^{Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları Külliyatı}E - Ticaret Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları

Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU

Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL

Doç. Dr. Melek BİLGİN YÜCE

Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR

Yrd. Doç. Dr. Sera Reyhani YÜKSEL

Yrd. Doç. Dr. Yakup KORKMAZ

Yrd. Doç. Dr. Ertan YARDIM

Yrd. Doç. Dr. Gülşah VARDAR HAMAMCIOĞLU

Yrd. Doç. Dr. Cüneyt BELLİCAN

Yrd. Doç. Dr. Turan ŞAHİN

Yrd. Doç. Dr. Selin SERT SÜTÇÜ

Öğr. Gör. Kemale ASLANOVA

Açıklama

Değerli dostlarımız,

Tüketici Hukuku Enstitüsü olarak projelerimize “Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları Külliyatı” adlı bir proje hayali iliştirdik.

Proje “Sektörel Bazda Tüketici Hukuku Uygulamaları Külliyatı” başlığı altında 12 cilt kitaptan oluşacak bir külliyat olarak vücut bulacak. Bu 12 cilt sırasıyla: (Gündemdeki tartışmalara göre sıranın değişme ihtimali mevcuttur.)

1.BANKACILIK sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
2.KONUT Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
3.E-TİCARET Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
4.REKLAM Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
5.OTOMOTİV Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
6.BORSA VE SERMAYE PİİYASASI Sektöründe Tüketici Hu-kuku Uygulamaları
7.ENERJİ Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
8.TELEKOMÜNİKASYON Sektöründe Tüketici Hukuku Uygu-lamaları
9.GIDA Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
10.SİGORTACILIK Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
11.TAŞIMACILIK Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları
12.TIP VE İLAÇ Sektöründe Tüketici Hukuku Uygulamaları

Kitaplarından oluşacak.

İşte elinizde tuttuğunuz bu kitap bu büyük külliyatın ÜÇÜNCÜ cildini teşkil etmektedir.

Kitabın ortaya çıkmasında büyük emeği olan ve projenin bu cildine bizi kırmayıp “hamilik” yapan sayın Prof. Dr. Mustafa TOPALOĞLU ve Yrd. Doç. Dr. Umut YENİOCAK hocalarımıza çok teşekkür ediyo-ruz. Kitabın çeşitli kısımlarını yazmayı üstlenen diğer yazarlarımız Sayın Prof. Dr. Şebnem AKİPEK ÖCAL, Doç. Dr. Melek BİLGİN YÜCE, Doç. Dr. Hayrunnisa ÖZDEMİR, Yrd. Doç. Dr. Sera Reyhani YÜKSEL, Yrd. Doç. Dr. Yakup KORKMAZ, Yrd. Doç. Dr. Ertan YARDIM, Yrd. Doç. Dr. Gülşah VARDAR HAMAMCIOGLU, Yrd. Doç. Dr. Cüneyt BELLİCAN, Yrd. Doç. Dr. Turan ŞAHİN, Yrd. Doç. Dr. Selin SERT SÜTÇÜ, Öğr. Gör. Kemale ASLANOVA’ya ve ayrıca kitabın baştan sonra editörlüğünde büyük görev üstlenmiş ve kitap için inanılmaz gayret göstermiş sevgili Ali Suphi KURŞUN’a müteşekkir olduğumu ifade etmek isterim.

Umarız külliyatımızın üçüncü cildini teşkil edecek bu kitabı da diğer ciltlerde olduğu gibi incelemek ve okumaktan büyük keyif alırsınız ve yine umarız ki yine bu kitap da doktrindeki ve uygulamadaki bazı dertlere şifa olur.

Ekim 2017

Av. Hakan TOKBAŞ

Tüketici Hukuku Enstitüsü Başkanı

İçindekiler

Giriş 1
Birinci Kısım:
E-Ticaret Hakkında Genel Açıklamalar, Kavram Ve Tanımlar 3
I. Genel Açıklamalar 3
Iı. E-Ticaret Kanununda Düzenlenen Temel Kavramlar Ve Tanımlar 5
A. E-Ticaret 6
B. Ticari İletişim 8
C. Ticari Elektronik İleti 9
D. Hizmet Sağlayıcı Ve Aracı Hizmet Sağlayıcı 11
E. Elektronik İleti Alıcısı 14

İkinci Kısım:
E-Sözleşmelerin Kurulması, Öneri Veya Kabulün Geri Alınması 17
I. Giriş 17
Iı. Elektronik Ticaret Ve Elektronik Sözleşmeler 18
A. Elektronik Ticaret 18
B. Elektronik Sözleşmelerin Kurulması 21
C. Elektronik Sözleşmelerde Öneri 25
D. Elektronik Sözleşmelerde Kabul 29
E. Öneri Ve Kabulün Geri Alınması 32
Iıı. Sonuç 33

Üçüncü Kısım:
E-Sözleşmelerin Hukuki Niteliği 35
I. Giriş 35
Iı. E-Sözleşmelerin Hukuki Niteliği 36
Iıı. Mesafeli Sözleşmeler Bakımından Tkhk Kapsamında E-Sözleşmelerin Hukukumuzdaki Yeri 42
Iv. Sonuç 46

Dördüncü Kısım:
Elektronik Sözleşme Mesafeli Sözleşme Ayrımı 49
I. Giriş 49
Iı. Genel Olarak Mesafeli Sözleşme Kavramı 50
A. Tanım 50
B. Sözleşmenin Özellikleri 53
1. Mesafe Unsuru: Satıcı/Sağlayıcı İle Tüketicinin Fiziksel Olarak Bir Araya Gelmemesi 53
2. Satıcı/Sağlayıcı İle Tüketicinin Sözleşmelerin Kurulduğu Ana Kadar Ve Kurulduğu Anda Bir Araya Gelmemesi 55
3. Uzaktan Pazarlama Sistemi 57
4. Uzaktan İletişim Araçlarının Kullanılması 58
C. Sözleşmenin Konusu Ve Türü 59
D. Sözleşmenin Tarafları 60
Iıı. Elektronik Sözleşmenin Mesafeli Sözleşmeden Ayrılması 61
A. Tanım 61
B. Sözleşmenin Özellikleri 62
1. Hazırlar Arasında Veya Hazır Olmayanlar Arasında Kurulan Sözleşme Olması 62
2. Elektronik Sözleşmenin Katılmalı Sözleşme Olup Olmadığı Sorunu 64
3. Mesafeli Sözleşme Olması 65
C. Sözleşmenin Konusu Ve Türü 67
D. Sözleşmenin Tarafları 68
Iv. Sonuç 69

Beşinci Kısım:
Elektronik Ticaretin Tarafları, Türleri Ve Araçları 71
Özet 71
I. Genel Olarak Elektronik Ticaret 71
A. Tanım 71
Iı. Elektronik Ticaretin Kapsamı 74
Iıı. Elektronik Ticaretin Araçları 78
A. Telefon 78
B. Faks 78
C. Televizyon 79
D. İnternet 80
E. Elektronik Ödeme Ve Para Sistemleri 81
F. Elektronik Veri Alışverişi 82
Iv. Elektronik Ticaretin Tarafları 85
A. İşletmeler Arası Elektronik Ticaret (Business To Business –B2b) 85
B. İşletmeden Tüketiciye Elektronik Ticaret (Business To Costumer –B2c) 86
C. İşletme İle Devlet Arasında Elektronik Ticaret 88
D. Tüketici İle Devlet Arasında Elektronik Ticaret 88
V. Sonuç 88

Altıncı Kısım:
Elektronik Sözleşmelerde Tüketicinin Bilgilendirilmesi 91
I. Genel Olarak 91
Iı. Bilgilendirme Yükümlülüğünün Hukuki Dayanağı Ve Görünüm Biçimleri 95
Iıı. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Ve Bilgilendirme Yükümlülüğü 97
Iv. 6502 Sayılı Tkhk’nın Her Sözleşmede Olduğu Gibi Elektronik Sözleşmeler Bakımından Da Bilgilendirmeyi Amaç Edinmiş Olması 103
V. 6502 Sayılı Tkhk Kapsamında Genel Bilgilendirme Yükümlülüğü 103
Vı. Elektronik Ortamda Satıştan Kaçınma Ve Bilgilendirme Yükümlülüğü 105
Vıı. Tüketicinin Doğru Bilgilendirilmemesinin Ayıp Olarak Değerlendirildiği Durumlar 106
Vııı. Reklamlara Dayalı Nitelik Vadinde Satıcının Kurtuluş Kanıtı Getirme İmkanı 107
Ix. Elektronik Sözleşmelerde Tüketicinin Ayıplı Mal Konusunda Bilgilendirildiği Konusunda İspat Yükü 108
X. Mesafeli Sözleşmelerde Bilgilendirme Yükümlülüğü 109
A. Mesafeli Sözleşme Kavramı, Kapsamı, Düzenlenme Amacı Ve Türleri 109
B. Bilgilendirme Yükümlülüğü 112
C. Cayma Hakkına İlişkin Bilgilendirme 115
Xı. Fiyat Etiketine İlişkin Bilgilendirme Yükümlülüğünün Elektronik Sözleşmelere De Uygulanması 119
Xıı. Tanıtma Ve Kullanma Kılavuzunun Da Tüketiciyi Eksiksiz, Doğru Bilgilendirmesi Ve Yanlış Yönlendirecek Bilgileri İhtiva Etmemesi Gerekir 120
Xııı. Elektronik Sözleşmelerde Tüketicinin Bilgilendirilmesi Ve İhtiyari Garanti 121
Xıv. Elektronik Sözleşmelerde Tüketicinin Bilgilendirilmesi Bakımından Ticari Reklamlar 122

Yedinci Kısım:
Elektronik Sözleşmelerde Cayma Hakkı 129
I. Giriş 129
Iı. Cayma Hakkı, Kavramı Ve Hukuki Niteliği 131
A. Kavram 131
B. Hukuki Niteliği 133
Iıı. Elektronik Araçlarla Kurulan Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı 134
A. Cayma Hakkının Kullanılabileceği Süre 134
B. Cayma Hakkının Şekli 137
C. Cayma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 138
1. Cayma Halinde Satıcı/Sağlayıcının Yükümlülükleri 138
2. Cayma Halinde Tüketicinin Yükümlülükleri 140
D. Cayma Hakkının Kapsamı Dışında Tutulan İşlemler 142
E. Cayma Hakkının Kullanılmasının Yan Sözleşmelere Etkisi 143
Iv. Elektronik Araçlarla Kurulabilen Diğer (Mesafeli) Sözleşmelerde Cayma Hakkı 144
A. Genel Olarak 144
B. Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmelerde Cayma Hakkı 145
1. Cayma Hakkının Kullanılabileceği Süre 145
2. Cayma Hakkının Şekli 145
3. Cayma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 146
C. Diğer (Mesafeli) Tüketici Sözleşmelerinde Cayma Hakkı 149
V. Sonuç 152

Sekizinci Kısım:
E-Sözleşmelerde Tüketicinin Karşılaştığı Yaygın Haksız Şart Uygulamaları 155
I. Mesafeli Sözleşme 155
A. Tanımı 156
B. Unsurları 157
1. Satıcı Veya Sağlayıcı İle Tüketici Arasındaki Sözleşmesel İlişki 157
2. Tarafların Eş Zamanlı Fiziksel Varlığı Olmaksızın Kurulma 158
3. Mal Veya Hizmetlerin Uzaktan Pazarlanmasına Yönelik Olarak Oluşturulmuş Bir Sistem Çerçevesinde Kurulma 160
4. Taraflar Arasında Sözleşmenin Kurulduğu Ana Kadar Ve Kurulduğu An Da Dâhil Olmak Üzere Uzaktan İletişim Araçlarının Kullanılması 161
C. Ön Bilgilendirme 161
D. Cayma Hakkı 167
1. Cayma Hakkının Süresi, Kullanımı Ve Cayma Hakkının Kullanımı Sonrası Tarafların Yükümlülükleri 167
2. Cayma Hakkının Hukuki Niteliği 175
E. Sözleşmenin İfası 176
F. Mesafeli Sözleşmelerde Kapsam 178
Iı. Elektronik Ticaret Ve E-Sözleşme 179
A. Elektronik Ticaret Ve E-Sözleşme Kavramı 179
B. E-Sözleşme Türleri Ve E-Sözleşmenin Kuruluş Şekilleri 180
1. E-Sözleşme Türleri 180
2. E-Sözleşmenin Kuruluş Şekilleri 180
Iıı. E-Sözleşmelerde Yaygın Haksız Şart Uygulamaları 181
A. Haksız Şart 181
1. Tanımı 181
2. Unsurları 181
3. Hükümleri 182
4. İspat Yükü 184
5. Haksız Şart Denetim Yöntemleri 184
6. Haksız Şart Örnekleri 185
B. E-Sözleşmelerde Karşılaşılan Uygulamadaki Haksız Şart Oluşturulabilecek Örnekler 188
C. İdari Denetim Yöntemi İle Ortaya Çıkarılan Haksız Şart Örnekleri 190
D. Haksız Şarta İlişkin Yargıtay Kararları 192

Dokuzuncu Kısım:
Elektronik Ticarette Ödeme Sistemleri 199
I. Elektronik Ödeme Sistemleri Ve Elektronik Ticaret 199
Iı. Kredi Kartı İle Ödeme 200
A. Kredi Kartıyla Ödemenin Gerçekleştirilmesi 203
B. Chargeback (Ters İbraz) Usulüyle Ödemeyi Geri Alma 203
C. Kredi Kartlarında Güvenliği Sağlama 205
D. 5664 Sayılı Kredi Kartları Kanun Uygulaması 206
Iıı. Elektronik Veri Alışverişi (Edı – Electronic Data Interchange) 207
Iv. Elektronik Fon Transferi (Eft) 209
V. Elektronik Çek 212
Vı. Elektronik Para 215
A. Elektronik Para Sistemleri 215
1. First Virtual 216
2. Ecash 217
3. Millicent Ve Cybercoin 217
4. Mondex 219
B. Türk Elektronik Para Kanunu 220
C. Elektronik Paranın Hukuki Niteliği 221
Vıı. Sanal Para 223
A. Sanal Para Kavramı 223
B. Bitcoin 224

Onuncu Kısım:
E-Ticarette Ayıplı Mal/Hizmet Alan Tüketicinin Hakları Ve Bu Hakların Yöneltileceği Muhataplar 227
I. Genel Olarak Mal Ve Ayıp Hizmet 227
Iı. E-Ticaret Bakımından Ayıplı Mal Ve Hizmet Kavramı 231
Iıı. Ayıplı Mal 233
A. Maldaki Ayıp Bakımından Ayıptan Doğan Hakların Kullanılmasının Koşulları 233
1. Maddi Koşullar 235
a) Malın Teslim Edilmiş Olması 235
b) Malın Ayıplı Olması 235
c) Maldaki Ayıbın Önemi 236
d) Maldaki Ayıbın, En Geç Sözleşmede Hasarın Alıcıya Geçmesi Anında Satılanda Bulunması 237
e) Satıcının Sorumluluğunun Kaldırılmasına İlişkin Anlaşmaların Akıbeti 238
2. Şekli Koşullar 239
B. Maldaki Ayıptan Doğan Sorumluluk Halinde Seçimlik Haklar 241
1. Sözleşmeden Dönme 245
2. Ayıp Oranında Satış Bedelinden İndirim İsteme 248
3. Onarım İsteme 249
4. Ayıpsız Benzeri İle Değiştirilmesini İsteme 251
C. Tüketicinin Seçimlik Haklarla Birlikte Tazminat Hakkı 252
D. Zamanaşımı 253
Iv. Ayıplı Hizmet 255
A. Hizmetteki Ayıp Bakımından Ayıptan Doğan Hakların Kullanılmasının Koşulları 255
B. Hizmetteki Ayıptan Doğan Sorumluluk Halinde Seçimlik Haklar 258
C. Tüketicinin Seçimlik Haklarla Birlikte Tazminat Hakkı 259
V. Hakların Kime/Kimlere Karşı Kullanılacağı 260
A. Sözleşmenin Aracı Olmaksızın Taraflar Arasında Akdedilmiş Olması Halinde 260
1. Satıcı/Sağlayıcı 260
2. Üretici/İthalatçı 261
B. Sözleşmenin Üçüncü Bir Kişinin Kurduğu Sistem Aracılığıyla Akdedilmiş Olması 263
1. Satıcı/Sağlayıcı 264
2. Üretici/İthalatçı 264
3. Aracı Hizmet Sağlayıcı 265

Onbirinci Kısım:
E-Ticaret Uygulamalarında Tüketiciyi Aldatıcı Reklamlar 269
Özet 269
I. E-Ticaretin Tanımı 270
Iı. Reklam Kavramı 271
Iıı. Reklamın Unsurları 273
A. Tanıtım Unsuru 273
B. Ticari Amaç Elde Etme Unsuru 273
C. Reklam Verenin Bilinmesi Unsuru 274
Iv. Reklamın Hukuki Niteliği 274
V. Aldatıcı Reklam 276
A. Tanımı 276
B. Aldatıcı Reklamda Kişiler 278
1. Genel Olarak 278
2. Reklam Veren 279
3. Reklamcı 279
4. Mecra Kuruluşu 280
5. Tüketici 280
C. Unsurları 281
1. Reklamın Yanlış Veya Tüketiciyi Yanıltacak Nitelikte Olması 281
2. Reklamın Aldatıcı Olması Veya Aldatma İhtimalinin Bulunması 283
3. Reklamdaki Aldatıcılığın Önemli Olması 285
Vı. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda Aldatıcı Reklam Düzenlemeleri 286
Vıı. Ticari Reklam Ve Haksız Uygulamalar Yönetmeliğinde Aldatıcı Reklamlara İlişkin Düzenlemeler 289
Vııı. Tüketicinin Aldatıcı Reklamlara Karşı Korunması 295
A. Ayıp Hükümlerine Başvurma 296
1. Ayıplı Mal Ve Hizmete İlişkin Hükümlere Başvuru Usulü 297
2. Ayıplı Mal Veya Hizmet Nedeniyle Tüketicinin Seçimlik Hakları 300
B. Reklam Kuruluna Başvurma 302
Ix. Sonuç 304

Onikinci Kısım:
E-İmza 305
I. İmza Kavramı 305
A. Genel Olarak 305
B. İmza Atma 308
Iı. Elektronik İmza 311
A. Genel Olarak 311
B. Elektronik İmza – Dijital (Sayısal) İmza Kavramı 316
C. Elektronik İmza Sahibi 321
D. Elektronik İmza Türleri 322
1. Basit Elektronik İmza 322
2. Gelişmiş Elektronik İmza 324
3. Güvenli Elektronik İmza 325
4. Akredite Edilmiş Sertifika Hizmet Sağlayıcısı Tarafından Verilen İmza 327
E. Elektronik İmza Oluşturma, Doğrulama Veri Ve Araçları 329
1. Elektronik İmza Oluşturma Verisi 329
2. Elektronik İmza Oluşturma Aracı 330
3. Elektronik İmza Doğrulama Verisi 332
4. Elektronik İmza Doğrulama Aracı 333
F. Elektronik İmza Oluşturulması 334
1. Genel Olarak 334
2. Dijital İmzada Kullanılan Şifreleme Yöntemleri 335
a) Simetrik Şifreleme Yöntemi 335
b) Asimetrik Şifreleme Yöntemi 336
3. Hash Değeri (Öz Değeri, Hash Value) 337
4. Zaman Damgası 339
G. Elektronik Sertifika Ve Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları 340
1. Elektronik Sertifika 340
2. Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcıları 342
H. Elektronik İmzanın Hukuki Sonuçları 345
1. Elektronik İmzanın Uygulama Alanları 346
a) Kamusal Alandaki Uygulamalar 347
b) Elektronik Sözleşmeler Bakımından Uygulanması 349
c) Ticari Alandaki Uygulamalar 352
2. İspat Aracı Olarak Elektronik İmza Ve Güvenli Elektronik İmzayla Oluşturulmuş Verinin İnkar Edilmesi 354
a) İspat Aracı Olarak Elektronik İmza 354
b) Güvenli Elektronik İmzayla Oluşturulmuş Verinin İnkar Edilmesi 361

Onüçüncü Kısım:
E-Ticaret Sırasında Ortaya Çıkan Uyuşmazlıkların Çözüm Usulleri 365
I. Giriş 365
Iı. Uyuşmazlıkların Elektronik Ortamda Çözülmesi 367
A. Tüketici Hakem Heyetleri 367
1. Tüketici Hakem Heyetine Başvuru 367
2. Tüketici Hakem Heyeti İncelemesi 369
B. Tüketici Mahkemeleri 371
C. Çevrimiçi Uyuşmazlık Çözümü (Odr, Online Dispute Resolution) Usulü 372
Iıı. Elektronik Belgelerin Delil Değeri 373
Iv. Sonuç 376

Sonuç 379
Kaynakça 381