Şehir Planlama Kararları Karşısında Mülkiyet Hakkının Korunması
Dr. Bayram ÖZ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 15
GİRİŞ 17
BİRİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ TANIMI KORUNMASI VE TARİHSEL GELİŞİMİ
11 DEVLETİN MÜLKİYET HAKKINI KORUMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ 25
12 KITA AVRUPASI’NDA MÜLKİYET HAKKININ GELİŞİMİ 26
121 Roma Dönemi 28
122 Ortaçağ ve Feodal Dönem 30
13 TÜRKLER’DE VE İSLAM’DA MÜLKİYET HAK VE ANLAYIŞI 31
14 EKONOMİ SİSTEMLERİNDE MÜLKİYET 34
141 Klasik Mülkiyet Anlayışı (Kapitalizm – Liberalizm) 35
142 Marksist – Sosyalist Mülkiyet Anlayışı 37
143 Karma Yaklaşım (Sosyal Devlet) 38
144 Kapitalist Sistem ve Sosyalist Sistem Arasındaki Temel Farklar 39
İKİNCİ BÖLÜM
TÜRKİYE’DE MÜLKİYET HAKKI VE İLGİLİ MEVZUAT
21 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN 1924 ANAYASASI 45
22 TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN 1961 ANAYASASI 45
23 POZİTİF İÇ HUKUK KAYNAKLARI 46
231 Türkiye Cumhuriyeti’nin 1982 Anayasası 46
232 Yasalar ve Diğer Kaynaklar 50
2321 Türk Medeni Kanunu 50
2322 İmar Yasası 52
2323 Borçlar Yasası 55
2324 Diğer İdari Düzenlemeler 55
233 Uluslararası Hukuktan Gelen Kaynaklar 56
2331 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 5
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
YEREL İDARELERİN MÜLKİYET HAKKINA ETKİ EDEN İMAR İŞLEMLERİ
31 İMAR PLANLARI 66
311 Planlamaya İlişkin Yasal Mevzuat70
312 Planlamayı Gerektiren Nedenler ve Planlamanın Amacı72
313 Planlamanın Gerekliliği ve Önemi 75
314 Planlamaya İlişkin Temel İlkeler 77
3141 Hukuk Devleti İlkesi 77
3142 Kamu Yararı Amacı İlkesi 77
3143 Genellik İlkesi79
3144 Bütüncüllük İlkesi 79
3145 Planların Kademeli Birlikteliği İlkesi80
3146 Süreklilik İlkesi 81
3147 Zorunluluk İlkesi 81
3148 Bağlayıcılık İlkesi 82
3149 Kamuya Açıklık İlkesi82
31410 Halk Katılımı İlkesi83
31411 Esneklik İlkesi84
31412 Geleceğe Dönüklük İlkesi85
31413 Bilimsellik İlkesi85
315 Plan Değişikliği Kararı ve Plan Bütünlüğünün Korunması86
32 İMAR PROGRAMLARI 91
321 İmar Programına Danıştay’ın Bakışı 95
322 İmar Programına Yargıtay’ın Bakışı 97
323 İmar Programına Aihm’in Bakışı99
33 İFRAZ VE TEVHİT 102
331 İfraz 102
332 Tevhit 103
333 İzale-i Şüyu 104
34 İMAR UYGULAMASI VE PARSELASYON 105
341 Düzenleme Ortaklık Payı 105
342 DOP’un Kesilme Amacı Ve Kullanılabilecek Alanlar108
343 Bağış Suretiyle Kamuya Aktarma 112
344 Kapanan Kadastral Yolların Belediye Adına İhdası 115
35 KAMULAŞTIRMA 117
351 Kamu Yararı Koşulu (İdari Yargının Alanı) 120
352 Kamulaştırmada Maddi Hatalar ve Bedele İtiraz
(Adli Yargının Alanı) 122
3521 Gerçek Değerin Ödenmesi 124
3522 Değerin Peşin Ödenmesi 126
353 Kamulaştırmasız El Atma 128
354 Kamulaştırma ile İmar Uygulamasında Öncelik 131
36 YAPI VE İSKÂN RUHSATLARINA AYKIRILIK DURUMUNDA UYGULANAN
YAPTIRIMLAR 133
361 Yapı Ruhsatı 134
362 Yapı Kullanma (İskân) Ruhsatı 138
3621 Mevzuata Aykırı Yapı İnşası 139
3622 İdarenin Zımni Kabulü 141
3623 Yapı Kullanma Ruhsatı Alınmadan Yapının Kullanılması
Sorunu 142
363 Yapı Tatil Tutanağı 145
364 Yıkım 147
3631 Ruhsatsız Yapılar 150
3632 Ruhsat ve Eklerine Aykırı Yapılar 151
3633 Diğer İmar Kurallarına Aykırı Yapılar 152
365 İmar Para Cezası 154
37 GECEKONDU YASASI VE İMAR AFLARI 158
38 KENTSEL DÖNÜŞÜM 164
39 TOPLU KONUT İDARESİ (TOKİ) 168
310 ÜLKEMİZDE YAŞANAN İMAR SORUNLARI 171
3101 Yasal ve Kurumsal Karışıklık 172
3102 Planlamanın BÜTÜNCÜL Olmaması 175
3103 Planlamada Halkın Katılımı ve Denetimin Yetersiz Olması 177
3104 Uygulama Araçlarının Yetersizliği 180
3105 Sosyal Adaletin Amaçlanmaması 181
3106 Denetim ve Yaptırım Yetersizliği 182
3107 Gecekondu Sorunu ve İmar Afları 183
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ KORUNMASI VE YARGI YOLLAR
41 İÇ HUKUK YOLLARI VE İÇTİHAT 185
42 ANAYASA MAHKEMESİNE BİREYSEL BAŞVURU 189
421 Anayasa Mahkemesinin Birimleri190
422 Bireysel Başvurunun Yapılma Şekli191
423 Bireysel Başvurunun Şartları 191
424 Bireysel Başvuruda YargıLAMA 193
43 AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ 195
44 AİHM İÇTİHATLARI VE HUKUK DEVLETİ200
45 MÜLKİYET HAKKININ KAPSAMI 201
451 Hakkın Öznesi205
452 Hakkın Nesnesi 208
46 MÜLKİYET HAKKINA MÜDAHALEDE AİHM’İN BELİRLEDİĞİ TEMEL
KOŞULLAR214
461 Kamu Yararı Koşulu 216
462 Yasallık ve Hukuki Kesinlik Koşulu 220
463 Uluslararası Hukukun Genel İlkelerine Uygunluk225
464 Ölçülülük: Adil Denge 227
465 Tazminat Koşulu 234
4651 Bedelin Taşınmazın Rayiç Değerinden Az Ödenmesi236
4652 Bedelin Geç Ödenmesi 239
4653 Bedelin Hiç Ödenmemesi 240
BEŞİNCİ BÖLÜM
MÜLKİYET HAKKININ BELİRLENMESİNDE AİHM’İN UYGULADIĞI ÜÇ KURAL
51 İKİNCİ KURAL: MAL VE MÜLKTEN YOKSUN BIRAKMA247
511 Devletleştirme249
512 Kamulaştırma 251
513 Kamulaştırmasız Fiili El Atma 254
5131 Dolaylı Kamulaştırma260
5132 Fiili Yol: Haksız Fiil266
52 ÜÇÜNCÜ KURAL: DEVLETİN DÜZENLEME YETKİSİ 268
521 Toplumun Genel Yararının Sağlanması 272
5211 İmar ve Planlama Düzenlemeleri274
5212 İzin ve Ruhsat İşlemleri 277
5213 Sosyal ve Ekonomik Amaçlı Politikalar 279
5214 Suçla Mücadele ve Malın Müsaderesi 280
52141 Suça Konu Malın Müsaderesi 281
52142 Suç İşlenmesinde Kullanılan Malın
Müsaderesi 283
52143 Suç İşleyerek Elde Edilen Servetin
Müsaderesi 284
522 Vergilerin veya Başka Katkıların Tarh, Tahakkuk ve Tahsili 285
523 Para Cezalarının Tahakkuku ve Ödenmesinin Sağlanması 290
524 İmara Aykırı Yapıların Yıkımı ve İmar Para Cezası 292
53 BİRİNCİ KURAL: MÜLK DOKUNULMAZLIĞINA SAYGI GÖSTERİLMESİNİ
İSTEME HAKKI 294
531 Ulusal Hukuka Uygun Olmayan Müdahaleler 295
5311 Müdahalenin Yasal Temelden Yoksun Olması 296
5312 Mülke Erişimin Engellenmesi 296
5313 Devletin Negatif Yükümlülüğü 299
5314 Devletin Pozitif Yükümlülüğü 299
5315 Yargı Kararlarının Uygulanmaması 301
532 Malvarlığından Yararlanmayı Kısıtlayan Müdahaleler 306
SONUÇ 311
KAYNAKÇA 325
KİTAPLAR 325
MAKALELER, BİLDİRİLER, TEBLİĞLER ve TEZLER 333
AİHM KARARLARI 341
ULUSAL MAHKEME KARARLARI 347
MEVZUAT KAYNAKLARI 351
ELEKTRONİK KAYNAKLAR 352
