucu Hükümlerin Futbolcuya Uygulanması.36

III. TFF Statülerinin ve Talimatlarının Profesyonel Futbolcu Sözleşmesine Uygulanması40

IV. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesine Yasal Hükümlerin Uygulanmasında

Sporun Özelliklerinin Dikkate Alınması Sorunu .44

V. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesini Düzenleyen FIFA Talimatları .47

§ 3. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Kurulması ve Geçerlilik Şartları.51

I. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Kurulması 51

1. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Kurucu Unsurları .51

a. Objektif Esaslı Noktalar 52

aa. Profesyonel futbol faaliyetinin yerine getirilmesi taahhüdü 53

VI Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi

bb. Profesyonel futbol faaliyetinin kulüp organizasyon yapısı içinde yerine getirilmesi 54

cc. Ücret unsuru 54

dd. Profesyonel futbol faaliyetinin süreye bağlı olarak yerine getirilmesi .57

b. Sübjektif Esaslı Noktalar 60

2. Sözleşmenin Kurulup Kurulmadığına İlişkin Uyuşmazlıklar .61

3. Sözleşme Görüşmeleri Sırasında Tarafların Yükümlülükleri .65

a. Genel Olarak .65

b. Ciddi Bir Niyetle Görüşmelere Katılma .66

c. Bilgi Verme Yükümlülüğü67

d. Diğer Tarafın Zarara Uğramasını Önleyecek Tedbirleri Alma .73

e. Yükümlülüğü İhlâlin Sonuçlar 73

4. Bir Kulüple Sözleşmesi Devam Eden Futbolcular ile Sözleşme

Görüşmeleri Yürütülebilmesine İlişkin Esaslar 76

a. Genel Olarak .76

b. Mevcut Sözleşmenin Süresinden Sonrası İçin Sözleşme Görüşmeleri .79

II. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları 84

1. Tarafların Ehliyeti.85

a. Futbolcunun İşlem Ehliyeti .85

b. Kulübün İşlem Ehliyeti .87

2. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Emredici Hukuk Kurallarına,

Kamu Düzenine, Genel Ahlâka ve Kişilik Haklarına Aykırı Olmaması 91

a. Genel Olarak .91

b. TFF Statüsü ve Talimatlarının Profesyonel Futbolcu Sözleşmesine Etkisi .92

c. Sözleşme Süresine İlişkin Sınırlamalar .96

3. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinde Muvazaa Bulunmaması 101

4. Tarafların İrade Beyanlarının Sağlıklı Olması . 103

a. Genel Olarak 103

b. Taraf İradelerinin Temel Hatası ve/veya Aldatma Nedeniyle Sakat Olması . 104

aa. Kulübün Temel Hatası ve Aldatma İddiaları . 106

bb. Futbolcunun Temel Hatası ve Aldatma İddiaları. 110

c. Temel Hatası ve Aldatmanın Sonuçları . 111

5. Sözleşmenin Konusunun İmkânsız Bulunmaması . 115

6. Sözleşmede Aşırı Yararlanma (Gabin) Bulunmaması . 116

7. Sözleşmenin Geçerlilik Şekli . 117

a. Genel Olarak 117

b. Federasyon Düzenlemelerinde Sözleşmenin Şekli 119

8. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinde Genel İşlem Şartları 127

a. Kulüp ve Futbolcu Arasındaki Profesyonel Futbolcu

Sözleşmesinde Genel İşlem Koşulları 127

b. TTF’nin Hazırladığı Tip Sözleşme Yönünden Genel İşlem

Koşullarına İlişkin Hükümlerin Uygulanması . 130

c. FIFA, UEFA ve TFF Statülerine ve Düzenlemelerine Bağlılık

Taahhütlerinin Genel İşlem Koşulları Yönünden Değerlendirilmesi. 134

III. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Tamamlayıcı Unsurları . 140

1. Genel Olarak 140

2. Sözleşmenin Geçerliliğinin Futbolcunun Sağlık Muayenesinin

Olumlu Sonuçlanması Şartına Bağlanması 141

3. Sözleşmenin Geçerliliğinin Futbolcunun Çalışma ve Oturma İzni

Alması Şartına Bağlanması 146

IV. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Geçersizliğinin Hükümleri 151

V. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Kurulmasında Özellik Gösteren

Hâller . 153

1. Profesyonel Futbolcunun Deneme Antremanlarına veya Deneme

Maçlarına Tâbi Tutulması 153

2. Deneme Süreli Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi Kurulması 155

VI. Sözleşme Süresine İlişkin Opsiyon Hakları. 160

2. Bölüm

§ 4. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Genel Özellikleri 171

I. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi Bir İş Görme Sözleşmesidir 171

II. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi Karşılıklı Bir Sözleşmedir . 176

III. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi Sürekli Borç İlişkisidir 177

§ 5. Tarafların Hak ve Yükümlülükleri . 179

§ 6. Profesyonel Futbolcunun Yükümlülükleri . 181

I. Futbolcunun İş Görme Borcu 181

1. İş Görmenin Kapsamı 181

a. Futbol Müsabakalarına Katılma Borcu 182

b. Müsabakalara Hazırlanma Borcu. 183

c. Birlikte seyahat etme yükümlülüğü 184

d. Dil Kursuna Gitme Yükümlülüğü 185

2. İş Görmenin Yerine Getirilme Şekli 186

a. İş Görmenin Yerine Getirilmesine İlişkin Genel Esaslar . 186

VIII Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi

b. TFF Nezdinde Tescil ve Lisans İşlemlerinin Yapılması 191

c. İş Görme Borcunun Özenle Yerine Getirilmesi . 195

II. Futbolcunun Sadakat Yükümlülüğü 199

1. Genel Olarak 199

2. Kulübün Menfaatlerinin Korunmasına ve Kulübe Zarar Vermekten Kaçınmaya İlişkin Davranış Yükümlülükleri 200

a. Evrensel İnsanlık Değerlerine Saygılı Olma 205

b. Müsabaka Neticelerine İlişkin Şüphe Uyandıracak Davranışlardan Kaçınma . 207

c. Doping Olarak Yasaklanmış Maddeler ve Yöntemler Kullanmamak 210

d. Fair-Play Kurallarına Uygun Hareket Etmek. 210

e. Taraftarlarla Olumlu Etkileşim 211

f. Basın ve Sosyal Medya Açıklamaları . 212

g. Alkol ve Sigara Kullanımı . 215

h. Yüz Kızartıcı Suçlar İşlememek 217

i. Cep Telefonu Kullanımı ve Bilgisayar Oyunu Oynanması 218

3. Futbolcunun Rekabet Etmeme Yükümlülüğü 218

4. Futbolcunun Sır Saklama Yükümlülüğü 224

5. Reklam ve Satış Faaliyetlerine Katılma Borcu 228

6. Adın ve Fotoğrafların Kullanılmasına İzin Verme 231

III. Çalışma Gücünün Korunması ve İyileştirilmesi İle Sağlığa Gerekli Özeni Gösterme Borcu 235

1. Genel Olarak 235

2. Çalışma Gücünün Korunması ve İyileştirilmesi Borcu 237

a. Genel Olarak Kapsamı . 237

b. Futbolcunun Özel Hayatına ve Sağlığına Gerekli Özeni Göstermesi 239

c. Tehlikeli ve Sportif Faaliyetlere Katılmama Yükümlülüğü . 242

aa. Sözleşmesel Kaçınma Yükümlülüğü 242

bb. Genel Sadakat Yükümlülüğü Çerçevesinde Kaçınma Yükümlülüğü . 244

3. Sağlığın Korunması ve Sakatlıkların Tedavisi. 245

a. Genel Olarak 245

b. Sağlık Durumu ve Tedavi Süreçlerine İlişkin Olarak Futbolcunun Verdiği Münferit Taahhütlerin Geçerliliği . 247

aa. Futbolcunun Kendi Hekimini Seçme Hakkına İlişkin Sınırlamalar . 247

bb. Sağlık Kontrollerine Katılma Yükümlülüğü . 250

cc. Muayene ve/veya Tedavi Yapan Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğünün Kaldırılması 252

dd. Kulüp Sağlık Personelinin Talimatlarına Uyma Yükümlülüğü . 256

ee. Futbolcunun Yaşadığı Sağlık Sorunlarını Kulübe Bildirim Yükümlülüğü . 259

IV. Kulübün Talimatlarına Uyma Borcu . 262

1. Genel Olarak 262

2. Talimat Hakkının Sınırları . 267

3. Talimat Hakkı ve Transfer . 272

V. Futbolcunun Borca Aykırı Davranışlarının Sonuçları 272

1. Futbolcunun İş Görme Borcuna Aykırı Davranışının Sonuçları 273

2. Futbolcunun Yan Borçlarına Aykırı Davranışının Sonuçları. 275

§ 7. Kulübün Yükümlülükleri. 281

I. Ücret Ödeme Borcu. 281

1. Genel Olarak 281

2. Ücret Ödeme Borcunun Niteliği 282

3. Üretim Miktarı . 283

4. Ücretin Belirlenme Şekilleri 289

a. Aylık Ücret. 289

b. Aylık Ücret Dışında Kararlaştırılan Ücretler . 291

aa. Yıllık Ücret . 292

bb. Maçbaşı Ücreti ve Diğer Başarı Şartına Bağlı Ücretler 298

cc. İmza Parası (Signing on Fee) 308

c. Primler . 314

d. Futbolcunun Belirli Giderlerinin Karşılanması ve Vergi

Yükümlülüklerinin Üstlenilmesi 318

5. Ücretin Miktarına İlişkin Anlaşmaların İspatı . 320

6. Ücretin Ödenmesine İlişkin Esaslar . 323

7. Futbol Faaliyetinin Yerine Getirilemediği Durumlarda Ücret

Ödenmesi . 330

II. Futbolcunun Futbol Faaliyetinde Bulunmasını Sağlama Borcu 336

1. Futbolcunun Müsabakalarda Yer Almaya İlişkin Talep Hakkının

Bulunmaması . 338

a. Tarafların Karşılıklı Menfaatlerinin Değerlendirilmesi . 338

b. Kulübün Müsabakalarda Yer Alacak Futbolcuları Belirleme

Hakkını Kullanması . 341

2. Futbolcunun Antrenmanlara Katılma Hakkı 344

III. Futbol Faaliyetinin Yerine Getirilmesi İçin Gerekli İmkânları Sağlama

Borcu . 348

IV. Futbolcuya Gözetme Borcu . 350

V. Kulübün Borca Aykırı Davranışlarının Sonuçları 354

X Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi

1. Kulübün Ücret Ödeme Borcuna Aykırı Davranışlarının Sonuçları . 354

2. Kulübün Yan Borçlarına Aykırı Davranışlarının Sonuçları. 359

§ 8. Geçici Transfer Sözleşmesi. 361

I. Kavram. 361

II. Geçici Transfer Sözleşmesinde Taraflar Arasındaki İlişkiler. 362

1. Kulüpler Arasındaki İlişki . 363

2. Mevcut Sözleşmenin Tarafları Futbolcu ve Kulüp Arasındaki İlişki. 364

3. Futbolcu ile Geçici Transferi Yapan Kulüp Arasındaki İlişki . 365

III. Geçici Transfer Sözleşmesinin Sona Ermesi . 366

IV. Geçici Transfer Sözleşmesinin Hukukî Niteliği 367

V. Geçici Transfer Sözleşmesinin Şekli 368

3. Bölüm

Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Sona Ermesi ve Sonuçları

§ 9. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Sona Ermesi . 373

I. Sözleşme Süresinin Sonlanması 375

II. Tarafların Anlaşması 379

III. İş Görme Borcunun İfasının İmkânsızlaşması . 383

IV. Taraflardan Birinin Kişiliğinin Sona Ermesi . 391

1. Futbolcunun Ölmesi. 391

2. Kulübün Tüzel Kişiliğinin Sona Ermesi 393

V. Kulübün Ödeme Güçsüzlüğü veya İflâsı . 396

1. Kulübün Ödeme Güçsüzlüğüne Düşmesi 396

2. Kulübün İflâs Etmesi . 399

VI. Sözleşmenin Haklı Sebeple Sona Erdirilmesi 402

1. Genel Olarak 402

2. Hukukî Niteliği 404

3. Haklı Sebep Kavramı. 410

a. Taraflardan Kaynaklanan Sebepler 418

aa. Futbolcudan Kaynaklanan Sebepler 422

aaa. Futbolcunun İş Görme Borcuna Aykırı Davranması 422

(i) Borçlu Temerrüdü 424

(ii) Futbolcunun Sorumlu Olduğu İfa İmkânsızlığı . 428

(iii) Kötü ifa 429

bbb. Futbolcunun Yüz Kızartıcı Suç İşlemesi veya Doping

Yapılması 431

ccc. Federasyonun Disiplin Cezaları . 433

ddd. Futbolcunun Sakatlığı 435

Yararlanılan Kaynaklar XI

eee. Müsabaka Sonuçları Hakkında Şüphe Uyandıracak

Davranışlarda Bulunulmaması 437

fff. Futbolcunun Özenle İş Görme ve Sadakat Borçlarından

Doğan Davranış Yükümlülüklerini İhlâl Etmesi 438

bb. Kulüpten Kaynaklanan Haklı Sebepler 442

aaa. Kulübün Ücret Ödeme Borcuna Aykırı Davranması 442

bbb. Sportif Haklı Sebeple Fesih . 454

ccc. Futbolcunun Antremanlara Katılma Hakkının İhlâl

Edilmesi 462

ddd. Futbolcuya Gözetme Borcunun İhlâl Edilmesi 465

b. Taraflardan Kaynaklanmayan Sebepler . 467

aa. Kulübün Bir Alt Lige Düşmesi 470

bb. Kulübün Lisans Alamaması veya Mevcut Lisansını Kaybetmesi 473

4. Hakkın Kullanılması 475

5. Hakkın Kullanılmasının Hüküm Doğurmaya Başlaması ve Sonuçları 484

VII. Sözleşmenin Haksız Feshi . 486

1. Genel Olarak 486

2. Futbolcunun Sözleşmeyi Haksız Feshi 489

3. Kulübün Sözleşmeyi Haksız Feshi 491

VIII. Bozucu Koşulun Gerçekleşmesi 493

1. Genel Olarak 493

2. Uygulamada Görülen Bozucu Koşul Örnekleri . 494

a. Futbol Takımının Bir Alt Lige Düşmesi veya Bir Üst Lige

Yükselmesi 494

b. Futbolcunun Gerekli İzinleri veya Lisansları Alamaması 495

c. Futbolcunun Sağlık Muayenesinin Olumsuz Sonuçlanması 496

d. Futbolcunun Belirli Süreli Müsabakalardan Men Cezası Alması 497

e. Kulübün Lisans Alamaması veya Lisansının Kaldırılması 498

f. Futbolcunun Sezonda Belirli Sayıda Müsabakada Yer Almaması . 498

3. Bozucu Şartın Geçersizliğinin Sonuçları . 499

4. Bozucu Şartın Gerçekleşmesinin Sonuçları . 500

IX. Fesih (Dönme) Cezası (Buy-out clause) ile Sona Erdirme . 501

§ 10. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Sona Ermesinin Genel Sonuçları . 505

I. Genel Olarak . 505

II. Sözleşme Sonrası Rekabet Yasağı 510

§ 11. Sözleşmenin Sona Ermesine Sebep Olmaktan Doğan Sorumluluk 515

I. Borca Aykırı Davranışla Sözleşmenin Sona Ermesine Sebebiyet

Verilmesi . 518

XII Profesyonel Futbolcu Sözleşmesi

1. Aslî Borçlara Aykırı Davranılması 518

2. Yan Borçlara Aykırı Davranılması 520

II. Borca Aykırı Davranışta Kusur 521

III. Borca Aykırılıkta Zarar Arasında Uygun Nedensellik Bağı . 521

IV. Borca Aykırılığın Zarara Sebebiyet Vermesi . 522

1. Genel Olarak 522

a. Sözleşmenin İleriye Etkili Sona Ermesi Hâlinde Zarar 522

b. Sözleşmenin Geçmişe Etkili Sona Ermesi Hâlinde Zarar 525

c. RST’nin Zarara İlişkin Düzenlemesi 526

2. Kulübün Uğrayabileceği Zararlar 530

a. Kulübün Manevî Zarara Uğraması. 530

b. Kulübün Maddî Zarara Uğraması 532

aa. Profesyonel Futbolcu Sözleşmesinin Kulüp Yönünden Parasal

Değeri 536

aaa. Kulübün İfa Menfaati (Sözleşmenin Yararlanma Değeri) . 537

bbb. Mahrum Kalınan Transfer Kazancı . 545

(i). Profesyonel Futbolda Transfer 545

(ii). Muhtemel Transfer Bedelinin Talep Edilebilirliği?. 548

(iii). İfa Menfaati ile Transfer Ücreti Arasındaki İlişki . 553

ccc. Amortismana Tâbi Tutulamamış Masrafların Tazmini 556

ddd. Ücret ve/veya İmza Parasının İadesi 558

eee. İkame Futbolcu Transferi Harcamaları 561

fff. Reklam, Sponsorluk ve Kulüp Ürünleriyle İlgili Zararlar . 563

ggg. Sportif Başarısızlıktan Kaynaklanan Zararlar . 565

hhh. Futbolcunun Yetiştirilmesi İçin Yapılan Harcamalar 565

bb. Tazminatın Miktarının Belirlenmesinde Geçerli Genel Esaslar . 566

cc. Yeni Kulübün Müteselsil Sorumluluğu 568

3. Futbolcunun Uğrayabileceği Zararlar 569

a. Futbolcunun Manevî Zarara Uğraması 570

b. Futbolcunun Maddî Zarara Uğraması 570

aa. Yasal Çerçeve . 570

bb. Zararın Miktarı . 574

cc. Tazminatın İndirilmesi 578

V. Maddî Tazminat Talep Etme Zamanaşımı Süresi . 584

§ 12. Sona Ermeden Sorumluluğa İlişkin Anlaşmalar . 585

I. Borca Aykırılıktan Önceki Düzenlemeler . 586

1. Sorumsuzluk Anlaşması 586

2. Ceza Koşulu. 587

Yararlanılan Kaynaklar XIII

a. Yalnızca Futbolcu Aleyhine Ceza Koşulu Kararlaştırma Yasağı 588

b. Sona Ermeden Sorumluluk İçin Ceza Koşulu Kararlaştırılması 589

c. Sözleşme Cezasının İndirilmesi . 594

aa. Futbolcu Yönünden İndirim 595

bb. Kulüp Yönünden İndirim . 598

3. Fesih (Dönme) Cezasının Tazminat Olarak Talep Edilebilirliği . 599

II. Sulh Sözleşmesi 601

§ 13. Haksız Fesih Hâlinde Sportif Ceza 603

I. Futbolcuya Sportif Ceza Verilmesi . 603

1. Futbolcunun Koruma Döneminde Sözleşmenin Sona Ermesine Yol

Açması . 604

2. Sözleşmenin Feshinin Geç Bildirilmesi . 608

II. Futbolcuya Ayartan Kulübe ve Diğer Kişilere Ceza Verilmesi . 609