Uluslararası ve Ulusal Düzenlemelerde Mülteci Çocuğun Eğitim Hakkı
Şevin TAŞDELEN EREN
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ . 5
İÇİNDEKİLER . 7
KISALTMALAR . 13
GİRİŞ . 15
BİRİNCİ BÖLÜM MÜLTECİ, MÜLTECİ ÇOCUK KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT
1.1. MÜLTECİ KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT 19
1.1.1. Genel Olarak Mülteci Kavramı ve Tarihsel Gelişimi . 19
1.1.2. Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Kavramı 28
1.1.2.1. Uluslararası Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Kavramı . 28
1.1.2.1.1. International Refugees Organizition (IRO)-Uluslararası Mülteciler Örgütü (UMÖ) 28
1.1.2.1.2. Birleşmiş Miletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (BMMYK) . 29
1.1.2.1.3. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi. 31
1.1.2.1.4. 1967 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokol . 34
1.1.2.1.5. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 35
1.1.2.1.6. 1967 Tarihli Birleşmiş Milletler Ülkesel Sığınma Bildirisi . 36
1.1.2.2. Bölgesel Düzenlemelerde Mülteci Kavramı 37
1.1.2.2.1. Afrika Bölgesinde Yapılan Çalışmalar 37
1.1.2.2.2. Amerikan Bölgelerinde Yapılan Çalışmalar 38
1.1.2.2.3. Arap Bölgelerinde Yapılan Çalışmalar 40
1.1.2.2.4. Avrupa Bölgesinde Yapılan Çalışmalar 40
1.1.2.3. Ulusal Metinlerde Mülteci Kavramı . 45
1.1.2.3.1. Genel Olarak 45
1.1.2.3.2. İskan Kanunu . 48
1.1.2.3.3. Türkiye’ye İltica Eden veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar ile Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik 49
1.1.2.3.4. Ulusal Eylem Planı 50
1.1.2.3.5. 22.06.2006 Tarihli İç İşleri Bakanlığı Uygulama Talimatı 51
1.1.2.3.6. 6468 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu 53
1.1.2.3.7. Diğer Hukuki Düzenlemeler . 55
1.2. MÜLTECİ ÇOCUK KAVRAMI VE İLGİLİ MEVZUAT . 57
1.2.1. Mülteci Çocuk Kavramı ve Hukuki Boyutu . 57
1.2.2. Uluslararası Düzenlemelerde Mülteci Çocuk . 59
1.2.2.1. Genel Olarak 59
1.2.2.2. Cenevre Çocuk Hakları Beyannamesi 59
1.2.2.3. BM Çocuk Hakları Bildirgesi . 61
1.2.2.4. Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi 62
1.2.2.5. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Statüsüne İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi ve 1967 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Protokol 65
1.2.2.6. Diğer Uluslararası Belgeler 66
1.2.3. Ulusal Hukuki Düzenlemelerde Mülteci Çocuk 68
1.2.3.1. Genel Olarak 68
1.2.3.2. YUKK Kapsamında Mülteci Çocuk 69
İKİNCİ BÖLÜM EĞİTİM HAKKI VE İLGİLİ MEVZUAT
2.1. EĞİTİM HAKKI KAVRAMININ AÇILIMI 71
2.2. HUKUKİ DÜZENLEMELERDE EĞİTİM HAKKI . 72
2.2.1. Uluslararası Hukuki Düzenlemelerde Eğitim Hakkı 72
2.2.1.1. İnsan Hakları Evrensel Bildirisi . 72
2.2.1.2. BM Eğitimde Ayrımcılığa Karşı Uluslararası Sözleşme . 73
2.2.1.3. Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi 74
2.2.1.4. Çocuk Haklarına Dair Sözleşme 76
2.2.1.5. BM Çocuk Hakları Bildirisi 78
2.1.1.6. Diğer Uluslararası Hukuki Düzenlemeler . 79
2.2.2. Bölgesel Düzenlemeler . 82
2.2.2.1. Avrupa Birliği Çerçevesindeki Düzenlemeler 82
2.2.2.2. Amerikan Hukuki Belgelerindeki Düzenlemeler . 85
2.2.2.3. Afrika Bölgesi Belgelerindeki Düzenlemeler . 85
2.2.3. Ulusal Hukuki Metinlerde Eğitim Hakkı 86
2.2.3.1. 1982 Anayasası 86
2.2.3.2. 1739 Sayılı Milli Eğitim Kanunu 88
2.2.3.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu . 89
2.2.3.4. Diğer Ulusal Hukuki Metinler . 90
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİM HAKKI VE ERİŞİMİ
3.1. MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİM HAKKI . 93
3.1.1. Genel Olarak 93
3.1.2. Mülteci Çocuğun Eğitim Hakkına Dair Düzenlemeler 100
3.1.2.1. 1951 Tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Sözleşme 100
3.1.2.2. Çocuk Hakları Sözleşmesi 101
3.1.2.3. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu . 102
3.1.2.4. Geçici Koruma Yönetmeliği . 104
3.1.2.5. Türkiye’deki Mülteci Çocukların Eğitim Haklarına İlişkin Genelgeler 107
3.1.2.5.1. Emniyet Genel Müdürlüğü Uygulama Talimatı Genelgesi . 107
3.1.2.5.2. Yabancılara Yönelik Eğitim Hizmetleri Genelgesi . 110
3.1.2.6. Türkiye’deki Suriyeli Çocuklara Dair Düzenlemeler . 111
3.1.2.6.1. Ülkemizde Kamp Dışında Misafir Edilen Suriye Vatandaşlarına Yönelik Tedbirler . 111
3.1.2.6.2. Geçici Koruma Altında Bulunan Suriye Vatandaşlarına Yönelik Eğitim Öğretim Hizmetleri Genelgesi 111
3.1.3. Türkiye’ de Mülteci Çocukların Eğitimine İlişkin Yapılan Plan ve Projeler . 112
3.1.3.1. Milli Eğitim Bakanlığı Stratejik Planı 112
3.1.3.2. Suriyeli Çocukların Türk Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi (PICTES) . 113
3.1.3.3. Suriyeli Misafir Öğrencilere Türkçe Öğretme Projesi . 113
3.2. MÜLTECİ ÇOCUĞUN EĞİTİME ERİŞİMİ 114
3.2.1. Türkiye’de Mülteci ve Geçici Korunan Çocuğun Eğitime Erişim Usulü 114
3.2.1.1. Mülteci Çocuğun Eğitime Erişim Usulü . 114
3.2.1.2. Geçici Korunan Çocuğun Eğitime Erişim Usulü 117
3.2.2. Mülteci Çocukların Eğitime Erişim Süreçlerinde Yaşadıkları Sıkıntılar ve AİHM Örnekleri 119
3.2.3. Mülteci Çocuklara Yönelik Kapsayıcı Eğitim Politikası . 124
SONUÇ . 129
KAYNAKÇA 135