Araş. Gör. Yuşa KAYACAN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ .VII
İÇİNDEKİLER IX
KISALTMALAR LİSTESİ . XIII
GİRİŞ1
BİRİNCİ BÖLÜM
ROMA HUKUKUNUN TİCARETİ DESTEKLEYEN ORGANİZASYONEL FORMLARI VE MODERN ŞİRKET ÖZELLİKLERİ
I. GENEL OLARAK5
II.SOCIETAS, UNSURLARI, TÜRLERİ, TARAFLAR ARASI VE ÜÇÜNCÜKİŞİLERLE İLİŞKİLER VE SONA ERMESİ .10
A. SOCIETAS’IN TARİHSEL KÖKENİ 10
B. SOCIETAS’IN TANIMI VE UNSURLARI14
1. Societas’ın Tanımı .14
2. Societas’ın Unsurları .15
a. Sözleşme Unsuru.15
b. Affectio Societatis Unsuru 17
c. Kişi Unsuru .18
d. Katılma Payı Unsuru .20
e. Müşterek Amaç Unsuru.21
C. SOCIETAS TÜRLERİ.22
1. Societas Omnium Bonorum.23
2.Societas Omnium Bonorum Quae Ex Quastu Venuint (Societas Quaestus)25
3. Societas Unius Rei.26
4. Societas Aliciuius Negatiationis 26
5. Societas Publicanorum/ Vectigalis 27
D. SOCIETAS’TA ORTAKLAR ARASI İLİŞKİLER 28
1. Katılma Payı Taahhüdü .28
2. Ortakların Kâr ve Zarara Katılımı .29
3. Ortaklığın İdaresi .30
4. Masraf ve Zarar Tazmini .30
5. Ortakların Birbirlerine Karşı Sorumluluğu 31
E. ROMA ŞİRKETİ SOCIETAS’IN AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ .36
F.ORTAKLIĞIN (ORTAKLARIN) ÜÇÜNCÜ KİŞİLERLE İLİŞKİLERİ VETEMSİL.39
G. SINIRLI SORUMLULUK VE MALVARLIĞININ KORUNMASI 43
H. SOCIETAS’IN SONA ERMESİ .46
1. Ortaklık Amacının Gerçekleşmesi.46
2. Ortağın Ölümü.47
a. Capitis Deminutio .48
b. Borç Ödeyemez Duruma Düşme.49
3. Öngörülen Sürenin Sona Ermesi .50
4. İrade ile Sona Ermesi.51
5. Dava Yoluyla Sona Ermesi (actio pro socio).52
III. SOCIETAS PUBLICANORUM.53
IV.ŞİRKET OLUŞUMUNA İSTİKRARINI KAZANDIRAN ÖZELLİKLER .62
A. SINIRLI SORUMLULUK 65
B. DEVREDİLEBİLİR PAYLAR VE YATIRIMCI MÜLKİYETİ.67
C. YETKİLENDİRİLMİŞ YÖNETİM.68
D. TÜZEL KİŞİLİK .69
1. İşletme Malvarlığının Korunması Formları .72
2. İşletme Malvarlığının Korunması Prensibinin Sağladığı Yararlar.74
a. Alacaklı İzleme Maliyetlerini Düşürmesi .75
b. Yönetici Temsilci Maliyetlerini Düşürmesi 76
c. İflasın İdari Maliyetlerini Düşürmesi 77
d. İşletme Değerinin Korunması .79
e. Sermaye Birikimi, Yatırım Çeşitliliği ve Devredilebilir Hisseler .80
3. Şirket Malvarlığının Korunması Prensibinin Maliyeti Olarak Fırsatçılık 80
4. Kişisel Malvarlığının Korunması Formları81
İKİNCİ BÖLÜM
NEGOTIATIO PER SERVOS COMMUNES
I. NEGOTIATIO PER SERVOS COMMUNES VE UNSURLARI 83
A. NEGOTIATIO PER SERVOS COMMUNES’İN TANIMI83
B.NEGOTIATIO PER SERVOS COMMUNES’İN UNSURLARI VE
NİTELİĞİ 83
1.Emeğe Biçilen Değer ve Sosyoekonomik Hayatta Kölenin MerkeziPozisyonu89
2. Servus 93
3. Peculium. 100
a. Tanımı 100
b. Kısa Tarihi . 102
c. Mahiyeti . 105
C. ACTIONES ADIECTICIAE QUALITATIS (MUNZAM DAVALAR) 112
1. Actio de Peculio ve Actio Tributoria 117
a. Actio de Peculio . 117
(1) Efendinin Duruşu . 118
(2) Efendinin Sorumluluğunun Kapsamı . 118
(3) Efendi ile Kölesi Arasındaki Alacaklılık- Borçluluk İlişkisi 120
(4) Efendinin Öncelik Hakkı 122
(5) Peculium’un Değer Tespitinde Esas Alınacak Anlar 123
(6) Actio de Peculio Annalis 124
b. Actio Tributoria 126
(1) Efendinin Duruşu . 127
(2) Actio Tributoria’da Genel Durum 128
(3) Peculium’un Özelleşmiş Kısmı: Merx Peculiaris . 130
2. Actio de in Rem Verso . 131
3. Actio Exercitoria ve Actio Institoria. 134
II. PECULIUM İŞLETMELERİNİN GENEL YAPISI 140
A. GENEL OLARAK 140
1. İlgili Fasılların Konuya Bakışı 140
2. Sorumlulukta Takip Edilen Genel İlke . 143
3.Girişimci (Negotiator/ Exercitor) ve Yönetici (Institor/ Magister)
Olabilecek Kişiler 145
B.PECULIUM İŞLETMELERİNDE GÖRÜLEN ORGANİZASYONELFORMLAR. 147
1.Efendinin Girişimci, Kölesinin Yönetici Olduğu Peculium İşletmeleri . 155
2.Efendinin Malik, Üst Kölenin Girişimci, Alt Kölenin Yönetici OlduğuPeculium İşletmeleri 156
3.Malik ve Üst Kölenin Geri Planda, Alt Kölenin Girişimci, OnunPeculium’undaki Kölenin Yönetici Olduğu Peculium İşletmeleri . 159
4.Birden Fazla Efendinin Girişimci, Hakimiyetleri Altındaki Kölenin
Yönetici Olduğu Peculium İşletmeleri . 164
5.Birden Fazla Efendinin Hakimiyeti Altındaki Kölenin Girişimci OlduğuPeculium İşletmeleri 168
6.Efendi ve Aile Evladının Hakimiyeti Altındaki Kölenin Girişimci OlduğuPeculium İşletmeleri 171
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
NEGOTIATIO PER SERVOS COMMUNES'İ GÜNÜMÜZ ŞİRKETLERİNE YAKLAŞTIRAN ÖZELLİKLER
I. GENEL OLARAK. 172
II. SÜREKLİLİK 173
A. İŞLETME MALVARLIĞI PECULIUM’UN EKSİLTİLMESİ . 174
1. Peculium’un Hileli Azaltılması 174
2. Merx Peculiaris’in Hileli Azaltılması . 177
3. Peculium’un Hilesiz Geri Çekilmesi 178
4. Peculium’un Acz Hali 179
B. İŞLETMENİN TÜMÜNE YÖNELİK DEĞİŞİKLİKLER . 182
1. Kölenin Efendi Maliklerden Sadece Biri Tarafından Devri . 182
2. Kölenin Efendi Malikler Tarafından Devri. 187
C. YÖNETİME YÖNELİK DEĞİŞİKLİKLER 188
1. Kölenin Ölümü . 189
2. Kölenin Peculium’la Birlikte Manumissio’su 190
3. Kölenin Hileli Manumissio’su 197
4. Kölenin Peculium’suz Devri. 198
D. EFENDİ ORTAKLARA İLİŞKİN DEĞİŞİKLİKLER 201
III. DOĞRUDAN TEMSİL. 203
IV. SINIRLI SORUMLULUK 208
V. İŞLETME MALVARLIĞININ KORUNMASI 211
SONUÇ . 224
KAYNAKÇA 229
