İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 7 İÇİNDEKİLER 9 GİRİŞ 15 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR VE GENEL BİLGİLER I. TEMEL KAVRAMLAR 17 A. ROBOT KAVRAMI 17 B. BOT KAVRAMI 19 C. OODA-OTONOMİ VE OTOMASYON KAVRAMLARI 19 D. ROBOETİK KAVRAMI 21 E. YAPAY ZEKA-MAKİNE ÖĞRENMESİ- DERİN ÖĞRENME 22 F. YAPAY ZEKA PROGRAMLANMASI İLE BİLGİSAYAR PROGRAMLANMASI ARASINDAKİ FARKLILIKLAR 26 G. SÜPER ZEKA KAVRAMI 27 H. İNSAN BEYNİ-YAPAY ZEKA İLİŞKİSİ 33 İ. YAPAY ZEKA-ROBOT İLİŞKİSİ 35 II. TARİHSEL PERSPEKTİF 35 A. GENEL OLARAK 35 B. 1950’DEN 1960’LARIN ORTALARINA KADAR YAŞANAN TARİHSEL GELİŞMELER 45 C. 1960’LARIN ORTASINDAN 1970’LERİN ORTASINA YAŞANAN TARİHSEL GELİŞMELER 57 D. 1970’LERDEN 1980’LERİN İLK YARISINA KADAR YAŞANAN TARİHSEL GELİŞMELER 62 E. GÜNÜMÜZ VE MUHTEMEL GELECEK 70 III. ROBOTİK VE YAPAY ZEKAYA İLİŞKİN ULUSLARARASI METİNLER- KARŞILAŞTIRMALI HUKUK METİNLERİ VE BU ALANDA FAALİYET GÖSTEREN BAZI KURULUŞLAR 76 A. AVRUPA BİRLİĞİ KURUMLARI VE METİNLERİ 77 1. 216/2008 Numaralı AB Tüzüğü 77
2. Horızon 2020 77 3. Euron Roboethics Roadmap (European Robotics Research Network)Avrupa Robotik Araştırma Ağı Roboetik Yol Haritası 78 4. Avrupa Komisyonu Yapay Zeka ve Gelişmekte Olan Diğer Dijital Teknolojiler İçin Sorumluluk Raporu (Liability for Artificial Intelligence and Other Emerging Digital Technologies). 84 5. Robotiğe İlişkin Medeni Hukuk Kuralları (European Civil Law Rules in Robotics) 87 6. SPARC (The Partnership for Robotics in Europe-Avrupa Robotik Ortaklığı) 91 7. EPRS-STOA 91 8. Yapay Zeka, Robotik ve İlgili Teknolojilerin Etik Yönlerine İlişkin Avrupa Çerçevesi (European Framework on Ethical Aspects of Artificial Intelligence, Robotics and Related Technologies) 94 9. 10 Nisan 2018 AB Yapay Zeka İşbirliği Bildirgesi 97 10. Güvenilir Yapay Zeka için Etik Kılavuz (Ethics Guidelines for Trustworthy AI) 99 11. Yapay Zekaya İlişkin Beyaz Kitap-Mükemmellik ve Güvene Avrupa Yaklaşımı (European Commission White Paper “Artificial Intelligence European Approach Excellence and Trust”) 102 12. Avrupa Veri Stratejisi (A European Strategy for Data) 104 13. Büyük Veri Dünyasında Kişisel Verilerin İşlenmesi Karşısında Bireylerin Korunması Kılavuzu 107 14. IEEE Akıllı ve Otonom Sistemler Etik Uyumlu Tasarım Rehberi 108 15. AB Siber Güvenlik Tüzüğü 109 B. AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ’NDEKİ DÜZENLEMELER 110 1. ABD Nevada Otonom Araçlar Düzenlemesi 110 2. ABD’nin Yapay Zeka Alanında Liderliğinin Sürdürülmesine İlişkin Başkanlık Kararnamesi (Executive Order on Maintaining American Leadership in Artificial Intelligence) 111 3. Teknik Standartların Geliştirilmesinde Federal Katılım Planı (Plan for Federal Engagement in Developing Technical Standards) 111 4. Algoritmik Sorumluluk Yasası (Algorithmic Accountability Act) 112 5. Ticari Yüz Tanımada Gizlilik Yasası (Commercial Facial Recognition Privacy Act) 113
6. Çevrimiçi Şeffaflığı Destekleme Yasası (Bolstering Online Transparency Act) 114 7. Yapay Zeka Video Mülakat Yasası (Artificial Intelligence Video Interview Act) 114 C. DİĞER ÜLKELERDEKİ VE ULUSLARARSI KURULUŞLAR BÜNYESİNDEKİ DÜZENLEMELERLER 115 1. Güney Kore Robot Etiği Bildirgesi (South Korean Robot Ethics Charter 2012) 115 2. Birleşik Krallık Mühendislik ve Fiziksel Bilimler Araştırma Konseyi (Engineering and Physical Sciences Research Council- Epsrc) Robotik İlkeleri 117 3. Japonya Robot Teknolojileri Yeniden Canlandırma Stratejisi (Japan Revitalization Strategy 2014) 119 4. IFR World Robotics Report 2020 119 5. 2005 BM Dünya Robotik Raporu 119 6. eThicAa ve CAAAi 120 7. Estonya’daki Düzenlemeler 121 8. Denizde Çatışmayı Önleme Sözleşmesi 122 9. OECD Yapay Zeka İlkeleri 122 10. ILO 2019 Çalışma Yaşamının Geleceği Küresel Komisyonu Raporu 123 11. FUKUOKA Dünya Robot Bildirgesi 125 İKİNCİ BÖLÜM ROBOTLAR VE YAPAY ZEKANIN CEZA SORUMLULUĞU I. CEZA SORUMLULUĞUNUN TARİHİ GELİŞİMİ. 127 II. CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN TEMEL İLKELER 129 A. KUSUR İLKESİ 129 B. CEZA SORUMLULUĞUNUN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ 133 C. KANUNİLİK İLKESİ 134 III. ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜSÜNE İLİŞKİN TARTIŞMALAR 135 A. GENEL OLARAK 136 B. HUKUKİ ANLAMDA KİŞİLİK KAVRAMI 137 C. YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜYE İHTİYACI OLMADIĞINI SAVUNAN GÖRÜŞLER 138
1. Eşya Görüşü 138 2. Kölelik Görüşü 139 3. Sınırlı Ehliyet/Kısıtlılık Görüşü 142 4. Tam Ehliyetsizlik Görüşü 142 5. Ceninin Statüsüyle Benzerlik Kuran Görüşler 142 D. YAPAY ZEKANIN HUKUKİ STATÜYE İHTİYACI OLDUĞUNU SAVUNAN GÖRÜŞLER VE GEREKÇELERİ 143 1. Genel Olarak 143 2. Tüzel Kişilik Görüşü 146 3. Yapay Vekil/Temsilci Görüşü 151 4. Elektronik Kişilik Görüşü 152 5. İnsan Olmayan Kişi Görüşü 154 IV. ROBOTLARIN/YAPAY ZEKANIN CEZA SORUMLULUĞUNA İLİŞKİN GENEL ESASLAR VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR 155 A. GENEL OLARAK 155 B. ROBOT/YAPAY ZEKANIN ARAÇ OLMASI 159 C. TAKSİRLİ SORUMLULUĞA İLİŞKİN GÖRÜŞLER 164 D. İHMALİ DAVRANIŞTAN KAYNAKLANAN SORUMLULUK 170 E. NETİCESİ SEBEBİYLE AĞIRLŞMIŞ SUÇLARDAN SORUMLULUK 172 F. ROBOT/YAPAY ZEKANIN DOĞRUDAN FAİL OLUP OLAMAYACAĞINA İLİŞKİN TARTIŞMALAR 172 G. YAPTIRIM SORUNU 183 H. ROBOTLARIN SUÇ MAĞDURU OLUP OLAMAYACAĞINA İLİŞKİN TARTIŞMALAR 185 V. ROBOT/YAPAY ZEKANIN KULLANILDIĞI ÖZELLİKLİ ALANLARDA SORUMLULUK 187 A. İNSANSIZ ARAÇLAR 187 B. SAVUNMA ve HAVACILIK ENDSÜTRİSİNDE KULLANILAN ROBOTLAR/YAPAY ZEKA UYGULAMALARI 194 1. İHA’ların İzinsiz Uçurulmasından Kaynaklanan Ceza Sorumluluğu. 200 2. İHA ve Trafik Güvenliğinin Tehlikeye Sokulması Suçu (TCK m. 179) Arasındaki İlişki 201 3. İHA ve Meşru Müdafaa Arasındaki İlişki 204 4. Hedefleyerek Öldürme ve Meşru Müdafaa Arasındaki İlişki 207
C. SAĞLIK SEKTÖRÜNDE KULLANILAN ROBOTLAR/YAPAY ZEKA UYGULAMALARI 209 D. ÜRETİM BANTLARINDA KULLANILAN ROBOTLAR 221 E. FİKRİ MÜLKİYET HUKUKU KARŞISINDA ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN KONUMU 223 1. Yapay Zekanın Buluş Yapması: Buluşçu Yapay Zeka 224 2. Sınai Mülkiyet Hukuku Bağlamında Buluşçu Yapay Zeka 226 3. Fikri Mülkiyet Hukuku Bağlamında Yapay Zeka 231 4. Yapay Zekanın Mevcut Patent Dökümlerini İnceleyerek ve Kendi Patent Dökümünü Oluşturması 238 F. KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI HUKUKU KARŞISINDA ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN KONUMU. 239 VI. OLASI YASAL DÜZENLEMELERE İLİŞKİN YAKLAŞIM ÖNERİLERİ 257 VII. ROBOTLAR/YAPAY ZEKANIN CEZA MUHAKEMESİ HUKUKU KARŞISINDAKİ KONUMU 258 SONUÇ 269 KAYNAKÇA 275
