^{Sigorta Sözleşmesinde}Anonim Şirketin Beyan Yükümlülüğü

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Önsöz 7
Özet 11
Kısaltmalar 21
Giriş 23
Birinci Bölüm
SİGORTA HUKUKUNA VE
ANONİM ŞİRKETLERE GENEL BİR BAKIŞ
I. SİGORTA HUKUKUNA GENEL BİR BAKIŞ 27
A. Genel Olarak Sigorta Hukuku 27
B. Sigorta Sözleşmesi 28
1. Tanımı ve Hukuki Niteliği 28
2. Sözleşmesinin Kurulması, Hüküm ve Sonuçları 30
a. Sözleşmenin Kurulması ve Şekli 30
b. Sözleşme Taraflarının Borç ve Yükümlülükleri 32
aa. Sigortacının Borç ve Yükümlülükleri 32
bb. Sigorta Ettirenin Borç ve Yükümlülükleri 33
c. Sözleşmenin Geçerlilik Şartları 34
II. ANONİM ŞİRKETLERE GENEL BİR BAKIŞ 35
A. Genel Olarak Anonim Şirket 35
1. Tanımı ve Kurulması 35
2. Ön Anonim Şirket 36
a. Genel Olarak 36
b. Sigorta Hukuku Açısından Ön Anonim Şirketin Önemi 38
2. Tüzel Kişilik Kazanma ve Sonuçları 42
B. Yönetim Kurulu ve Anonim Şirket Arasındaki İlişki 44
1. Yönetim Kurulunun Şirketle İlişkisinin Niteliği 44
2. Yönetim Kurulu Üyelerinin Şirketle İlişkisinin Niteliği 44
a. Organik Bir İlişki Olduğu Görüşü 45
b. Sözleşmeye Dayanan Bir İlişki Olduğu Görüşü 46
aa. Vekalet Sözleşmesi Görüşü 46
bb. Hizmet Sözleşmesi Görüşü 47
c. Değerlendirmemiz 48
C. Anonim Şirketin Yönetimi ve Temsili 50
1. Anonim Şirketin Yönetimi 51
a. Genel Olarak 51
b. Yönetim Organizasyonu 52
c. Yönetimin Devredilmesi 53
2. Anonim Şirketin Temsili 55
a. Genel Olarak 55
b. Temsil Yetkisinin Kapsamı 55
c. Temsil Yetkisi Verilebilecek Kişiler 57
aa. Murahhas Üyeler ve/veya Müdürler 58
bb. Ticari Mümessiller ve Ticari Vekiller 59
aaa. Ticari Mümessil 60
aaaa. Atanması 60
bbbb. Temsil Yetkisinin Kapsam ve Sınırları 61
bbb. Ticari Vekil 62
cc. Sınırlı Yetkili Ticari Vekiller ve Diğer Tacir Yardımcıları 63
d. Temsile İlişkin Tescil ve İlanlar 66
3. Sigortacı Açısından Değerlendirme 66
İkinci Bölüm
GENEL OLARAK BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ VE
BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMESİ
I. GENEL OLARAK BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ 69
A. Beyan Yükümlülüğünün Amacı 69
1. Asimetrik Bilgi Sorunu 69
2. Riziko ve Prim Uygunluğu İlkesi 71
a. Sigorta Tekniği 72
aa. Rizikonun Belirlenmesi, Sınıflandırılması ve Sınırlandırılması 72
bb. Primin Belirlenmesi 74
b. Ahlaki Tehlike Sorunu 76
c. Tarafların Ekonomik Durumundaki Değişiklikler 78
3. Sözleşme Özgürlüğü 79
B. Beyanın ve Beyan Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 80
1. Beyanın Hukuki Niteliği 80
2. Beyan Yükümlülüğünün Hukuki Niteliği 81
a. Doktrindeki Görüşler 82
aa. Borç Teorisi 82
bb. Şart Teorisi 83
cc. Karma Görüş 84
b. Değerlendirme ve Görüşümüz 85
C. Kanuni Düzenlemeler 86
1. 6762 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Düzenlemeleri 86
2. 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Düzenlemeleri 87
II. BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN YERİNE GETİRİLMESİ 89
A. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Yeri 89
B. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Yöntemi ve Şekli 89
1. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Yöntemi 89
a. Beyan Usulü 90
b. Liste Usulü 90
c. Karma Usul 91
2. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Şekli 91
3. Sözleşmeyle Yöntem ve Şekil Düzenlenmesi 92
a. Yöntem Açısından Değerlendirme 92
b. Şekil Açısından Değerlendirme 93
D. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilme Zamanı ve Kapsamı 94
1. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğü 95
a. Beyan Edilmesi Gereken Önemli Hususlar 95
aa. Sözleşmenin Yapılmamasını veya Değişik Şartlarda Yapılmasını Gerektirecek Nitelikte Olan Bilgiler 95
bb. Sigortacı Tarafından Yazılı veya Sözlü Olarak Sorulan Hususlara İlişkin Bilgiler 96
b. Önemliliğin Tespiti 98
c. Uygulamada Durum 98
2. Teklifin Yapılması ile Kabulü Arasındaki Süreçte Beyan Yükümlülüğü 99
3. Sözleşme Devam Ederken Beyan Yükümlülüğü 100
4. Riziko Gerçekleştiğinde Beyan Yükümlülüğü 103
E. Beyan Yükümlülüğünün Muhatabı 104
1. Sigortacı 104
2. Acente 107
a. Genel Olarak 107
b. Bankasürans Uygulaması 109
Üçüncü Bölüm
BEYAN YÜKÜMLÜSÜ OLARAK ANONİM ŞİRKET
I. SİGORTA SÖZLEŞMESİNDE BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLAN KİŞİLER 113
A. Sigorta Ettiren 113
B. Sigorta Ettiren Dışındaki Kişiler 113
1. Gerekçesi 114
2. Şartları 115
3. Sorumlu Olanlar 116
a. Sigortalı 116
b. Lehtar 117
c. Temsilci 119
aa. Genel Olarak 119
bb. Yetkisiz Temsil Durumu 120
d. Sigortalanan Menfaatin Yeni Sahibi 122
II. ANONİM ŞİRKETİN BEYAN YÜKÜMLÜSÜ OLABİLECEĞİ DURUMLAR 123
A. Sigorta Ettiren Olarak Anonim Şirket 123
1. Genel Olarak 123
2. Anonim Şirketin Temsilcisi 124
B. Sigorta Ettiren Dışında Sorumlu Olarak Anonim Şirket 126
1. Sigortalı Olarak Anonim Şirket 126
2. Lehtar Olarak Anonim Şirket 127
a. Genel Olarak Anonim Şirketin Lehtar Olması 127
b. Lehtar Anonim Şirket Örneği Olarak: Anahtar Adam Sigortası 127
aa. Anahtar Adam/Kilit Yönetici Kavramı 127
bb. Anahtar Adam Sigortası 129
3. Temsilci Olarak Anonim Şirket 130
4. Sigortalanan Menfaatin Yeni Sahibi Olarak Anonim Şirket 131
III. ANONİM ŞİRKETİN TÜKETİCİ SIFATININ OLUP OLMADIĞI SORUNU 132
A. Tüketici İşlemi Olarak Sigorta Sözleşmesi 133
B. Tüketici Olarak Anonim Şirket 133
1. Tüketici Mevzuatı açısından Tüketicinin Tanımı 133
2. Ticari veya Mesleki Olmayan Amaçlarla Hareket Etme Şartının İncelenmesi 134
a. Ticaret Hukuku Açısından Şartın Değerlendirilmesi 135
aa. Ticari İş Karinesi 135
bb. Basiretli Bir İş Adamı Gibi Hareket Etme Yükümlülüğü 139
cc. Ultra Vires İlkesinin Kaldırılmasının Etkisi 140
b. Tüketici Mevzuatı Açısından Şartın Eleştirisi 141
C. Anonim Şirketin Taraf Olduğu Sigorta Sözleşmelerinden Kaynaklı Uyuşmazlıklarda Görevli Mahkemenin Tespiti 143
1. Göreve İlişkin Hukuki Düzenlemeler 144
a. Türk Ticaret Kanunu'na Göre Görevli Mahkeme 144
b. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun'a Göre Görevli Mahkeme 147
2. Yargıtay Uygulaması 149
3. Değerlendirmemiz 151
Dördüncü Bölüm
BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ İHLALİNİN
SİGORTA HUKUKU AÇISINDAN SONUÇLARI
I. İHLAL HALİNDE SİGORTACININ HAKLARI 155
A. Sözleşme Öncesi Beyan Yükümlülüğünün İhlali 155
1. Riziko Gerçekleşmeden Önce Öğrenme 155
a. Sözleşmeden Cayma 156
aa. Genel Olarak 156
bb. Caymanın Şekli 158
cc. Caymanın Hüküm ve Sonuç Doğurma Anı 161
b. Prim Farkı İsteme 162
2. Riziko Gerçekleştikten Sonra Öğrenme 164
3. Riziko Gerçekleşmeden Önce Öğrenilip Riziko Gerçekleştikten Sonra Kullanılacak Hakkın Durumu 165
B. Sözleşme Devam Ederken Beyan Yükümlülüğünün İhlali 166
1. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmiş Olması Halinde 167
a. Fesih Hakkı 167
b. Prim Farkı İsteme Hakkı 169
2. Beyan Yükümlülüğünün Yerine Getirilmemesi Halinde 170
a. Riziko Gerçekleşmeden Önce 170
b. Riziko Gerçekleştikten Sonra 171
c. Rizikoyu Hafifleten Değişiklikler Olması Halinde 171
C. Riziko Gerçekleştiğinde Beyan Yükümlülüğünün İhlali 172
1. Genel Olarak 172
2. Rizikonun Gerçekleştiğinin Dava Yoluyla Bildirilmesi Hali 174
a. Türk Ticaret Kanunu Açısından Değerlendirme 174
b. Değerlendirme ve Çözüm Önerilerimiz 175
II. AYDINLATMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İHLAL EDİLMESİNİN ETKİSİ 179
A. Genel Olarak Aydınlatma Yükümlülüğü 179
1. Aydınlatma Yükümlülüğünün Amacı 179
2. Aydınlatma Açıklamasının Şekli ve İçeriği 181
a. Aydınlatma Açıklamasının Şekli 181
b. Aydınlatma Açıklamasının İçeriği 183
3. Aydınlatma Yükümlüsü ve Muhatabı 186
B. Sigortacının Anonim Şirket Sigorta Ettirene Karşı Aydınlatma Yükümlülüğü 187
C. Yükümlülük İhlalinin Sonuçları ve Beyan Yükümlülüğüne Etkisi 188
1. Yükümlülük İhlalinin Sonuçları 188
2. Beyan Yükümlülüğünün İhlaline Etkisi 191
Beşinci Bölüm
BEYAN YÜKÜMLÜLÜĞÜ İHLALİNİN
SİGORTA HUKUKU DIŞINDA SONUÇLARI
I. ŞİRKETLER HUKUKU AÇISINDAN SONUÇLARI 193
A. Yönetim Kurulu Üyelerinin Görevden Alınması 193
B. Hukuki Sorumluluk 195
1. Genel Olarak Sorumluluk 195
2. Yönetim ve Temsil Yetkisinin Devri Halinde Sorumluluk 197
a. Yönetimin Devri Halinde 197
b. Temsil Yetkisinin Devri Halinde 199
3. Şirket Zararının Talep Edilmesi 200
a. Şirketin Talebi 200
b. Şirket Pay Sahipleri ve Alacaklıların Talebi 203
4. Farklılaştırılmış Teselsül İlkesi 204
C. Özel Bir Durum: Yönetici Sorumluluk Sigortası 206
II. BORÇLAR HUKUKU AÇISINDAN SONUÇLARI 207
A. Sigorta Sözleşmesinin Tarafları Açısından Sonuçları 207
1. Sözleşme Görüşmelerinden Doğan Sorumluluk 208
2. İrade Beyanının Sakatlanmasından Doğan Sorumluluk 209
a. Yanılma Halinde 210
b. Aldatma Halinde 212
B. Üçüncü Kişiler Açısından Sonuçları 214
C. Anonim Şirketin İç İlişkisi Açısından Sonuçları 216
III. CEZA HUKUKU AÇISINDAN SONUÇLARI 216
A. Genel Olarak Sigorta Suistimalleri ve Sonuçları 216
1. Genel Olarak Sigorta Suistimalleri 216
2. Sigorta Suistimallerinin Sonuçları 219
B. Türk Ceza Kanunu Kapsamında Sonuçları 221
Sonuç 225
EKLER
EK 1: ETTK'nın Beyan Yükümlülüğüne İlişkin Hükümleri 235
EK 2: TTK'nın Beyan Yükümlülüğüne İlişkin Hükümleri 239
Kaynakça 243
Kavram Dizini 255