TMS - TFRS Şeref Demir

Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama StandartlarıTMS - TFRSVuk Değerleme Yaklaşımı


Basım Tarihi
2019-07
Sayfa Sayısı
736
Kapak Türü
Karton
Kağıt Türü
1.Hamur
Basım Yeri
Ankara
Stok Kodu
9789750255601
Boyut
16x24
Baskı
4



Gördüğü yoğun ilgi sonucunda 4. Baskısını yapan kitaba bu baskısında "Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı" ve "BOBİ FRS Değerleme Hükümleri" eklenmiştir.

Türkiye Muhasebe Standartları ve Türkiye Finansal Raporlama Standartlarının (TMS/TFRS'lerin) Vergi Usul Kanunu değerleme yaklaşımı ile ele alındığı kitapta tam set TMS/TFRS'ler sınıflandırma – değerleme – kaydetme – açıklama sistematiği içerisinde ve gerektiğinde 1.1.2018 tarihinde yürürlüğe giren Büyük ve Orta Ölçekli işletmeler için Türkiye Finansal Raporlama Standartlarına da yer verilerek işlenmiştir.

Kitapta yer alan uygulama örneklerinde Kamu Gözetimi Kurumu tarafından taslak olarak yayımlanan TMS/TFRS Uygun Hesap Planında belirtilen hesap adlarının kullanılmasına özen gösterilmiştir.

Konu Başlıkları
VUK ve TMS–TFRS Değerleme (Ölçümleme) Genel Esaslar
VUK ve TMS–TFRS Değerleme Ölçüleri
Maddi Duran Varlıklar ve Maddi Olmayan Duran Varlıklar Değerleme ve Muhasebe Uygulamaları
Stokların Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
Menkul Kıymetlerin Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
Alacaklar ve Borçların Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
Kasa Mevcutlarının Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları
Finansal Kiralamalar Değerleme ve Muhasebe Uygulamaları

 

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Dördüncü Baskıya Önsöz  7
Üçüncü Baskıya Önsöz  9
İkinci Baskıya Önsöz  11
Birinci Baskıya Önsöz  13
Kısaltmalar  33
Birinci Bölüm
VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEME (ÖLÇÜMLEME)
GENEL ESASLAR
1.1. GİRİŞ  35
1.2. VUK, TMS/TFRS DEĞERLEME VE ÖLÇÜMLEME KAVRAMLARI  37
1.3. DEĞERLEMENİN TANIMI VE UNSURLARI  38
1.3.1. Vergi Matrahı  39
1.3.2. İktisadi Kıymetler  40
1.3.3. Takdir ve Tespit  40
1.4. VERGİ USUL KANUNU'NDA DEĞERLEME GÜNÜ  42
1.5. DEĞERLEMEDE ESAS  43
1.6. TMS/TFRS'DE KAVRAMSAL ÇERÇEVE  44
İkinci Bölüm
VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ
2.1. VERGİ USUL KANUNU DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ  47
2.1.1. Maliyet Bedeli  47
2.1.1.1. Değer Artırıcı Harcamalar  49
2.1.1.2. Müteferri (Bağlantılı) Giderler  49
2.1.1.3. Maliyet ve Alış Bedeli Arasındaki Farklar  50
2.1.2. Borsa Rayici  51
2.1.2.1. Fiyatlarda Bariz Kararsızlıklar Görülen Hallerde Değerleme  52
2.1.2.2. Borsa Rayici İle Değerlemeye Tabi İktisadi Kıymetler  52
2.1.3. Tasarruf Değeri  55
2.1.3.1. Tasarruf Değeri Sübjektif Bir Değerleme Ölçüsü Değildir  55
2.1.3.2. Tasarruf Değeri ile Değerleme Yapılan Haller  56
2.1.4. Mukayyet Değer  56
2.1.5. İtibari Değer  57
2.1.6. Rayiç Bedel  58
2.1.7. Vergi Değeri  59
2.1.8. Emsal Bedeli ve Emsal Ücreti  60
2.2. TMS/TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ  61
2.2.1. Tarihi Maliyet (Maliyet Bedeli)  63
2.2.2. Cari Maliyet  64
2.2.3. Gerçekleşebilir Değer  65
2.2.4. Bugünkü Değer (Kullanım Değeri)  65
2.2.5. Gerçeğe Uygun Değer  67
2.3. VUK DEĞERLEME ÖLÇÜLERİNİN TFRS DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ  68
2.3.1. Maliyet Bedeli  68
2.3.2. Borsa Rayici  69
2.3.3. Tasarruf Değeri  70
2.3.4. Mukayyet Değer  71
2.3.5. İtibari Değer  72
2.3.6. Rayiç Bedel  72
2.3.7. Emsal Bedeli  74
2.3.8. Vergi Değeri  76
Üçüncü Bölüm
MADDİ DURAN VARLIKLAR VE MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR DEĞERLEME VE MUHASEBE UYGULAMALARI
3.1. GAYRİMENKULLER  77
3.1.1. Yasal Düzenleme  77
3.1.2. Gayrimenkul Kavramı  78
3.1.2.1. Türk Medeni Kanunu'nda Gayrimenkul Kavramı  78
3.1.2.2. Gelir Vergisi Kanunu'nda Gayrimenkul Kavramı  79
3.1.3. Bütünleyici Parça (Mütemmim Cüzü)  80
3.1.4. Eklenti (Teferruat)  81
3.1.5. Tesisat ve Makineler  81
3.1.6. Gemiler ve Diğer Taşıtlar  82
3.1.7. Gayri Maddi Haklar  83
3.1.8. Gayrimenkullerin İşletmeye Ayni Sermaye Olarak Dahil Edilmesi  84
3.2. GAYRİMENKULLERDE MALİYET BEDELİNE GİREN GİDERLER  86
3.2.1. Yasal Düzenleme  86
3.2.2. Satın Alma Halinde Maliyet Bedeli  86
3.2.2.1. Gümrük Vergileri, Nakliye ve Montaj Giderleri  87
3.2.2.2. Yeni Bina İnşasında Arsa Maliyetleri  90
3.2.3. İhtiyari (İsteğe) Bağlı Giderler  93
3.2.4. Finansman Giderleri  94
3.2.4.1. Döviz Kredisi Kullanılması Halinde Faiz ve Kur Farkları  95
3.2.4.2. Finansman Giderlerine Dair Bazı Yargı Kararları  96
3.3. İNŞA VE İMAL GİDERLERİ  97
3.4. GAYRİMENKULLERDE MALİYET BEDELİNİN ARTMASI  100
3.4.1. Yasal Düzenleme  100
3.4.2. Giderlerin Maliyet Bedeline Dahil Edilme Koşulları  100
3.4.2.1. Yapılan Harcamanın Normal Bakım, Tamir ve Temizleme Gideri Olmaması  101
3.4.2.2. Yapılan Harcamanın Varlıkları Genişletmek veya İktisadi Kıymetini Artırmak Maksadıyla Yapılan Giderlerden Olması  102
3.4.2.3. İktisadi Kıymetin İtfasının Tamamlanmasından Sonra Yapılan ve Faydalı Ömrü Artıran Giderlerden Olmaması  105
3.4.2.4. Gemiler ve Motorlu Kara Nakil Vasıtalarında Maliyet Bedeline Eklenmesi Gereken Giderler  107
3.4.2.5. İktisadi Kıymetin Olağanüstü Değer Kayıpları Nedeniyle Yapılan Giderler  108
3.5. DEMİRBAŞ EŞYALARIN DEĞERLEMESİ  109
3.5.1. Yasal Düzenleme  109
3.5.2. Alet, Edevat, Mefruşat ve Demirbaş Kavramları  109
3.5.3. Demirbaşların Maliyet Bedeli Kapsamında Sayılan Giderler  110
3.5.4. Demirbaşların Maliyet Bedeli Dışında Değerlemeye Tabi Tutulacağı Haller  111
3.6. TMS/TFRS VE BOBİ FRS MADDİ DURAN VARLIKLARDA DEĞERLEME  111
3.6.1. Maliyet Bedelinin Unsurları  112
3.6.2. Günlük Bakım Maliyetleri  113
3.6.3. Parçaların Yenilenmesi, Değiştirilmesi, Düzenli Kontrollerde Oluşan Giderler  113
3.6.4. İlk İktisaptan Sonraki Değerlemeler  114
3.6.4.1. Maliyet Modeli  114
3.6.4.2. Yeniden Değerleme Modeli  114
3.6.5. Maddi Duran Varlıklarda Değer Düşüklüğü  116
3.6.6. Muhasebe Uygulamaları  116
3.6.7. Yatırım Amaçlı Gayrimenkuller  141
3.6.7.1. Genel Bilgi  141
3.6.7.2. Değerleme  143
3.6.7.2.1. Başlangıç Değerlemesi  143
3.6.7.2.2. Dönem Sonu Değerlemesi  143
3.6.7.3. Gerçeğe Uygun Değer Yöntemi  144
3.6.7.4. Maliyet Yöntemi  144
3.6.7.5. Yatırım Amaçlı Gayrimenkul Sınıfına Transferi veya Bu Sınıftan Transfer  145
3.6.7.6. Elden Çıkarma  145
3.6.7.7. Muhasebe Uygulamaları  146
3.6.8. Maddi Duran Varlık Grubuyla İlgili Açıklamalar  150
3.6.9. Yatırım Amaçlı Gayrimenkullerle İlgili Açıklamalar  153
3.7. TMS/TFRS VE BOBİ FRS’DE MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARDA DEĞERLEME  157
3.7.1. Maddi Olmayan Duran Varlığın Maliyeti  158
3.7.2. Maddi Olmayan Duran Varlığın İlk İktisabından Sonra Oluşan Harcamalar  159
3.7.3. İşletme İçi Yaratılan Şerefiye  160
3.7.4. Giderlerin Muhasebeleştirilmesi  161
3.7.5. İlk İktisaptan Sonra Ölçme (Değerleme)  162
3.7.6. Maddi Olmayan Duran Varlıklarla İlgili Açıklamalar  165
3.7.7. Muhasebe Uygulamaları  168
3.8. VUK UYARINCA GAYRİMENKULLERİN DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ  172
3.8.1. Kavramsal Farklar  173
3.8.2. Maliyet Bedelinin Unsurlarında Farklar  174
3.8.2.1. Borçlanma Maliyetlerinde Farklar  174
3.8.2.2. İhtiyari Gider Farkları  175
3.8.3. Arsa ve Bina Değerlerinin Ayrıştırılması Farkı  175
3.8.4. Parça Amortisman Farkı  176
3.8.5. Yeniden Değerleme Model Farkı  177
3.9. VUK UYARINCA GAYRİMADDİ HAKLARIN DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ  178
3.9.1. Değerleme Ölçüsü Farkı  180
3.9.2. İlk İktisaptan Sonra Oluşan Harcamalarda Farklar  180
3.9.3. Borçlanma Maliyetleri Farkı  181
3.9.4. Yeniden Değerleme Model Farkı  181
3.10. AMORTİSMANLAR  182
3.10.1. Yasal Düzenlemeler ve Genel Açıklamalar  182
3.10.2. Amortisman Ayırma Koşulları  184
3.10.2.1. Envantere Dahil Olma Koşulu  185
3.10.2.2. İktisadi Kıymetin Faydalı Ömrünün Bir Yıldan Fazla Olması Koşulu  187
3.10.2.3. İktisadi Kıymetin Yıpranmaya, Aşınmaya veya Kıymetten Düşmeye Maruz Bulunması Koşulu  187
3.10.2.4. Gayrimenkuller ve Gayrimenkuller Gibi Değerlenen Kıymetlerden Olma Koşulu  189
3.10.2.5. İktisadi Kıymetin Maliyet Bedelinin Belli Bir Haddin Üstünde Olma Koşulu  189
3.10.3. Amortisman Uygulama Süreleri  190
3.10.4. Amortisman Yöntemleri  195
3.10.4.1. Normal (Doğrusal) Amortisman  195
3.10.4.2. Azalan Bakiyeler Üzerinden Amortisman Usulü  196
3.10.4.3. Kullanıma Göre Amortisman Yöntemi  198
3.10.5. Fevkalade Amortisman  199
3.10.6. Madenlerde Amortisman  202
3.10.7. Özel Maliyet Bedellerinin İtfası  203
3.10.7.1. Genel Bilgi  203
3.10.7.2. THP'de Özel Maliyetler  204
3.10.7.3. Özel Maliyet Bedelinin Oluşmasının Koşulları  205
3.10.7.4. Özel Maliyet Harcamalarının Sözleşmede Koşul Olarak Yer Alması  206
3.10.7.5. Özel Maliyet Bedelinin İtfa Süresi  207
3.10.7.6. Özel Maliyetlerin İtfasının Başlayacağı Yıl  208
3.10.7.7. Kiralayan Açısından Özel Maliyet Bedelinin Tabi Olacağı İşlemler  208
3.10.7.8. Özel Maliyet Tertibatının Kira Süresinin Sonunda Sökülüp Götürülmesi  209
3.10.7.9. Kiracı Tarafında Mevcut Bir Tesisatın Tamamen Yenilenmesi Nedeniyle Yapılan Giderler  210
3.10.7.10. İlişkili Taraflar Arasında Kiralamalarda Özel Maliyetler  210
3.10.7.11. Yap İşlet Devret Modeli ve Tevkifat Uygulaması  211
3.10.8. VUK Uygulamasında Amortismana Tabi Malların Satılması  213
3.10.9. Amortismana Tabi Malların Sigorta Tazminatı  217
3.10.10. Kıst Amortisman  218
3.10.11. Değer Artırıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulamalar  221
3.10.11.1. Fonksiyon Artıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulama  221
3.10.11.2. Faydalı Ömrü Uzatıcı Harcamalar İçin Örnek Uygulama  222
3.10.12. Bina ve Arazide Amortisman  222
3.10.13. Vergi Usul Kanunu'na Göre Maddi Olmayan Duran Varlıkların İtfası  224
3.10.14. TMS ve Vergi Usul Kanunu Açısından Amortisman Uygulama Farklılıkları ve Benzerlikleri  225
3.10.14.1. Amortisman Ayırma Koşulları Açısından Farklılıklar ve Benzerlikler  225
3.10.14.2. Amortismana Tabi Tutarın Saptanmasında Farklılıklar ve Benzerlikler  226
3.10.14.3. Faydalı Ömür Bakımından Farklılıklar ve Benzerlikler  227
3.10.14.4. Amortisman Yöntemleri ve Yöntem Seçimi Açısından Farklılıklar ve Benzerlikler  229
Dördüncü Bölüm
STOKLARIN DEĞERLEMESİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI
4.1. GİRİŞ  233
4.1.1. Yasal Düzenlemeler  234
4.1.2. Maliyet Bedeli İle Değerleme  235
4.1.2.1. Satın Alınan Emtiada Maliyet Bedeli  236
4.1.2.2. İmal Edilen Emtiada Maliyet Bedeli  237
4.1.2.2.1. Mamulün Vücuda Getirilmesi İçin Sarf Edilen İptidai ve Hammadde Bedeli  238
4.1.2.2.2. Mamule İsabet Eden İşçilik Bedeli  240
4.1.2.2.3. Genel Üretim Giderlerinden Mamule Düşen Hisse  241
4.1.2.2.4. Genel İdare Giderlerinden Mamule Düşen Hisse  242
4.1.2.2.5. Ambalajlı Olarak Piyasaya Sürülmesi Zorunlu Olan Ürünlerde Ambalaj Malzemesinin Bedeli  244
4.1.2.3. Manipülasyona Tabi Tutulan Mallarda Maliyet Bedeli  244
4.1.4. Emtia Değerlemesinde Finansman Giderleri  246
4.1.5. Emtia Niteliğindeki Altının ve Altın Kredisinin Değerlemesi  248
4.1.6. Stok Değerleme Yöntemleri  250
4.2. EMTİADA DÜŞÜK BEDELLE DEĞERLEME VE KIYMETİ DÜŞEN MALLAR  252
4.2.1. Genel Bilgi  252
4.2.2. Emtiada Düşük Bedelle Değerleme  254
4.2.2.1. Ortalama Fiyat Esası  254
4.2.2.2. Maliyet Bedeli Esası  258
4.2.2.3. Takdir Esası  258
4.2.3. Kıymeti Düşen Mallar  261
4.2.4. İmalat Artıklarının Değerlemesi  262
4.2.5. Zayi Olan Mallar  264
4.2.5.1. Zayi Olan Mallara Ait KDV  266
4.2.5.2. Değer Düşüklüğü Halinde KDV  268
4.2.5.3. Fire Sonucu Meydana Gelen Kayıplar  268
4.2.6. Kıymeti Düşen Mallardan Sayılmayan Haller  269
4.2.6.1. Çalınan Mallar  269
4.2.6.2. Modası Geçen Emtianın Değerlemesi  270
4.2.6.3. Alıcıya Geri Ödemeler ve İade Alınan Mallar  271
4.2.6.4. İmalat Süreci Dışında Oluşan Fireler  272
4.2.7. Zayi Olan Mallara Ait KDV'nin Beyannamede Gösterilme Şekli  273
4.3. TMS VE BOBİ FRS UYARINCA STOKLARIN DEĞERLEMESİ  276
4.3.1. Net Gerçekleşebilir Değer  277
4.3.2. Net Gerçekleşebilir Değer Esasının Uygulanabileceği Durumlar  279
4.3.3. Stokların Maliyeti  280
4.3.3.1. Stokların Satın Alma Maliyeti  280
4.3.3.2. Dönüştürme Maliyetleri  281
4.3.3.2.1. Genel Üretim Maliyetlerinin Dönüştürme Maliyetlerine Dağıtımı  283
4.3.3.2.2. Birlikte Üretilen Ürünler  285
4.3.3.3. Diğer Maliyetler  285
4.3.3.4. Stokların Maliyetine Alınmayan Giderler  286
4.3.3.5. Stokların Borçlanma Maliyetleri  287
4.3.4. Hizmet Sunan İşletmelerde Stok Maliyeti  288
4.3.5. Tarımsal Ürünlerin Maliyeti  289
4.3.6. Maliyetin Ölçümüyle İlgili Teknikler  289
4.3.7. Stok Maliyetlerini Hesaplama Yöntemleri  291
4.3.8. Muhasebe Uygulamaları  293
4.4. VUK UYARINCA EMTİA DEĞERLEMESİNİN TMS BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ  314
4.4.1. Genel Açıklamalar  314
4.4.2. Borçlanma Maliyetlerinin Değerlemesinde Farklılıklar  315
4.4.3. Genel Yönetim Giderlerinin Maliyete Yüklenmesinde Farklılık  316
4.4.4. Sabit Genel Üretim Maliyetlerinin Dağıtımında Farklılıklar  317
4.4.5. Stok Değerleme Yöntemleri Arasındaki Farklılıklar  318
4.4.6. Hizmet Maliyetlerinin Stoklanmasında Farklılıklar  319
4.4.7. Stoklarla İlgili Açıklanacak Hususlar  323
4.4.8. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Ayrılmasında VUK, TMS/TFRS Uygulama Farklılıkları  323
Beşinci Bölüm
MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ VE
MUHASEBE UYGULAMALARI
5.1. MENKUL KIYMETLERİN TANIMI VE TÜRLERİ  327
5.1.1 Türk Ticaret Kanunu'nda Yer Alan Düzenlemeler  327
5.1.2. Sermaye Piyasası Mevzuatında Yer Alan Düzenlemeler  329
5.2. VUK UYARINCA MENKUL KIYMETLERİN DEĞERLEMESİ  333
5.3. ALIŞ BEDELİ İLE DEĞERLEMEYE TABİ MENKUL KIYMETLER  334
5.4. VUK'A GÖRE HİSSE SENETLERİNİN DEĞERLEMESİ  335
5.4.1. Hisse Senetlerinin İktisap Tarihi  335
5.4.2. Döviz Cinsinden Borçla Edinilen Hisse Senetleri  336
5.4.3. Yabancı Hisse Senetleri  338
5.4.4. Bedelsiz Alınan İştirak Hisseleri ve Hisse Senetleri  338
5.5. YATIRIM FONU KATILMA BELGELERİNİN DEĞERLEMESİ  339
5.6. VUK'DA EUROBONDLAR, GELİR ORTAKLIĞI SENETLERİ, HİSSE SENEDİNE DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR TAHVİLLERİN DEĞERLEMESİ  340
5.6.1. Eurobondlar  340
5.6.2. Gelir Ortaklığı Senetleri  340
5.6.3. Hisse Senedine Dönüştürülebilir Tahvil  341
5.7. VUK'DA BORSA RAYİCİ VEYA KIST GETİRİ ESASINDA DEĞERLEME  341
5.8. VERGİ MEVZUATI UYARINCA UYGULAMA ÖRNEKLERİ  342
5.9. TMS/TFRS DEĞERLEME  343
5.9.1. Finansal Varlıkların TMS/TFRS Değerlemesi  344
5.9.2. Finansal Varlıkların Değerlemesi  345
5.9.3. Hisse Senetlerinin TMS/TFRS Kapsamında Değerlemesi  347
5.9.3.1. Gerçeğe Uygun Değer Farkı Kar veya Zarara Yansıtılan Finansal Varlıklar  348
5.9.3.2. Satılmaya Hazır Finansal Varlıklar  351
5.9.3.2.1. Gerçeğe Uygun Değeri Tespit Edilebilen Finansal Varlıklar  351
5.9.3.2.2. Maliyet ile değerlemeye tabi finansal varlıklar:  355
5.9.4. Tahvil Senet ve Bonolarının TMS/TFRS Kapsamında Değerlemesi  356
5.9.5. TMS/TFRS İştiraklerdeki Yatırımların Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları  363
5.9.5.1. Genel bilgi  363
5.9.5.2. İştiraklerdeki Yatırımların Değerlemesi  364
5.9.5.3. İştiraklerdeki Yatırımların İlişkin Muhasebe Uygulamaları  365
5.9.5.3.1. Öz kaynak Yöntemi Örnek Uygulama  365
5.9.5.3.2. Maliyet Yöntemine İlişkin Örnek  368
5.9.6. Türev Ürünlerin Değerlemesi ve Muhasebe Uygulamaları  370
5.9.6.1. Tanımlar  370
5.9.6.1.1. Futures  370
5.9.6.1.2. Forward  372
5.9.6.1.3. Options  373
5.9.6.1.4. Swaps  374
5.9.6.2. Türev Ürünlerin Değerlemesi  377
5.9.6.3. Türev Sözleşmelerin TMS/TFRS Değerleme Düzenlemeleri  379
5.9.6.3.1. Etkin Koruma Oranının Belirlenmesi  380
5.9.6.3.2. Net Pozisyonun Finansal Riskten Korunma İşlemine Konu Edilmesi  380
5.9.6.3.3. Finansal Riskten Korunma İşlemlerine Örnekler  380
5.9.6.3.4. Finansal Riskten Korunma İşleminin Etkinliğinin Değerlendirilmesi  381
5.9.6.5. Türev Ürünlerin Vergi Mevzuatına Göre Değerlemesi  384
5.9.6.5.1. Forward İşlemleri  384
5.9.6.5.2. Swap İşlemleri  385
5.9.6.5.3. Opsiyon Sözleşmeleri  391
5.9.6.5.4. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası işlemleri  394
5.9.6.5.5. Aracı kuruluş varantları  394
5.9.6.6. Muhasebe Uygulamaları  395
Altıncı Bölüm
ALACAKLAR VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ VE
MUHASEBE UYGULAMALARI
6.1. VERGİ USUL KANUNU DEĞERLEME HÜKÜMLERİ  401
6.1.1. Alacaklar  401
6.1.2. Borçlar  401
6.1.3. Yabancı Para ile Olan Alacaklar ve Borçlar  402
6.1.4. Çıkarılmış Tahviller  402
6.1.5. Değersiz Alacaklar  402
6.1.6. Şüpheli Alacaklar  402
6.1.7. Vazgeçilen Alacaklar  403
6.2. TMS/TFRS'YE GÖRE ALACAKLARIN VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ  403
6.2.1. Sınıflandırma  403
6.2.2. Finansal Varlıkların Sınıflandırılması ve Değerlemesi  404
6.2.3. Finansal Borçların Sınıflandırılması ve Değerlemesi  404
6.2.4. Etkin Faiz Yöntemi  405
6.2.5. "TFRS 9 Finansal Araçlar" Standardı  405
6.3. VUK'A GÖRE REESKONT UYGULAMASI  406
6.3.1. Genel Açıklamalar  406
6.3.2. Reeskont İşlemlerinde Yasal Düzenlemeler ve Şartlar  408
6.3.2.1. Yasal Düzenlemeler  408
6.3.2.2. Reeskont Uygulamasının Şartları  409
6.3.3. Reeskont İşlemlerinde Özellikli Hususlar  411
6.3.3.1. Alacak Senetlerinin Reeskonta Tabi Tutulması VUK'a Göre İhtiyaridir  411
6.3.3.2. Vadeli Çekler İçin Reeskont Hesaplanmaz  412
6.3.3.3. Teminata Verilmiş Senetler İçin Reeskont Uygulaması  414
6.3.3.4. Tahsile Verilmiş Senetler Reeskont Konusu Yapılabilir  415
6.3.3.5. Hatır Senetleri İçin Reeskont Hesaplanmaz  416
6.3.3.6. Senet Tutarlarının KDV Kısmı İçin Reeskont Hesaplanmaz  416
6.3.3.7. Avans Niteliğinde Alacaklar İçin Reeskont Hesaplanmaz  416
6.3.3.8. Vadeli Satış Kampanyalarında Belge Düzenlenmeksizin Senede Bağlanan Alacaklara Reeskont Ayrılmaz  417
6.3.3.9. Finansal Kiralama Kapsamında Alacak ve Borçlar İçin Reeskont Hesaplanmaz  418
6.3.3.10. Faktoring Şirketlerine Devredilen Senede Bağlı Alacaklar İçin Faktoring Şirketi Reeskont Ayırır  418
6.3.3.11. Müflisten Olan Alacaklar Reeskonta Tabi Tutulmaz  418
6.3.3.12. Yıllara Sari İnşaat ve Onarma İşleriyle İlgili Alacak Senetleri İçin Reeskont  419
6.3.3.13. Şüpheli Alacaklar İçin Reeskont Hesaplanmaz  419
6.3.3.14. Senetli Alacak ya da Borca Faiz Yürütülmesi Halinde Reeskont Uygulaması  420
6.3.3.15. Senette Faiz Nispeti Açıklanmamışsa T.C. Merkez Bankası Kısa Vadeli Avans Oranı Esas Alınır  420
6.3.3.16. Yabancı Para Cinsinden Alacaklar ve Borçlar İçin LIBOR Esas Alınır  422
6.3.3.17. Reeskont Geçici Vergi İçin de Hesaplanabilir  422
6.3.4. VUK'a göre Reeskont Hesaplama ve Muhasebe Kayıtları  423
6.4. VUK'A GÖRE DEĞERSİZ ALACAKLAR  430
6.4.1. Değersiz Alacaklar ve Şüpheli Alacaklar Arasındaki Farklılıklar  431
6.4.1.1. Tahsil Kabiliyetine Bağlı Olarak Sınıflandırma Farklılığı  431
6.4.1.2. Giderleştirmede Yöntem Farkı  432
6.4.1.3. Ticari Kazancın Oluşumunda Hâsılat Kayıtlarına İntikal Şartı Farklılığı  433
6.4.1.4. Tutulan Defterin Türüne Göre Oluşan Farklılık  434
6.4.1.5. Belgelendirme Özellikleri Bakımından Farklılık  435
6.4.2. Özellikli Hususlar  436
6.4.2.1. Aciz Vesikasına Bağlanan Alacaklar  436
6.4.2.2. Konkordato Sonucu Tahsilinden Vazgeçilen Alacaklar  438
6.4.2.3. Değersiz Alacakların Gider Yazılacağı Dönem  438
6.4.2.4. Sonradan Tahsil Edilen Değersiz Alacaklar  439
6.4.2.5. Karşılık Ayrılmış Bir Alacağın Değersiz Hale Gelmesi  439
6.4.3. Değersiz Alacakların Muhasebe İşlemleri  440
6.5. ŞÜPHELİ ALACAKLAR  443
6.5.1. Tekdüzen Hesap Çerçevesine Göre Şüpheli Alacaklar  443
6.5.2. TMS/TFRS Yönünden Alacaklar İçin Karşılık Ayırma Şartları  445
6.5.3. TMS/TFRS Yönünden Karşılık Tutarının Tespiti  446
6.5.4. Şüpheli Alacak Karşılığı Hesaplama Yöntemleri  448
6.5.4.1. Fiili Tespite Dayalı Karşılık Ayırma Yöntemi  449
6.5.4.2. Tahmine Dayalı (Götürü) Karşılık Ayırma Yöntemi  453
6.5.4.2.1. Satışların Yüzdesi (Gelir Tablosu) Yaklaşımı  454
6.5.4.2.2. Alacakların Yüzdesi (Bilânço) Yaklaşımı  456
6.5.4.2.2.1. Klasik Bilanço Yaklaşımı  456
6.5.4.2.2.2. Yaşlandırma Tablosu Yaklaşımı  457
6.5.5. Vergi Mevzuatında Şüpheli Alacaklar  458
6.5.5.1. Alacağın Ticari Kazancın Elde Edilmesi ve İdame Ettirilmesi İle İlgili Olması Şartı  460
6.5.5.2. Alacağın Dava veya İcra Safhasında Olması Şartı  461
6.5.5.3. Dava ve İcra Takibine Değmeyecek Derecede Küçük Alacaklar  462
6.5.5.4. Bilânço Esasına Göre Defter Tutma Şartı  463
6.5.5.5. Alacağın Teminata Bağlanmamış Olması Şartı  464
6.5.5.5.1. Alacağın Teminatlı Sayıldığı Durumlar  464
6.5.5.5.2. Haciz Yoluyla Teminata Bağlanan Alacaklar  465
6.5.5.5.3. Teminatın Ortadan Kalkması veya Değerini Yitirmesi  466
6.5.5.6. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılması Şartı  466
6.5.5.6.1. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılması  466
6.5.5.6.2. Tasarruf Değerine Göre Karşılık Ayrılmasına Dair Görüşler  471
6.5.6. Özellikli Hususlar  472
6.5.6.1. Karşılık Ayrılması Gereken Dönem  472
6.5.6.2. Borcun Yeniden Yapılandırılması Halinde Karşılık Ayrılması  474
6.5.6.3. Kamu Kurumlardan Olan Alacaklar  475
6.5.6.4. İflas ve Konkordato Halinde Karşılık Ayırma  476
6.5.6.5. Dövize Bağlı Alacaklarda Karşılık Ayırma  477
6.5.6.6. Yurt Dışından Olan Alacaklarda Karşılık Ayrılması  479
6.5.6.7. Şahıs Şirketlerinden Olan Alacaklarda Karşılık Ayrılması  480
6.5.6.8. KDV İçin Karşılık Ayrılması  480
6.5.6.9. Avanslar İçin Karşılık Ayrılması  482
6.5.6.10. İlişkili Taraflardan Alacaklarda Karşılık Ayrılması  483
6.5.6.11. Karşılık Ayrılan Alacaklara Dair Mahkeme Dava Dosyalarının İncelenmesi  485
6.6. VUK'DA VAZGEÇİLEN ALACAKLAR  485
6.6.1. Vazgeçilen Alacakların Özellikleri  485
6.6.1.1. Vazgeçilen Alacaklar Borçluya Dair Düzenlemeleri İçermektedir  485
6.6.1.2. Vazgeçilen Alacaklarda Vergi Erteleme Avantajı Bilanço Esasına Göre Defter Tutan Mükelleflere Tanınmıştır  486
6.6.1.3. Konkordato Halinde Vazgeçilen Alacak, Alacaklı Bakımından Değersiz Alacak Mahiyetindedir  487
6.6.1.4. Sulh Yoluyla Vazgeçilen Alacaklar Kanaat Verici Bir Vesika İle Tevsik Edilmelidir  487
6.6.1.5. Yurtdışından Tahsil Edilemeyen Alacaklar Götürü Gider Kapsamında Değerlendirilemez  488
6.6.1.6. Vazgeçilen Alacaklar Geçmiş Yıl Zararlarıyla veya Diğer Karlardan Mahsup Edilemez  489
6.6.2. Vazgeçilen Alacakların Muhasebeleştirilmesi  489
6.6.3. Üç Yıllık Sürenin Hesaplanması  491
6.7. ALACAKLARDA KUR DEĞERLEMESİ  493
6.8. VUK VE TMS/TFRS'DE ALACAK VE BORÇ HESAPLARI  495
6.9. ALINAN VE VERİLEN ÇEKLERİN VUK VE TMS/TFRS DEĞERLEMESİ  498
6.9.1. Genel Açıklamalar  498
6.9.2. VUK Uyarınca Çeklerin Değerlemesi  499
6.9.3. TMS/TFRS Uyarınca Çeklerin Değerlemesi  499
6.9.4. Yabancı Paraya Dayalı Vadeli Çeklerin TMS/TFRS Değerlemesi  500
6.9.5. Çeklerde Reeskont  501
6.9.5.1. VUK 64 No.lu Sirküler Öncesi Uygulama  501
6.9.5.2. VUK 64 No.lu Sirküler Sonrası Uygulama  502
6.10. BANKA HESAPLARININ DEĞERLEMESİ  507
6.10.1. VUK'a Göre Banka Hesaplarının Değerlemesi  508
6.10.1.1. Repo İşlemlerinin Değerlemesi  508
6.10.1.2. Tevkif Edilen Vergilerin Mahsubu  509
6.10.2. TMS/TFRS'ye Göre Bankalar Hesabının Değerlemesi  510
6.10.3. VUK ve TMS/TFRS Örnek Uygulama  511
6.11. ALACAKLAR VE BORÇLARIN DEĞERLEMESİ  514
6.11.1. Genel Açıklamalar  514
6.11.2. Senetsiz Alacaklar Uygulama Örneği  514
6.11.3. Banka Kredilerinin Değerlemesi ve Uygulamalar  516
6.11.3.1. Banka Kredilerinin VUK ve TMS/TFRS İçin Uygulama Örneği  516
6.13. ÇIKARILMIŞ TAHVİLLERİN DEĞERLEMESİ  522
6.13.1. Genel Açıklamalar  522
6.13.2. Tekdüzen Hesap Planında Çıkarılmış Tahviller, Bonolar ve Senetler  523
6.13.3. Çıkarılmış Tahvillerin VUK Değerlemesi  525
6.13.4. VUK'a Göre İtibari Değerle Değerleme Mecburiyeti  526
6.13.5. Değerlemeye İlişkin Çeşitli Yaklaşımlar  528
6.13.6. Tevkifat Uygulaması  529
6.13.7. Çıkarılmış Tahvillerin Değerlemesi ve Muhasebe Kayıtları  530
Yedinci Bölüm
KASA MEVCUTLARININ DEĞERLEMESİ VE
MUHASEBE UYGULAMALARI
7.1. GİRİŞ  537
7.2. KASANIN ENVANTERİ VE DEĞERLEMESİ  537
7.2.1. Türk Lirası Kasa Mevcutlarının Değerlemesi  538
7.2.2. Yabancı Paraların Kur Değerlemesi  538
7.2.2.1. VUK'a Göre Kur Değerlemesi  538
7.2.2.3. TMS/TFRS'ye Göre Kur Değerlemesi  540
7.2.2.4. Yabancı Paraların Değerlemesinde Kesin Mizanın Çıkarılması  541
7.2.2.5. Geçici Verginin Hesaplanmasında Kur Değerlemesi  543
7.2.3. Sayım ve Tesellüm Noksanlıkları  543
7.2.3.1. Kasa Noksanı  544
7.2.3.1.1. Kasa Noksanlığının Nedenleri  544
7.2.3.1.2. Sayım Noksanlıklarında Cezalı Vergi Tarhiyatına Konu Olabilecek Hususlar  544
7.2.3.1.3. Kasadan Sorumlu Personelin Zimmetine Para Geçirmesi  545
7.2.3.1.4. Kasa Noksanlığının Hırsızlık Dolayısıyla Meydana Gelmesi  546
7.2.3.1.5. Kasa Noksanlıklarına Dair Örnekler ve Muhasebe Kayıtları  547
7.2.3.2. Kasa Fazlası  549
7.2.3.2.1. Kasa Fazlalığının Nedenleri  549
7.2.3.2.2. Sayım Fazlalıklarında Cezalı Vergi Tarhiyatına Konu Olabilecek Hususlar  550
7.2.3.2.3. Kasa Fazlalıklarına Dair Örnekler ve Muhasebe Kayıtları  550
7.2.3.3. Kasa Hesabının Alacak Bakiyesi Vermesi  551
Sekizinci Bölüm
FİNANSAL KİRALAMALAR DEĞERLEME VE
MUHASEBE UYGULAMALARI
8.1. VERGİ MEVZUATINDA YER ALAN DÜZENLEMELER  555
8.1.1. Vergi Usul Kanunu'nda Yapılan Düzenlemeler  555
8.1.2. Vergi Mevzuatında Finansal Kiralamalara İlişkin Tanımlar  557
8.1.3. Vergi Mevzuatında Finansal Kiralamalara İlişkin Değerleme ve Amortisman Uygulamaları  560
8.2. TMS 17 KİRALAMA İŞLEMLERİ STANDARDI KAPSAMINDA KİRALAMALAR  562
8.2.1. Tanımlar  562
8.2.2. Değerleme  564
8.2.2.1. İlk Muhasebeleştirme  564
8.2.2.2. Sonraki Ölçümler  565
8.2.3. Finansal Kiralamaların Kiraya Verenin Finansal Tablolarında Gösterilmesi  566
8.2.3.1. İlk Muhasebeleştirme  566
8.2.3.2. Sonraki Ölçümler  567
8.3. FİNANSAL KİRALAMA ÖRNEK MUHASEBE UYGULAMASI  567
8.4. TMS VE VUK FARKLILIKLARI  573
8.4.1. Gerçeğe Uygun Değer ve Rayiç Bedel Farkı  573
8.4.2. Başlangıç Maliyetlerinin Tabi Olduğu İşlem Farkı  574
8.4.3. Faydalı Ömür Farkı  574
8.4.4. Arsa ve Bina Değerlerinin Ayrıştırılması Farkı  575
8.4.5. Satış ve Kiralama İşlemleri  575
EKLER
EK 1: Yürürlükteki TMS/TFRS Setinin Listesi  577
EK 2: Büyük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler İçin Finansal Raporlama Standardı Ölçümleme (Değerleme) Hükümleri  580
EK 3: Vergi Usul Kanunu Değerleme Hükümleri  649
EK 4: Finansal Raporlama Standartlarına Uygun Hesap Planı  664
EK 5: Finansal Tablolarda Asgari Olarak Yer Alması Gereken Diğer Kalemler  697
Kaynakça  721
Kavram Dizini  733
 
Yorum yaz
Bu kitaba henüz yorum yapılmamış.
Kapat