İÇİNDEKİLER
ÖZET 5
ABSTRACT 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR DİZİNİ 13
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
CONTRARIUS ACTUS PRENSİBİ KAPSAMINDA BORCUN
SONA ERME SEBEPLERİ
I. ROMA HUKUKUNDA BORCUN SONA ERME SEBEPLERİ 19
A. Genel Olarak 19
B. Borcu Ipso Iure Sona Erdiren Sebepler 20
C. Borcu Ope Exceptionis Sona Erdiren Sebepler 21
D. Borcun Ipso Iure ve Ope Exceptionis Sona Erme Sebepleri Arasındaki Farklar 21
1. Borç İlişkisinin Kapsamı Bakımından 22
2. Borcu Sona Erdiren Sebeplerin Dikkate Alınması Bakımından 23
3. Borcu Sona Erdiren Sebeplerin Ortadan Kaldırılabilmesi Bakımından 25
II. CONTRARIUS ACTUS PRENSİBİ 26
A. Contrarius Actus’un Tanımı ve Kökeni 26
B. Contrarius Actus Prensibinin Roma Aile Hukukuna Yansıması 29
1. Confarreatio – Differatio 30
2. Coemptio – Remancipatio 32
C. Contrarius Actus Prensibinin Roma Borçlar Hukukuna Yansıması 34
III. ESKİ HUKUK DÖNEMİ SÖZLEŞMELERİ VE CONTRARIUS ACTUS PRENSİBİ İLİŞKİSİ 38
A. Yazılı Sözleşmeler (Contractus Litteris) 38
1. Yazılı Sözleşmelerin Tanımı ve Kökeni 38
2. Ius Civile Tarafından Kabul Edilen Yazılı Sözleşmeler 38
3. Ius Gentium Tarafından Kabul Edilen Yazılı Sözleşmeler 40
4. Ius Civile Tarafından Kabul Edilen Yazılı Sözleşmelerin Kurulması 42
5. Roma Ticaret Hayatında Kullanılan Defterler 44
a) Adversaria 44
b) Codex Rationum (Tabulae) 45
c) Codex Accepti et Expensi 46
6. Ius Civile’de Kullanılan Yazılı Sözleşmelerin Çeşitleri 48
a) Nomina Transscripticia 49
aa) Transscriptio a Re in Personam 51
bb) Transscriptio a Persona in Personam 53
b) Nomina Arcaria 54
c) Expensilatio 55
7. Yazılı Borçların Ortadan Kaldırılması: Acceptilatio Litteris 57
B. Maden Külçesi ve Terazi (Per Aes et Libram) Kullanılarak Oluşturulan Sözleşmeler 61
1. Nexum 62
2. Maden Külçesi ve Terazi (Per Aes et Libram) Kullanılarak Oluşturulan Sözleşmelerin Ortadan Kaldırılması: Solutio Per Aes et Libram 68
a) Genel Olarak 68
b) Solutio Per Aes et Libram’ın Kullanım Alanları 71
C. Sözlü Sözleşmeler (Sponsio) 74
1. Sponsio’nun Kökeni ve Sözleşmenin Kurulması 74
2. Sözle Kurulan Sözleşmelerin Ortadan Kaldırılması: Acceptilatio Verbis 80
a) Acceptilatio Verbis’in Genel İbra İşlemi Haline Gelmesi 81
İKİNCİ BÖLÜM
ROMA HUKUKUNDA İBRA İŞLEMİ (ACCEPTILATIO
I. İBRA KAVRAMI VE ACCEPTILATIO’NUN TANIMI 85
II. ACCEPTILATIO’NUN KAPSAMI 87
A. Stipulatio’dan Doğan Borçlar 88
B. Dotis Dictio’dan Doğan Borçlar 89
C. Iusiurandum Liberti’den Doğan Borçlar 91
III. ACCEPTILATIO’NUN ŞEKLİ 93
A. Acceptilatio’nun Katı Bir Şekli İşlem Olduğu Görüşü 93
1. Acceptum Habesne? – Habeo Kalıbı 94
2. Accepta Facis? – Facio Kalıbı 95
B. Watson’ın Şekilsiz Acceptilatio Görüşü 97
C. Ankum’un Uzlaştırmacı Görüşü 100
IV. ACCEPTILATIO EHLİYETİ 107
A. Aile Evlatları Açısından Acceptilatio Ehliyeti 107
B. Köleler Açısından Acceptilatio Ehliyeti 111
C. Kadınlar Açısından Acceptilatio Ehliyeti 113
D. Borç İlişkisine Taraf Olmayan Üçüncü Şahıslar Açısından Acceptilatio Ehliyeti 115
V. KISMİ ACCEPTILATIO 117
VI. ACCEPTILATIO’NUN GEÇERLİLİK KOŞULLARI 121
A. Mevcut Sözlü Bir Borcun Bulunması 121
B. Acceptilatio’nun Sözlü Kalıplar Kullanılarak Soru Cevap Şeklinde Yapılması 122
C. Sözle Kurulan Borç ile Acceptilatio’nun Konusunun Birbirine Uygun Olması 122
D. Hazırlar Arasında Yapılması 125
E. Acceptilatio’nun Şartsız ve Vadesiz Olarak Yapılması 126
VII. ACCEPTILATIO’NUN KAPSAMININ GENİŞLEMESİ: STIPULATIO AQUILIANA 128
VIII. ACCEPTILATIO’NUN HUKUKİ SONUÇLARI 131
A. Kefiller (Adpromissor) Açısından Acceptilatio’nun Hukuki Sonuçları 131
B. Fer’i Alacaklılar (Adstipulator) Açısından Acceptilatio’nun
Hukuki Sonuçları 134
C. Müteselsil Borçlular Açısından Acceptilatio’nun Hukuki
Sonuçları 136
D. Müteselsil Alacaklılar Açısından Acceptilatio’nun Hukuki Sonuçları 137
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ROMA HUKUKUNDA ALACAĞI TALEP ETMEME TAAHHÜDÜ
(PACTUM DE NON PETENDO)
I. ROMA HUKUKUNDA PACTUM KAVRAMI 139
II. CONTRACTUS – PACTUM AYRIMI 142
III. PACTUM’UN KÖKENİ VE HUKUKİ GELİŞİM AŞAMALARI 144
IV. PACTUM DE NON PETENDO KAVRAMI VE TARİHİ GELİŞİMİ 147
V. PACTUM DE NON PETENDO’NUN HUKUKİ NİTELİĞİ 149
A. Genel Olarak 149
B. Ope Exceptionis Sona Erme Sebebi Olarak Pactum De Non Petendo 149
C. Ipso Iure Sona Erme Sebebi Olarak Pactum De Non Petendo 155
1. Furtum ve Iniuria’dan Doğan Borçlar 155
2. Eksik Borçlar (Obligatio Naturalis) 157
3. Pactum Hypotheca’dan Doğan Rehin Hakkı 158
VI. PACTUM DE NON PETENDO EHLİYETİ 159
A. Genel Olarak 159
B. Aile Evlatları Açısından Pactum De Non Petendo Ehliyeti 161
C. Köleler Açısından Pactum De Non Petendo Ehliyeti 165
VII. PACTUM DE NON PETENDO’NUN KURULUŞU 167
A. Genel Olarak 167
B. Geçersiz Bir Acceptilatio’nun Pactum De Non Petendo Olarak Yorumlanması 169
VIII. PACTUM DE NON PETENDO’NUN ÇEŞİTLERİ 171
A. Genel Olarak 171
B. Pactum De Non Petendo In Personam 174
C. Pactum De Non Petendo In Rem 175
IX. PACTUM DE NON PETENDO’NUN HUKUKİ SONUÇLARI 176
A. Müteselsil Alacaklılar Açısından Pactum De Non Petendo’nun Sonuçları 177
B. Müteselsil Borçlular Açısından Pactum De Non Petendo’nun Sonuçları 178
C. Kefiller Açısından Pactum De Non Petendo’nun Sonuçları 179
SONUÇ 185
KAYNAKÇA 191
