Rödovans Sözleşmesi
Burak Bahadır AYRANCI
İÇİNDEKİLER
İÇİNDEKİLER i
KISALTMALAR ix
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
RÖDOVANS KAVRAMI, RÖDOVANSIN TARİHSEL GELİŞİMİ ve GENEL OLARAK RÖDOVANS SÖZLEŞMESİ
I. RÖDOVANS KAVRAMI 7
II. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN TARİHİ GELİŞİMİ 9
III. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN TANIMI 15
IV. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN KONUSU 16
A. GENEL OLARAK MADEN HAKKI 16
1. MADEN KAVRAMI 16
2. MADENLERİN MÜLKİYETİ 20
3. MADEN HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ 22
4. MADEN HAKKI KAVRAMI 24
a. Takaddüm Hakkı 25
b. Buluculuk Hakkı 26
c. Rezerv Geliştirme Hakkı 26
d. Maden Arama Hakkı 27
e. Maden İşletme Hakkı 29
aa) Maden işletme izni 31
İKİNCİ BÖLÜM
RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ, ŞEKİL ŞARTLARI, UNSURLARI VE BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYRILMASI
I. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 33
A. RUHSAT SAHİBİ 33
1. TÜZEL KİŞİLER 33
2. GERÇEK KİŞİLER 34
B. RÖDOVANSÇI 37
II. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 38
III. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNDE ŞEKİL 43
A. MADEN VE PETROL İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNÜN İZNİ 46
B. RÖDOVANS SÖZLEŞMENİN MADEN SİCİLİNE TESCİLİ 50
IV. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 53
A. MADEN İŞLETME RUHSATI KULLANIMININ DEVRİ TAAHHÜDÜ 54
B. RÖDOVANS BEDELİ 55
C. RÖDOVANSÇININ MADEN SAHASINI İŞLETME YÜKÜMLÜLÜĞÜ 56
D. TARAFLARIN ANLAŞMASI 58
V. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERDE AYRILMASI 58
A. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN MADEN HAKKI DEVRİNDEN FARKI 59
B. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN ADİ KİRA ve ÜRÜN KİRASI SÖZLEŞMESİNDEN FARKI 61
C. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN İNTİFA HAKKINDAN FARKI 64
D. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN VEKALET SÖZLEŞMESİNDEN FARKI 66
E. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN LİSANS SÖZLEŞMESİNDEN FARKI 69
F. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN DEVLET HAKKINDAN FARKI 71
G. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN TAŞERONLUK SÖZLEŞMESİNDEN FARKI 73
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNDE TARAFLARIN HAKLARI VE BORÇLARI İLE RÖDOVANS SÖZLEŞMESİ İLE YAPILAN MADEN İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUMLULUK
I. TARAFLARIN HAK VE BORÇLARI 75
A. GENEL OLARAK 75
II. RUHSAT SAHİBİNİN HAKLARI 76
A. MADEN SAHASINI İYİ BİR BİÇİMDE VE AMACINA UYGUN İŞLETİLMESİNİ TALEP ETME HAKKI 76
B. ÜCRET (RÖDOVANS BEDELİ) TALEP ETME HAKKI 78
C. RÖDOVANS BEDELİNİN ARTIRILMASINI TALEP ETME HAKKI 79
D. RUHSAT SAHİBİNİN HAPİS HAKKI 80
III. RUHSAT SAHİBİNİN BORÇLARI 83
A. RUHSAT SAHİBİNİN MADEN SAHASINI İŞLETMEYE ELVERİŞLİ ŞEKİLDE TESLİM BORCU 83
B. MADEN SAHASINI KULLANIMA UYGUN HALDE BULUNDURMA BORCU 88
C. TUTANAK TUTMA BORCU 89
D. RUHSAT SAHİBİNİN AYIBA KARŞI TEKEFFÜL BORCU 90
1. GENEL OLARAK 90
2. AYIBA KARŞI TEKEFFÜL BORCUNUN ŞARTLARI 91
a. Rödovans Konusu Maden Ruhsatı veya Maden Sahası Ayıplı Olmalıdır 91
b. Ayıp Gizli Olmalıdır 93
c. Sözleşmede Ruhsat Sahibinin Sorumluluğunun Aksine Hüküm Olmalıdır 94
d. Rödovansçının Ayıbın Ortaya Çıkmasında Kusuru Olmamalıdır 94
e. Rödovansçı İhbar Külfetini Yerine Getirmiş Olmalıdır 95
E. RUHSAT SAHİBİNİN ZAPTA KARŞI TEKEFFÜL BORCU 96
1. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERCE İLERİ SÜRÜLECEK ÜSTÜN HAKKIN SÖZLEŞME KURULMADAN ÖNCE DOĞMASI 98
a. Teslim Şartı 98
b. Rödovans Sözleşmesi Akdedilmeden Önce Doğmuş Madenin İşletilmesini Engelleyecek Üstün Bir Hakkın Üçüncü Kişilerce İleri Sürülmesi 99
c. Üçüncü Kişinin Üstün Hakkını Dava Yoluyla Talep Etmesi 99
d. Rödovansçının Ruhsat Sahibine Bildirimde Bulunması 100
e. Rödovansçının Üçüncü Kişiye Ait Üstün Hakkı Bilmemesi 101
2. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERCE İLERİ SÜRÜLECEK ÜSTÜN HAKKIN SÖZLEŞME KURULDUKTAN SONRA DOĞMASI 102
a. Maden Ruhsatının Devri 103
b. Maden Sahası Üzerinde Üçüncü Kişi Lehine Sınırlı Ayni Hak Tesis Edilmiş Olması 105
c. Maden Sahasının Kamulaştırılması 107
F. KANUNİ MÜKELLEFİYETLERİ YERİNE GETİRME BORCU 107
1. RUHSAT SAHİBİNİN TBK’YA GÖRE VERGİ VE KANUNİ MÜKELLEFİYETLERİ YERİNE GETİRME BORCU 108
II. RUHSAT SAHİBİNİN MADEN KANUNUNDAN KAYNAKLANAN YÜKÜMLÜLÜKLERİ YERİNE GETİRME BORCU 109
a. Maden İşletme İzni Alma Borcu 110
b. Sevk Fişi Alma, üretimi ve Sevkiyatı Sevk Fişi İle Yapma Borcu 111
c. İşletme projesi Hazırlama, Yürütme ve Faaliyetlerini Bildirme Borcu 113
d. Daimi Nezaretçi İle Teknik Eleman Bulundurma Borcu 114
e. Mücbir Sebep ve Beklenmeyen Hallerde Geçici Tatil İçin Başvurma Borcu 115
G. RUHSAT SAHİBİNİN ESASLI TAMİRATI YAPMA BORCU 116
III. RÖDOVANSÇININ HAKLARI 119
A. RÖDOVANSÇININ MADEN SAHASINI İŞLETMEYE ELVERİŞLİ ŞEKİLDE TESLİM ALMA VE BULUNDURMA HAKKI 119
B. AYIPTAN DOĞAN ZARARIN GİDERİLMESİNİ TALEP ETME HAKKI 120
1. GENEL OLARAK 120
2. AYIPTAN DOĞAN ZARARIN GİDERİLMESİNİ TALEP ETME HAKKININ ŞARTLARI 121
a. Rödovans Konusu Maden Ruhsatı veya Maden Sahası Ayıplı Olmalıdır 121
b. Ayıp Gizli Olmalıdır 121
c. Sözleşmede Aksi Kararlaştırılmış Olmamalıdır 122
d. Rödovansçının Ayıbın Ortaya Çıkmasında Kusuru Bulunmamalıdır 122
e. Rödovansçı İhbar Külfetini Yerine Getirmiş Olmalıdır 123
3. RÖDOVANSÇININ AYIPTAN DOĞAN ZARARLARININ GİDERİLMESİNİ TALEP ETME HAKKI 124
a. Teslim Anında Mevcut Olan Ayıplarda Rödovansçının Ayıptan Doğan Zararlarının Giderilmesini Talep Etme Hakları 125
aa. Ayıp Önemliyse 125
bb. Ayıp Önemsizse 126
b. Teslimden Sonra Ortaya Çıkan Ayıplarda Rödovançının Hakları 126
aa. Ayıbın Giderilmesini İsteme Hakkı 127
aaa. Rödovansçının Ayıbı Bizzat Giderme Hakkı 128
bbb. Rödovansçının Ayıbın Giderilmesini Hakimden Talep Etmesi 129
bb. Rödovans Bedelinin İndirilmesini Talep Hakkı 130
cc. Müspet (Olumlu) Zararın Tazminini Talep Hakkı 131
dd. Sözleşmeden Dönme veya Sözleşme İlişkisini Fesih Hakkı 132
C. RUHSAT SAHİBİNİN ZAPTTAN SORUMLU OLMASI DURUMUNDA RÖDOVANSÇININ HAKLARI 135
1. RÖDOVANSÇI ALEYHİNE AÇILAN DAVAYI RUHSAT SAHİBİNİN ÜSTLENMESİNİ TALEP HAKKI 136
2. UĞRADIĞI ZARARLARIN GİDERİLMESİNİ TALEP HAKKI 137
3. SÖZLEŞMEYİ FESİH HAKKI 137
IV. RÖDOVANSÇININ BORÇLARI 137
A. MADEN SAHASINI TESLİM ALMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 137
B. İLGİLİ SAHAYI İŞLETME VE İYİ HALDE MUHAFAZA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 138
C. MADEN SAHASINI İŞLETMEYE ELVERİŞLİ BİR BİÇİMDE BULUNDURMA BORCU 140
D. BAKIM YAPMA BORCU 140
E. İHBAR BORCU 141
F. RÖDOVANS BEDELİNİ VE YAN GİDERLERİ ÖDEME BORCU 141
G. RÖDOVANSÇININ ALT KİRA VE KİRANIN DEVRİ YASAĞINA UYMA BORCU 144
E. KATLANMA BORCU 145
V. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİ İLE YAPILAN MADEN İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUMLULUK 145
A. GENEL OLARAK 145
B. RÖDOVANSÇI VE RUHSAT SAHİBİNİN MÜTESELSİL SORUMLULUĞU 146
C. RUHSAT SAHİBİNİ HUKUKİ SORUMLULUĞU 148
1. GENEL OLARAK 148
2. MADENCİLİK FAALİYETİ KAPSAMINDA TAŞINMAZ MALİKİNE VERİLEN ZARARLAR 148
3. MADENCİLİK FAALİYETİ KAPSAMINDA ÜÇÜNCÜ KİŞİYE VERİLEN ZARARLAR 151
D. RÖDOVANSÇININ HUKUKİ SORUMLULUĞU 153
1. RÖDOVANÇININ MADENCİLİK FAALİYETİ DIŞINDA YAPTIĞI İŞLEMLERDEN SORUMLULUĞU 153
2. RÖDOVANSÇININ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAPSAMINDA HUKUKİ SORUMLULUĞU 154
3. RÖDOVANSÇININ ÇEVRENİN KİRLETİLMESİNDEN KAYNAKLANAN HUKUKİ SORUMLULUĞU 155
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE SONUÇLARI
I. GENEL OLARAK RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 158
A. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN DAR ANLAMDA SEBEPLERE BAĞLI OLARAK SONA ERDİRİLMESİ 160
1. İBRA 160
2. YENİLEME (TECDİT) 160
3. BORÇLU VE ALACAKLI SIFATLARININ BİRLEŞMESİ 161
4. TAKAS 162
5. İFA İMKÂNSIZLIĞI VE AŞIRI İFA GÜÇLÜĞÜ 163
a. İfa İmkânsızlığı 163
aa. Genel Olarak İmkânsızlık ve İmkânsızlık Türleri 163
bb. İfa İmkânsızlığı (Kusursuz İmkânsızlık) 164
b. Aşırı İfa Güçlüğü 167
B. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN GENİŞ ANLAMDA SEBEPLERE BAĞLI OLARAK SONA ERDİRİLMESİ 168
1. SÖZLEŞMENİN SÜRESİNİN DOLMASI VEYA BOZUCU ŞARTIN GERÇEKLEŞMESİ 168
2. FESİH 169
a. Olağan Fesih 169
aa. Rödovansçı Yönünden 170
bb. Ruhsat Sahibi Yönünden 171
b. Olağanüstü Fesih 172
3. İFLAS 173
4. TARAFLARDAN BİRİNİN ÖLÜMÜ 173
5. İKALE (BOZMA) SÖZLEŞMESİ 174
6. İPTAL 175
II. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI 177
A. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ DURUMUNDA TARAFLARIN BORÇLARI 177
1. RÖDOVANSÇININ SONA ERME DURUMUNDA BORÇLARI 177
a. Maden Sahasını Geri Verme Borcu 177
b. İyi Bir İşletme Durumunda Kaçınılabilecek Olan Değer Eksiklikleri İçin Tazminat Ödeme Borcu 179
2. RUHSAT SAHİBİNİN SONA ERME DURUMUNDA BORÇLARI 180
a. Maden Sahasını Tutanağa Bağlanmış Eşyalarla Birlikte Alma Borcu 180
b. Diğer Borçları 180
B. RÖDOVANS SÖZLEŞMESİNİN MADEN SİCİLİNDEN TERKİNİ 181
SONUÇ 182
KAYNAKÇA 188
ÖZET 194
ABSTRACT 195
