Şemalarla Bireysel İş Hukuku

Prof. Dr. İştar URHANOĞLU

Ar. Gör. Tuğba Hilal KÖKEN

 

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ  5

İÇİNDEKİLER  7

ŞEKİLLER DİZİNİ . 13

TABLOLAR DİZİNİ  18

KISALTMALAR . 19

BÖLÜM

TABLO ve ŞEKİLLERLE İŞ HUKUKU

1.1. İŞ HUKUKUNUN TANIMI VE ÖZELLİKLERİ . 22

1.2. İŞ HUKUKUNUN TEMEL KAVRAMLARI VE KAPSAMI . 23

1.2.1. İş Hukukuna Egemen Olan İlkeler  23

1.2.2. İş Hukukunun Kaynakları  24

1.2.3. İşçi, Stajyer ve Çırak Ayrımı  25

1.2.4. İşveren, İşveren Vekili Kavramları  26

1.2.4.1. Alt İşveren, Alt İşveren ve Yardımcı İş Kavramlarının

Tanımları  27

1.2.4.2. Alt İşveren Kavramının Şartları  28

1.2.4.3. Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisinin Muvazaalı İşleme

Dayandığı Durumlara Örnekler  30

1.2.5. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri . 31

1.2.6. İş Kanunu’nun Kapsamı  33

1.3. İŞ SÖZLEŞMESİ  34

1.3.1. İş Sözleşmesinin Özellikleri  34

1.3.2. İş Sözleşmesinin Eser ve Vekalet Sözleşmelerinden Farkı  35

1.3.3. İş Sözleşmesinin Türleri  36

1.3.3.1. Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri . 37

1.3.3.2. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri  38

1.3.3.3. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri . 40

 

8 İçindekiler

1.3.3.4. Uzaktan Çalışma ve Deneme Süreli İş Sözleşmeleri . 42

1.3.3.5. Takım Sözleşmesi ve Mevsimlik İş Sözleşmeleri . 43

1.3.3.6. Geçici İş İlişkisi  44

1.4. İŞ SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN BORÇLAR  50

1.4.1. İşçinin Borçları  51

1.4.1.1. İş Görme ve Emir ve Talimatlara Uyma Borcu 51

1.4.1.1.1. İş Görmekten Kaçınma Hakkı Olan Durumlar . 52

1.4.1.2. Sadakat Borcu  53

1.4.1.3. Rekabet Etmeme Borcu . 54

1.4.2. İşverenin Borçları  56

1.4.2.1. Ücret Ödeme Borcu . 56

1.4.2.1.1. Ücretin Korunması  58

1.4.2.1.2. Ücretin Ödenmemesi  61

1.4.2.2. İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu . 62

1.4.2.3. Eşit Davranma Borcu  63

1.4.2.4. İşverenin Diğer Borçları  64

1.5. İŞ SÖZLEŞMESİNİN ASKIYA ALINMASI ve SONUÇLARI . 66

1.5.1. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması. 66

1.5.2. İşletmeye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması  68

1.5.3. Askı Halinin Sonuçları 69

1.6. İŞ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERME HALLERİ  70

1.6.1. İş Sözleşmesinin Haklı Nedenle Derhal Feshi  70

1.6.1.1. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi  70

1.6.1.2. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal

Feshi . 74

1.6.2. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih)  81

1.6.2.1. Bildirim Süresine Ait Ücretin Peşin Ödenmesi . 83

1.6.3. İş Güvencesi Kapsamındaki İşçilerin İş Akitlerinin Süreli Feshi . 84

1.6.3.1. İş Güvencesinin Şartları  84

1.6.3.2. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu  85

1.6.4. Çalışma Koşullarında Değişik ve İş Sözleşmesinin Feshi  91

1.6.5. Yeni İş Verenin Sorumluluğu . 92

1.6.6. Toplu İşçi Çıkarma . 93

1.6.7. Engelli ve Eski Yükümlü İşçi Çalıştırma Zorunluluğu . 94

 

İçindekiler 9

1.7. İŞÇİLİK ALACAKLARI  96

1.7.1. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları . 96

1.7.2. Feshe Bağlı Olmayan İşçilik Alacaklar . 99

1.7.3. Diğer Tazminatlar . 100

1.7.4. 25/10/2017 Tarihinden Önceki Fesihlerde Zamanaşımı  101

1.7.5. Zamanaşımı ve Faiz  102

1.8. İŞİN DÜZENLENMESİ . 105

1.8.1. Çalışma Süreleri . 105

1.8.2. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma . 109

1.8.3. Telafi Çalışma . 114

1.8.4. Ara Dinlenmeleri  115

1.8.5. Ücretli Tatiller  116

1.8.6. Çoçuk ve Kadın İşçiler . 119

 

BÖLÜM

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

 

2.1. DEVLETİN ÖDEVLERİ . 124

2.1.1. İş Sağlığı Güvenliği Sağlanmasının Önemi  124

2.1.2. İş Sağlığı Güvenliğinin Anayasal Dayanağı . 124

2.1.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Oluşturulması  124

2.1.4. İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatının Oluşturulması . 125

2.1.5. Resmi İş Sağlığı Güvenliği Örgütünün Oluşturulması . 125

2.1.6. Resmi İş Sağlığı Güvenliği Örgütünün Oluşturulması . 126

2.1.7. İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi ve Yaptırım Uygulanması . 126

2.2. İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ  128

2.2.1. Gerekli Her Türlü Önlemi Aşma Yükümlülüğü 128

2.2.2. Denetleme Yükümlülüğü  128

2.2.3. Sağlık Gözetimini Yerine Getirme Yükümlülüğü  128

2.2.4. Eğitim Verme Yükümlülüğü  129

2.2.5. Risk Değerlendirmesi Yapma Yükümlülüğü  131

2.2.6. İş Kazasını Bildirme ve Kayıtları Tutma Yükümlülüğü . 132

 

10 İçindekiler

2.2.7. Acil Durumlarda ve Önlenemeyen Tehlikelerde Önlem Alma

Yükümlülüğü . 133

2.2.8. İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Örgütlenmesi  134

2.2.8.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu  134

2.2.8.2. İş Güvenliği Uzmanları ve İşyeri Hekimleri . 138

2.2.8.3. İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda Diğer Organizasyonlar  145

2.3. UYGULAMADA İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI  146

2.4. ÇALIŞANLARIN VE SENDİKALARIN HAKLARI VE GÖREVLERİ  147

2.4.1. Çalışanların Hakları . 147

2.4.2. Çalışanların Yükümlülükleri. 149

2.5. İŞ DENETİMİ VE KAMUSAL YAPTIRIMLAR  151

2.5.1. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak

Düzenlemeler  151

2.5.2. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar  153

2.5.2.1. İş Sağlığı ve Güvenliği Denetimi . 153

2.5.2.2. İş Sağlığı ve Güvenliği Yaptırımları 154

 

BÖLÜM

İŞ YARGISI

 

3.1. İŞ YARGISINDA GÖREV VE YETKİ . 158

3.2. BELİRSİZ ALACAK DAVASI VE KISMİ DAVA . 160

3.3. İŞ YARGISINDA ARABULUCULUK . 167

3.4. YARGILAMA USULU VE KANUN YOLLARI . 171

3.5. ÖZET BİLGİLER . 174

 

BÖLÜM

ÇÖZÜMLÜ PRATİK ÇALIŞMALAR

 

4.1. PRATİK - 1 (alt-asıl işveren, eser sözleşmesi, iş sözleşmesi)  180

4.1.1. Sorular  180

4.1.2. Cevaplar  180

 

İçindekiler 11

4.2. PRATİK - 2 (iş güvencesi, iş görmekten kaçınma hakkı, usulsüz fesih,

işverenin haklı nedenle feshi) . 183

4.2.1. Sorular  183

4.2.2. Cevaplar . 184

4.3. PRATİK - 3 (belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmeleri)  186

4.3.1. Sorular  186

4.3.2. Cevaplar . 187

4.4. PRATİK - 4 (çalışma koşullarında esaslı değişiklik)  188

4.4.1. Sorular  188

4.4.2. Cevaplar . 189

4.5. PRATİK - 5 (iş güvencesi, işe iade davası, belirli ve belirsiz süreli iş

sözleşmesinin işveren tarafından feshi) . 190

4.5.1. Sorular  190

4.5.2. Cevaplar . 190

4.6. PRATİK - 6 (belirli süreli iş akdi ve sona ermesi) . 192

4.6.1. Soru  192

4.6.2. Cevap . 192

4.7. PRATİK - 7 (alt-asıl işveren, anahtar teslim iş, eser sözleşmesi, vekalet

sözleşmesi, belirli süreli ve belirsiz süreli iş sözleşmesi)  193

4.7.1. Sorular  193

4.7.2. Cevaplar . 194

4.8. PRATİK - 8 (azami ve asgari süreli iş sözleşmeleri, belirli süreli iş sözleşmesi)  199

4.8.1. Soru  199

4.8.2. Cevap . 199

4.9. PRATİK - 9 (alt-asıl iş veren, eser sözleşmesi) . 200

4.9.1. Soru  200

4.9.2. Cevap . 200

4.10. PRATİK - 10 (alt–asıl işveren, İş Kanunu’nun kapsamı, eser sözleşmesi,

iş sözleşmesi, vekalet sözleşmesi)  202

4.10.1 Sorular  202

4.10.2. Cevaplar . 202

KAYNAKÇA  205

 

ŞEKİLLER DİZİNİ

 

Şekil 1. İş Hukukunun Tanımı ve Özellikleri . 22

Şekil 2. İş Hukukuna Egemen Olan İlkeler . 23

Şekil 3. İş Hukukunun Kaynakları. 24

Şekil 4. İşçi, Stajyer ve Çırak Ayrımı . 25

Şekil 5. İşveren, İşveren Vekili Kavramları . 26

Şekil 6. Alt İşveren, Alt İşveren ve Yardımcı İş Kavramlarının Tanımları  27

Şekil 7. Alt İşveren Kavramının Şartları . 28

Şekil 8. Alt İşveren Kavramının Şartları-2  29

Şekil 9. Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisinin Muvazaalı İşleme Dayandığı

Durumlara Örnekler  30

Şekil 10. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri  31

Şekil 11. İşyeri Kavramı ve İşyeri Devri-2 . 32

Şekil 12. İş Kanunu Kapsamı  33

Şekil 13. İş Sözleşmesinin Özellikleri . 34

Şekil 14. İş Sözleşmesinin Eser ve Vekalet Sözleşmelerinden Farkı  35

Şekil 15. İş Sözleşmesinin Türleri . 36

Şekil 16. Sürekli ve Süreksiz İş Sözleşmeleri  37

Şekil 17. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri-1  38

Şekil 18. Belirli ve Belirsiz Süreli İş Sözleşmeleri-2  39

Şekil 19. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri  40

Şekil 20. Tam Süreli ve Kısmi Süreli İş Sözleşmeleri-2 . 41

Şekil 21. Uzaktan Çalışma ve Deneme Süreli İş Sözleşmeleri  42

Şekil 22. Takım Sözleşmesi ve Mevsimlik İş Sözleşmeleri . 43

Şekil 23. Geçici İş İlişkisi . 44

Şekil 24. Geçici İş İlişkisi -2  45

Şekil 25. Geçici İş İlişkisi -3  46

Şekil 26. Geçici İş İlişkisi -4  47

Şekil 27. Geçici İş İlişkisi -5  48

Şekil 28. Geçici İş İlişkisi -6  49

Şekil 29. İş Sözleşmesinden Doğan Borçlar . 50

 

14 Şekiller ve Tablolar Dizini

Şekil 30. İş Görme ve Emir ve Talimatlara Uyma Borcu . 51

Şekil 31. İş Görmekten Kaçınma Hakkı Olan Durumlar  52

Şekil 32. Sadakat Borcu  53

Şekil 33. Rekabet Etmeme Borcu-1  54

Şekil 34. Rekabet Etmeme Borcu-2  55

Şekil 35. Ücret Ödeme Borcu . 56

Şekil 36. Ücret Türleri  57

Şekil 37. Ücretin Korunması . 58

Şekil 38. Ücretin Korunması-2  59

Şekil 39. Ücretin Korunması-3  60

Şekil 40. Ücretin Ödenmemesi  61

Şekil 41. İşçiyi Koruma ve Gözetme Borcu . 62

Şekil 42. Eşit Davranma Borcu-1  63

Şekil 43. Eşit Davranma Borcu-2  64

Şekil 44. İşverenin Diğer Borçları . 65

Şekil 45. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması . 66

Şekil 46. İşçiye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması-2  67

Şekil 47. İşletmeye İlişkin Nedenlerle Askıya Alınması . 68

Şekil 48. Askı Halinin Sonuçları  69

Şekil 49. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -1 . 70

Şekil 50. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -2 . 71

Şekil 51. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -3 . 72

Şekil 52. İş Sözleşmesinin İşçi Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi -4 . 73

Şekil 53. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-1 . 74

Şekil 54. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-2 . 75

Şekil 55. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-3 . 76

Şekil 56. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-4 . 77

Şekil 57. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-5 . 78

Şekil 58. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-6 . 79

Şekil 59. İş Sözleşmesinin İşveren Yönünden Haklı Nedenle Derhal Feshi-7 . 80

Şekil 60. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih) -1 . 81

Şekil 61. İş Sözleşmesinin Bildirimli Feshi (Süreli Fesih) -2 . 82

Şekil 62. Bildirim Süresine Ait Ücretin Peşin Ödenmesi . 83

Şekil 63. İş Güvencesinin Şartları . 84

 

Şekiller ve Tablolar Dizini 15

Şekil 64. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -1  85

Şekil 65. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -2  86

Şekil 66. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -3  87

Şekil 67. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -4  88

Şekil 68. Geçerli Nedene Dayandırma Zorunluluğu -5  89

Şekil 69. İşe İade Dava Süreci  90

Şekil 70. Çalışma Koşullarında Değişiklik ve İş Sözleşmesinin Feshi  91

Şekil 71. Yeni İşverenin Sorumluluğu  92

Şekil 72. Toplu İşçi Çıkarma . 93

Şekil 73. Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu . 94

Şekil 74. Engelli ve Eski Hükümlü Çalıştırma Zorunluluğu-2  95

Şekil 75. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-1 . 96

Şekil 76. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-2 . 97

Şekil 77. Feshe Bağlı İşçilik Alacakları-3 . 98

Şekil 78. Feshe Bağlı Olmayan İşçilik Alacakları . 99

Şekil 79. Diğer Tazminatlar  100

Şekil 80. Tarihinden Önceki Fesihlerde Zamanaşımı . 101

Şekil 81. Çalışma Süreleri-1 . 105

Şekil 82. Çalışma Süreleri-2 . 106

Şekil 83. Çalışma Süreleri-3 . 107

Şekil 84. Çalışma Süreleri-4 . 108

Şekil 85. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-1 . 109

Şekil 86. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-2 . 110

Şekil 87. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-3 . 111

Şekil 88. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-4  112

Şekil 89. Fazla Çalışma ve Fazla Sürelerle Çalışma-5 . 113

Şekil 90. Telafi Çalışma  114

Şekil 91. Ara Dinlenmeleri . 115

Şekil 92. Ücretli Tatiller-1  116

Şekil 93. Ücretli Tatiller-2  117

Şekil 94. Ücretli Tatiller-3  118

Şekil 95. Çocuk ve Kadın İşçiler-1  119

Şekil 96. Çocuk ve Kadın İşçiler-2  120

Şekil 97. Çocuk ve Kadın İşçiler-3  121

 

16 Şekiller ve Tablolar Dizini

Şekil 98. Devletin Ödevleri-1  124

Şekil 99. Devletin Ödevleri-2  125

Şekil 100. Devletin Ödevleri-3  126

Şekil 101. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun Kapsamı . 127

Şekil 102. İşverenin Yükümlülükleri-1  128

Şekil 103. İşverenin Yükümlülükleri-2  129

Şekil 104. İşverenin Yükümlülükleri-3  130

Şekil 105. İşverenin Yükümlülükleri-4  131

Şekil 106. İşverenin Yükümlülükleri-5  132

Şekil 107. İşverenin Yükümlülükleri-6  133

Şekil 108. İşverenin Yükümlülükleri-7  134

Şekil 109. İşverenin Yükümlülükleri-8  135

Şekil 110. İşverenin Yükümlülükleri-9  136

Şekil 111. İşverenin Yükümlülükleri-10  137

Şekil 112. İşverenin Yükümlülükleri-11  138

Şekil 113. İşverenin Yükümlülükleri-12  139

Şekil 114. İşverenin Yükümlülükleri-13  140

Şekil 115. İşverenin Yükümlülükleri-14  141

Şekil 116. İşverenin Yükümlülükleri-15  142

Şekil 117. İşverenin Yükümlülükleri-16  143

Şekil 118. İşverenin Yükümlülükleri-17  144

Şekil 119. İşverenin Yükümlülükleri-18  145

Şekil 120. İşverenin Yükümlülükleri-19  146

Şekil 121. Çalışanların Hakları-1 . 147

Şekil 122. Çalışanların Hakları-2 . 148

Şekil 123. Çalışanların Yükümlülükleri . 149

Şekil 124. Sendikaların Görevleri . 150

Şekil 125. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak

Düzenlemeler-1 . 151

Şekil 126. İşin Yürütümü ve İş Sağlığı ve Güvenliğine Tabi Olacak Ortak

Düzenlemeler-2 . 152

Şekil 127. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-1  153

Şekil 128. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-2  154

Şekil 129. İş Sağlığı ve Güvenliğine Özgü Denetim ve Kamusal Yaptırımlar-3  155

Şekil 130. İş Yargısında Görev ve Yetki-1 . 158

 

Şekiller ve Tablolar Dizini 17

Şekil 131. İş Yargısında Görev ve Yetki-2 . 159

Şekil 132. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-1  160

Şekil 133. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-2  161

Şekil 134. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-3  162

Şekil 135. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-4  163

Şekil 136. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-5  164

Şekil 137. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-6  165

Şekil 138. Belirsiz Alacak Davası ve Kısmi Dava-7  166

Şekil 139. İş Yargısında Arabuluculuk-1 . 167

Şekil 140. İş Yargısında Arabuluculuk-2 . 168

Şekil 141. İş Yargısında Arabuluculuk-3 . 169

Şekil 142. İş Yargısında Arabuluculuk-4 . 170

Şekil 143. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-1  171

Şekil 144. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-2  172

Şekil 145. Yargılama Usulu ve Kanun Yolları-3  173

 

18 Şekiller ve Tablolar Dizini

 

TABLOLAR DİZİNİ

 

Tablo 1. Zamanaşımı ve Faiz-1  102

Tablo 2. Zamanaşımı ve Faiz-2  103

Tablo 3. Zamanaşımı ve Faiz-3  104