İş Sağlığı ve Güvenliği Hukukunda_{İdari, Cezai ve Hukuki Sorumluluk}

Dr. Sami NARTER

İÇİNDEKİLER
İKİNCİ BASKIYA ÖNSÖZ .V
ÖNSÖZ VII
KISA PLAN IX
İÇİNDEKİLER. XI
KISALTMALARXXXIX
GİRİŞ
I. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ, GÜNCELLİĞİ VE AMAÇ . 1
A. ÇALIŞMA KONUSUNUN ÖNEMİ 1
B. ÇALIŞMA KONUSUNUN GÜNCELLİĞİ. 3
C. ÇALIŞMANIN AMACI 4
II. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI, YÖNTEMİ VE SUNULMASI 5
A. ÇALIŞMA KONUSUNUN SINIRLANDIRILMASI 5
B. ÇALIŞMADA İZLENECEK YÖNTEM 5
C. ÇALIŞMA KONUSUNUN SUNULMASI . 6
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA TEMEL KAVRAMLAR,
DAYANAK, KAPSAM VE TARİHİ GELİŞİM
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KAVRAMI, DAYANAĞI VE KAPSAM . 7
A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN KAVRAMLAR 7
1. İŞ SAĞLIĞI.7
a. İş Sağlığı Kavramı .7
b. İş Sağlığının Amaçları 8
aa. Çalışanları Korumak 9
bb. Üretim Güvenliğini Sağlamak .9
cc. İşletme Güvenliğini Sağlamak 9
c. İş Sağlığının Özellikleri. 10
d. İş Sağlığı Uygulama İlkeleri 10
aa. Uygun İşe Yerleştirme. 11
bb. İşyeri Ortam Faktörlerinin Değerlendirilmesi 11
cc. Sağlık Risklerinin Kontrolü . 12
dd. Aralıklı Kontrol Muayenesi 12
ee. İşyerinde Sağlık Hizmeti Sağlanması. 13
ff. Sağlık Eğitimi . 13
XII İçindekiler
e. Temel İş Sağlığı Hizmetleri .14
aa. Temel İş Sağlığı Hizmetlerinde Amaç 14
bb. Temel İş Sağlığı Hizmetleri İçin Gerekli Altyapı Özellikleri14
f. İş Hijyeni 15
2. İŞ GÜVENLİĞİ.15
a. İş Güvenliği Kavramı 15
b. İş Güvenliği Kültürü .15
aa. İş Güvenliği Kültürü Kavramı15
bb. Güvenlik Kültürünün Özellikleri .16
c. İş Güvenliğinin Amaçları.17
d. İş Güvenliğinin Önemi18
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ 19
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramı .19
b. İş Sağlığı ve Güvenliğinin Önemi .21
c. İş Sağlığı ve Güvenliğinde Temel İlkeler.21
B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN DAYANAĞI VE KAPSAMI23
1. İŞÇİYİ GÖZETME BORCU.23
2. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURALLARININ HUKUKİ NİTELİĞİ24
a. Kusur Esasına Dayalı Sorumluluk.24
b. Kusursuz Sorumluluk25
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAPSAMI.26
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE TARİHİ GELİŞİM.27
A. DÜNYADA TARİHİ GELİŞİM .27
B. TÜRK HUKUKUNDA TARİHİ GELİŞİM 29
1. CUMHURİYET ÖNCESİ DÖNEMDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ.29
2. CUMHURİYET DÖNEMİNDE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ30
3. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNİN KAYNAKLARI.31
a. 1982 Anayasa’sı.31
aa. Yaşama Hakkı.31
bb. Sağlıklı ve Dengeli Bir Çevrede Yaşama Hakkı33
cc. Yaşına, Cinsiyetine ve Gücüne Uymayan İşlerde Çalıştırılma Yasağı .33
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu34
aa. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve Amacı .34
bb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda Temel Kavramlar35
aaa. Çalışan 35
bbb. Genç Çalışan35
ccc. Çalışan Temsilcisi .35
ddd. İşyeri 36
eee. İşveren36
İçindekiler XIII
fff. İşveren Vekili. 36
ggg. Teknik Eleman. 37
hhh. İşyeri Hemşiresi. 37
cc. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı ve İstisnaları 38
aaa. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Kapsamı. 38
bbb. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Uygulamasında İstisnalar. 38
c. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yönetmelikler 39
İKİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALANINDA PERSONEL VE ÖRGÜTLENME
I. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE GÖREV ALAN PERSONEL 41
A. İŞYERİ HEKİMLERİ41
1. İŞYERİ HEKİMİ KAVRAMI 41
2. İŞYERİ HEKİMİNİN NİTELİKLERİ . 41
a. Hekim Olmak 41
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma . 42
aa. Eğitim Görme . 42
bb. Eğitim Programı 42
c. Sınavda Başarılı Olma ve İşyeri Hekimliği Belgesi Almak . 42
aa. Sınavda Başarılı Olmak 42
bb. İşyeri Hekimliği Belgesi Almak . 43
B. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI .44
1. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI KAVRAMI 44
2. İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ NİTELİKLERİ 44
a. Mevzuatta Öngörülen Programlardan Mezun Olmak . 44
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma . 46
aa. Eğitim Görme . 46
bb. Eğitim Programı 47
c. Sınavda Başarılı Olma ve Uzman Belgesi Almak 47
d. İş Güvenliği Uzmanlarının Sınıflandırılması. 48
aa. A Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 48
bb. B Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 49
cc. C Sınıfı İş Güvenliği Uzmanlığı Belgesi 49
dd. İş Güvenliği Uzmanlarının Sınıflar Arası Yükselmesi 50
C. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ .50
1. DİĞER SAĞLIK PERSONELİ KAVRAMI. 50
2. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN NİTELİKLERİ 51
a. Mevzuatta Öngörülen Programlardan Mezun Olmak . 51
b. Eğitim Kurumunda Eğitim Görme ve Katılım Belgesi Alma . 51
XIV İçindekiler
aa. Eğitim Görme ve Staj Yapma51
bb. Eğitim Programı 51
c. Sınavda Başarılı Olma ve Diğer Sağlık Personeli Belgesi Alma52
aa. Sınavda Başarılı Olma 52
bb. Diğer Sağlık Personeli Belgesi Alma 52
D. ORTAK HÜKÜMLER (İŞYERİ HEKİMİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI VE
DİĞER SAĞLIK PERSONELİ AÇISINDAN) 53
1. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLENDİRİLMESİ VE
İSG-KÂTİP SİSTEMİ.53
a. Görevlendirme İşlemleri .53
b. Görevlendirme Prosedürü .54
2. İŞYERİNİN TEHLİKE SINIFINA GÖRE GÖREVLENDİRME YAPILMASI55
a. İşyerlerinin Tehlike Sınıfları.55
b. Tehlike Sınıflarına Göre Görevlendirme 55
c. Birden Fazla İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırılması Hali.56
3. GEÇİŞ DÖNEMİNE İLİŞKİN İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI
GÖREVLENDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ57
4. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARININ İSTİHDAMI.57
a. Kısmi Süreli İstihdam .57
aa. Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde58
bb. Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 58
cc. Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde58
b. Tam Süreli İstihdam.58
aa. Az Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde58
bb. Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde 59
cc. Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan İşyerlerinde59
c. Çalışmaların Hukuki Niteliği.60
d. Ortak Sağlık Güvenlik Biriminden Hizmet Alınması 60
5. İŞYERİ HEKİMİNİN MESLEKİ BAĞIMSIZLIĞI VE ETİK İLKELER61
6. İŞYERİ HEKİMLERİNİN MESLEKİ SORUMLULUĞU 63
a. İşyeri Hekimlerinin İhlalleri ve İhtar Puanı Uygulanması 64
b. İşyeri Hekimliği Belgelerinin Askıya Alınması.66
c. İşyeri Hekimliği Belgelerinin İptal Edilmesi .68
d. İtirazlar.68
aa. İhtar Puanı Verilmesine İtiraz .68
bb. Belgelerin Askıya Alınması veya İptaline İtiraz69
cc. İtiraz Komisyonu ve Çalışması 69
7. 6331 SAYILI KANUNDAN ÖNCE MEVCUT SERTİFİKA VE BELGELER.69
8. YENİLEME EĞİTİMLERİ70
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÖRGÜTLENME .70
A. ULUSAL İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONSEYİ.70
1. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Kuruluş Amacı, Oluşumu ve
Görevleri 70
İçindekiler XV
a. Konseyin Kuruluş Amacı. 70
b. Konseyin Oluşumu. 70
c. Konseyin Görevleri 71
d. Konsey Başkanının Görev ve Yetkileri 72
e. Konsey Sekreteryası 72
2. Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyinin Çalışma Usûlleri ve Kararları . 73
a. Konseyin Çalışma Usûlü ve Gündemi. 73
b. Konseyin Karar Alma Usûlü 73
c. Konsey Çalışma Grupları ve Görevleri 74
d. Konsey Faaliyetlerinin Desteklenmesi 74
B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURULLARI, İŞYERİ SAĞLIK VE
GÜVENLİK BİRİMLERİ VE İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HİZMETLERİ
İLE GÖREVLİ KİŞİLER75
1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu. 75
2. İşyeri Sağlık ve Güvenlik Birimi 75
a. Tanım 75
b. Kuruluş İçin Gereken Şartlar. 75
c. İSGB İçin Gerekli Asgari Şartlar 76
3. İşyeri Hekimi, İş Güvenliği Uzmanı ve Diğer Sağlık Personeli 77
4. İş Sağlığı ve Güvenliği Bakımından Çalışan Temsilciliği . 77
5. Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi (OSGB) 77
a. OSGB’lerin Görev, Yetki ve Sorumlulukları . 78
b. Görevlendirme Belgesi ve Sözleşme 79
c. Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimlerinin Yetkilendirilmesi 79
d. OSGB’de Sorumlu Müdürün Görev, Yetki ve Sorumlulukları . 80
e. OSGB’lerin Faaliyet Alanları 80
f. OSGB’lerin Vize İşlemleri 80
g. OSGB’lere İhtarlar, Yetkilerinin Askıya Alınması, İptali ve İtirazlar 81
aa. OSGB’lere İhtarlar. 81
bb. OSGB’lerin Yetkilerinin Askıya Alınması . 81
cc. OSGB’lerin Yetkilerinin İptali 82
dd. İtirazlar 82
6. EĞİTİM KURUMLARI . 83
a. Eğitim Kurumları Şartları 83
b. Eğitim Kurumlarının Eğitici Kadrosu ve Yetkilendirilme 84
c. Eğitim Kurumlarında Görev, Yetki ve Sorumluluklar 85
d. Eğitim Kurumlarının Vize işlemleri . 87
e. Eğitim Kurumlarında Yetkilerin Askıya Alınması, İptali ve İtirazlar 88
XVI İçindekiler
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA DEVLETİN, İŞVERENİN,
ÇALIŞANLARIN VE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLE
İçindekiler XVII
a. Asıl İşveren - Alt İşveren Kavramları . 114
b. Asıl İşverenin İşyerindeki Alt İşveren İşçilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği. 116
c. Alt İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği 117
aa. Alt İşverenin İşyeri 118
bb. Alt İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Yükümlülükleri . 119
aaa. Alt İşverenin İş Mevzuatından Doğan İş Sağlığı ve Güvenliği
Yükümlülükleri. 119
aaaa. 6331 Sayılı Kanundan Doğan Yükümlülükler 119
bbbb. Yönetmeliklerden Doğan Yükümlülükler. 120
bbb. Asıl İşveren - Alt İşveren Arasındaki Sözleşmeden Doğan
Yükümlülükler 122
d. Alt İşverenin İşyerindeki Asıl İşverenin İşçilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği. 123
aa. Asıl İşveren ve Alt İşveren İşçilerinin Birlikte Çalışması Hali 123
bb. Alt İşveren ile Asıl İşveren İşçisi Arasındaki İlişki . 124
aaa. Asıl İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Alt İşveren İşçisinin
Zarar Görmesi . 125
bbb. Alt İşverenin Sebep Olduğu Zarardan Asıl İşveren İşçisinin
Zarar Görmesi . 125
e. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımlarında Alt İşveren - Asıl İşveren Ayrımı. 126
f. Bazı Özel Durumlarda İş Sağlığı ve Güvenliği . 127
aa. Rödövans İlişkisinde İş Sağlığı ve Güvenliği 127
aaa. Rödövans İlişkisi Kavramı . 127
bbb. Rödövans İlişkisi Türleri ve İş Sağlığı ve Güvenliği 128
aaaa. Birinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler . 128
bbbb. İkinci Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler 129
cccc. Üçüncü Tip Rödövans İlişkisinde Yükümlülükler . 130
bb. Yapı Denetim Kuruluşlarında İş Sağlığı ve Güvenliği. 130
cc. Anahtar Teslimi İş Alan İşverenin İşyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği . 133
B. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDEN KAYNAKLANAN
HAKLARI 135
1. İŞVERENİN İŞÇİDEN ZARARIN KARŞILANMASINI İSTEME HAKKI . 135
2. İŞVERENİN DİSİPLİN CEZASI UYGULAMA HAKKI 137
3. İŞVERENİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESİH HAKKI. 139
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin Haklı
Nedenle Fesih Hakkı 139
aa. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliğini Tehlikeye Düşürmesi veya
İşyerindeki Mallan Zarara Uğratması 139
bb. İşçinin İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Aykırı Hareket Etmek
Suretiyle İşyerindeki Malları Zarara Uğratması. 140
b. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurallarına Uyulmaması Halinde İşverenin
Geçerli Nedenle Fesih Hakkı . 142
III. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANLARIN HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİ 143
A. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ 143
1. DİĞER ÇALIŞANLARIN VE KENDİ SAĞLIK VE GÜVENLİKLERİNİ TEHLİKEYE
DÜŞÜRMEME YÜKÜMLÜĞÜ 143
XVIII İçindekiler
2. ÇALIŞANLARIN, İŞVEREN TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİM VE TALİMATLAR
DOĞRULTUSUNDA YÜKÜMLÜLÜKLERİ 144
a. İşyerindeki Tüm Araçları Kurallara Uygun Şekilde Kullanmak .144
b. Kişisel Koruyucu Donanımı Doğru Kullanmak ve Korumak .144
c. İşyerindeki Ciddi ve Yakın Bir Tehlikeyle Karşılaştıklarında ve Koruma
Tedbirlerinde Bir Eksiklik Gördüklerinde, İşverene veya Çalışan
Temsilcisine Derhal Haber Vermek 144
d. İşyerinde Tespit Edilen Noksanlık ve Mevzuata Aykırılıkların Giderilmesi
Konusunda, İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği Yapmak.145
e. Kendi Görev Alanında İş Sağlığı ve Güvenliğinin Sağlanması için
İşveren ve Çalışan Temsilcisi ile İş Birliği Yapmak.145
B. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE ÇALIŞANIN HAKLARI 145
1. İŞVERENİN MÜTEMERRİT ALACAKLI DURUMUNA DÜŞMESİ .145
2. ÇALIŞANIN ÇALIŞMAKTAN KAÇINMA HAKKI146
a. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun veya İşverenin Kararına İstinaden
Çalışmaktan Kaçınma Hakkı 146
aa. Genel Olarak.146
bb. Çalışmaktan Kaçınma Hakkının Koşulları147
aaa. Ciddi ve Yakın Bir Tehlikenin Varlığı .147
bbb. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Tespiti147
ccc. Gerekli İş Sağlığı ve Güvenliği Önleminin Alınmamış Olması .147
ddd. İşin Durdurulmamış Olması .148
b. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı .148
aa. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Koşulları .148
aaa. Ciddi ve Yakın Tehlikenin Önlenemez Olması 148
bbb. İşin Durdurulmamış Olması .149
bb. İşçinin Re’sen Çalışmaktan Kaçınma Hakkı Kullanımı 149
aaa. İşyerini veya Tehlikeli Bölgeyi Terk Ederek Belirlenen
Güvenli Yere Gitme.149
bbb. Kaçınmayı Takiben İşvereni Haberdar Etme149
ccc. Kaçınma Sonucu Bir Başkası Aleyhine Ciddi ve Yakın Bir
Tehlike Oluşturmama .149
c. Kaçınma Süresinin Sınırı .150
d. Çalışmaktan Kaçınmanın Hükümleri.150
aa. Çalışmaktan Kaçındığı Dönem için İşçinin Ücret ve Diğer Hakları
Saklıdır.150
bb. Kaçınma Hakkı Kapsamında Çalışılmayan Süreler Çalışma
Süresinden Sayılır150
3. İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ HAKLI NEDENLE FESİH HAKKI .151
a. 4857 Sayılı İş Kanunu Bakımından.151
b. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Bakımından .151
4. İŞÇİNİN İHBAR VE ŞİKAYET HAKKI 152
IV. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE DİĞER İLGİLİLERİN HAK VE
YÜKÜMLÜLÜKLERİ.154
A. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREV, YETKİ, HAK
VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 154
İçindekiler XIX
1. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ GÖREVLERİ . 154
a. Rehberlik Görevi 154
aa. Öneride Bulunmak 154
bb. İşyerinde Alınması Gereken Tedbirleri İşverene Yazılı Olarak
Bildirmek . 156
b. Risk Değerlendirmesi Görevi. 156
aa. Risk Değerlendirme Ekibi. 157
bb. Risk Değerlendirmesi Yapılırken Dikkate Alınacak Hususlar. 157
cc. Risk Değerlendirmesi Aşamaları . 157
dd. Risk Değerlendirmesinin Yenilenmesi 158
c. Gözetim Görevi . 158
aa. İşyeri Hekiminin Sağlık Gözetimi Görevi 158
bb. İş Güvenliği Uzmanının Çalışma Ortamı Gözetimi Görevi. 159
d. Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi. 160
aa. İşyeri Hekiminin Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi 160
bb. İş Güvenliği Uzmanının Eğitim, Bilgilendirme ve Kayıt Görevi 161
e. İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi. 161
aa. İşyeri Hekiminin İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi 161
bb. İş Güvenliği Uzmanının İlgili Birimlerle İşbirliği Görevi 162
2. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YETKİLERİ. 162
a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşin Durdurulması İçin
İşverene Başvurma Yetkisi . 162
b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İnceleme ve Araştırma,
Gerekli Bilgi ve Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi 163
c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İlgili Kurum ve Kuruluşlarla
İşbirliği Yapma Yetkisi 163
d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Mesleki Gelişmelerini
Sağlamaya Yönelik Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara
Katılma Yetkisi 163
3. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ 164
a. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Sır Saklamak ve Gizliliğe
Uymak Yükümlüğü 164
b. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının İşini Özenle Yapma Yükümlüğü 164
c. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Çalışma ve İş Kurumu İl
Müdürlüğüne Bildirimde Bulunma Yükümlülüğü . 165
d. İşyeri Hekimi ve İş Güvenliği Uzmanının Defter Tutma Yükümlüğü 165
4. İŞYERİ HEKİMİ VE İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ HAKLARI VE İŞ GÜVENCESİ 166
B. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREV, YETKİ VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ 166
1. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN GÖREVLERİ 166
2. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN YETKİLERİ . 167
a. Diğer Sağlık Personelinin İnceleme ve Araştırma, Gerekli Bilgi ve
Belgelere Ulaşma ve Çalışanlarla Görüşme Yetkisi 167
b. Diğer Sağlık Personelinin İlgili Kurum ve Kuruluşlarla İşbirliği Yapma
Yetkisi 167
XX İçindekiler
c. Diğer Sağlık Personelinin Mesleki Gelişmelerini Sağlamaya Yönelik
Eğitim, Seminer ve Panel Gibi Organizasyonlara Katılma Yetkisi.167
3. DİĞER SAĞLIK PERSONELİNİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ.168
a. Diğer Sağlık Personelinin Hakları ve İş Güvencesi .168
b. Diğer Sağlık Personelinin Yükümlülükleri168
aa. Diğer Sağlık Personelinin İşini Özenle Yapma Yükümlülüğü.168
bb. Diğer Sağlık Personelinin Sır Saklamak ve Gizliliğe Uymak
Yükümlülüğü .168
C. İŞYERİ HEKİMLERİ, İŞ GÜVENLİĞİ UZMANLARI VE DİĞER SAĞLIK
PERSONELİNİN İŞ GÜVENCESİ169
V. SENDİKALARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GÖREVLERİ VE
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞLEVİ .171
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
İDARİ SORUMLULUKLAR
I. İŞYERLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEFTİŞ VE İNCELEMESİ.175
A. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE UYGULANACAK MEVZUAT.175
B. TEFTİŞ YAPAN MÜFETTİŞİN YETKİ VE SORUMLULUKLARI.175
1. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE DEVLETİN YETKİSİ .175
2. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE YETKİLİ MAKAM VE MEMURLAR.176
3. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE YETKİLİ MEMURLARIN ÖDEVLERİ VE
UYACAKLARI ETİK KURALLAR 178
4. VERGİ VE HARÇLARDAN MUAFİYET179
5. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE DİĞER MERCİLER TARAFINDAN YAPILAN
TEFTİŞLER .179
6. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE İŞÇİ VE İŞVERENİN SORUMLULUĞU.180
7. TEFTİŞ VE İNCELEMELERDE ZABITANIN YARDIMI.180
C. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ DENETİMİ 180
1. DENETİMİN AMACI .180
2. DENETİMİN TÜRLERİ 181
a. Olağan Denetim.181
aa. İlk Denetim.181
bb. Periyodik Denetim.182
b. Olağanüstü Denetim 182
aa. Süreli (Önel) Denetim183
bb. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Üzerine Yapılan Denetim .183
cc. Şikayet Üzerine Denetim185
II. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN
İŞVERENE UYGULANACAK İDARİ YAPTIRIMLAR187
A. İDARİ YAPTIRIM KAVRAMI VE ÖZELLİKLERİ187
1. İDARİ YAPTIRIM KAVRAMI 187
2. İDARİ YAPTIRIMLARIN AMACI .187
3. İDARİ YAPTIRIMLARIN ÖZELLİKLERİ188
İçindekiler XXI
B. İDARİ PARA CEZALARI 189
1. GENEL BİLGİ 189
2. İŞVEREN, İŞVEREN VEKİLİ VEYA İŞ GÜVENLİĞİ UZMANININ İDARİ PARA
CEZASINDAN SORUMLU TUTULMASI . 190
a. İşverenin İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması . 190
b. İşveren Vekilinin İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması. 190
c. İş Güvenliği Uzmanının İdari Para Cezasından Sorumlu Tutulması . 191
3. İDARİ PARA CEZASINI VERECEK MAKAM 191
4. İDARİ PARA CEZASINA İTİRAZ 191
5. İDARİ PARA CEZASI MİKTARLARI VE ÖDENMESİ 192
6. İDARİ PARA CEZASINDA ZAMANAŞIMI. 193
7. İDARİ PARA CEZASINI GEREKTİREN HALLER 195
C. İŞİN DURDURULMASI .198
1. GENEL BİLGİ 198
2. İŞİN DURDURULMASI KOŞULLARI . 200
a. Hayati Tehlike Oluşturan Bir Hususun Tespiti. 200
b. Belirli İşyerleri Bakımından Risk Değerlendirmesinin Yapılmamış Olması 201
c. İşyerinde İşi Durdurma Kararı Vermeye Yetkili Heyetin Karar Vermesi 201
aa. İşyerinde İşi Durdurma Kararı Vermeye Yetkili Heyet. 201
bb. Heyetin Görevleri ve Kararlar. 201
3. İŞİN DURDURULMASI KARARININ UYGULANMASI 202
a. İşin Durdurulması Kararının Mülki İdare Amiri Tarafından Yerine
Getirilmesi 202
b. Mühürlerin Geçici Olarak Sökülmesi 203
c. Heyet Tarafından Durdurma Kararının Kaldırılması . 204
d. Acil Hallerde Yapılacak İşlemler 205
4. İŞVERENİN İTİRAZI VE DURDURMAYA SON VERİLMESİ 206
a. İşverenin İtirazı. 206
b. İtiraz Edilecek Mahkeme 206
5. İŞİN DURDURULMASI HALİNDE İŞÇİLİK HAKLARI. 206
D. İŞÇİLERİN ÇALIŞMAKTAN ALIKONULMASI 207
1. GENEL BİLGİ 207
2. ÇALIŞMAKTAN ALIKONULACAK İŞÇİLER. 209
a. Çocuk ve Genç İşçiler 209
b. Kadın İşçiler 211
E. KAMU İHALESİNDEN YASAKLANMA 213
BEŞİNCİ BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
CEZAİ SORUMLULUKLAR
I. CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN KAVRAMLAR, İLKELER VE ÇALIŞMA HUKUKU
İLE ORTAK ALAN ÇALIŞMA CEZA HUKUKU .215
A. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU ORTAK ALANI 215
1. ÇALIŞMA HUKUKU VE CEZA HUKUKU İLE İLİŞKİSİ 215
2. SUÇ VE YASAL UNSURLARI . 218
XXII İçindekiler
B. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA UYGULANAN İLKELER .219
1. SUÇLARIN VE CEZALARIN KANUNİLİĞİ İLKESİ219
2. CEZA KANUNLARININ GEÇMİŞE YÜRÜMEMESİ İLKESİ .219
3. CEZALARIN ŞAHSİLİĞİ İLKESİ221
4. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ224
C. SUÇUN MADDİ UNSURLARI VE TEŞEBBÜS 227
D. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SUÇLU (FAİL) 229
1. SORUMLU KİŞİ FAİL229
2. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDA SORUMLU KİŞİNİN BELİRLENMESİ 230
a. Sorumlu Kişinin Yasal Olarak Belirlenmesi 230
b. Sorumlu Kişinin Sözleşme ile Belirlenmesi 232
c. Sorumlu Kişinin Adli Yoldan Belirlenmesi232
3. SORUMLU KİŞİ OLARAK İŞVEREN, İŞVEREN VEKİLİ VE YETKİ DEVRİ233
a. İşveren .233
aa. İşveren Kavramı233
bb. Soyut İşveren - Somut İşveren Ayrımı.234
cc. Tüzel Kişi Organının İşveren Niteliği235
b. İşveren Vekili Kavramı ve Unsurları .236
c. Yetki Devri 238
aa. Yetki Devrinin Alanı .239
bb. Yetki Devrinin Koşulları240
aaa. Yetki Devredilen (İşveren Vekili) Kişide Bulunması Gereken
Koşullar .240
bbb. Yetki Devrinin Konusu Bakımından Koşullar 242
4. TÜZEL KİŞİ İŞVERENLERİN CEZAİ SORUMLULUĞU242
a. Tüzel Kişilere İlişkin Kavramlar243
b. Tüzel Kişilerde İşveren veya İşveren Vekilinin Ceza Sorumluluğu .246
aa. Tüzel Kişilerin Cezai Sorumluluğu .246
bb. Suçun Tüzel Kişi Tarafından İşlenmesi 247
cc. Fiili (Gerçek) İşverenin Belirlenmesi - Tüzel Kişilik Perdesinin
Kaldırılması.249
c. Asıl İşveren - Alt İşveren Ayrımında Ceza Sorumluluğu .251
II. ÇALIŞMA CEZA HUKUKUNDAN DOĞAN CEZAİ SORUMLULUKLAR 253
A. TÜRK CEZA KANUNU’NDA DÜZENLENEN SUÇLAR .253
1. KASITLI SUÇ.253
a. Türk Ceza Kanunu’nda Doğrudan Kast.253
b. Türk Ceza Kanunu’nda Olası (Dolaylı) Kast.253
2. TAKSİRLİ SUÇ.254
a. Türk Ceza Kanunu’nda Taksir
İçindekiler XXIII
c. İş Kazası ve Meslek Hastalığı Açısından Taksirli Suçlarda Kusurun
Belirlenmesi 257
3. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN KASITLI SUÇLAR 259
a. Kasten Öldürme Suçu 259
b. İhmali Davranışla Adam Öldürme Suçu . 259
c. İş ve Çalışma Hürriyetinin İhlâli Suçu 260
4. TÜRK CEZA KANUNU’NDA YER ALAN TAKSİRLİ SUÇLAR 262
a. Taksirle Öldürme Suçu. 262
b. Taksirle Yaralama Suçu 262
aa. Taksirle Basit Yaralama . 262
bb. Taksirle Ağır Yaralama 263
cc. Yüksek Oranda Kayıpların Gerçekleştiği Taksirle Ağır Yaralamalar . 264
dd. Birden Çok Kişinin Taksirle Yaralanması 264
ee. Taksirli Suçlarda Soruşturma ve Kovuşturmanın Şikayete Bağlılığı. 264
5. TÜRK CEZA KANUNU’NDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE İŞLENEN
DİĞER SUÇLAR. 265
B. 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNU’NDA DÜZENLENEN
SUÇLAR 266
1. İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ALEYHİNE SUÇLAR . 266
a. İdari Para Cezaları. 266
b. Hapis Cezaları . 266
aa. İşverenin Cezai Sorumluluğu . 267
bb. İşveren Vekilinin Cezai Sorumluğu 268
cc. İş Güvenliği Uzmanın Cezai Sorumluğu ve Şartları . 269
dd. Geçici İş İlişkisi Olması Halinde Sorumluluk. 270
ee. İşyeri Hekiminin Cezai Sorumluluğu 270
ff. Diğer Sağlık Personelinin Cezai Sorumluluğu . 271
gg. OSGB’lerin Cezai Sorumluluğu 271
2. İŞ HAYATININ DENETİM VE TEFTİŞİNE İLİŞKİN SUÇLAR 271
III. TÜRK CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA VE CEZALARIN UYGULANMASI .272
A. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA VE YARGILAMA.272
1. ŞİKAYET 272
2. CEZA HUKUKUNDA SORUŞTURMA . 273
3. CEZA HUKUKUNDA YARGILAMA. 275
a. Kamu Davası. 275
aa. Kamu Davasına Katılma. 276
bb. Kamu Davasını Düşüren Nedenler 276
b. Kamu Davasında Görevli Mahkeme . 278
B. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLAR.278
1. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN NİTELİĞİ 279
XXIV İçindekiler
a. Ceza Hukukunda Asli Cezalar279
aa. Adli Para Cezaları 280
bb. Hürriyeti Kısıtlayıcı Cezalar .281
b. Ceza Hukukunda Tamamlayıcı Yaptırımlar281
2. CEZA HUKUKUNDA YAPTIRIMLARIN UYGULANMASI 283
a. Tekerrür .284
b. Çalışma Mevzuatında Tekerrür 285
C. CEZALARIN BELİRLENMESİ, BİREYSELLEŞTİRİLMESİ VE HAKİMİN
TAKDİR HAKKI .286
D. CEZANIN VERİLEMEYECEĞİ VEYA İNDİRİLEBİLECEĞİ DURUMLAR
İLE HAKLARI KULLANMAKTAN YOKSUN BIRAKMA .289
E. HAPİS CEZASININ ERTELENMESİ290
F. HAPİS CEZASINA SEÇENEK YAPTIRIMLAR292
1. ADLİ PARA CEZASINA ÇEVİRME .293
2. DİĞER SEÇENEK YAPTIRIMLAR294
G. HÜKÜM VE HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI.295
1. HÜKÜM 295
2. HÜKMÜN AÇIKLANMASININ GERİ BIRAKILMASI KARARI295
3. HÜKMÜN AÇIKLANMASI VE SEÇENEK YAPTIRIMLAR297
4. AÇIKLANMASI GERİ BIRAKILAN KARARIN KALDIRILMASI 297
IV. TÜRK CEZA HUKUKUNDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE UZLAŞMA298
A. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI VE ŞİKAYETTEN
VAZGEÇMENİN ETKİSİ .298
1. TÜRK CEZA KANUNU’NDA TAZMİNAT YAPTIRIMI 298
2. ŞİKAYETTEN VAZGEÇMENİN TAZMİNATA ETKİSİ 299
B. HAPİS CEZASININ TAZMİNAT KARŞILIĞI ERTELENMESİ.299
C. TÜRK CEZA YARGILAMASINDA UZLAŞMA .301
1. UZLAŞMA .301
a. Uzlaşmanın Uzlaştırmacı Tarafından Yapılması302
b. Uzlaşmanın Mahkeme Tarafından Yapılması .304
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE MANEVİ
ZARAR İÇİN UZLAŞMA.305
3. UZLAŞMANIN DİĞER FAİLLERE VE MÜTESELSİL SORUMLULARA ETKİSİ .306
4. MANEVİ TAZMİNATIN UZLAŞMA İLE ÖDENMESİ309
ALTINCI BÖLÜM
İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ HUKUKUNDA
HUKUKİ SORUMLULUKLAR
I. SORUMLULUK KAVRAMI VE İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCU311
A. SORUMLULUK KAVRAMI 311
B. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDA İŞÇİYİ GÖZETME BORCU.314
C. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNDA SÖZLEŞME (AKDİ) SORUMLULUĞU
İLE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞUNUN YARIŞMASI HALİ 316
1. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN TÜRÜ .316
İçindekiler XXV
2. SÖZLEŞME SORUMLULUĞU İLE HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU ARASINDAKİ
FARKLAR 317
II. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN HUKUKİ NİTELİĞİ318
A. KUSURSUZ SORUMLULUK319
1. KUSURSUZ SORUMLULUK KAVRAMI. 319
2. ÖZEN SORUMLULUĞU (OLAĞAN SEBEP SORUMLULUĞU). 320
3. TEHLİKE SORUMLULUĞU 321
4. KAÇINILMAZLIK HALİNDE SORUMLULUK 324
a. Kaçınılmazlık Kavramı ve Unsurları 324
b. Kaçınılmazlığın Sorumluluğa Etkisi 325
5. HAKKANİYET SORUMLULUĞU 326
B. KUSUR SORUMLULUĞU (HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU) .327
1. KUSUR SORUMLULUĞU KAVRAMI 327
2. HAKSIZ FİİL VE UNSURLARI 330
a. Fiil (Davranış) . 330
aa. Olumlu Davranış (Bir Şey Yapma) . 331
bb. Olumsuz Davranış (Bir Şey Yapmama). 332
b. Hukuka Aykırılık 332
c. Zarar 333
d. İlliyet Bağı 335
aa. Uygun İlliyet Bağı . 335
bb. Ortak İlliyet Bağı. 337
cc. Yarışan (Birlikte) İlliyet Bağı 337
e. Kusur . 338
aa. Tanımı . 338
bb. Kusurun Türleri 338
aaa. Kasıt . 339
bbb. Kusur (Taksir) 339
III. İŞVERENİN SGK, SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI
SORUMLULUĞU VE SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ .341
A. İŞVERENİN SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA KARŞI SORUMLULUĞU .341
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU
TUTULMASININ AMACI . 341
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA SGK’NIN RÜCU HAKKININ HUKUKİ
NİTELİĞİ . 342
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVERENİN SORUMLU OLDUĞU
DURUMLAR 344
a. İş Kazası ve Meslek Hastalığı İşverenin Kasıtlı Eylemi Sonucu Meydana
Gelmişse. 344
b. İşverenin Sigortalıların Sağlığını Koruma ve İş Güvenliği Mevzuatına
Aykırı Hareket Etmesi Halinde. 345
c. İşverenin SGK’ya Karşı Sorumluluğunun Sınırı 346
XXVI İçindekiler
4. YASAL YÜKÜMLÜLÜKLERİNİ YERİNE GETİRMEYEN İŞVERENİN SGK
KARŞISINDAKİ SORUMLULUĞU347
a. İş Kazasının Yasal Sürede SGK’ya Bildirilmemesi Halinde Sorumluluk347
b. Sigortalılığın Yasal Sürede Bildirilmemesi Halinde İş Kazası veya Meslek
Hastalığı Meydana Gelmişse347
c. Sigortalıya İlk Sağlık Yardımlarının Yapılmaması ve İşçinin Bünyesine
Uygun İşte Çalıştırılmaması Halinde SGK’ya Karşı Sorumluluk 349
B. İŞVERENİN SİGORTALI VEYA HAK SAHİPLERİNE KARŞI
SORUMLULUĞU 350
1. İŞVERENİN İŞ HUKUKUNDAN DOĞAN SORUMLULUĞU.350
2. İŞVERENİN TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDAN DOĞAN SORUMLULUĞU 351
C. İŞVERENİN SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ 352
1. GENEL SORUMLULUKTAN KURTULMA HALLERİ .352
a. İlliyet Bağının Kesilmesi352
aa. Mücbir Sebep353
bb. Zarar Görenin Ağır Kusuru .356
cc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru 357
b. Hukuka Uygunluk Sebeplerinin Varlığı358
2. ÖZEL (İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA) SORUMLULUKTAN
KURTULMA HALLERİ .365
a. İşin Alt işverene Verilmesi Halinde Sorumluluk .365
b. İşin Anahtar Teslimi Verilmesi Halinde Sorumluluk366
c. Rödövans İlişkisinde Sorumluluk .367
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA İŞVEREN DIŞINDAKİ
SORUMLULAR 368
A. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SORUMLULUĞU.368
1. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN SGK’YA KARŞI SORUMLULUKLARI.368
2. ÜÇÜNCÜ KİŞİLERİN ZARAR GÖRENE KARŞI SORUMLULUKLARI370
a. İşveren Vekilinin Zarar Görene Karşı Sorumluluğu 370
b. Asıl İşveren - Alt İşveren İlişkisinden Doğan Sorumluluk .371
B. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASINA GÖRE SİGORTACININ
SORUMLULUĞU 372
1. GENEL BİLGİ 372
2. İŞVEREN SORUMLULUK SİGORTASI GENEL ŞARTLARI.374
a. İşveren Sorumluluk Sigortası Teminatının Kapsamı .374
b. Aksine Sözleşme Yoksa Teminat Dışında Kalan Haller .375
c. Teminat Dışında Kalan Haller375
d. Sigortanın Başlangıcı ve Sonu .376
e. Sigorta Ettirenin Beyan Yükümlülüğü.376
f. Sigorta Süresi İçinde İhbar Yükümlülüğü ve Sonuçları.377
g. Sigorta Priminin Ödenmesi, Sigortacının Sorumluluğunun Başlaması ve
Sigorta Ettirenin Temerrüdü .378
h. Zarar Vukuunda Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri 378
İçindekiler XXVII
ı. Tazminat Miktarının Tespiti 379
i. Zarar ve Tazminatın Sonuçları 380
j. İşveren Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarında Çeşitli Hükümler . 380
C. TRAFİK - İŞ KAZALARINDA GÜVENCE HESABININ SORUMLULUĞU
(ZMS SİGORTALARI TARAFINDAN KARŞILANMAYAN ZARARLARDA)381
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA DEVLETİN HUKUKİ
SORUMLULUĞU .382
A. DEVLETİN İŞVEREN OLARAK SORUMLULUĞU.382
B. TRAFİK - İŞ KAZASINDA YARALANANLARIN TEDAVİ GİDERLERİNİN
DEVLETÇE KARŞILANMASI 382
1. SİGORTA ŞİRKETLERİNİN SORUMLULUĞUNUN SONA ERMESİ. 383
2. SGK TARAFINDAN TEDAVİ GİDERLERİYLE İLGİLİ ÖDEMELERİN
BELİRLENMESİ . 384
YEDİNCİ BÖLÜM
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI, NEDENLERİ VE
ÖNLEMLER.385
A. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BOYUTLARI .385
B. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARININ BAŞLICA NEDENLERİ 387
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIKLARI ÖNLEMLERİ388
II. İŞ KAZASI KAVRAMI, UNSURLARI VE İŞ KAZASI SAYILAN HALLER390
A. KAZA KAVRAMI VE UNSURLARI 390
1. KAZA KAVRAMI 390
2. KAZANIN UNSURLARI . 391
a. Kişi veya Eşyaya Gelen Zarar 391
b. Dışarıdan Gelen Olay (Dış Etki). 391
c. İstenilmeyen Olay . 392
d. Ani Olay . 392
B. İŞ KAZASI KAVRAMI VE UNSURLARI 393
1. BİREYSEL İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASI 393
2. BİREYSEL İŞ HUKUKU ANLAMINDA İŞ KAZASININ UNSURLARI 395
a. Kazaya Uğrayan Kişinin 5510 Sayılı Kanun Kapsamında Sigortalı Olması. 395
b. Sigortalının Dıştan Gelen, İstenilmeyen, Ani Bir Olayla Karşılaşması. 395
aa. Dıştan Gelen Bir Etken 395
bb. İstenilmeyen Olay. 396
cc. Anî Olay. 396
c. Sigortalının Kaza Sonucu Zarara Uğraması. 397
d. Uygun İlliyet Bağı Bulunması 398
XXVIII İçindekiler
aa. Kaza ile Zarar Arasındaki İlliyet Bağı .398
bb. Kaza İle Yapılan iş Arasındaki İlliyet Bağı.399
cc. Uygun İlliyet Bağının Kesilmesi.400
aaa. Mücbir Sebep.400
bbb. Zarara Uğrayanın Ağır Kusuru402
ccc. Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru403
ddd. Zarara Uğrayan ile Üçüncü Kişinin Ağır Kusuru405
C. SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNU
AÇISINDAN İŞ KAZASI.405
1. GENEL BİLGİ VE KAVRAM 405
2. HİZMET SÖZLEŞMESİ İLE ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ
UNSURLARI 407
a. Kazanın Varlığı (İş Kazası Sayılan Haller)407
aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar .407
bb. Yürütülen İş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar409
cc. Sigortalının İşyeri Dışına Bir Yere Gönderilmesi Nedeniyle Asıl İşini
Yapmaksızın Geçen Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar.410
dd. Emziren Kadın Sigortalının Çocuğuna Süt Vermesi için Ayrılan
Zamanlarda Meydana Gelen Olaylar412
ee. İşveren Tarafından Sağlanan Taşıtla İşin Yapıldığı Yere Gidiş Geliş
Sırasında Meydana Gelen Olaylar413
b. Bedence veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması.415
c. Zarar Görenin Sigortalı Sayılması.416
aa. Hizmet Sözleşmesi ile Çalışan Sigortalılar.416
bb. Fiilen Çalışanlar.417
cc. Hizmet Sözleşmesi ile Çalıştırılanlar Gibi Sigortalı Sayılanlar 418
d. İlliyet Bağının Bulunması 419
3. BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR AÇISINDAN İŞ KAZASININ UNSURLARI .421
a. Kazanın Varlığı (İş Kazası Sayılan Haller)422
aa. Sigortalının İşyerinde Bulunduğu Sırada Meydana Gelen Olaylar422
bb. Yürütülen iş Nedeniyle Meydana Gelen Olaylar .422
b. Bedence veya Ruhça Bir Zararın Ortaya Çıkması.423
c. Zarar Gören Bağımsız Çalışanın Sigortalı Sayılması 423
aa. Köy ve Mahalle Muhtarları423
bb. Kendi Adına ve Hesabına Çalışanlar ve Öyle Sayılanlar424
d. İlliyet Bağının Bulunması 425
D. ÖĞRETİ VE UYGULAMADA KARİNE OLARAK İŞ KAZASI KABUL
EDİLEN HALLER425
1. YAPILAN İŞ SIRASINDA MEYDANA GELEN KAZALAR İŞ KAZASIDIR.425
a. Sigortasız Çalıştırılanların Karşılaştıkları İş Kazası veya Meslek Hastalığı
Halinde .426
İçindekiler XXIX
b. Ticari Taksi, Dolmuş ve Benzeri Nitelikteki Toplu Taşıma Araçlarında
Meydana Gelen Kazalar 426
aa. Tam Süreli Çalışanlar Açısından 426
bb. On Günden Az Çalışanlar Açısından 426
c. İş Arama İzni Sırasında Meydana Gelen Kazalar. 428
2. İŞ SÜRESİNDE VEYA İŞ SÜRESİNDEN SAYILAN HALLERDE MEYDANA
GELEN KAZALAR İŞ KAZASIDIR . 429
3. YAPILAN İŞİN YARATTIĞI TEHLİKE SONUCU MEYDANA GELEN KAZALAR
İŞ KAZASIDIR. 430
4. İŞVERENİN, İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ TEDBİRLERİNİ
ALMAMASINDAN KAYNAKLANAN KAZALAR İŞ KAZASIDIR 431
III. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI, UNSURLARI VE MESLEK HASTALIĞI
SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI.431
A. HASTALIK KAVRAMI VE ETKENLERİ431
1. HASTALIK KAVRAMI . 431
2. BEDEN SAĞLIĞINI BOZAN VE HASTALIĞA NEDEN OLAN ETKENLER . 432
B. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI VE UNSURLARI.433
1. MESLEK HASTALIĞI KAVRAMI . 433
2. MESLEK HASTALIĞININ UNSURLARI 435
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI ARASINDA BULUNAN FARKLAR . 436
C. MESLEK HASTALIĞI SİGORTASINDAN YARARLANMA KOŞULLARI 437
1. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN KİŞİNİN SİGORTALI OLMASI 437
2. MESLEK HASTALIĞINA TUTULAN İŞÇİNİN BEDENSEL VEYA RUHSAL
ENGELE UĞRAMASI YA DA ÖLMESİ 438
3. MESLEK HASTALIĞI İLE SİGORTALININ GÖRDÜĞÜ İŞ VEYA İŞYERİ
KOŞULLARI ARASINDA UYGUN BİR İLLİYET BAĞI BULUNMASI 439
4. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTEKİ LİSTEDE YER ALMASI 439
5. MESLEK HASTALIĞININ YÖNETMELİKTE BELİRTİLEN SÜREDE ORTAYA
ÇIKMASI 441
6. BAĞ KUR SİGORTALILARI YÖNÜNDEN PRİM VE PRİME İLİŞKİN TÜM
BORÇLARIN ÖDENMİŞ OLMASI 442
D. SİGORTASIZ ÇALIŞANIN MESLEK HASTALIĞINA TUTULMASI .442
1. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ VE NİTELİĞİ 442
2. SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİNİN KURULMASI VE SİGORTALILIK 443
3. MESLEK HASTALIĞINDA SOSYAL SİGORTA İLİŞKİSİ . 445
E. MESLEK HASTALIĞINDA KAÇINILMAZLIK UNSURU VE İŞVERENİN
KUSURU (32 YIL FORMÜLÜ)447
F. YURT DIŞINDA TÜRK İŞVERENLERCE ÇALIŞTIRILAN TÜRK
İŞÇİLERİN İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI HALİ.449
1. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILAN ÜLKELERDE . 449
2. SOSYAL GÜVENLİK SÖZLEŞMESİ YAPILMAYAN ÜLKELERDE. 450
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDA TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ .451
XXX İçindekiler
A. İŞVERENİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA
YÜKÜMLÜLÜKLERİ .451
B. SİGORTALININ YÜKÜMLÜLÜKLERİ .453
1. ÇALIŞANLARIN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KONUSUNDA GENEL
YÜKÜMLÜLÜĞÜ.453
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINI BİLDİRME YÜKÜMLÜLÜĞÜ
(BAĞIMSIZ ÇALIŞANLAR İÇİN).454
3. SAĞLIK TESİSLERİNE BAŞVURMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ.454
4. HEKİM TAVSİYELERİNE UYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ455
C. SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNUN YÜKÜMLÜLÜKLERİ.456
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ KURUM TARAFINDAN
SORUŞTURULMASI456
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI SİGORTASI YARDIMLARI 457
a. Sigortalıya Yapılacak Yardımlar .457
b. Sağlık Yardımları458
c. Parasal Yardımlar.459
aa. Sigortalıya Yapılacak Parasal Yardımlar .459
aaa. Geçici İş Göremezlik Ödeneği 459
bbb. Sürekli İş Göremezlik Ödeneği460
bb. Sigortalının Ölümü Halinde Hak Sahiplerine Yapılan Parasal
Yardımlar461
aaa. Cenaze Ödeneği Verilmesi.461
bbb. Eş ve Çocuklara Gelir Bağlanması 462
ccc. Sigortalının Ana - Babasına Gelir Bağlanması 463
ddd. Gelir Bağlanmış Kız Çocuklarına Evlenme Ödeneği Verilmesi.464
V. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ TESPİTİ .464
A. OLAYIN İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI OLUP OLMADIĞININ
SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNCA TESPİTİ 464
B. MALÛLİYETİN VE MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL GÜVENLİK
KURUMUNCA TESPİTİ 466
1. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞI SONUCU MALULİYETİN SAĞLIK
KURULUŞLARINCA TESPİTİ466
2. MESLEK HASTALIĞININ KURUM SAĞLIK KURULUNCA TESPİTİ .467
3. MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULUNCA
TESPİTİ469
a. Hastalığın Meslek Hastalıkları Listesinde Yer Almaması469
b. Meslek Hastalığının Yükümlülük Süresinden (İşten Ayrıldıktan) Sonra
Ortaya Çıkması 470
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ MAHKEME TARAFINDAN
TESPİTİ 471
1. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVALARI 471
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA GÖREV VE YETKİ .474
İçindekiler XXXI
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA TARAFLAR. 475
4. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI TESPİT DAVASINDA UYGULANACAK
USÛL . 476
D. SOSYAL SİGORTA YÜKSEK SAĞLIK KURULU.477
SEKİZİNCİ BÖLÜM
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ VE
MANEVİ ZARAR İLE TAZMİNATLAR
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ ZARAR.479
A. MADDİ ZARAR KAVRAMI TANIMI VE UNSURLARI479
1. MADDİ ZARAR KAVRAMI . 479
2. MADDİ ZARARIN UNSURLARI 480
a. Malvarlığı 481
b. Malvarlığının Eksilmesi . 481
c. Malvarlığındaki Eksilmenin İrade Dışı Meydana Gelmesi 481
3. NİTELİKLERİNE GÖRE MADDİ ZARAR TÜRLERİ. 482
a. Fiili Zarar - Yoksun Kalınan Kâr. 482
b. Doğrudan Zarar - Dolaylı Zarar. 483
c. Kişiye İlişkin Zarar - Eşyaya İlişkin Zarar . 483
B. EŞYAYA VE KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARAR 484
1. EŞYAYA İLİŞKİN ZARARLAR. 484
a. Eşyanın Tamamen Yok Olması (Tam Kayıp Zararı) . 484
b. Eşyanın Kısmen Yok Olması 485
c. Gelir Yoksunluğu Zararı (Ek-Munzam Zarar) 488
d. Eşyanın Onarım Süresince Kullanılamamasından Doğan Zarar. 489
2. KİŞİYE İLİŞKİN MADDİ ZARARLAR. 490
a. Bedensel Bütünlüğün Zedelenmesinden Doğan Maddi Zarar . 490
aa. Tedavi (İyileştirme) Giderleri . 491
bb. Kazanç Kaybı 492
cc. Çalışma Gücünün Azalmasından veya Sürekli Kaybından Doğan
Zarar . 492
dd. Ekonomik Geleceğin Sarsılmasından Doğan Zarar 493
b. İnsan Ölümünde Maddi Zarar. 493
C. MADDİ ZARARIN İSPATLANMASI495
D. MADDİ ZARARIN HESAPLANACAĞI ZAMAN 496
E. MADDİ ZARARIN DENKLEŞTİRİLMESİ (Yararın İndirilmesi)497
1. GENEL BİLGİ 497
2. YARAR KAVRAMI 498
3. DENKLEŞTİRMENİN ŞARTLARI 499
a. Zarar Verici Olay Zarar Gören Lehine Ekonomik Bir Yarar Sağlamalıdır . 499
XXXII İçindekiler
b. Zarar Verici Olay ile Yarar Arasında Uygun İlliyet Bağı Olmalıdır.500
c. Denkleştirme Yasağı Bulunmamalıdır 501
aa. Üçüncü Kişilerin Zarar Görene İfa Amacı Taşımayan Yardımları.501
bb. Zarar Görenin Önlem ve Davranışları Sonucu Elde Edilen Yararlar.503
cc. Haksız Fiil Nedeniyle Yapılmayan Giderler .503
dd. Ölenin Desteğinden Yoksun Kalınmasında Özel Durumlar .504
4. DENKLEŞTİRMEDE HAKKIN KÖTÜYE KULLANILMASI504
5. DENKLEŞTİRMEDE İŞLEMİNDE USÛL SORUNLARI .504
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT.505
A. MADDİ TAZMİNAT KAVRAMI, AMACI, KAPSAMI VE ZARAR İLE
ARASINDAKİ İLİŞKİ.505
1. TAZMİNAT KAVRAMI VE AMACI505
2. TAZMİNATIN KAPSAMI 506
3. TAZMİNAT İLE ZARAR ARASINDAKİ İLİŞKİ .507
B. MADDİ TAZMİNAT TÜRLERİ.508
1. AYNİ TAZMİNAT .508
2. NAKDİ TAZMİNAT .509
C. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN KAYNAKLANAN BEDENSEL
BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİNDE (YARALANMADA) MADDİ TAZMİNAT509
1. GEÇİCİ İŞ GÖREMEZLİK TAZMİNATI.510
a. Bedensel Zarar Kavramı ve Korunması.510
b. Geçici İş Göremezlikten Doğan Maddi Tazminat512
2. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİKTEN DOĞAN MADDİ TAZMİNAT 514
3. SÜREKLİ İŞ GÖREMEZLİKTE TAZMİNAT HESABI515
a. Yaşam Süresi (Muhtemel Ömür Süresi)515
b. Çalışma Süresi (İş Görebilme Çağı -Faal Ömür Süresi) 516
c. Zarar Görenin Geliri .516
d. İş Göremezlik Oranı .517
e. Kusurun Belirlenmesi519
f. Sürekli İş Göremezlikte Zarar ve Tazminattan Yapılacak İndirimler .521
aa. İşçinin İş Göremezlik Oranı 522
bb. İşçinin Kendi Kusuru (Ortak Kusur).522
cc. Kanundan Kaynaklanan İndirimler 522
dd. SGK Tarafından Sağlanan Parasal Yardımlar 525
ee. Özel Sigorta Ödemeleri526
ff. İşverence ve Özel Kişilerce Yapılan Ödemeler527
gg. Sosyal Yardım Zamları ve Sürekli Bakıma Muhtaçlık Geliri .527
D. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN KAYNAKLANAN ÖLÜM
HALİNDE DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI528
1. DESTEKTEN YOKSUN KALMAYA İLİŞKİN KAVRAMLAR528
İçindekiler XXXIII
a. Destek 528
aa. Gerçek (Fiili) Destek 529
bb. Varsayılan (Farazi) Destek. 529
b. Destekten Yoksun Kalanlar. 530
c. Bakım İlişkisi. 531
d. Bakım Gücü ve Bakım İhtiyacı Kavramları 532
aa. Bakım Gücü 532
bb. Bakım İhtiyacı 532
e. Destek Süresi 533
2. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN KİŞİLER. 534
a. Eşlerin Birbirlerine Destek olması 534
aa. Evlilik Birliği İçerisinde Eşlerin Birbirine Destek Olması . 534
bb. Nikahsız Yaşayan Eşlerin Birbirine Destek Olması. 535
cc. Nişanlıların Birbirine Destek Olması 535
b. Ana ve Babanın Çocuklarına Destek olması 536
c. Çocukların Ana ve Babalarına Destek olması 538
aa. Küçük Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması. 538
bb. Yetişkin Çocukların Ana ve Babalarına Destek Olması. 540
d. Kardeşlerin Birbirlerine Destek olması . 541
e. Değişik Destek Tiplerinin Destek olması 543
3. DESTEK OLARAK KABUL EDİLEN DEĞERLER. 544
a. Ölenin Fikri ve Bedeni Katkısı İle Sağladığı Gelirden Yoksun kalınması 544
b. Yardım ve Hizmet Ederek katkı Sağlayan Kişinin Ölmesi Halinde Yoksun
kalınan Değer . 545
c. Ev İşlerini Yaparak katkı Sağlayan Kişinin (Ev Hanımı) Ölmesi Halinde
Yoksun kalınan Değer 547
d. Yaşlı veya Emekli olmuş Kişinin (Erkeklerin) Ölmesi Halinde Yoksun
kalınan Değer . 548
e. Ölenin Ödediği Nafaka Alacağından Yoksun Kalınması 549
f. Üçüncü Kişilerin Ölenin Düzenli Yaptığı Yardımlardan Yoksun Kalması 550
4. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARI VE NİTELİĞİ . 551
a. Yoksun Kalınan Gelir (Kazanç, yardım ve hizmetten Yoksun Kalma)
Niteliği 551
b. Zararın Yansıma Zarar Olması 551
5. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ YASAL DAYANAĞI 553
6. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ KONUSU VE AMACI 554
7. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATININ HUKUKİ NİTELİĞİ 555
8. DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATINDA İŞVERENİN HUKUKİ
SORUMLULUĞU 556
9. DESTEKTEN YOKSUN KALMADA ÖDENECEK ZARAR TÜRLERİ . 556
XXXIV İçindekiler
a. Cenaze Giderleri 556
b. Ölüm Hemen Gerçekleşmemişse Tedavi Giderleri .557
c. Çalışma Gücünün Azalması veya Kaybedilmesinden Doğan Kayıplar .559
10. DESTEKTEN YOKSUN KALMA ZARARININ HESAPLANMASI .559
a. Zarar Süresinin Başlangıcı.560
b. Zararın Hesaplanma Tarihi560
c. Desteğe Ait Gelirin Tespiti 561
aa. Bilinen Dönem Geliri562
aaa. Bakiye Ömür Hesabı .562
bbb. Desteğin Geliri .563
ccc. Geçmiş Dönem Zarar Hesabı .564
bb. Bilinmeyen Dönem Geliri564
aaa. Aktif Dönem Geliri 566
bbb. Pasif Dönem Geliri566
cc. Örnek Zarar Hesabının Şema Üzerinde Gösterilmesi .567
d. Desteğe Ait Gelirin Paylaştırılması568
aa. Gelirin Paylaştırılmasında Uygulanacak İlkeler568
aaa. Desteğin Gelirinin Bir Miktarını Kendine Ayıracağı Dikkate
Alınmalıdır.568
bbb. Dava Açmamış Kişilerin Destek Payları da Dikkate Alınmalıdır.568
ccc. Yoksun Kalanlara Ayrılacak Destek Payları İhtiyaçları
Süresince Olmalıdır.569
ddd. Destekten Çıkanların Payları Kalanların Paylarına
Eklenmelidir.569
bb. Eş ve Çocukların Alacakları Paylar.569
aaa. Çocuksuz Eşin Alacağı Destek Payı 570
bbb. Eş ve Değişen Sayıda Çocukların Alacakları Destek Payları 570
cc. Desteğin Bakım Gücü ve Destekten Yoksun Kalanların Bakım
ihtiyacı Süresi .571
aaa. Desteğin Bakım Gücü (Destek) Süresi 571
bbb. Destekten Yoksun Kalanların Bakım İhtiyacı Süresi572
e. Destekten Yoksun Kalma Zarar Hesabında İndirimler572
aa. Destekten Yoksun Kalan Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Çalışıp
Kazanma Yeteneği.573
aaa. Eşin Yeniden Evlenme Şansı ve Tablolar 573
bbb. Dul Eşin yeniden Evlenme Olasılığı Belirleneceği Zaman574
ccc. Kadınların Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı 574
ddd. Erkeklerin Yaşlarına Göre yeniden Evlenme Olasılığı .575
eee. Eşin Çalışma ve Kazanma Yeteneği 577
bb. Yetiştirme Giderlerinin Dikkate Alınması 577
İçindekiler XXXV
cc. Desteğin Ortak ve Tam Kusuru 578
aaa. Desteğin Ortak Kusuru . 578
bbb. Desteğin Tam Kusuru ve Sigortanın Sorumluluğu . 579
dd. Kaçınılmazlık İndirimi veya Hakkaniyet İndirimi . 580
ee. Miras Geliri Olması Halinde İndirim Yapılabilir mi? 580
ff. İşverenin Yoksulluk Durumuna Düşecek Olması Hali 581
gg. SGK Tarafından Hak Sahiplerine Bağlanan Gelirler. 582
hh. Özel Sigortalar Tarafından Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler . 583
ıı. İşveren veya Üçüncü Kişilerce Hak sahiplerine Yapılan Ödemeler 584
III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ ZARAR.584
A. MANEVİ ZARAR KAVRAMI .584
B. MANEVİ ZARARIN HUKUKİ NİTELİĞİ .585
1. SÜBJEKTİF GÖRÜŞ . 586
2. OBJEKTİF GÖRÜŞ. 586
3. KARMA GÖRÜŞ. 588
C. HUKUKA AYKIRI FİİLİN YÖNELDİĞİ VARLIĞIN TÜRÜNE GÖRE
MANEVİ ZARAR589
1. MADDİ NİTELİKTEKİ KİŞİSEL DEĞERLERE SALDIRI HALİNDE MANEVİ
ZARAR. 589
2. MADDİ NİTELİKTE OLMAYAN KİŞİSEL DEĞERLERİN İHLALİNDE MANEVİ
ZARAR. 589
3. KİŞİLİK HAKKINA DAHİL OLACAK MESLEKİ VE EKONOMİK DEĞERLERE
SALDIRI NEDENİYLE ORTAYA ÇIKAN MANEVİ ZARAR 591
IV. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN MANEVİ TAZMİNAT.591
A. MANEVİ TAZMİNAT KAVRAMI .591
B. MANEVİ TAZMİNATIN NİTELİĞİ VE İŞLEVİ 593
C. MANEVİ TAZMİNAT DAVASININ AMACI595
D. MANEVİ ZARAR HALLERİNDE TAZMİNAT İSTEYEBİLECEK OLANLAR.596
1. BEDENSEL VE RUHSAL BÜTÜNLÜĞÜN İHLALİ HALİNDE. 596
a. Bedensel ve Ruhsal Bütünlüğü Zarar Gören İşçi. 596
b. Ağır Bedensel Zarar Gören İşçinin Yakınları . 597
c. Zarar Gören İşçinin veya Yakınlarının Mirasçıları. 598
2. ÖLÜM NEDENİYLE MANEVİ TAZMİNAT İSTEYEBİLECEK OLANLAR 598
a. Anne ve Baba . 599
b. Eş . 600
c. Çocuklar. 601
d. Kardeşler 602
e. Nişanlı ve Evlatlık 602
f. Diğer Yakınlar . 603
E. MANEVİ TAZMİNAT TAKDİRİNDE OLAYIN ÖZELLİKLERİ .603
1. MANEVİ ZARARIN ÖNEMLİ OLMASI . 603
2. İŞÇİNİN KENDİ KUSURU (ORTAK KUSURU) 604
3. OLAYIN KAÇINILMAZLIK SONUCU OLUŞMASI. 605
4. SATIN ALMA GÜCÜ . 606
5. TARAFLARIN SOSYAL VE EKONOMİK DURUMLARI 606
6. TAZMİNATIN TATMİN DUYGUSU OLUŞTURACAK TUTARDA OLMASI. 607
7. TAZMİNATIN CAYDIRICILIK UYANDIRAN TUTARDA OLMASI . 607
XXXVI İçindekiler
8. TAZMİNAT DAVASININ GEÇ AÇILMASI .608
9. OLAYIN GERÇEKLEŞME ŞEKLİ608
10. ÖLEN KİŞİNİN YAŞI.609
11. ÖLEN KİŞİNİN SAĞLIĞINDA DAVALI İLE ARASINDAKİ İLİŞKİNİN NİTELİĞİ.609
F. MANEVİ TAZMİNATIN BÖLÜNMEZLİĞİ İLKESİ .610
1. MANEVİ TAZMİNATIN EK DAVA KONUSU YAPILAMAMASI 610
2. ISLAH DİLEKÇESİ İLE MANEVİ TAZMİNAT İSTENİLMESİ 611
3. AÇILMAMIŞ SAYILAN DAVADAKİ TUTARIN BAĞLAYICI OLMAMASI .612
4. BEDENSEL ZARARIN GELİŞEREK ARTIŞ GÖSTERMESİ613
5. MANEVİ TAZMİNATA MAHSUBEN BİR MİKTAR PARA ALINMASINA
RAĞMEN DAVA HAKKININ SAKLI TUTULMASI HALİ .613
G. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI VE ŞEKLİ.614
1. MANEVİ TAZMİNATIN MİKTARI614
2. MANEVİ TAZMİNATIN ŞEKLİ 616
a. Nakdi Tazmin 616
b. Nakdi Tazmin Dışındaki Tazmin Şekilleri.616
DOKUZUNCU BÖLÜM
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA
ZAMANAŞIMI, FAİZ VE İBRA
I. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA
ZAMANAŞIMI.617
A. ZAMANAŞIMI KAVRAMI VE GENEL İLKELER617
1. ZAMANAŞIMI KAVRAMI .617
2. ZAMANAŞIMINDA GENEL İLKELER618
3. ZAMANAŞIMI VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRE .620
B. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA UYGULANACAK
ZAMANAŞIMI TÜRLERİ 621
C. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARINDA UYGULANACAK
SÖZLEŞME (AKDİ) ZAMANAŞIMI .624
1. SÖZLEŞME ZAMANAŞIMI .624
2. SÖZLEŞME ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA ANI 626
D. İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIĞI SAYILAN OLAYDAN
KAYNAKLANAN ZARARLARDA UYGULANACAK HAKSIZ FİİL
ZAMANAŞIMI628
1. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ628
a. Genel Bilgi.628
b. İki Yıllık Zamanaşımı Süresi 629
c. On Yıllık Zamanaşımı Süresi630
d. Ceza Zamanaşımı Süresi ve Uygulama Şartları631
aa. Zarar Veren Fiil, Cezayı Gerektiren Bir Fiil Olmalıdır631
bb. Ceza Zamanaşımı Süresi Daha Uzun Olmalıdır 632
2. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ .632
3. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU’NDA ZAMANAŞIMI SÜRELERİ 634
4. ZAMANAŞIMININ BAŞLAMA ANI .635
a. Fiilin İşlendiği Tarih Kavramı.636
b. Zararın Gerçekleşmesi Koşulu .638
İçindekiler XXXVII
c. Tazminat Yükümlüsünün (Failin) Öğrenilmesi 642
d. Bedensel Zararın Öğrenilmesi. 644
e. Bedensel Zararın Artması (Gelişen Durumlar) 647
f. Bedensel Zararlarda Zamanaşımının Başlama Anı Hakkında
Değerlendirme 648
II. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA FAİZ .652
A. GENEL ANLAMDA FAİZ.652
B. İŞ KAZASI VEYA MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNAT
DAVALARINDA UYGULANACAK FAİZ TÜRÜ VE BAŞLANGICI 654
1. FAİZİN BAŞLANGICI . 654
2. FAİZİN TÜRÜ . 656
a. Davada Faiz İsteği ve Başlangıcı. 657
aa. Dava Açılırken Faiz İsteği 657
bb. Faizin Başlangıcının Belirtilmesi 658
cc. Faizin Türünün Belirtilmesi. 660
3. FAİZİN AYRI BİR DAVA İLE İSTENMESİ 660
4. FAİZ DAVALARINDA ZAMANAŞIMI . 662
a. Faiz ve Zamanaşımı. 662
b. Faiz Davalarında Zamanaşımı Sürelerinin Hesaplanması 662
5. FAİZİN ANAPARAYI GEÇİP GEÇEMEYECEĞİ 664
6. BİLEŞİK FAİZ . 664
III. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINDAN DOĞAN TAZMİNATLARDA İBRA.664
A. İBRA VE İBRA SÖZLEŞMESİ (İBRANAME) KAVRAMI.664
B. İBRANAMENİN HUKUKİ NİTELİĞİ 666
C. İBRA TÜRLERİ666
1. İVAZLI İBRA - İVAZSIZ İBRA . 666
2. TAM İBRA - KISMİ İBRA 667
D. İBRANIN UNSURLARI667
1. TARAFLAR ARASINDA İŞ İLİŞKİSİNDEN KAYNAKLANAN BİR ALACAK
OLMALIDIR 668
2. İBRANAME DÜZENLENİRKEN ALACAK DOĞMUŞ VE ÇEKİŞMESİZ
OLMALIDIR 668
3. İBRA SÖZLEŞMESİ DÜZENLENMESİ KONUSUNDA İRADE BİRLİĞİ VE
TARAFLARIN FİİL EHLİYETİ BULUNMALIDIR 669
4. İŞ HUKUKUNDA İBRA SÖZLEŞMESİ YAZILI ŞEKİLDE DÜZENLENMELİDİR 669
5. İBRA SÖZLEŞMESİ İŞ SÖZLEŞMESİ SONA ERDİKTEN VE EN AZ BİR AYLIK
SÜRE GEÇTİKTEN SONRA DÜZENLENEBİLİR. 670
6. ALACAĞIN TÜRÜ VE MİKTARININ İBRANAMEDE AÇIKÇA BELİRTİLMESİ
GEREKİR 671
7. ÖDEMENİN EKSİKSİZ OLARAK VE BANKA YOLUYLA YAPILMASI GEREKİR. 672
E. İBRANIN SONUÇLARI672
F. İBRADA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞINA ÖZGÜ DURUMLAR673
G. YARGITAY’IN İBRAYA İLİŞKİN İLKELERİ .675
SONUÇ .677
KAYNAKLAR .681

KAVRAM DİZİNİ 707