İÇİNDEKİLER ÖZET 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR 11 GİRİŞ 13 I. KONUNUN TAKDİMİ VE ÖNEMİ 13 II. KONUNUN SINIRLANDIRILMASI 14 BİRİNCİ BÖLÜM SATIŞ SÖZLEŞMESİ I. SATIŞ SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, UNSURLARI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUSU 15 1. Tanımı 15 2. Satış Sözleşmesinin Unsurları 17 a. Satılan 17 b. Bedel 19 c. Anlaşma 21 3. Satış Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 23 a. Satış Sözleşmesinin Borç Doğuran Bir Sözleşme Olması 23 b. Satış Sözleşmesinin Rızai Bir Sözleşme Olması 23 c. Satış Sözleşmesinin Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Bir Sözleşme Olması 24 d. Satış Sözleşmesinin Ani Edimleri İçeren Bir Sözleşme Olması 25 e. Satış Sözleşmesinin Sebebe Bağlı Bir Sözleşme Olması 25 f. Satış Sözleşmesinin Karşılıklı Borç Doğuran Bir Sözleşme Olması 26 İKİNCİ BÖLÜM SATICININ ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUNUN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ, ŞARTLARI I. GENEL OLARAK 27 II. TANIMI 29 III. ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN TARİHİ GELİŞİMİ 30 A. Roma Hukukunda Zapttan Doğan Sorumluluk 30 1. Auctio Auctoritas 32
8 İçindekiler
2. Stipulatio Habere licere – Stipulatio Duplae 33 3. Stipulatio Empti 34 B. Eski Hukukumuzda Zapttan Doğan Sorumluluk 35 IV. ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ 36 A. Genel Olarak 36 B. Zapttan Doğan Sorumluluğun Taşıdığı Özellikler Açısından Hukuki Niteliği 41 1. Zapttan Doğan Sorumluluğun Kanuni Bir Borç Olması 41 2. Zapttan Doğan Sorumluluğun İkinci Derecede Bir Borç Olması. 42 3. Zapttan Doğan Sorumluluğun Kusura Dayanmaması 42 4. Zapttan Doğan Sorumluluğu Düzenleyen Hükümlerin Kamu Düzenine İlişkin Olmaması 44 V. ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN BENZER HUKUKİ DURUMLAR İLE KARŞILAŞTIRILMASI 47 VI. ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN UYGULAMA ALANI 50 A. Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulandığı Haller 50 1. Satış Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 50 a. Taşınır Satışlarında Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 51 b. Taşınmaz Satışlarında Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 51 c. Artırma ile Satışlarda Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 54 d. Ard Arda Teslimli Satış Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 55 2. Kamulaştırmada Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 56 3. Mal Değişim Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 58 4. Adi Şirkette Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 59 5. Eser Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 60 6. Yayım Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 61 7. Miras Taksim Sözleşmelerinde Zapttan Doğan Sorumluluk Hükümlerinin Uygulanması 63 B. Zapttan Doğan Sorumluluğun Uygulama Alanının Sınırlandırılması 64 VII. ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN ŞARTLARI 67 A. Maddi Şartlar 67 1. Satıcı ile Alıcı Arasında Geçerli Bir Satış Sözleşmenin Olması 67
İçindekiler 9 2. Satılanın Alıcıya Teslim Edilmiş Olması 70 3. Üçüncü Kişinin Satılanı Zapt Etmesinin Üstün Bir Hakka Dayanması 71 a. Mülkiyet Hakkı 73 b. Rehin Hakkı 75 c. İrtifak Hakları 78 a.a. Şahıs Lehine Kurulan İrtifak Hakları 79 a.a.a. İntifa Hakkı 79 b.b.b. Oturma (Sükna) Hakkı 80 b.b. Taşınmaz Lehine Kurulan İrtifak Hakları 81 d. Tapu Siciline Şerh Verilen Kişisel Haklar 82 4. Üçüncü Kişinin Üstün Hakkının Sözleşmenin Yapıldığı Anda Var Olması. 83 5. Alıcının Zapt Tehlikesini Bilmemesi 84 B. Şekli Şartlar 86 1. Davanın Satıcıya İhbar Edilmesi 86 a. Üçüncü Şahsın Satılan Üzerindeki Hakkının Bir Dava Konusu Olarak Ortaya Çıkması Sorunu 87 b. İhbarın Şekli 93 c. İhbarın Zamanı 94 d. İhbarın Yapılmamasının Sonuçları 94 e. İhbarın Yapılmasının Sonuçları 95 2. Alıcının Zaptın Varlığını İspat Yükü 97 3. Alıcının Zapttan Doğan Haklarını Zamanaşımı Süresi İçinde Kullanması 98 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ZAPTTAN DOĞAN SORUMLULUĞUN HUKUKİ SONUÇLARI I. GENEL OLARAK 99 II. ZAPT HALİNDE ALICININ HAKLARI 100 A. Tam Zapt Halinde Alıcının Hakları 100 1. Sözleşmenin Kendiliğinden Sona Ermesi 100 2. Satıcının Kusursuz Olması Halinde Alıcının Hakları 104 a. Ödenmiş Olan Satış Bedelinin Faizi İle Birlikte Geri İstenmesi 105 b. Alıcının Üçüncü Kişiden İsteyemeyeceği Giderlerin İstenmesi 112 c. Davanın Satıcıya Bildirilmesi ile Kaçınılabilecek Olanlar Dışında Kalan Bütün Yargılama Giderleri ile Yargılama Dışındaki Giderlerin İstenmesi. 113
10 İçindekiler
d. Satılanın Tamamen Alıcının Elinden Alınması Yüzünden Doğrudan Doğruya Uğranılan Diğer Zararların İstenmesi 114 3. Zapt Sebebiyle Meydana Gelen Zararda Satıcının Kusurlu Olması Halinde Alıcının Hakları 120 B. Kısmi Zapt Halinde Alıcının Hakları 120 1. Kısmi Zapt Halinde Uğranılan Zararın Tazmininin İstenmesi 123 2. Alıcının Sözleşmenin Sona Erdirilmesini Talep Etmesi 126 III. AYIPTAN DOĞAN SORUMLULUK SONUÇLARI İLE KARŞILAŞTIRILMASI 127 IV. ZAMANAŞIMI 129 SONUÇ. 133 KAYNAKÇA 137
