Sigorta Tahkim Yargılaması ve Tahkime Elverişliliğin Değerlendirilmesi_{Ticaret Hukuku Monografileri}

İÇİNDEKİLER
İçindekiler
2. Baskıya Önsöz 5
Önsöz 7
Kısaltmalar Listesi 14
Özet 15
Giriş 17
1. BÖLÜM:
SİGORTACILIK VE TÜRKİYE’DE SİGORTA HUKUKU
1.1. GENEL OLARAK SİGORTA KAVRAMI 19
1.1.1. Sigortanın Tanımı 19
1.1.2. Sigortanın Amacı ve İşlevi 21
1.2. DÜNYADA SİGORTACILIK TARİHİ 22
1.2.1. Dünyada Sigortacılık Benzeri Faaliyetler 22
1.2.2. Dünyada Modern Sigortacılık 24
1.3. TÜRKİYE’DE SİGORTACILIK TARİHİ 29
1.3.1. Cumhuriyet Öncesi Dönemde Sigortacılık Benzeri Faaliyetler 29
1.3.2. Cumhuriyet Öncesi Dönemde Modern Sigortacılık Faaliyetleri 31
1.3.3. Cumhuriyet Sonrası Dönemde Modern Sigortacılık 33
1.4. TÜRKİYE SİGORTA HUKUKU TARİHİ VE SİGORTA HUKUKUNUN KAYNAKLARI 36
1.4.1. Genel Olarak Sigortacılık Mevzuatının Gelişim Süreci 36
1.4.2. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Anayasa ve Uluslararası Sözleşmeler 38
1.4.3. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Kanunlar 38
1.4.3.1. Türk Ticaret Kanunu 38
1.4.3.2. Türk Medeni Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu 40
1.4.3.3. Karayolları Trafik Kanunu 40
1.4.3.4. Sigortacılık Kanunu 41
1.4.4. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Yönetmelikler 44
1.4.5. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Cumhurbaşkanı Karar ve Kararnameleri 44
1.4.6. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Sigorta Genel Şartları 46
1.4.7. Sigorta Hukuku Kaynağı Olarak Sektör Duyuruları ve Genelgeler 46
1.4.8. Mahkeme İçtihatları ve Doktrin 47
2. BÖLÜM:
ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLU OLARAK TAHKİM
2.1. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YOLLARI 49
2.1.1. Genel Olarak Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları 49
2.1.2. Alternatif Uyuşmazlık Çözümü Tanımı 51
2.1.3. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Tarihçesi 52
2.1.4. Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yollarının Olumlu ve Olumsuz Yönleri 54
2.2. ALTERNATİF UYUŞMAZLIK ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ 57
2.2.1. Müzakere 57
2.2.2. Kısa Duruşma 58
2.2.3. Vakıa Saptaması 59
2.2.4. Uzlaştırma 59
2.2.5. Arabuluculuk 59
2.2.6. Tahkim 61
2.3. TAHKİMİN GENEL ESASLARI VE TÜRK HUKUKUNDA MİLLİ TAHKİM (HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NDA TAHKİM) 62
2.3.1. Tahkim Sözleşmesi 63
2.3.1.1. Tahkim Sözleşmesinin Tanımı ve Şekli 63
2.3.1.2. Tahkim Sözleşmesi Çeşitleri 64
2.3.1.3. Tahkim Sözleşmesinin Etkisi 65
2.3.2. Hukuk Muhakemeleri Kanununda Hakemlere ilişkin Düzenlemeler 66
2.3.2.1. Hakemlerin Sayısı ve Seçimi 66
2.3.2.2. Hakemlerin Sorumluluğu 66
2.3.2.3. Hakemlerin Reddi 67
2.3.2.4. Hakemlik Görevinin Sona Erme Halleri 67
2.3.3. Hakemlerin Yargılamasının Başlaması 68
2.3.3.1. Tahkim Yargılamasına İlişkin Genel Prensipler 68
2.3.3.1.1. Hakemin Kendi Yetkisini Değerlendirmesi 68
2.3.3.1.2. Yargılamaya Egemen Olan İlkeler ile Tarafların Eşitliği ve Hukuki Dinlenilme Hakkına Riayet Edilmesi 68
2.3.3.1.3. Tebligat Usulü 70
2.3.3.1.4. Yargılama Giderleri 71
2.3.3.1.5. İhtiyati Tedbir ve Delil Tespiti 72
2.3.3.2. Tahkim Davasının Yürütülmesi 72
2.3.3.2.1. Tahkim Yeri ve Dava Tarihi 72
2.3.3.2.2. Yargılama Usulünün Belirlenmesi 73
2.3.3.2.3. Dava ve Cevap Dilekçelerinin Verilmesi 73
2.3.3.2.4. İddia ve Savunmanın Değiştirilmesi – Genişletilmesi 74
2.3.3.2.5. Duruşma Yapılması ve Dosya Üzerinden İnceleme 75
2.3.3.2.5.1. Bilirkişi İncelemesi ile Keşif Yapılması 75
2.3.3.2.5.2. Tahkim Süresi 76
2.3.4. Hakem Yargılamasının Sona Ermesi 76
2.4. HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU’NDA TAHKİME ELVERİŞLİLİK 77
2.4.1. Genel Olarak Hukuk Muhakemeleri Kanunu’na Göre Tahkime Elverişlilik 77
2.4.2. Hukuk Muhakemeleri Kanununa Göre Tahkime Elverişli Olmayan Uyuşmazlıklar 77
2.4.2.1. Taşınmazın Aynına İlişkin Olan Uyuşmazlıklar 77
2.4.2.2. İki Tarafın İradelerine Tabi Olmayan İşlerden Kaynaklanan Uyuşmazlıklar 78
2.4.3. Yargıtay Kararlarında Tahkime Elverişlilik 78
2.4.4. Tahkime Elverişlilik ve Kamu Düzeni İlişkisi 79
3. BÖLÜM:
SİGORTACILIKTA TAHKİM USULÜ
3.1. SİGORTACILIK KANUNU’NA GÖRE SİGORTA TAHKİM’İN ORTAYA ÇIKIŞI 87
3.1.1. Karşılaştırmalı Hukukta Sigorta Uyuşmazlıklarında Alternatif Çözüm Yöntemleri 88
3.1.2. Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Sigortacılık Kanunu ile İlişkisi 90
3.2. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU VE TAHKİM YETKİLİLERİ 91
3.2.1. Sigorta Tahkim Komisyonunun Kuruluşu ve İradi Oluşu 91
3.2.2. Sigorta Tahkim Yetkilileri 92
3.2.2.1. Genel Olarak Komisyonun Teşkili 92
3.2.2.2. Raportörler 93
3.2.2.3. Sigorta Hakemleri 94
3.2.2.4. Bilirkişiler 95
3.3. SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU’NA BAŞVURU VE YARGILAMA PROSEDÜRÜ 96
3.3.1. Sigorta Tahkime Başvuru 96
3.3.2. Sigorta Tahkime Başvuru Yapabilecek Kişiler 98
3.3.3. Sigorta Tahkim Komisyonu’nda Başvurunun İncelenmesi ve Uyuşmazlığın Çözümü 98
3.3.3.1. Başvurunun Hakeme Tevdi 99
3.3.3.2. Usul Hukuku ile Yargılamaya Hâkim İlkeler 99
3.3.3.3. Maddi Hukuka İlişkin Değerlendirme ile Tahkikat 100
3.3.3.3.1. Maddi Hukukun Tespiti 100
3.3.3.4. Delillerin Toplanması ve Tahkikat 101
3.3.3.4.1. Başka Yerden Getirilecek Delillerin Toplanması 105
3.3.3.4.2. Bilirkişi İncelemesi 105
3.3.3.4.3. Keşif Yapılması 105
3.3.3.4.4. Tanık Dinlenmesi 107
3.3.3.4.5. Davaya Müdahale ile Davanın İhbarı 109
3.3.3.3.6. Geçici Hukuki Koruma Talepleri 110
3.4. HAKEM KARARLARI İLE HAKEM KARARLARINA KARŞI KANUN YOLLARI 110
3.4.1. Hakem Kararları ile İcra Kabiliyeti 110
3.4.2. Hakem Kararlarına Karşı Kanun Yolları 110
3.4.2.1. İtiraz Başvurusu 110
3.4.2.2. Temyiz Kanun Yoluna Başvuru 114
3.4.2.2.1. Uyuşmazlık Tutarı Bakımından Temyiz Kanun Yoluna Başvuru 114
3.4.2.2.2. Kesin Hakem Kararlarına Karşı Sınırlı Sebeplerle Kanun Yolu 118
3.4.2.2.3. İptal Davası 118
3.5. HAKEM KARARLARINA İLİŞKİN DEĞERLENDİRME VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ 123
4. BÖLÜM:
SİGORTA UYUŞMAZLIKLARINDA TAHKİME ELVERİŞLİLİK DEĞERLENDİRMESİ
4.1. SİGORTA UYUŞMAZLIKLARINDA TAHKİME ELVERİŞLİLİK 127
4.1.1. Tanım Olarak Sigorta Uyuşmazlıkları 127
4.1.2. Sigortacılık Kanunu ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Yargıtay İçtihatları Doğrultusunda Tahkime Elverişlilik Değerlendirmesi 128
4.2. BELİRLİ SİGORTA BRANŞLARINA İLİŞKİN TAHKİME ELVERİŞLİLİK DEĞERLENDİRMESİ 130
4.2.1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası 130
4.2.1.1. Araç Hasar Tazminatı 137
4.2.1.2. Araçta Meydana Gelen Değer Kaybı Tazminatı 139
4.2.1.3. Sağlık Giderleri Tazminatı 142
4.2.1.4. Sürekli Sakatlık / Sakatlanma Tazminatı 142
4.2.1.5. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı 147
4.2.1.6. Kusur Değişim Talepleri 148
4.2.2. Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası 150
4.2.2.1. Manevi Tazminat 151
4.2.3. Kara Araçları Kasko Sigortası 158
4.2.3.1. Kara Araçları Kasko Genel Şartları Uyarınca Teminat Dışı Haller 160
4.2.3.2. Alkollü Araç Kullanımı Sırasında Meydana Gelen Zararlar 162
4.2.3.3. Gerekli Sürücü Belgesine Sahip Olmayan Kimseler Tarafından Aracın Kullanılması Sırasında Meydana Gelen Zararlar 166
4.2.4. Yangın Sigortası 167
4.2.4.1. Yangın 168
4.2.4.2. Yıldırım 170
4.2.4.3. İnfilak 171
4.2.4.4. Sigortanın Kapsamı 171
4.2.4.5. Ek Teminat ile Sözleşmeye Dahil Edilebilecek Haller ile Sigorta Bedeli Poliçede Gösterilmek Kaydıyla Teminat Kapsamında Olan Haller 172
4.2.4.6. Yangın Sigortası Genel Şartlarında Teminat Dışı Sayılan Haller 174
4.3. BULGULAR 175
4.3.1. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası ve Tahkime Elverişlilik 175
4.3.1.1. Hasar Onarım Talepleri Açısından Tahkime Elverişlilik 175
4.3.1.2. Değer Kaybı Tazminatı Talepleri Açısından Tahkime Elverişlilik 177
4.3.1.3. Sürekli Sakatlık Tazminat Talebi Açısından Tahkime Elverişlilik 177
4.3.1.4. Destekten Yoksun Kalma Tazminatı Açısından Tahkime Elverişlilik 179
4.3.2. Motorlu Kara Taşıtları İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası ve Tahkime Elverişlilik 181
4.3.2.1. Ana Teminatlar Açısından Tahkime Elverişlilik Değerlendirmesi 181
4.3.2.2. Manevi Tazminat Açısından Tahkime Elverişlilik Değerlendirmesi 181
4.3.3. Kara Araçları Kasko Sigortası ve Tahkime Elverişlilik 183
4.3.3.1. Hasar Onarım Talepleri Açısından Tahkime Elverişlilik 183
4.3.3.2. Sürücü Değişikliği İddiasında Bulunan Dosyalar Açısından Tahkime Elverişlilik 184
4.3.4. Yangın Sigortası ve Tahkime Elverişlilik 186
Sonuç ve Öneriler 189
EKLER
EK 1: Sigortacılıkta Yaygın Olarak Kullanılan Yönetmelikler 199
EK 2: Genel Şartların Listesi 201
Kaynakça 205
Kavramlar Dizini 211