İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ 5 İÇİNDEKİLER 7 KISALTMALAR CETVELİ 15 GİRİŞ 17 § 1 MARKA KAVRAMI, MARKA HAKKININ DOĞUMU VE TÜRLERİ I. MARKA KAVRAMI 19 II. MARKA HAKKININ DOĞUMU VE ÖZELLİKLERİ. 21 A. Marka Hakkının Doğumu 21 B. Marka Hakkının Özellikleri 22 1. Marka Hakkı Gayrimaddi Mal Üzerindeki Hakkı İfade Eder. 22 2. Marka Hakkı Mutlak Hak Niteliğindedir. 23 3. Marka Hakkı İnhisari Niteliktedir. 23 III. MARKA TÜRLERİ 23 A. Markayı Oluşturan İşarete Göre Marka Türleri 24 1. Kişi Adından Oluşan Marka 24 2. Sözcük Markası 24 3. Harf Markası 25 4. Sayı Markası 25 5. Şekil Markası 25 6. Renk Markası 25 7. Ses Markası 26 8. Koku ve Tat Markası 26 9. Üç Boyutlu Biçim Markası 28 10. Pozisyon Markası 28 11. Hareket Markası 30 B. Sahiplerine Göre Marka Türleri 30 1. Ferdi Markalar 30
2. Ortak Markalar 31 3. Garanti Markaları 31 § 2 TÜRK MARKA HUKUKUNUN ULUSLARARASI KAYNAKLARI I. PARİS ANLAŞMASI 33 II. MARKALARIN ULUSLARARASI TESCİLİ KONUSUNDAKİ MADRİD ANLAŞMASI İLE İLGİLİ PROTOKOL 34 III. DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ VE TRIPS 34 IV. NİS VE VİYANA ANLAŞMASI 35 V. MARKA HUKUKU ANLAŞMASI 36 VI. AVRUPA BİRLİĞİ MARKA TÜZÜĞÜ VE MARKA DİREKTİFİ 36 § 3 MARKA BAŞVURUSU, BAŞVURUNUN İNCELENMESİ VE TESCİLİ I. MARKA BAŞVURUSU 39 A. Başvuruda Bulunabilecek Kimseler 39 B. Başvuru Yeri, Başvuru Tarihi ve Başvuruda Rüçhan Hakkından Yararlanma. 41 C. Başvuruda Mal ve/veya Hizmet Sınıflarının Belirtilmesi 42 D. Başvurunun TÜRKPATENT Tarafından İncelenmesi 43 1. Şekli İnceleme 43 2. Mutlak Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) Yönünden İnceleme 43 3. Mutlak Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) 44 a. İşaretin Soyut Ayırt Ediciliğinin Bulunmaması veya Sicilde Açık ve Kesin Olarak Gösterilememesi 44 b. İşaretin Herhangi Bir Ayırt Ediciliğe Sahip Olmaması 45 c. İşaretin Başvuruya Konu Mal veya Hizmeti Tanımlayıcı Olması 45 ÖRNEK YARGITAY KARARI (1) 46 d. İşaretin Önceki Marka İle Aynı veya Ayırt Edilemeyecek Kadar Benzer Olması 47 e. İşaretin Yanıltıcı Olması 49 f. İşaretin Paris Anlaşması’nın 2. Mük. 6. Maddesinin Kapsamına Girmesi 49 g. İşaretin Paris Anlaşması’nın 2. Mük. 6. Madde Kapsamı Dışında Kalan Tarihi, Kültürel Değerlerden Olması 50
h. İşaretin Dini Değerleri, Sembolleri İçermesi veya Kamu Düzenine, Genel Ahlaka Aykırı Olması 51 ı. İşaretin Tescilli Coğrafi İşaret İçermesi 52 ÖRNEK YARGITAY KARARI (2) 54 4. Mutlak Ret Nedenlerinin (Tescil Engellerinin)Aşılması 57 a. Kullanım Sonucu Ayırt Edicilik Kazanan İşaretin Mutlak Ret Nedenini Aşması 57 b. Menşe Ülkede Tescilli Markaların Paris Anlaşması Gereği Türkiye’de Mutlak Tescil Engelini Aşması 57 E. Başvurunun Bültende Yayınlanması 60 F. Üçüncü Kişilerin Görüş Bildirmesi 61 G. Nispi Ret Nedenleri (Tescil Engelleri) 62 1. İşaretin Önceki Marka İle Karıştırma İhtimaline Yol Açması 62 a. Karıştırma İhtimalinin Belirlenmesinde Kullanılan Ölçütler 62 b. Markalar Arasındaki Benzerliğin Değerlendirilmesi 63 ÖRNEK YARGITAY KARARI (3) 64 ÖRNEK YARGITAY KARARI (4) 65 ÖRNEK YARGITAY KARARI (5) 65 ÖRNEK YARGITAY KARARI (6) 68 ÖRNEK YARGITAY KARARI (7) 69 ÖRNEK YARGITAY KARARI (8) 70 c. Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliği 70 aa. Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliğinin Tespitinde Sınıfların Önemi 70 bb. Malların ve/veya Hizmetlerin Benzerliğinin Tespitinde Dikkate Alınacak Kriterler 71 2. Markanın Ticari Vekil veya Temsilci Tarafından Tescil Başvurusuna Konu Olması. 74 3. Önceye Dayalı Kullanım Nedeniyle Hak İktisap Edilen Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Tescil Başvurusuna Konu Olması 76 4. Paris Anlaşması Anlamında Tanınmış Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Tescil Başvurusuna Konu Olması 77 5. Türkiye’de Tescilli Tanınmış Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Marka Başvurusuna Konu Olması 81 ÖRNEK YARGITAY KARARI (9) 83
6. Başkasına Ait İsmin, Ticaret Unvanının, Fotoğrafın, Telif Hakkı veya Fikri Mülkiyet Hakkının Tescil Başvurusuna Konu Olması 89 ÖRNEK YARGITAY KARARI (10) 89 ÖRNEK YARGITAY KARARI (11) 91 7. Ortak Markanın Veya Garanti Markasının Yenilememe Sebebiyle Koruma Süresinin Sona Ermesinden İtibaren Üç Yıl İçinde Marka Başvurusuna Konu Edilmesi 92 8. Ferdi Markanın Yenilememe Sebebiyle Koruma Süresinin Sona Ermesinden İtibaren İki Yıl İçinde Marka Başvurusuna Konu Edilmesi 93 II. MARKA BAŞVURULARINA İTİRAZ 94 A. Yayıma İtiraz 94 B. Karara İtiraz 97 C. Yeniden İnceleme Değerlendirme Kurulu Kararına Karşı İptal Davası 97 III. MARKANIN TESCİLİ 98 § 4 MARKA TESCİLİNDEN DOĞAN HAKKIN NİTELİĞİ, HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI VE SINIRLARI I. MARKA HAKKININ İNHİSARİ VE MUTLAK HAK NİTELİĞİ 101 II. MARKA HAKKININ HUKUKİ İŞLEMLERE KONU OLMASI 102 A. Markanın Konu Olabileceği Hukuki İşlemler 102 B. Markanın Devri 102 C. Markanın Ticaret Şirketine Sermaye Olarak Getirilmesi 104 D. Markanın Adi Şirkete Sermaye Olarak Getirilmesi 105 E. Markanın Lisans Olarak Verilmesi 106 F. Markanın Rehni 107 III. MARKA TESCİLİNDEN DOĞAN HAKLARIN SINIRI 108 A. Markanın Üçüncü Kişiler Tarafından Dürüst Kullanımı 108 1. Gerçek kişilerin kendi ad veya adresini belirtmesi (SMK m. 7.5 bent a). 108 2. Malların veya hizmetlerin türüne, kalitesine, miktarına, kullanım amacına, değerine, coğrafi kaynağına, üretim veya sunuluş zamanına ya da diğer niteliklerine ilişkin açıklamalarda bulunulması. 109 ÖRNEK YARGITAY KARARI (12) 109
3. Aksesuar, yedek parça veya eşdeğer parça ürünlerinde, malın ya da hizmetin kullanım amacının belirtilmesinin gerekli olduğu hallerde kullanılması. 110 B. Markanın Başvuru Eserlerinde Yer Alması 111 C. Marka Hakkının Tükenmesi 112 1. Tükenmenin Koşulları 112 a. Marka Sahibi Tarafından Veya Onun İzniyle Markalı Malın Pazara Sunulması 112 b. Tükenmenin Somut Malla Sınırlı Olması 114 ÖRNEK YARGITAY KARARI (13) 115 2. Tükenmenin Gerçekleşmeyeceği Haller 116 a. Malın Değiştirilmesi veya Kötüleştirilmesi 117 b. Malın Tamiri 117 c. Malın Ambalajının Değiştirilmesi veya Kötüleştirilmesi 118 d. Paralel İthalata Konu Orijinal Malların Marka Sahibi Tarafından Farklı Kalitelerde Pazara Sunulmuş Olması 118 § 5 MARKANIN KULLANILMASI I. MARKAYI KULLANMA HALLERİ ve CİDDİ KULLANIM 121 II. MARKANIN HAKLI NEDENLE KULLANILMAMASI 123 III. MARKANIN KULLANILMA SÜRESİ ve KULLANILMAMASININ SONUÇLARI 123 IV. MARKANIN KULLANILMASININ İSPATI 124 § 6 MARKA HAKKINA TECAVÜZ I. MARKA HAKKINA TECAVÜZ SAYILAN FİİLLER 127 A. Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiillerin Ortak Özellikleri 127 1. Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Ekonomik Amaçla Kullanılması 127 2. Markanın Koruma Kapsamına Giren Kullanma 128 3. Markanın Üçüncü Kişi Tarafından Türkiye’de Kullanılması 129 B. Marka Hakkına Tecavüz Sayılan Fiillerin Belirlenmesi 129 1. İşaretin Mal veya Ambalajı Üzerine Konulması 129 2. İşareti Taşıyan Malın Ticari Amaçla Bulundurulması 130 3. İşareti Taşıyan Mal İçin Ticari Amaçla Teklifte Bulunmak 132 4. İşareti Taşıyan Malların Pazara Sürülmesi 133
5. İşareti Taşıyan Malın İthal Ya da İhraç Edilmesi 133 6. İşaretin İş Evrakında ve Reklamda Kullanılması 134 7. İşaretin İnternette Kullanılması 135 a. İşaretin Alan Adı Olarak Kullanılması 136 b. Markanın Yönlendirici Kod Olarak Kullanılması 139 c. Markanın Arama Ağı Reklamcılığında Anahtar Sözcük Olarak Kullanılması 140 d. İşaretin İnternet Sitesinde Kullanılması 143 8. İşaretin Ticaret Unvanı Ya da İşletme Adı Olarak Kullanılması 143 9. İşaretin Hukuka Uygun Olmayan Şekilde Karşılaştırmalı Reklamlarda Kullanılması 145 10. Marka Sahibi Tarafından Lisans Yoluyla Verilmiş Hakları İzinsiz Genişletmek veya Bu Hakları Üçüncü Kişilere Devretmek 147 ÖRNEK YARGITAY KARARI (14) 150 II. MARKA HAKKI TECAVÜZE UĞRAYAN HAK SAHİBİNİN İLERİ SÜREBİLECEĞİ TALEPLER 150 A. Tecavüzün Tespiti Davası 150 B. Muhtemel Tecavüzün Önlenmesi Davası 151 C. Tecavüzün Durdurulması Davası 152 D. Tecavüzün Kaldırılması Davası 152 E. Tazminat Davası 153 1. Tazminat Davasında Dava Şartı Olarak Arabuluculuk 153 2. Tazminat Talebinin Amacı ve Genel Koşulları, Koşulların İspatındaki Sorunlar 154 3. Marka Hakkına Tecavüzde Kusurun Değerlendirilmesi 156 4. Marka Hukukuna Göre Tazminat Talebinin Türleri 159 a. Maddi Tazminat 159 aa. Maddi Tazminatın Kapsamı 159 bb. Yoksun Kalınan Kazancın Önemi 161 cc. Zararın ve İlliyet Bağının İspatı 162 dd. Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirilmesi Usulleri 165 aaa. Genel Olarak 165 bbb. Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirilmesi Yöntemlerinin Niteliği 167
ccc. Yoksun Kalınan Kazancın Değerlendirme Usullerini Birleştirme Yasağı 168 ddd. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasında SMK m. 151.3’e Göre Dikkate Alınacak Kriterlerin Değerlendirilmesi 168 eee. Yoksun Kalınan Kazancın Artırımı 169 fff. Yoksun Kalınan Kazancın Hesaplanmasına İlişkin Değerlendirme Usulleri 170 ee. Tazminatın Belirlenmesi 177 b. İtibar Tazminatı 178 c. Manevi Tazminat 180 ÖRNEK YARGITAY KARARI (15) 181 5. Tazminat Talepleri Arasındaki Bağlantı 183 6. Marka Hakkı Sahibinin İleri Sürebileceği Diğer Talepler 183 a. Ürün ve Araçlara El konulması ve Bunlar Üzerinde Mülkiyet Hakkı Tanınması 183 b. Ürün ve Araçların Şekillerinin Değiştirilmesi, Markalarının Silinmesi veya İmhası 183 c. Hükmün İlanı veya İlgililere Tebliğ Edilmesi 184 d. İhtiyati Tedbir ve Gümrüklerde Elkoyma 185 III. MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASINDA TESCİL SAVUNMASI 186 IV. MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASININ TARAFLARI 189 A. Davacı 189 1. Marka Sahibi 189 2. Marka Tescil Başvurusunun Yayımından Sonra Başvuru Sahibi 190 3. Paris Sözleşmesi Anlamında Tanınmış ve Türkiye’de Tescilli Olmayan Markanın Sahibi 190 4. İnhisari Lisans Veren Marka Sahibi 191 5. İnhisari Lisans Alan 192 6. Basit Lisans Alan 192 7. Rehin Alan. 193 B. Davalı 193 1. SMK m. 149’da Öngörülen Tecavüz Fiillerini İşleyen Gerçek veya Tüzel Kişi 193 2. Lisans Alan 193
3. Marka Hakkına Tecavüz Fiillerine İştirak, Yardım Eden veya Bu Fiilleri Teşvik Eden veya Yapılmasını Kolaylaştıranlar 194 C. Marka Hakkına Tecavüz Nedeniyle Dava Açılamayacak Kişiler 194 V. MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE AÇILAN DAVALARDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME, ZAMANAŞIMI 195 A. Görevli Mahkeme 195 B. Yetkili Mahkeme 196 C. Marka Hakkına Tecavüz Nedeniyle Açılan Davalarda Zamanaşımı 197 VI. MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE DAVA AÇMA HAKKININ SESSİZ KALMA NEDENİYLE İLERİ SÜRÜLEMEMESİ 199 VII. MARKA HAKKINA TECAVÜZ DAVASINDA DAVALININ, DAVACININ MARKASININ KULLANILMADIĞI DEF’İNİ İLERİ SÜRMESİ 201 VIII. MARKA HAKKINA TECAVÜZ NEDENİYLE ÖNGÖRÜLEN MARKA SUÇLARI 201 § 7 MARKA HAKKININ SONA ERMESİ I. MARKANIN KORUMA SÜRESİNİN DOLMASI VE SÜRESİ İÇİNDE YENİLENMEMESİ 203 II. MARKA HAKKINDAN VAZGEÇME 204 III. MARKANIN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ 205 A. Hükümsüzlük Davasının Koşulları 205 B. Sessiz Kalma Nedeniyle Hükümsüzlük Davası Açma Hakkının Ortadan Kalkması 208 C. Karıştırma İhtimaline Dayalı Hükümsüzlük Davasında Davalının, Davacının Markasının Kullanılmadığı Def’ini İleri Sürmesi 209 IV. MARKANIN İPTALİ 209 A. İptal Sebepleri 209 ÖRNEK YARGITAY KARARI (16) 211 B. İptalin Etkisi 212 ÖRNEK YARGITAY KARARLARI 215 KAYNAKLAR 251
