Siber Uzay ve Uluslararasi Hukuk
Semin Töner Şen
21. yüzyılla birlikte, internet de içine alan bilgi ve iletişim teknolojilerinin (ICT-BIT) gelişimi büyük bir hız kazanmış ve teknoloji günlük hayatımızın her alanına girerek, gerek kamu, gerek özel sektör, gerek bireysel olarak herkesin kullandığı ve ihtiyaç duyduğu, hayatımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş ve genel anlamda teknolojiye olan bağımlılık giderek artmıştır. Teknoloji, bir yandan insanların hayatlarını kolaylaştırırken diğer yandan yeni bilinmezleri de beraberinde getirmiştir. Bilinmezler; tehdit ve zafiyetler bazı alanlarda risk yaratmaya başlamıştır. Dünya üzerinde mevcut, milyarlarca bilgisayar, cep telefonu gibi elektronik aletler ve bu teknolojik aletlerin birbirileriyle iletişimi ve etkileşimi için kullanılan yazılım ve donanımları ile sonsuz bir ağ ortamı sunan siber uzay (cyberspace) adı verilen yeni bir alan oluşturmaktadır. Siber uzay, ülke sınırlarının geçerliliklerini yitirdiği, egemenlik yetki alanlarını belirsizleştirdiği, alanların ve yetkilerin yeniden tanımlanmasına neden olan, bilgi akışının çok hızlı gerçekleştiği, teknoloji yoluyla iletişim çerçevesinde insanların bir birleriyle olan etkileşimlerini arttıran, henüz hukuki olarak tam anlamıyla düzenlenmemiş bir alanı ifade etmektedir. Siber uzayı, 'gerçek' bir düzenlemeye tabi tutma amacı ve etkisi ile dünya çapında çeşitli ulusal yasalar oluşturulmuş ve oluşturulmaktadır. Ancak, siber uzayın küresel karakteri göz önünde bulundurulduğunda, Uluslararası Hukuk, siber uzayla ilgili çeşitli konuları düzenlemek için daha uygun bir araç olarak karşımıza çıkmaktadır. Siber alanın düzenlemesi ile ilgili olarak Uluslararası Hukukun mevcut ve gelecekteki rolleri bu çalışma ile incelenmeye çalışılmaktadır.(ARKA KAPAKTAN)
İÇİNDEKİLER
I. Giriş
II. Temel Kavramlar
A. SİBER UZAY/İNTERNET
B. İNTERNETİN ULUSLARARASI HUKUKU ETKİLEMESİ
C. SİBER SALDIRI, SİBER SUÇ, SİBER SAVAŞ, SİBER TERÖRİZM, SİBER CASUSLUK, KRİTİK ALTYAPI VE BİLGİ SİSTEMLERİ
III. İnternetin Düzenlenebilirliği (Kanunlaştırılabilmesi) Konusunda Yaklaşımlar
IV. Siber Alana İlişkin Hukuki Sorunlar ve Düzenlemeler
A. SİBER ORTAMDA EGEMENLİK ALANI SORUNU
B. SİBER UZAYDA KUVVET KULLANMA VE MEŞRU MÜDAFA (SELF-DEFENCE)
1. BİLGİSAYAR AĞ SALDIRILARI VE KUVVET KULLANMA
2. BİLGİSAYAR AĞ SALDIRILARI VE MEŞRU MÜDAFA HAKKI
C. İNSAN HAKLARI KAPSAMINDA İNTERNETE ERİŞİM [Temel hak ve özgürlük ilkeleri ışığında değerlendirme; ifade özgürlüğü, zararlı içerik, bilgiye (internete) erişim serbestisi, Gizlilik, mahremiyet ilkesi; Kişisel verilerin gizliliği, Ticari haklar ve özgürlükler; Fikri mülkiyet, ticaret serbestisi]
D. SİBER UZAY VE YARGI YETKİSİ
E. İNSANLIĞIN TOPLU MİRASI KAVRAMI ÇERÇEVESİNDE İNTERNETİN REGULASYONU (DÜZENLENMESİ)
F. TOPLUM 5.0
G. SİBER GÜVENLİK VE SAVUNMA
1. SİBER ORTAMDA SALDIRI VE YÖNTEMLERİ
2. SİBER ORTAMDA MEVCUT OLABİLECEK SALDIRI GRUPLARI
H. SİBER ORTAMDA YAŞANAN SALDIRI OLAYLARI
1. MOONLIGHT MAZE OPERASYONU (AY IŞIĞI LABİRENTİ) (1998)
2. SOLAR SUNRISE SALDIRISI (1998)
3. KOSOVA SALDIRISI (1999)
4. AVUSTRALYA ATIK SİSTEMİ SCADA SALDIRISI (2000)
5. ÇİN-ABD SİBER SAVAŞI (2001)
6. CODE RED SALDIRISI (2001)
7. OHIO NÜKLEER TESİSİ SALDIRISI (2003)
8. TITAN RAIN (TİTAN YAĞMURU) SALDIRISI (2004)
9. WİKİLEAKS BELGELERİ OLAYI (2006)
10. ESTONYA'YA KARŞI GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRI (2007)
11. GÜRCİSTAN'A KARŞI GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRI (2008)
12. İRAN NÜKLEER TESİSLERİNE GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRI/STUXNET SALDIRISI (2010)
13. ABD'DE SONY FİRMASINA GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRI (2014)
14. FRANSIZ TV 5 MONDE KANALINA GERÇEKLEŞTİRİLEN SİBER SALDIRI (2015)
V. Uluslararası Hukukun Siber Alana İlişkin Düzenlemelerdeki Rolü
A. DÜNYADA SİBER ORTAM YAPILANMALARI
1. ABD
2. RUSYA FEDERASYONU
3. ÇİN HALK CUMHURİYETİ
4. AVRUPA BİRLİĞİ
5. NATO
6. TÜRKİYE
B. SİBER UZAYA İLİŞKİN ULUSLARARASI DÜZENLEMELER
1. BAĞLAYICI ULUSLARARASI DÜZENLEMELER
2. ULUSLARARASI HUKUKTA YUMUŞAK HUKUK KURALLARI
VI. Sonuç
KAYNAKÇA