İş Sözleşmesinin Sona Erdirilmesiİş Güvencesi ve İşe iade Davaları
Doç. Dr. Resul KURT
Prof. Dr. Muzaffer KOÇ
- | İş Sözleşmesi ve Türleri |
- | Kıdem Tazminatı |
- | İhbar Tazminatı |
- | Kötüniyet Tazminatı |
- | İş Güvencesi |
- | İşe İade Davası |
- | Geçersiz Sebeple Yapılan Feshin Sonuçları |
- | İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Feshi |
- | İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Feshi |
- | Feshin Belgelendirilmesi ve Tutanak–İhtar Yazıları |
- | İş Sözleşmesinin Feshi, İtiraz ve Yargılama |
- | İbraname |
- | Zorunlu Arabuluculuk |
- | Mobbing |
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
2. Baskıya Önsöz 5
3. Baskıya Önsöz 7
4. Baskıya Önsöz 9
Kısaltmalar 27
Birinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI VE İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRLERİ
I. İŞ SÖZLEŞMESİ VE İŞ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 29
A. İş Sözleşmesi Kavramı 29
B. İş Sözleşmesinin Unsurları 35
1. İş Unsuru 35
2. Bağımlılık Unsuru 35
3. Ücret Unsuru 38
4. Süre Unsuru 40
C. İş Sözleşmesini Yazılı Yapmamanın Yaptırımı 41
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 42
A. Sürekli–Süreksiz İşlerde İş Sözleşmesi 44
B. Belirli Süreli–Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi 45
C. Deneme Süresi Olan–Olmayan İş Sözleşmesi 53
1. Deneme Süresinin Amacı ve Sınırları 55
a. Deneme Süresinin Amacı 55
b. Deneme Süresinin Sınırları (Sözleşme Türü) 56
2. Deneme Süresi 57
a. 4857 İş Kanunu’nda Deneme Süresi 57
aa. Serbest Olması 57
bb. Süre (2 ve 4 Ay) 58
cc. Farklı İşçi Gruplarına Farklı Süreler Öngörülmesi 58
dd. Tekrar İşe Başlayan İşçi İçin Deneme Süresi 59
ee. Azami Miktarı Aşan Süre 60
ff. Deneme Süresinin Kesilmesi, Uzaması ve Gerekçeyle Sona Ermesi 61
gg. Deneme Süresinin Başlangıcı ve Sonu 61
b. Diğer Kanunlarda Deneme Süresi 62
aa. Borçlar Kanunu 62
bb. Deniz İş Kanunu 62
cc. Basın İş Kanunu 62
c. Deneme Süresinin Hukuki Sonuçları 64
aa. İhbar Tazminatı Açısından 64
bb. İş Güvencesi, Kıdem Tazminatı ve Yıllık Ücretli İzin Açısından 64
cc. Ücret, Fazla Çalışma, Tatil Ücreti ve Diğer İşçilik Hakları Açısından 65
dd. İspat 67
ee. Sosyal Güvenlik Açısından 68
D. Kısmi Süreli–Tam Süreli İş Sözleşmesi 68
E. Çağrı Üzerine Çalışma İş Sözleşmesi 73
F. İş Paylaşımı (Job Sharing) İş Sözleşmesi 77
G. Takım Sözleşmesi 77
H. Mevsimlik İş Sözleşmesi 79
İ. Geçici (Ödünç) İş Sözleşmesi 85
1. 6715 sayılı Kanunla Özel İstihdam Büroları Aracılığıyla Geçici İş İlişkisi 86
2. Holding Bünyesi İçerisinde veya Aynı Şirketler Topluluğuna Bağlı Bir Başka Bir İşyerinde Geçici İş İlişkisi 91
İkinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE FESHİ
I. GENEL OLARAK 127
II. GENEL SEBEPLERLE SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİ 128
A. Tarafların Anlaşması (İkale Sözleşmesi) 128
B. İşçi veya İşverenin Ölümü 138
C. Belirli Sürenin Bitimi 138
III. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 147
A. İş Sözleşmesinin Fesih Bildirimi ile Sona Erdirilmesi 147
B. İş Sözleşmesinin Haklı Sebeple Derhal Feshi 148
C. Kadın İşçinin Evlenme Nedeniyle İşten Ayrılması 151
1. Evlenme Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde İhbar Tazminatı 152
2. Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatını Alan Kadın İşçinin Yeniden Çalışması 153
D. Askerlik veya Kanundan Doğan Çalışma Ödevi ile Ayrılma 155
1. Askı Hâli, Süresi ve Ücret 156
a. Askı Hâli 156
b. Askı Süresi 156
c. Askı Süresinde Ücret 158
d. Güvenceden Yararlanma Şartları 158
aa. Askeri veya Yasal Ödev 159
bb. İşçinin Başvurusu 160
cc. Boş Yer 160
2. Hukuki Müeyyide 161
3. Askı Süresinin Yıllık Ücretli İzin Süresine Etkisi 161
IV. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN SONUÇLARI 162
A. İşçinin Parasal Haklarının Ödenmesi 162
B. Kıdem Tazminatı Verilmesi 162
C. İş Sözleşmesinin Usulsüz Feshi Halinde İhbar Tazminatı Verilmesi 163
D. İşçiye Yeni İş Arama İzni Verilmesi 164
E. İşçinin Kullanmadığı Yıllık İzin Ücretinin Ödenmesi 165
1. Zamanaşımı 166
2. Müeyyide 167
F. İşçiye Çalışma Belgesinin Verilmesi 167
1. Zararın Tazmini 167
2. Belgenin Vaktinde Verilmemesi 168
3. Belgeye Doğru Olmayan Bilgilerin Yazılması 168
a. Zararın Varlığı 169
b. İşçinin veya İşçiyi İşine Alan Yeni İşverenin Talepte Bulunabilmesi 169
c. Muafiyet 169
4. Kanuni Müeyyide 170
G. İşçinin Oturduğu Yer Dışında İş Sözleşmesinin Feshi Halinde Oturduğu Yere Gitmesinin Sağlanması 170
H. İbraname 170
İ. İşçiye Ait Eşyaların ve Ücret Alacaklarının İşçiye İade Edilmesi 173
J. Sigortalı İşten Ayrılış Bildirgesinin Düzenlenmesi Zorunluluğu 174
K. Aylık Prim ve Hizmet Belgesinde Çıkış Tarihinin ve Çıkış Nedeninin Gösterilmesi Zorunluluğu 178
Üçüncü Bölüm
İHBAR TAZMİNATI UYGULAMASI
I. İHBAR SÜRESİ 211
A. Hak Kazanma Şartları 211
1. Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi 213
2. Sürekli İşler 213
3. Deneme Süresi 213
B. İhbar Süresi 215
1. Genel Olarak 215
2. Yasada Belirtilen Bildirim Sürelerin Asgari Olması 216
3. Bildirimin Yapılması 218
4. Bildirimin Hüküm Doğurması 219
5. İşçinin Ücretsiz İzne Çıkartılması 219
C. Bildirim Süresinin İşlemesine ilişkin Özel Durumlar 224
1. Askerlik ve Kanundan Doğan Çalışma 224
2. Yıllık Ücretli İzin Süresi 225
3. Hafta Tatili, Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri 225
4. Kanuni Grev 226
D. Bildirim Süresi İçindeki Haklar 226
1. Bildirim Öneli İçinde Feshin Geri Alınamaması 227
2. Yeni İş Arama İzni 228
E. Toplu İşçi Çıkarma 228
1. Yasal Altyapı 229
2. Toplu İşçi Çıkarmanın Kapsamı ve Süresi 230
a. İşyerinde En az 20 İşçinin Çalıştırılması 230
b. En az 10 İşçinin İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 230
c. Toplu İşçi Çıkarımına Dahil Olmayan İşçiler 230
d. Toplu İşçi Çıkarımının Bir Ayda Gerçekleşmesi 231
3. Toplu İşçi Çıkarma Nedenleri 231
4. Toplu Çıkarmanın Bildirileceği Kurumlar 232
5. Yapılacak Bildirimde Bulunması Gereken Hususlar 233
6. Görüşmeler 233
7. İşyerinin Bütünüyle Kapatılması 234
8. İşçi Alınması Halinde 234
9. Toplu İşçi Çıkarma Hakkının Kötüye Kullanılması 234
10. Mevsim ve Kampanya İşleri 234
11. Cezai Müeyyide 234
F. Yeni İşverenin Sorumluluğu 234
II. İHBAR TAZMİNATI/ÜCRETİNİN HESAPLANMASI ÖDENMESİ, ZAMANAŞIMI 235
A. İhbar Tazminatının Hesaplanması 235
1. Genel Olarak 235
2. İhbar Tazminatından Yapılan Kesintiler 236
a. Gelir Vergisi 236
b. SGK Primi 238
B. İhbar Tazminatının Ödenmesi 239
C. Bildirimlere Ait Ücretin Peşin Ödenmesi 239
D. Zamanaşımı ve Faiz 240
1. Zamanaşımı 240
a. Zamanaşımı Kavramı 240
b. Zamanaşımı Süresi 240
c. İhbar Tazminatında Zamanaşımının Başlangıcı ve Süresi 240
2. Faiz 241
III. KÖTÜNİYET TAZMİNATI 242
A. Kapsam 244
1. İşyeri Şartı 244
2. Kıdem Şartı 245
3. Sözleşme Şartı 245
4. İşçinin Konumuna Ait Şart (Yetkili İşveren Vekili Olmaması) 246
B. Kapsama İlişkin Yargıtay Kararları 246
C. Kötüniyete İlişkin Örnekler 248
Dördüncü Bölüm
İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
I. İŞ GÜVENCESİ KAVRAMI 251
II. TÜRKİYE’DE İŞ GÜVENCESİNİN GELİŞİMİ 254
Beşinci Bölüm
İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI
I. İŞ KANUNU KAPSAMINDA İŞYERİ 261
A. İşyeri Kavramı 262
B. İstisnalar 263
1. Deniz Taşıma İşlerinde İstisnalar 263
2. Hava Taşıma İşlerinde İstisnalar 263
3. Tarım İşlerinde İstisnalar 264
a. Tarım Sanatları ile Tarım Aletleri Makine ve Parçalarının Yapıldığı Atölye ve Fabrikalarda Görülen İşler 265
aa. Tarım Sanatları 265
bb. Tarım Aletleri Makine ve Parçalarının Yapıldığı Atölye ve Fabrikalarda Görülen İşler 266
b. Tarım İşletmelerinde Yapılan Yapı İşleri 266
c. Halkın Faydalanmasına Açık veya İşyerlerinin Eklentisi Durumunda Olan Park ve Bahçe İşleri 266
4. Evlerde Yapılan El Sanatlarında İstisnalar 267
5. Ev Hizmetlerinde İstisnalar 267
6. Çıraklar Hakkında İstisnalar 271
7. Sporcular Hakkında İstisnalar 271
8. Rehabilite Edilenler Hakkında İstisnalar 271
9. 5362 Sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu’nun 3’üncü Maddesinin Tarifine Uygun Üç Kişinin Çalıştığı İşyerlerinde İstisnalar 272
C. Basın İş Kanunu 274
II. İŞYERİNDE 30 İŞÇİNİN ÇALIŞMASI 274
A. Hesaba Katılacaklar 275
B. Hesaba Katılacaklarla İlgili Özel Durumlar 277
1. Çırak, Stajyer ve Meslek Eğitimi Gören Öğrenciler 277
2. Memur ve Sözleşmeli Personel 277
3. Alt İşveren İşçileri 277
4. Geçici (Ödünç) İş İlişkisi ile Çalıştırılanlar 280
5. Tarım İşçileri 281
6. İkame Edilenler 281
7. Özel Güvenlik Görevlileri 282
C. Birden Fazla İşyeri 284
D. Nispi Emredicilik 287
E. Toplu İşçi Çıkarma 288
F. Yurtdışındaki İşyerleri 289
G. İşçi Sayısının Tespit Tarihi 290
H. İşçi Sayısına Yönelik Gerekçeler ve Anayasa Mahkemesinin Kararı 292
III. KIDEM ŞARTI 295
A. Genel Olarak 295
B. Kıdemin Başlangıcı 299
C. Çalışma Süresi 300
1. Fiili Çalışma Süresi 300
2. Çalışma Süresinden Sayılan Haller (Farazi Çalışma Süresi) 301
a. Maden, Taşocağı ve Asıl İşyerlerine Ulaşmak İçin Geçen Süreler 301
b. İşçinin Başka Yerde Çalıştırılmak Üzere Görevlendirilmesi 301
c. İş Görmeye Hazır Bulunmak 302
d. İşverenin İşçiyi Asıl İşten Başka Bir İşle veya Başka Bir Yerde Görevlendirmesi 302
e. Süt İzni 302
f. İşçilerin Yerleşim Yerlerinden Uzak Bir Mesafede Bulunan İşyerlerine topluca Getirilip Götürülmeleri 303
3. Çalışma Süresinden Sayılmayan Haller 304
a. İşçilere Servis Sağlanması 304
b. Ara Dinlenmesi 306
D. Fasılalı Çalışma 307
1. Takvim Günü 311
2. Aynı İşkolu 311
3. Bildirim Süresi 312
a. Bildirim Süresinin 6 Aylık Kıdeme Etkisi 312
b. Kıdemin Sona Ermesi/Feshin Hüküm Doğurduğu Süre 313
c. Nispi Emredicilik 314
4. Basın İş Kanunu 315
IV. SÖZLEŞME ŞARTI 315
A. Sözleşme Tanımı 315
B. Belirli ve Belirsiz İş Sözleşmesi Ayırımı 316
V. İŞÇİNİN STATÜSÜNE İLİŞKİN ŞART 319
A. İşveren Vekili Kavramı 319
1. İşletme Düzeyi 320
a. İşletmenin Bütünü Sevk ve İdare Eden İşveren Vekili 320
b. İşletmenin Bütünün Sevk ve İdare Eden İşveren Vekili Yardımcıları 321
2. İşyeri Düzeyi 322
a. İşyerinin Bütününü Sevk ve İdare Eden 323
b. İşçiyi İşe Alma ve İşten Çıkarma Yetkisi Bulunan İşveren Vekilleri 323
VI. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN FESHİ 324
Altıncı Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİNİN GEÇERLİ SEBEBE DAYANDIRILMASI
I. GEÇERLİ SEBEP KAVRAMI 327
II. FESİH İÇİN GEÇERSİZ SEBEPLER 331
A. Sendika Üyeliği veya Sendikal Faaliyetlere Katılmak 332
B. İşyeri Sendika Temsilciliği Yapmak 335
C. İşveren Aleyhine İdari/Adli Makamlara Başvurmak 337
D. Ayrımcılık 337
E. Analık Nedeniyle Devamsızlık 340
1. Çoğul Gebelik 342
2. Doğum İzninin Devri 342
3. Doğum İzninin Raporlarla Artırılması 342
4. Süt İzni 342
5. Ücretsiz İzin 342
6. İş Sözleşmesinin Feshi 343
F. Hastalık veya Kaza Nedeniyle İşe Geçici Devamsızlık 343
G. İşyerinin Devri 344
1. İşverenler Açısından 344
2. İşçi Açısından 345
H. İşçinin İşgörmekten Kaçınma Hakkını Kullanması 346
İ. Kanuni Greve Katılma 346
III. İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 347
A. Ortalama Olarak Benzer İşi Görenlerden Daha Az Verimli Çalışma 350
B. Gösterdiği Niteliklerden Beklenenden Daha Az Performans ile Çalışma 354
C. İşe Yoğunlaşmasının Giderek Azalması 359
D. İşçinin İşe Yatkın Olmaması 359
E. İşçinin Öğrenme ve Kendini Yetiştirme Yetersizliği 360
F. Sık Sık Hastalanma (İşini Gerektiği Gibi Yapmasına Engel Olacak Şekilde) 360
G. İşçinin Çalışmasını Sürdürmekle Birlikte İşini Gerektiği Şekilde Yapmasını Etkileyen Hastalık 361
H. Uyum Yeterliğinin Azlığı (İşçinin Uyum Yetersizliği) 362
İ. İşyerinden Kaynaklanan Sebeplerle Yapılacak Fesihlerde Emeklilik Yaşına Gelmiş Olma 362
IV. İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 365
A. İşverene Zarar Vermek veya Bu Tedirginliğe Sebep Olmak 370
B. Rahatsızlık Oluşturacak Derecede Çalışma Arkadaşlarından Borç Para İstemek 372
C. Arkadaşlarını İşverene Karşı Kışkırtmak, İşveren Aleyhinde Sözler Sarf etmek 374
D. İşini Eksik, Kötü ve Yetersiz Yapmak 376
E. İşin Akışını Engelleyecek Uzun Telefon Görüşmeleri Yapmak 378
F. Sık Sık İşe Geç Gelmek ve İşini Aksatarak İşyerinde Dolaşmak 378
G. Amirleri veya İş Arkadaşları ile Ciddi Geçimsizlik Göstermek 382
H. İşçinin İşvereni Yanıltması 383
İ. İşçinin Bağlılığının Yeterli Olmaması 385
J. Diğer Haller 387
V. İŞLETMEYİ ETKİLEYEN İŞYERİNDEN VEYA İŞYERİ DIŞINDAN KAYNAKLANAN GEÇERLİ NEDENLER 388
A. İşyerinden Kaynaklanan Geçerli Nedenler 389
1. Yeni Üretim Yöntemleri 389
2. İşyerinin Küçülmesi/İstihdam Fazlası 389
3. Yeni Teknolojiler ve Teknolojik Değişimler 394
4. Departman Kapatılması/İşyerinin Kapanması 395
5. Toplu İşçi Çıkarma 395
6. İşyerinin Devri 396
7. Yeniden Yapılanma (Reorganizasyon) 396
B. İşletmeyi Etkileyen Ancak İşyeri Dışından Kaynaklanan Geçerli Nedenler 398
1. Sürüm ve satış imkânlarında daralma 398
2. Ekonomik kriz 399
3. Yasal Yükümlülükler 402
VI. İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA UYGULANAN İLKELER 402
A. İşletmesel Karar 403
1. Yerindelik Denetimi 404
2. Tutarlılık Denetimi 411
3. Keyfilik Denetimi 411
4. Gereklilik Denetimi 416
5. Ölçülülük Denetimi 416
B. Sosyal Seçim 417
C. Objektif Seçim 418
D. Feshin Son Çare Olması 420
1. Tanım 420
2. Amaç 421
3. Kanunun Gerekçesi 421
4. Feshin Son Çare Olmasının Değerlendirilmesi 421
5. Yargıtay Kararları 422
VII. İŞÇİNİN SAVUNMASI 429
VIII. GEÇERLİ NEDENLE FESİHTE SÜRE 433
Yedinci Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ, İTİRAZ VE YARGILAMA
I. İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHİ 437
A. Genel Olarak 437
B. Yazılı Fesih 437
C. Geçerlilik Şartı 438
D. Fesih Nedeninin Açık ve Kesin Bildirilmesi 440
E. Fesih Nedeninin Bağlayıcılığı 441
F. Fesih Usulü 442
II. FESİH BİLDİRİMİNE İTİRAZ 443
A. Arabulucuya Başvuruda Bir Aylık Sürenin Hukuki Niteliği 443
B. İki Haftalık Dava Açma Süresinin Hukuki Niteliği 445
1. Bir Aylık ve İki Haftalık Sürenin Hesaplanması 447
2. Hak Düşürücü Süre 447
3. Re’sen Dikkate Alınması 448
4. Sürenin Başlaması 449
a. Süreli Fesihte Dava Açma Süresi 450
b. Eylemli Fesihte Dava Açma Süresi 451
5. Bir Aylık Arabulucuya Başvuru Süresinin Kesintiye Uğramaması 452
a. Rapor Alma 452
b. İdari İtiraz Prosedürüne Başvurma 453
6. İspat 453
7. Özel Hakem 454
III. YARGI AŞAMASI 454
A. Genel Olarak 454
B. Taraflar 455
1. İşçi 455
2. Birden Fazla İşçi 456
3. İşveren 456
C. Dava Açma Süresi/Şartlar 458
D. İş Mahkemesi 459
1. Görev 459
2. Yetki 459
3. İş Mahkemesinin Özellikleri 460
E. Yargılama Usulü 462
1. İş Mahkemesi 462
a. Dilekçe 462
b. Süre 463
c. Usul 464
2. Bölge Adliye Mahkemesi (İstinaf) 465
F. Diğer Alacakların Aynı Davada Birleşmesi 466
G. Davanın Hukuki Niteliği 468
H. İspat Yükü 469
İ. Karar 472
IV. 4857 SAYILI İŞ KANUNUNDA HAKEM 473
A. Genel Olarak 473
B. Özel Hakem Kaydının Şekli 477
C. Özel Hakemin Görev Alanı 477
D. Özel Hakem Kararlarının Niteliği 477
E. Özel Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları 477
F. Başvuru Usulü 478
G. Anayasa Mahkemesinin Kararı 478
1. Anayasa Mahkemesinin İptali İçin İleri Sürülen Gerekçe 478
2. Anayasa Mahkemesinin Gerekçeye İlişkin İncelemesi 479
3. Mevcut Durum 481
Sekizinci Bölüm
GEÇERSİZ SEBEPLE YAPILAN FESHİN SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK 483
A. Davanın Reddedilmesi (Feshin Geçerli Sayılması) 484
B. İşverenin Seçimlik Hakkı 484
II. İŞÇİNİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 485
A. İşçinin İşverene Başvurması 485
1. Genel Olarak 485
2. Tebliğden Önce Yapılan Başvurular 485
3. Başvurma Süresi 486
a. Hak Düşürücü Süre 487
b. On İşgünü 488
4. Başvuru Usulü 488
a. Başvurunun Bizzat/Vekil Tarafından Yapılması 488
b. İşe Başlamak İşçinin Bizzat Başvurusu 489
c. Başvurunun Şekli 489
B. İşçinin İşverene Başvurmaması 491
1. İşçinin Başvurusunu Geri Çekmesi 492
2. İşçinin Dava Esnasında Ölmesi 492
3. İşe İadesine Karar Verilen İşçinin Fiili İmkânsızlık Nedeniyle İşe Başlayamaması 492
C. İşçinin İşverenin Davet Etmesine Rağmen İşe Başlamaması 493
1. Feshin Geçerli Sayılması 493
2. Sözleşmenin İşçi Tarafından Feshedilmiş Sayılması 494
3. İşçinin Başvurusunda Ciddi ve Samimi Olması 495
III. İŞE BAŞLATILMA (İŞE İADE) 498
A. Genel Olarak (Başlatılma Süresi) 498
1. Bir aylık süre 498
2. İşe İade / İşe Başlatma 498
3. İşverenin İşe Davetinde Samimi Olması 499
3. Eski İşine Başlatılma 500
4. Başka Bir İşe Başlatılma 500
5. Sözleşmenin Kesintisiz Devamı 501
B. Dört Aylık Ücret 502
1. Genel Olarak 502
2. Ücretin Belirlenmesi 503
3. Süre 506
4. Anayasaya Aykırılık 507
5. Faiz ve Zamanaşımı 508
a. Faiz 508
aa. Faizin Başlangıcı 508
bb. Faiz Türü 508
b. Zamanaşımı 509
6. Yasal Kesintiler 509
a. Sigorta Primi 509
b. Vergi 510
C. İşçiye Daha Önce Ödenen Tazminatlarının Mahsubu 510
III. İŞE BAŞLATMAMA 512
A. Seçim Hakkı 512
B. Tazminat (4–8 Aylık Ücret) 513
1. Genel Olarak 513
2. Kavram 514
3. Bir Aylık Süre 514
4. Fesih Tarihi (İşe Başlatmama Tarihi) 515
5. Miktar (4–8 Ay) 515
a. Hesaplanması 516
b. Ücret ve Diğer Haklar 516
c. Yargının İşe Başlatmama Tazminatını (4–8 Ay) Belirleme Kriteri 517
6. Faiz ve Zamanaşımı 522
a. Faiz 522
aa. Başlama Tarihi 522
bb. Fesih Tarihi 523
cc. Faiz Türü 524
b. Zamanaşımı 524
7. Yasal Kesintiler 525
a. SGK Sigorta Primi 525
b. Vergi 525
C. Dört Aylık Ücret 527
1. Genel Olarak 527
2. Ücreti Ödenen 4 Aylık Süresinin Kıdem Süresine Etkisi 527
V. GEÇERSİZ FESİHTE SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA YAPILMASI GEREKEN BİLDİRİMLER 531
A. Mahkeme Kararına Göre SGK’ya Yapılması Gereken Bildirimler 532
B. SGK Prim Ödeme Sürelerinde Yapılan Düzenlemeler 540
C. SGK Primlerinin Süresinde Ödenmemesi Durumunda Kurumca Uygulanacak Gecikme Zammı ve Gecikme Cezası 544
D. İşe İade Davalarından Kaynaklanan Belgelerin Süresi Dışında Sosyal Güvenlik Kurumuna Verilmesinin Müeyyidesi 545
E. İşçinin İşe Başlatılmaması Halinde Ödenen Tazminatların SGK Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 546
F. Arabuluculuk Faaliyeti Sonunda İşçinin İşe Başlatılmaması Hususunda Tarafların Anlaşmaya Varmasının SGK Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 546
VI. GEÇERSİZ FESHE BAĞLI SONUÇLARIN EMREDİCİLİĞİ (SÖZLEŞMELERE AKSİNE HÜKÜMLER KONULAMAMASI) 550
A. Mutlak Emredici Hükümler 550
B. Feragat 552
C. Cezai Şart 552
Dokuzuncu Bölüm
İŞ SÖZLEŞMESİNİN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ
I. DERHAL FESİH KAVRAMI 553
II. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ 556
A. İşverenin Sağlık Nedenlerinden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 556
1. İşçinin Hastalanması 556
a. İşçinin Kasıtlı Hastalığı 556
b. İşçinin Kasıtlı Olmayan Hastalığı 557
2. İşçinin Tedavi Edilemeyecek Hastalığa Tutulması 558
3. İşçinin Gebeliği 559
B. İşverenin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzeri Nedenlerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 560
1. İşçinin İşvereni Yanıltması 561
2. İşçinin Şeref ve Namusa Dokunacak Sözleri ve Davranışları 562
3. İşçinin Cinsel Tacizde Bulunması 563
4. İşçinin Sataşması ve Sarhoşluğu 563
5. İşçinin Güveni Kötüye Kullanması, Doğruluk ve Bağlılığa (Sadakata) Uymayan Davranışları 565
6. İşçinin İşyerinde Suç İşlemesi 569
7. İşçinin Devamsızlığı 569
8. İşçinin Görevini Yerine Getirmemesi 575
9. İşçinin İş Güvenliğini Tehlikeye Sokması ve İşverenin Malına Zarar Vermesi 577
10. İşçinin Kanun Dışı Greve Katılması 581
C. İşverenin Zorlayıcı (Mücbir) Sebeplerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 581
D. İşçinin Gözaltına Alınması veya Tutuklanması Nedeniyle İşverenin İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 582
E. İspat 584
III. İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞÇİ TARAFINDAN HAKLI SEBEPLE DERHAL FESHİ 585
A. İşçinin Sağlık Nedenlerinden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Bildirimsiz Feshi 585
1. İşin İşçinin Sağlığı İçin Tehlikeli Olması 585
2. İşveren / Başka Bir İşçi Bulaşıcı Hastalığı 586
B. İşçinin Ahlak ve İyi Niyet Kurallarına Uymayan Haller ve Benzeri Nedenlerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Derhal Feshi 587
1. İşverenin İşçiye Yanıltması 587
2. İşverenin Şeref ve Dokunacak Sözler, Cinsel Taciz 587
3. İşverenin Sataşması 587
4. İşçinin Cinsel Tacize Uğraması 588
5. Ücretin Ödenmemesi 589
6. Çalışma Şartlarının Uygulanmaması 592
7. İşçinin Çalışma Koşullarında Değişiklik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshi 593
B. İşçinin Zorlayıcı (Mücbir) Sebeplerden Dolayı İş Sözleşmesini Haklı Bir Nedenle Bildirimsiz Feshi 599
IV. MOBBİNG 600
A. Mobbing Sayılan Davranışlar 603
B. Mobbingin Özellikleri 605
C. Mobbinge Maruz Kalan İşçinin Hakları 606
V. HAKLI NEDENLE FESİHLERDE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE 609
Onuncu Bölüm
KIDEM TAZMİNATI UYGULAMASI
I. KIDEM TAZMİNATI KAVRAMI VE HUKUKİ NİTELİĞİ 617
A. Kıdem Tazminatı Kavramı 617
B. Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği ve İşlevi 618
1. Kıdem Tazminatının Hukuki Niteliği 618
a. Tazminat Görüşü 619
b. İkramiye Görüşü 619
c. Ücret Görüşü 620
d. İşsizlik Sigortası Görüşü 620
e. Nev’i Şahsına Münhasır Bir Müessese 620
2. Kıdem Tazminatının İşlevi 620
a. İşsizlik Sigortası 621
b. İstihdam Güvencesi 622
c. Sosyo–Ekonomik İşlevler 623
C. Türkiye’de Kıdem Tazminatının Tarihsel Gelişimi 623
II. KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANMANIN ŞARTLARI 627
A. İş Kanunu’na Tabi Bir İşçinin Bulunması 628
B. En Az Bir Yıl Çalışmış Olma 630
C. İş Sözleşmesinin Kanunda Belirtilen Hallerden Biri ile Feshi veya İşçinin Ölümü 634
1. İş Sözleşmesinin İşveren Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri ile Feshedilmesi 634
2. İş Sözleşmesinin İşçi Tarafından Kıdem Tazminatı Hakkı Doğuran Fesih Sebepleri ile Feshedilmesi 635
3. İşçinin ve İşverenin Ölümü 641
4. Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatı Ödenmesi 641
a. Erkek İşçiler Evlenme Nedeniyle Kıdem Tazminatı Alabilmeleri 642
b. Kadın İşçinin Boşandıktan Kısa Bir Süre Sonra Tekrar Evlenerek Kıdem Tazminatı Alabilmesi 642
c. İş Sözleşmesini Evlenme Nedeniyle Fesheden Kadın İşçinin Bir Süre Sonra Başka Bir İşyerinde Çalışabilmesi 643
d. Evlenme Nedeniyle İş sözleşmesinin Feshinde, İşçinin İhbar Öneli Vermesi Gerekip Gerekmediği 644
D. Çeşitli Durumlarda Kıdem Tazminatı 645
1. İşyerinin Taşınması veya İşçinin Aynı İldeki veya Diğer Bir İldeki İşyerinde Görevlendirilmesi Halinde Kıdem Tazminatı 645
2. İşyerinin El Değiştirmesi ve Devri Halinde Kıdem Tazminatı 646
3. İşçinin Hastalık Süresinin Kıdem Tazminatının Hesabında Dikkate Alınması 648
4. İşçinin Memuriyete Geçmesi Halinde Kıdem Tazminatı 648
5. Kısmi (Part–Time) Çalışmada Kıdem Tazminatı 649
6. Mevsimlik İşlerde Kıdem Tazminatı 655
III. KIDEM TAZMİNATININ HESAPLANMASI 657
A. Kıdem Tazminatının Hesaplanma Şekli 657
B. Kıdem Tazminatının Hesabına Dahil Ödemeler 661
1. Asıl Ücret 668
2. Asıl Ücretin Eklentileri 669
C. Kıdem Tazminatında Tavan Uygulaması ve Müeyyidesi 671
D. Askerlik Borçlanmasının Kıdem Tazminatında Dikkate Alınması 674
E. Kıdem Tazminatının Vergi Mevzuatı Açısından Değerlendirilmesi 674
IV. KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİ 680
A. Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Süre 680
1. Bildirimli Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 680
2. Bildirim Süresi Verilerek İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 680
3. Bildirim Süresine Ait Ücret Peşin Ödenerek İş Sözleşmesinin Feshedilmesi 681
4. Bildirimsiz Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 681
5. Evlenme Nedeniyle Fesihlerde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 681
6. Yaşlılık Aylığı veya Toptan Ödeme Almak Üzere İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 681
7. Muvazzaf Askerlik Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 682
8. İşçinin Ölümü Nedeniyle İş Sözleşmesinin Feshinde Kıdem Tazminatının Ödenmesi Gereken Zaman 682
B. Kıdem Tazminatının Süresinde Ödenmemesi 682
C. Kıdem Tazminatında Zamanaşımı 686
V. KIDEM TAZMİNATININ MUHASEBELEŞTİRİLMESİ 687
A. Vergisel Açıdan Ödenecek Kıdem Tazminatının Muhasebeleştirilmesi 687
B. TMS 19’a Göre Kıdem Tazminatı Karşılığı Ayrılması 690
Kaynaklar 697
Kavram Dizini 723