GİRİŞ KONUN TAKDİMİ, ÖNEMİ VE SINIRLANDIRILMASI I. Konunun Takdimi 23 II. Konunun Önemi 23 III. Konunun Sınırlandırılması 24
BİRİNCİ BÖLÜM SORUMLULUK KAVRAMI, TARİHÇE, PSİKİYATRİ BİLİMİ İLE İLGİLİ TEMEL BİLGİLER I. Sorumluluk Kavramı 23 II. Tarihçe 28 III. Ruh Sağlığı Alanında Faaliyet Gösteren Uzmanlar 32 A. Genel Olarak 32 B. Psikiyatrist 33 C. Psikolog 34 D. Psikoterapist 35 E. Psikanalist 36 F. Psikiyatri Hemşiresi 36 G. Sosyal Hizmet Uzmanı 37 IV. Psikiyatrik Tedavide Tıbbî Müdahale Yöntemleri 37 A. Genel Olarak 37 B. Somatik (Organik) Terapiler 40 1. Psikofarmakolojik Terapi (İlaçla Tedavi Uygulamaları) 40 2. Şok Terapileri (Elektroşok Tedavisi) 41 a. Genel Olarak 41 b. Elektrokonvülzif Tedavi 42 C. Psikoterapi Uygulaması 43 1. Psikoterapi Kavramı 43 2. Psikoterapi Uygulamalarında Yaklaşımlar 44 a. Genel Olarak 44 b. Psikanaliz 45 c. Davranış Terapisi 47 d. Kognitif Terapi 48 e. Gestalt Terapi 49 f. Adlerci Psikoterapi 49 g. Analitik Psikoterapi 50 h. Diğer Psikoterapi Yaklaşımları 50 3. Psikiyatrik Tedavi Yöntemi Olarak Psikoterapi 51 4. Psikoterapinin Bilimsel Güvence Altına Alınması 52 V. Psikiyatrik Rahatsızlık 52 A. Genel Olarak 52 B. Psikiyatrik Rahatsızlıkların Sınıflandırılması 54
İKİNCİ BÖLÜM PSİKİYATRİST İLE HASTA ARASINDAKİ HUKUKÎ İLİŞKİNİN TANIMI, UNSURLARI, TARAFLARI, HUKUKÎ NİTELİĞİ VE TÜRLERİ I. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Tanımı 57 II. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Hukukî Niteliği 59 A. Genel Olarak 59 B. Kendine Özgü (Sui Generis) Sözleşme Olduğu Görüşü 59 C. Hizmet Sözleşmesi Olduğu Görüşü 60 D. Eser (İstisna) Sözleşmesi Olduğu Görüşü 61 E. Vekâlet Sözleşmesi Olduğu Görüşü 62 III. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Unsurları 64 A. Psikiyatrik Teşhis ve Tedavi 64 B. Ücret 65 C. Tarafların Anlaşması 67 1. Genel Olarak 67 2. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Kurulmasında Zımnî Kabul 70 IV. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Tarafları 71 A. Genel Olarak 71 B. Psikiyatrik Teşhis ve Tedavi Uygulayan Taraf 71 1. Ayakta Tedavide 71 2. Yataklı Tedavide 72 C. Psikiyatri Teşhis ve Tedavi Edimini Talep Eden Taraf 74 V. Psikiyatrik Tedavi Sözleşmesinin Türleri 75 A. Genel Olarak 75 B. Psikiyatri Hastasının Ayakta Teşhis ve Tedavisi 76 1. Genel Olarak 76 2. Bağımsız Psikiyatrist Tarafından Gerçekleştirilen Tedavi 76 C. Psikiyatri Hastasının Yataklı Tedavisi 77 1. Özel Hastanelerde Yapılan Yataklı Tedavi 77 a. Genel Olarak 77 b. Türleri 78 2. Zorla Yatırma ve Tedavi 81 a. Genel Olarak 81 b. Zorla Yatırma 84 aa. Genel Olarak 84 bb. Psikiyatri Hastasının Kendisine veya Başkasına Zarar Verme Tehlikesi Sebebiyle Zorla Yatırılması 85 cc. Psikiyatri Hastasının Tedavi Amacıyla Zorla Yatırılması 89 c. Zorla Tedavi 90 d. Türk Hukukunda Zorla Yatırma ve Tedavi 91 aa. Mevzuat 91 bb. Uygulama 94 D. Müdahil Olan Üçüncü Kişilerle Yapılan Sözleşmeler 97 1. Üçüncü Kişi Yararına Sözleşme 97 2. Üçüncü Kişiyi Koruyucu Etkili Sözleşme 99 3. Gözetmen Kimselerin Dâhil Edildiği Sözleşmeler 102
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM PSİKİYATRİST İLE PSİKİYATRİ HASTASI ARASINDAKİ SÖZLEŞME İLİŞKİSİNDEN DOĞAN SORUMLULUK I. Sözleşmeden Doğan Sorumluluk 103 A. Genel Olarak 103 B. Sözleşme İlişkisi 103 C. Sözleşmenin İhlâli 103 1. Teşhis ve Bulgu Değerlendirme Yükümlülüklerinin İhlâli 104 a. Genel Olarak 104 b. Teşhis Yükümlülüğünün İhlâli 104 c. Bulgu Değerlendirme Yükümlülüğünün İhlâli 108 2. Tedavi Yükümlülüğünün İhlâli 109 a. Uygun Tedavi Yöntemini Seçme Yükümlülüğünün İhlâli 109 b. Tedaviyi Üstlenme Yükümlülüğünün İhlâli 110 c. Seçilen Tedavi Yöntemini Uygulama Yükümlülüğünün İhlâli 111 d. Elektrokonvülsif Terapide Tedavi Yükümlülüğünün İhlâli 114 e. Psikoterapide Tedavi Yükümlülüğünün İhlâli 117 aa. Genel Olarak 117 bb. Tedaviye Uygun Psikoterapi Seçimi 118 cc. Aktarım ve Karşıt Aktarım Olgularının Yanlış Uygulanması 119 dd. Terapi Gözetim Yükümlülüğünün İhlâli 122 ee. Mesafe Koruma Yükümlülüğünün İhlâli 124 aaa. Genel Olarak 124 bbb. Terapi Sonrası Mesafe Koruma Yükümlülüğü 129 f. İntihar ve Zarar Eğilimli Hastaların Tedavisine Özgü Sorumluluk Halleri 131 1. İntihar Eğilimli Hastalar 131 a. Genel Olarak 131 b. İntihar Risk Değerlendirmesi Yükümlülüğü 135 c. İntiharı Engellemeye Yönelik Tedbirleri Alma Yükümlülüğü 138 aa. Genel Olarak 138 bb. Ayakta Tedavide 141 cc. Yataklı Tedavinin Başlatılması 142 dd. İntihar Etmeme (Anti İntihar) Sözleşmesi 144 2. Zarar Eğilimli Hastaların Tedavisinden Doğan Sorumluluk 144 a. Genel Olarak 144 b. Ayakta Tedavide 148 c. Üçüncü Kişileri Bilgilendirme 150 aa. Genel Olarak 150 bb. Diğer Kişileri Bilgilendirme 154 d. Hastayı Uygun Zamanda Tahliye Etme Yükümlülüğü 154 e. Sorumluluğun Süre Açısından Sınırlandırılması 156 3. Psikiyatrik Tedavide Aydınlatma Yükümlülüğünün İhlâli 157 a. Genel Olarak 157 b. Aydınlatmanın Konusu (Türleri) 160 aa. Genel Olarak 160 bb. Güvenlik Aydınlatması 161 cc. Otonomi Aydınlatması 162 aaa. Genel Olarak 162 bbb. Psikoterapide Aydınlatma Yükümlülüğü 166 c. Aydınlatmanın Kapsamı 168 d. Aydınlatmanın Şekli ve Zamanı 174 e. Aydınlatmayı Yapması Gereken Kişi ve Aydınlatmanın Muhatabı 176 4. Özen ve Sadakat Gösterme Yükümlülüğünün İhlâli 178 a. Genel Olarak 178 b. Sadakat Yükümlülüğünün İhlâli 178 c. Özen Yükümlülüğünün İhlâli 179 5. Sır Saklama Yükümlülüğünün İhlâli 181 a. Genel Olarak 181 b. Sır Saklama Yükümlülüğünün Sınırları 186 aa. Genel Olarak 186 bb. Hastanın Rızası 187 cc. Zaruret Hali 187 dd. Haklı Sebepler 188 ee. Bildirim Yükümlülüğü 189 6. Kayda Geçirme Yükümlülüğünün İhlâli 190 a. Genel Olarak 190 b. Kapsam 191 c. Süre 192 D. Kusur 193 1. Genel Olarak 193 2. Kusurun Çeşitleri 194 a. Kast 194 b. İhmâl 195 E. Zarar 197 F. İlliyet Bağı 198 1. Genel Olarak 198 2. Sebeplerin Toplanması 199 3. Birden Çok Sebepten Yalnızca Birinin Zararı Doğurduğu Haller 201 a. Farazî İlliyet (Önüne Geçen İlliyet) 201 b. İlliyet Bağının Kesilmesi 201
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM SÖZLEŞME DIŞI SORUMLULUK, SORUMLULUĞUN GENİŞLETİLDİĞİ HALLER VE PSİKİYATRİK TEDAVİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ I. Haksız Fiil Sorumluluğu 203 A. Genel Olarak 203 B. Şartlar 204 1. Fiil, Zarar, Kusur ve Uygun İlliyet Bağı 204 2. Hukuka Aykırılık 204 II. Vekâletsiz İş Görmeden Doğan Sorumluluk 205 A. Genel Olarak 205 B. Sorumluluğun Kapsamı 205 1. Sorumlulukta Genel Kural 205 2. Sorumluluğun Hafifletilmesi 206 3. Sorumluluğun Ağırlaştırılması 207 III. Sorumluluğun Genişletildiği Haller 207 A. Borcun İfasında Yardımcı Şahıs 207 B. Borcun İfasında Üçüncü Bir Kişinin Yer Alması 210 III. Psikiyatrist İle Hastası Arasındaki Hukukî İlişkinin Sona Ermesi 214 A. Genel Olarak 214 B. İfa 214 C. Tek Taraflı Sona Erdirme 217 D. Ölüm 221 E. Ehliyetsizlik 222 F. İflâs 224 IV. İspat 225 A. Genel Olarak 225 B. İspat Yükü 225 V. Tazminat 227 A. Genel Olarak 227 B. Maddî Tazminat 228 C. Manevî Tazminat 229 VI. Zamanaşımı 231 A. Genel Olarak 231 B. Sürenin Başlangıcı 232 1. Genel Olarak 232 2. Haksız Fiilden Doğan Tazminat Alacaklarında Sürenin Başlangıcı 233 a. Kısa Zamanaşımı Süresi (İki Yıllık Nisbî Süre) 233 aa. Genel Olarak 233 bb. Zararın Öğrenilmesi 233 cc. Tazminat Yükümlüsünün Öğrenilmesi 236 b. Uzun Zamanaşımı Süresi (On Yıllık Mutlak Süre) 237 c. Ceza Zamanaşımı Süresi (Olağanüstü Süre) 237 3. Sözleşmeden Doğan Tazminat Alacaklarında Sürenin Başlangıcı 238
