Rehinli Eşya Üzerindeki Menfaatlerin Sigortalanması ve Hukuki Sonuçları

ÖN SÖZ....................................................................................................................V
İÇİNDEKİLER...................................................................................................VII
KISALTMALAR................................................................................................XV
GİRİŞ.........................................................................................................................1
BİRİNCİ BÖLÜM
EŞYANIN REHNE KONU OLMASI
I. REHİN HAKKINA İLİŞKİN GENEL BİLGİLER .......................3
II. TAŞINMAZ REHNİ.......................................................................7
A. Taşınmaz Rehninin Konusu ve Kapsamı ............................................7
1. Taşınmaz Rehninin Konusu............................................................8
a. Arazi................................................................................................8
b. Bağımsız ve Sürekli Haklar.......................................................9
c. Kat Mülkiyetine Tabi Bağımsız Bölümler...........................12
d. Birlikte Mülkiyet Hallerine İlişkin Özel Durumlar..........13
2. Taşınmaz Rehninin Kapsamı........................................................16
a. Bütünleyici Parça.......................................................................16
b. Eklenti ..........................................................................................17
B. Taşınmaz Rehninin Kurulması .......................................................... 20
1. Rehin Sözleşmesi..............................................................................21
İÇİNDEKİLER
VIII
2. Tescil................................................................................................... 24
3. Mahkeme Kararı ile Tescil ............................................................ 26
III.TAŞINIR REHNİ..........................................................................28
A. Genel Olarak............................................................................................ 28
B. Teslime Bağlı Taşınır Rehni .................................................................29
1. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Konusu ....................................29
a. Maddi Mal...................................................................................29
b. Eşya Kavramı............................................................................. 30
aa. Cismanilik Unsuru.............................................................31
bb. Sınırlarının Belirli Olması Unsuru ................................31
cc. Hakimiyet Kurulmaya Elverişli Olma...........................31
dd. Kişi Dışılık Unsuru ............................................................32
2. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kapsamı ..................................32
3. Teslime Bağlı Taşınır Rehninin Kurulması...............................33
C. Ulaşım Araçları Üzerinde Rehin.........................................................35
1. Genel Olarak......................................................................................35
2. Ulaşım Araçları Rehninin Konusu ..............................................37
a. Rehne Konu Olabilen Gemiler...............................................37
b. Rehne Konu Olabilen Hava Araçları ................................... 38
c. Üzerinde Rehin Tesis Edilebilen Motorlu Taşıtlar............39
3. Ulaşım Araçları Rehninin Kurulması........................................ 40
a. Ulaşım Aracı Rehninin Hukuki Sebebi.............................. 40
b. Tescil.............................................................................................43
İKİNCİ BÖLÜM
REHİNLİ EŞYA ÜZERİNDEKİ
MENFAATLERİN SİGORTALANMASI
I. SİGORTA SÖZLEŞMESİNİN KONUSU....................................45
A. Genel Olarak.............................................................................................45
B. Menfaat Teorisi....................................................................................... 46
IX
C. Ayni Teori..................................................................................................47
D. Değerlendirme ve Sonuç....................................................................... 48
II. REHİNLİ EŞYA ÜZERİNDEKİ SİGORTALANABİLİR
MENFAATLERİN ÖZELLİKLERİ ............................................49
A. Genel Olarak............................................................................................ 49
B. Zarara Uğrama İhtimalinin Mevcudiyeti......................................... 50
C. Menfaatin Ekonomik Değere Sahip Olması.................................... 50
D. Menfaatin Hukuken Geçerli Olması ..................................................51
E. Menfaatin Halihazır veya Müstakbel Bir Menfaat Olması ...........51
III.SİGORTA SÖZLEŞMESİ .............................................................51
A. Sigorta Sözleşmesinin Tanımı..............................................................51
B. Sigorta Sözleşmesinin Unsurları .........................................................53
1. Sigorta Bedeli.....................................................................................53
2. Sigorta Değeri....................................................................................55
3. Sigorta Tazminatı ............................................................................ 56
4. Prim.................................................................................................... 56
5. Riziko..................................................................................................57
C. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları ve Sigorta Aracıları......................57
1. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları....................................................57
a. Sigortacı .......................................................................................57
b. Sigorta Ettiren ............................................................................59
aa. Kendi Ad ve Hesabına Sigorta.........................................59
bb. Başkası Hesabına Sigorta................................................. 60
2. Sigorta Aracıları................................................................................61
a. Acente.......................................................................................... 63
b. Broker...........................................................................................65
D. Sigorta Sözleşmesinin Kurulması ...................................................... 66
E. Sigorta Sözleşmesi Yapılırken Uyulması Gerekli Esaslar............. 68
1. Sigorta Sözleşmesinin Genel Şartlara Uygun Olması ............ 68
2. Sözleşme Dışı Kalan Rizikoların da Gösterilmesi................... 69
3. Sözleşmenin Duru Bir Dile Sahip Olması..................................70
X
4. Sigorta Ettirenin Beyanda Bulunma Ödevi ...............................70
5. Sigortacının Aydınlatma Ödevi ....................................................73
F. Kredi Sözleşmelerine İlişkin Özel Durumlar...................................76
IV. SİGORTA SÖZLEŞMELERİNDE MENFAAT EKSİKLİĞİ
VE SONUÇLARI..........................................................................78
A. Genel olarak..............................................................................................78
B. Sigorta Menfaatinin Başlangıçtaki Eksikliği....................................78
1. Sigorta Menfaatinin Sözleşmenin Yapıldığı Esnada
Mevcut Olmaması............................................................................79
2. Müstakbel Menfaatlerin Sigorta Edilmesi Halinde
Menfaat Eksikliği ............................................................................ 80
C. Sigorta Menfaatinin Sonradan Ortadan Kalkması .........................81
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
REHNE KONU EŞYA ÜZERİNDEKİ
MENFAATLERİN SİGORTALANMASININ
HUKUKİ SONUÇLARI
I. REHİN VE SİGORTA İLİŞKİSİNE İLİŞKİN TEMEL
HUSUSLAR...................................................................................85
A. Genel Olarak.............................................................................................85
B. TMK ve TTK arasındaki ilişkinin belirlenmesi............................. 87
C. Sigorta Tazminatının Rehnin Kapsamına Girdiği An...................89
II. REHİNLİ ALACAKLININ SİGORTA TAZMİNATI
ÜZERİNDE HAK SAHİBİ OLMASI...........................................91
A. Rehinli Alacaklının Sigorta Tazminatı Üzerinde Hak
Sahibi Olmasının Şartları......................................................................91
1. Rehin Hakkının Varlığı ..................................................................91
2. Eşya Malikinin Menfaatinin Sigorta Edilmiş Olması.............93
3. Rizikonun Gerçekleşmesi...............................................................95
4. Sınırlı Ayni Hakkın Bir Sicilde Alenileşmiş veya
Sigortacıya Bildirilmiş Olması Koşulu....................................... 97
XI
B. Rehin Hakkının Sigorta Tazminatı Alacağı Üzerinde
Devam Etmesine İlişkin Hususlar...................................................... 99
1. Sigorta Parasının Sigorta Konusu Malın Eski Haline
Getirilmesi veya Onarılması İçin Kullanıldığı Hallerde
Malike Ödeme Yapılması .............................................................. 99
2. Sigorta Sözleşmelerinde Yer Alan Dain-i Mürtehin Kaydı.. 100
3. Sınırlı Ayni Hak Sahibinin Sonradan Sigortacının
Yaptığı Ödemeye Onay Vermesi .................................................101
4. Rehinli Alacaklının Sınırları ...................................................... 102
a. Taşınmaz Rehninde Teminat Altına Alınan
Alacağın Kapsamı................................................................... 103
aa. Anapara İpoteği................................................................ 103
aaa. Anapara..................................................................... 104
bbb. Takip Giderleri........................................................ 104
ccc. Anapara Faizi........................................................... 105
ddd. Gecikme Faizi ......................................................... 107
eee. Zorunlu Masraflar ................................................. 108
bb. Üst Sınır İpoteği............................................................... 109
b. Taşınır Rehninde Teminat Altına Alınan Alacağın
Kapsamı .................................................................................... 109
aa. Teslime Bağlı Taşınır Rehni ......................................... 109
bb. Ulaşım Araçlarının Rehninde Güvencenin
Kapsamı ..............................................................................111
5. Rehinli Alacaklı ve Diğer Hak Sahipleri Arasında Öncelik.111
a. Rehin Hakları Arasında Sıra İlişkisi.................................. 112
aa. Taşınmazlara İlişkin Rehin Hakları Arasında Sıra
İlişkisi................................................................................. 112
bb. Taşınırlara İlişkin Rehin Haklarında Sıra..................116
b. Rehin ile Diğer Sınırlı Ayni Haklar Arasındaki Sıra
İlişkisi.........................................................................................117
aa. Genel Olarak......................................................................117
bb. Taşınmazlar Üzerindeki Rehin Hakları ile Diğer
Sınırlı Ayni Haklar Arasındaki Sıra İlişkisi................118
cc. Taşınırlar Üzerindeki Rehin Hakları ile Diğer Sınırlı
Ayni Haklar Arasındaki Sıra İlişkisi ............................119
XII
6. Malikin, Rehinli Alacaklının Rızasını Almaksızın
Sigorta Tazminatını Talep ve Dava Edebilirliği.....................120
a. Genel Olarak............................................................................120
b. Dava Takip Yetkisi ve Taraf Sıfatı....................................... 122
aa. Taraf Sıfatı......................................................................... 122
bb. Dava Takip Yetkisi........................................................... 123
aaa. Genel Olarak............................................................ 123
bbb. Kendi Davasını Dava Takip Yetkisi....................124
ccc. Başkasının Hakkını Dava Takip Yetkisi ........... 125
c. Malikin Sigorta Tazminatı Üzerindeki Tasarruf
Yetkisinin Varlığının Tespiti................................................126
d. Yargı Kararlarının Değerlendirilmesi ve Öneriler.......... 127
7. Rehnin Özel Yoldan Paraya Çevrilmesine İlişkin
Anlaşmalar...................................................................................... 129
a. Genel Olarak............................................................................ 129
b. Rehnin Özel Yoldan Paraya Çevrilmesine İlişkin
Yapılan Anlaşmanın Geçerliliği.......................................... 130
c. Rehnin Özel Yoldan Paraya Çevrilmesine İlişkin
Yapılmış Anlaşmaların Sigorta Tazminatının Talep
Edilmesine Dönük Etkileri .................................................. 133
III.REHİNLİ ALACAKLININ RİZİKONUN
GERÇEKLEŞMESİNDEN ÖNCEKİ DURUMU......................135
A. Genel Olarak.......................................................................................... 135
B. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesinden Önce Alacaklının
Durumu .................................................................................................. 136
1. Sigorta Ettirenin Prim Borcunda Temerrüde Düşmesi
Durumunun Rehin Hakkı Sahibine Bildirilmesi.................. 136
2. Sigortacının, Sigorta Ettirenden Prim Farkını Talep
Ettiği Hallerde Rehinli Alacaklıya Bildirimde Bulunması 138
C. Sigorta Sözleşmesinin Sona Ermesi Halinde Alacaklının
Durumu .................................................................................................. 140
D. Bildirim Yapılacak Rehin Hakkı Sahipleri ve Bildirimin
Yapılacağı Adres.................................................................................... 143
XIII
1. Bildirim Yapılacak Rehin Hakkı Sahipleri.............................. 143
2. Bildirimin Yapılacağı Adres........................................................ 144
E. Sigortacının Sınırlı Ayni Hak Sahibine Sigorta Koruması ve
Sigorta Bedeli Hakkında Bilgi Verme Yükümlülüğü................... 144
SONUÇ................................................................................................................ 145
KAYNAKÇA ...................................................................................................... 151