BİRİNCİ BÖLÜM SAĞLIK MESLEĞİ MENSUBUNUN SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ I. SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ SUÇU BİLDİRMEMESİ SUÇU ve SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ARASINDAKİ İLİŞKİ 19 A. SIR ve MESLEK SIRRI KAVRAMLARI 19 B. SIR ve MESLEK SIRRI KAVRAMLARININ KİŞİSEL VERİ HUKUKU ile İLİŞKİSİ 24 1. Genel olarak Kişisel Veri Kavramı ve Bu Kavramın Tarihsel Gelişimi 24 2. Türk Hukuku ve Uluslararası Düzenlemelerde Kişisel Veri Kavramı 28 C. KİŞİSEL VERİ KAVRAMININ TIP HUKUKUNDAKİ YERİ 38 1. Kişisel Sağlık Verilerinin Kapsamı, Hukuki Niteliği ve İşlenmesi 38 2. Veri Madenciliği Karşısında Kişisel Sağlık Verilerinin Korunması 49 3. Tıp Hukukunda Kişisel Verilerin Korunmasına İlişkin Ulusal Düzenlemeler 54 D. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN HUKUKİ NİTELİĞİ 71 1. Özel Sektörde ve Serbest Çalışan Sağlık Mesleği Mensupları ile Hasta Arasındaki Sır Saklama Yükümlülüğünün Hukuki Niteliğini Özel Hukuk Kurumlarıyla Açıklayan Görüşler 72 a. Hasta ile Özel Sektörde ve Serbest Çalışan Sağlık Mesleği Mensubu Arasındaki İlişkinin Sözleşme İlişkisinden Kaynaklandığını Savunan Görüş 72 (1) Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklandığını Savunan Görüş 74 (2) Eser Sözleşmesinden Kaynaklandığını Savunan Görüş 77 (3) Vekalet Sözleşmesinden Kaynaklandığını Savunan Görüş 81 (4) Sui Generis veya İsimsiz Sözleşmeden Kaynaklandığını Savunan Görüş 87 (5) Somut Durum ve Şartlara Göre Belirlenen Sözleşmeden Kaynaklandığını Savunan Görüş 89
12 İçindekiler b. Hasta ile Özel Sektörde ve Serbest Çalışan Sağlık Mesleği Mensubu Arasındaki İlişkiyi Sözleşme Dışı Sorumluluk ile Açıklayan Görüş. 90 (1) Vekaletsiz İş Görme İlişkisi ile Açıklayan Görüş 91 (2) Haksız Fiil ilişkisi ile Açıklayan Görüş 92 2. Kamuda Çalışan Sağlık Mesleği Mensubu ile Hasta Arasındaki İlişkinin Hukuki Niteliğini Kamu Hukuku ile Açıklayan Görüş 93 3. Kamu Düzeni Görüşü 96 4. Karma Nitelikteki Görüş 99 II. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ HAKKINDA HUKUKİ DÜZENLEMELER 101 A. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ile İLGİLİ ULUSLARARASI DÜZENLEMELER 101 1. Dünya Tabipler Birliği Bildirgeleri 102 2. Avrupa Çapında Hazırlanan Belgeler 108 3. Diğer Uluslararası Düzenlemeler 111 B. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ ile İLGİLİ İÇ HUKUKTA YER ALAN DÜZENLEMELER 115 1. 1982 Anayasası’nda Sır Saklama Yükümlülüğü 115 2. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda Hekimin Sır Saklama Yükümlülüğü 117 3. 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Sır Saklama Yükümlülüğü 117 4. 5237 Sayılı Türk Ceza Kanunu’nda Sır Saklama Yükümlülüğü 118 5. Mesleki Mevzuatta Sır Saklama Yükümlülüğü 121 III. SIR SAKLAMA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN İSTİSNALARI 127 A. KANUN HÜKMÜNÜN YERİNE GETİRİLMESİNDEN KAYNAKLANAN İSTİSNALAR 127 1. Kamu Sağlığı 127 2. Suç Bildirimi 136 3. Doğum ve Ölüm Olayları, Kürtaj Girişimleri ve Organ ve Doku Nakillerinin Bildirilmesi 140 4. Sağlık Raporları ve Hasta Kayıtlarının Paylaşımı 145 5. İstatiksel bilginin toplanması 150 6. Tanıklık 151 7. Bilirkişilik 163 8. Yargı Makamlarıyla Bilgi ve Belge Paylaşımı 165 9. Hakkın Kullanılması 166 B. HASTANIN RIZASI 169 C. MEŞRU MÜDAFAA 175 D. ZORUNLULUK HALİ 176
İçindekiler 13
İKİNCİ BÖLÜM SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ SUÇU BİLDİRMEMESİ SUÇUNUN UNSURLARI VE ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ I. GENEL OLARAK 185 A. 5237 SAYILI TCK ile 765 SAYILI TCK’NIN KARŞILAŞTIRILMASI 185 B. SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ HUKUKİ DÜZENLEMEYE BAKIŞI 195 II. SAĞLIK MESLEĞİ MENSUPLARININ SUÇU BİLDİRMEMESİ SUÇU’NUN UNSURLARI 199 A. SUÇLA KORUNAN HUKUKSAL DEĞER 199 B. SUÇUN MADDİ UNSURLARI 205 1. Suçun Hukuki Konusu 205 a. Genel Olarak 205 b. Belirti Kavramı 206 c. Görev Esnası Kavramı 213 d. Belirti İle Karşılaşma Kavramı 219 e. Belirtinin Bir Suçun İşlendiği Yönünde Olması 220 2. Fail 237 3. Mağdur 270 4. Eylem 271 a. Genel Olarak 271 b. Gecikme Kavramı 273 c. Bildirimin Yapılması Gereken Merci 276 d. Bildirimin Şekli 280 5. Suça Etki Eden Haller 288 C. SUÇUN HUKUKA AYKIRILIK UNSURU 289 1. Genel Olarak 289 2. TCK m. 280 ile Nemo Tenetur İlkesi Arasındaki İlişki 291 3. TCK m. 280 ile Tanıklıktan Çekinme Arasındaki İlişki. 295 D. MANEVİ UNSUR 301 1. Genel Olarak 301 2. Kusurluluğu Etkileyen ve Ortadan Kaldıran Haller 305 a. Mazeret Sebepleri 307 (1) Zorunluluk hali 307 (2) Cebir ve Şiddet, Korkutma ve Tehdit 316 b. Hata 318 III. SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ 327 A. TEŞEBBÜS 327 B. İŞTİRAK 330 C. İÇTİMA 334
14 İçindekiler
1. TCK m. 280 ile 283 Arasındaki İlişki 334 2. TCK m. 280 ile 281 Arasındaki İlişki 335 3. TCK m. 280 ile 278 Arasındaki İlişki 335 4. TCK m. 280 ile 279 Arasındaki İlişki 337 5. TCK m. 280 ile 257 Arasındaki İlişki 341 6. TCK m. 280 ile 252 Arasındaki İlişki 342 7. Zincirleme Suç 343 8. Fikri İçtima 346 IV. YAPTIRIM VE KOVUŞTURMA 347 SONUÇ 353 KAYNAKÇA 367
