Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi

Yrd. Doç. Dr. Selma SÖYÜK

- İnsan Kaynakları Yönetimine Giriş

- Türkiye’de Sağlık İnsan Gücü

- Sağlıkta İnsan Kaynakları Planlama ve İş Analizi

- İşe Alma ve Bürokratik İşlemler

- İnsan Kaynakları Yönetiminde Eğitim-Geliştirme ve Kariyer Yönetimi

- Performans Değerlendirme

- İş Değerleme ve Ücret Yönetimi

- İnsan Kaynakları Yönetiminde İş Sağlığı ve İş Güvenliği

- İnsan Kaynakları Yönetiminin Davranışsal Boyutu

İçindekiler
Sunuş.v
Önsöz . vii
İçindekilerix
Kısaltmalar xvii
1.BÖLÜM
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNE GİRİŞ
1.1. İnsan Kaynakları Yönetiminin Tanımı ve Önemi 3
1.1.1. İnsan Kaynakları Yönetiminin Tanımı 3
1.1.2. İnsan Kaynakları Yönetiminin Önemi.4
1.1.3. İnsan Kaynakları Yönetiminin Özellikleri ve Amaçları6
1.1.3.1. İnsan Kaynakları Yönetiminin Özellikleri 6
1.1.3.2. İnsan Kaynakları Yönetiminin Amaçları.8
1.2. Personel Yönetiminden İnsan Kaynakları Yönetimine Geçiş.8
1.2.1. İnsan Kaynakları Yönetiminin Tarihi Gelişimi 9
1.2.2. Personel Yönetimi ve İnsan Kaynakları Yönetimi
Arasındaki Farklar11
1.3. İnsan Kaynakları Yönetiminin Organizasyondaki Yeri ve İşlevleri 13
1.3.1. İnsan Kaynakları Yönetiminin Organizasyon Yapısı
İçindeki Yeri 13
1.3.2. İnsan Kaynakları Yönetiminin İşlevleri 14
2. BÖLÜM
TÜRKİYE’DE SAĞLIK İNSAN GÜCÜ
2.1. Sağlık Meslekleri .19
x Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ‹
2.1.1. Meslek Tanım ve Sınıflandırılmaları19
2.1.2. Ülkemizdeki Sağlık Meslekleri.22
2.2. Türkiye Sağlık İnsan Gücü İstatistikleri.28
3. BÖLÜM
SAĞLIKTA İNSAN KAYNAKLARI PLANLAMA
VE İŞ ANALİZİ
3.1. İnsan Kaynakları Planlama39
3.1.1. Planlamanın Tanımı .39
3.1.2. İnsan Kaynakları Planlama Amaç ve Özellikleri .41
3.1.3. İnsan Kaynakları Planlama Süreci 42
3.1.4. İnsan Kaynakları Planlaması Analiz Yöntemleri.47
3.1.5. İş Analizi ve İş Tanımı47
3.1.6. İnsan Kaynakları Envanteri.47
3.1.6.1. İşgücü Genel Envanteri 48
3.1.6.2. İşgücü Beceri Envanteri .49
3.1.7. İşgören Devir Hızı 50
3.1.8. İşgören Devamsızlık Oranı52
3.1.9. İnsan Kaynakları Planlaması Talep Tahmin Yöntemleri 53
3.1.9.1. Sayısal Talep Tahmin Yöntemleri .53
3.1.9.2. Sayısal Olmayan Talep Tahmin Yöntemleri57
3.1.10. Sağlık İnsan Gücü Makro Planlama.58
3.1.11. Ülkemizde Sağlık İnsan Gücü Planlama Sorunları .62
3.2. İş Analizi.63
3.2.1. İş Analizi Yapılmasının Kurumlara Sağladığı Yararlar.63
3.2.2. İş Analizinin Kullanım Alanları .65
3.2.3. İş Tanımı.66
3.2.4. İş Gerekleri (İş Özellikleri) 68
3.2.5. İş Analizi Yapılma Süreci ve Yöntemleri.70
3.2.5.1. İş Analizi Yapılma Süreci.71
3.2.5.2. İş Analizinde Bilgi Toplama Yöntemleri .72
3.2.6. İş Dizaynı (İş Tasarımı) Çalışmaları.80
› İçindekiler xi
3.2.6.1. İş Dizaynı Tanım ve Unsurları 81
3.2.6.2. İş Dizaynı Yöntemleri.82
4. BÖLÜM
İŞE ALMA VE BÜROKRATİK İŞLEMLER
4.1. İnsan Kaynağı Bulma87
4.1.1. İç Kaynaktan Eleman Bulma.88
4.1.2. Dış Kaynaktan Eleman Bulma89
4.2. Eleman Seçim Süreci.91
4.2.1. Sınav-Test Uygulaması 92
4.2.2. İşe Alma Görüşmesi .95
4.3. Referans Araştırması ve Adayın İşe Yerleştirilmesi.97
4.3.1. Referans Araştırması97
4.3.2. İşe Alma Kararı ve İşe Yerleştirme.97
4.3.3. İşe Alıştırma (Oryantasyon)98
4.4. İşe Alma ve İşe Yerleştirmedeki Hukuki Boyut98
4.4.1. İşe Giriş Belgelerinin Hazırlanması .99
4.4.2. İş Sözleşmesinin Oluşturulması .99
4.4.3. İş Sözleşmesinin Türleri.101
4.4.4. İş Sözleşmesinin Bildirilmesi .103
4.5. Çalışma Koşulları ve İşin Düzenlenmesindeki Hukuki Boyut 104
4.5.1. İş Sözleşmesinin Bildirilmesi .105
4.5.2. Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu .105
4.5.3. Çalışma Koşulları ve İşin Düzenlenmesindeki
Hukuki Boyut106
4.5.4. Çalışma Süresi.107
4.5.5. Telafi Çalışması .109
4.5.6. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma.110
4.5.7. Tatiller ve İzinler 111
4.6. Ücret Ödeme Esasları .114
4.6.1. Ücretin Ödenme Esasları.114
4.6.2. Fazla Çalışma Ücreti.116
xii Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ‹
4.6.3. Ulusal Bayram Ve Genel Tatil Günlerinde Çalışma.117
4.7. İş İlişkisinin Sona Ermesi ve İş Sözleşmesinin Feshi118
4.7.1. İş Sözleşmesinin Sona Ermesi.119
4.7.2. Sözleşmenin Feshi 119
5. BÖLÜM
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE
EĞİTİM-GELİŞTİRME VE KARİYER YÖNETİMİ
5.1. Eğitim ve Geliştirme Kavramlarına Genel Bir Bakış131
5.1.1. Eğitim ve Geliştirme Kavramlarının Tanımı.132
5.1.2. Eğitimin Sınıflandırılması .133
5.2. Hizmet İçi Eğitim 135
5.2.1. Hizmet İçi Eğitimin Önemi, Amaç ve Yararları .135
5.2.2. Hizmet İçi Eğitim İhtiyacının Belirlenmesi.137
5.3. Hizmet İçi Eğitim Türleri ve Uygulamaları 139
5.3.1. Sağlık Kurumlarında İşe Alıştırma Oryantasyon Eğitimleri139
5.3.2. Beceri Geliştirme ve Liderlik Eğitimleri147
5.3.4. Eğitimin Değerlendirilmesi.147
5.4. Kariyer Yönetimi .149
5.4.1. Kariyer İle İlgili Temel Kavramlar149
5.4.1.1. Kariyer Kavramının Özellikleri.149
5.4.1.2. Kariyer İle İlgili Diğer Kavramlar 150
5.4.2. Kariyer Evreleri 153
5.4.3. Kariyer Geliştirme Sistemi.155
5.4.4. Kariyere İlişkin Sorunlar156
5.4.4.1. Cam-Tavan Sendromu (Glass Ceiling).156
5.4.4.2. Kariyer Platosu (Kariyer Düzleşmesi/Durgunluğu).157
5.4.4.3. Çift Kariyerlilik158
5.4.4.4. Ay Işığı Sorunu158
5.4.5. Yeni Kariyer Yaklaşımları 158
› İçindekiler xiii
6. BÖLÜM
PERFORMANS DEĞERLENDİRME
6.1. Performans Değerlendirme Kavramı ve Süreci 163
6.1.1. Performans Değerlendirme Tanım ve Önemi.163
6.1.2. Kişisel Performans Değerlendirmenin Yararları 165
6.1.3. Kişisel Performans Değerlendirme Hataları.166
6.1.4. Kişisel Performans Değerlendirme Yöntemleri170
6.1.4.1. Kişilerarası Karşılaştırmaya Dayalı Yöntemler 171
6.1.4.2. Ortak Performans Standartlarına Dayalı Yöntemler .174
6.1.4.3. Kişisel Performans Standartlarına Dayalı Yöntemler180
6.1.4.4. Yetkinliklere Dayalı Performans Değerlendirme .182
6.2. 360 Derece Performans Değerlendirme ve Geribildirim
(Modern Değerlendirme) Sistemi 183
6.2.1. 360 Derece Performans Değerlendirme ve Geri Bildirim
Sisteminin Geleneksel Performans Değerlendirme
Yöntemlerinden Farkı 185
6.2.2. 360 Derece Performans Değerlendirme ve Geri Bildirim
Sisteminde Değerlendiriciler 187
6.2.3. 360 Derece Performans Değerlendirme Sisteminde
Geribildirim Süreci .189
7. BÖLÜM
İŞ DEĞERLEME VE ÜCRET YÖNETİMİ
7.1. İş Değerleme Tanımı ve Amaçları.193
7.1.1. İş Değerleme Süreci194
7.1.2. İş Değerleme Yöntemleri .195
7.1.2.1. Sıralama Yöntemi196
7.1.2.2. Sınıflandırma Yöntemi .198
7.1.2.3. Puanlama Yöntemi199
7.1.2.4. Faktör Karşılaştırma Yöntemi .205
7.2. Ücret Yönetimi.207
7.2.1. Ücret Tanımı, İlkeleri ve Amaçları .209
7.2.2. Ücret Yönetimini Etkileyen Faktörler210
xiv Sağlık İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi ‹
7.2.3. Ücret Sistemleri.212
7.2.4. Sağlık İşletmelerinde Ücret Yönetimi215
7.2.5. Sağlık Profesyonellerine Ödeme Mekanizmaları.216
8. BÖLÜM
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNDE
İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
8.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kavramları.219
8.1.1. Genel Tanımlamalar .219
8.1.2. İş Sağlığı ve İş Güvenliğinin Önemi ve Amaçları 221
8.2. İş Kazaları Ve Meslek Hastalıkları223
8.2.1. İş Kazaları 223
8.2.2. İş Kazlarının Hesaplanma Yöntemleri ve Maliyetleri.225
8.2.3. Meslek Hastalıkları 227
8.2.4. İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarının Önemi.229
8.3. Sağlık Sektöründe İş Sağlığı Ve Güvenliği 231
8.3.1. Sağlık Sektöründe İş Riskleri 231
8.3.2. Sağlık Personelinin Maruz Kaldığı İş Kazaları.234
8.3.3. Sağlık Personelinde Görülen Meslek Hastalıkları .236
8.4. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası Kapsamında
Alınacak Önlemler 239
8.4.1. 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu 239
8.4.2. Sağlık Alanında İş Güvenliği Konusunda Yapılması
Gerekenler243
9. BÖLÜM
İNSAN KAYNAKLARI YÖNETİMİNİN
DAVRANIŞSAL BOYUTU
9.1. Motivasyon Kavramı 247
9.1.1. Motivasyonun Tanım ve Önemi .247
9.1.2. Motivasyon Kuramları.249
9.1.3. Çalışanların Motivasyonun Sağlanması İçin Yapılabilecekler .257
9.2. İş Tatmini258
› İçindekiler xv
9.2.1. İş Tatmini Kavramının Tanımı ve Önemi258
9.2.2. İş Tatminini Etkileyen Faktörler .261
9.2.2.1. İş Tatminini Etkileyen Bireysel Faktörler.261
9.2.2.2. İş Tatminini Etkileyen Örgütsel Faktörler .263
9.2.3. İş Tatmininin Sonuçları266
9.2.3.1. İş Tatmininin Örgütsel Sonuçları266
9.2.3.2. İş Tatmininin Bireysel Sonuçları .267
9.3. Örgütsel Bağlılık269
9.3.1. Örgütsel Bağlılığın Tanım ve Önemi .269
9.3.2. Örgütsel Bağlılık Boyutları271
9.4. Örgütsel Vatandaşlık Davranışı 274
9.4.1. Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Tanım ve Önemi.274
9.4.2. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Boyutları 276
9.4.3. Örgütsel Vatandaşlık Davranışının Ortaya Çıkmasına
Etki Eden Faktörler.278
9.5. Mobbing-Yıldırma Davranışları281
9.5.1. Mobbing Tanımı281
9.5.2. Mobbing Davranışının Göstergeleri ve Tarafları .283
9.5.3. Mobbingle Mücadele287
9.6. Örgütlerde Sinizm 291
9.6.1. Sinizm Kavramı.291
9.6.2. Örgütsel Sinizm 291
9.7. Örgütsel Sessizlik293
9.8. Örgütlerde Değişim Yönetimi.295
9.8.1. Örgütsel Değişim Süreci296
Kaynaklar .299