Siyaset-i Şer'iyye _{İbnü'l Hazım Ferid'in Mukayeseli Hukuk Anlayışı}

Doç. Dr. Mehmet AYKANAT

Dr. Melikşah AYDIN

Hukuk ilmini insanlar arasındaki uyuşmazlıkları çözmek için bir mizan kılan Allah’a hamd ile adaletle hüküm vermeyi nafile ibadetlerden üstün tutan Hz. Muhammed’e salât ve selamdan sonra;

İbnü’l-Hâzım Ferîd, miladi 1908-1910 yılları arasında Beyanu’l-Hak Mecmuası’nda “Siyaset-i Şer’iyye” başlıklı bir dizi makale kaleme almıştır. Batı hukukuyla İslam hukukunu karşılaştırarak “bizde ilm-i hukuka ne derece himmet olunduğunu ağyar nazarında dahi ispat etmek” amacıyla yayımlanan bu yazıların da “Siyaset-i Şer’iyye ve Mukayese-i Kavanin” ismiyle kitaplaşmasını arzu etmiş, ancak buna imkan bulamamıştır. Ramazan Engin tarafından bu makaleler üzerine bir bitirme tezi yapılmıştır, ancak bazı makaleler eksik ve okuma hataları ile malül bir haldeydi.

İbnü’l-Hâzım’ın bu metnini yeniden neşrederek değerlendirmek istedik ve bilhassa ilgi ve ihtisas alanlarımızı gözeterek bir araya geldik. Yasin ve Bahaddin metni yeni harflere aktardı ve notlandırdı; Mehmet, Melikşah ve Samed yazıları günümüz hukukçularının anlaması amacıyla sadeleştirdi; ve yine Bahaddin müellifin ve eserin tanıtılmasını üstlendi; Yasin ve Melikşah Osmanlı Ceza Kanunu‘na yapılan eleştirileri yazdılar; Mehmet sigorta ve deniz ticaretiyle ilgili bahisleri değerlendirdi; Samed de aile hukuku değinilerini tespit etti.

Karşılaştırmalı hukuk alanında önemli bir örnek olarak gördüğümüz bu eserin değerlendirme ve eleştirilere açılmasına vesile olmaktan dolayı duyduğumuz memnuniyeti ifade etmek isteriz.