Siyasi İfade Özgürlüğünün Sınırlanması ve Ölçülülük İlkesi
Oğuzhan Balta
İÇİNDEKİLER
ÖZET v
ABSTRACTvii
ÖNSÖZ ix
İÇİNDEKİLER xi
KISALTMALAR xv
GİRİŞ xvii
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMSAL OLARAK İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ
I Genel Olarak23
A İfadenin Anlamı23
B İfadenin Türleri24
C Siyasi İfade 27
II İfade Özgürlüğünün Dayandığı Tezler – İfade Özgürlüğünün
Kuramsal Boyutu29
A Gerçeğin Kavranılması veya Doğrunun Anlaşılması 30
B Demokratik Toplumun Temeli 33
C Faydacı Tez – Şiddete ve Doğru Olmayan Bilgilere İlginin
Azalması37
D Bireysel Otonomi38
İKİNCİ BÖLÜM
İNSAN HAKLARI AVRUPA SÖZLEŞMESİ’NDE VE
ANAYASA’DA SİYASİ İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ İLE İFADE
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN SINIRLANDIRILMASI ÖLÇÜTLERİ
I İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nde ve Anayasa’da İfade
Özgürlüğünün Düzenlenişi, Tanımı, Genel Olarak Kişi ve Konu
Bakımından Kapsamı43
II İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nde ve Anayasa Temin Edilen
Haklar 47
A Bir İçkin Hak Olarak Kanaat Özgürlüğü47
B Haber ve Fikir Alma Hürriyeti 48
xii
C Kanaatlerin Açıklanması ve Yayılması Hürriyeti50
III İfade Özgürlüğü Kapsamında Olmayan Eylemler ile Hakkın İfade
Özgürlüğünün Öznesi Tarafından Kötüye Kullanılması 56
IV İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi’nin İç Hukuktaki Yeri ve Anayasa
Mahkemesi’ne Bireysel Başvuru Yolu62
V Siyasi İfade Özgürlüğüne Müdahale Oluşturan Fiiller67
VI Mahkemelerin Müdahalenin Hukuka Uygunluğu Ölçütleri –
Sınırlamanın Sınırları – Güvence Ölçütleri 69
A Kanun ile Öngörülmüş Olma73
B Meşru Ve Haklı Bir Amaç Kapsamında Olma 80
1 Başkalarının Şöhret ve Haklarının Korunması82
2 Toprak Bütünlüğünün veya Kamu Güvenliğinin
Korunması 85
3 Kamu Düzeninin Sağlanması ve Suç İşlenmesinin
Önlenmesi87
4 Sağlığın veya Ahlakın Korunması 89
5 Gizli Bilgilerin Yayılmasının Önlenmesi91
6 Yargı Erkinin Yetki ve Tarafsızlığının Güvence Altına
Alınması 92
C Demokratik Toplumda Zorunlu Olma95
1 Genel Olarak 95
2 Zorlayıcı Bir Toplumsal İhtiyacın Olması 98
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖLÇÜLÜLÜK İLKESİ
I Ölçülülük İlkesinin Düzenlenişi ve Tarihçesi113
A Elverişlilik 121
B Gereklilik123
C Orantılılık 126
D Ölçülülük İlkesinin Uygulanmasında Etkili Olan Kriterler128
1 İfadenin Özgürlüğünü Kullanan Kişi 129
(a) Siyasetçiler ve Kamu Görevlileri 129
(b) Siyasi İfade Özgürlüğünü Kullanan Basın Organları ve
Diğer Kişiler132
2 İfadenin Muhatabı 137
3 İfadenin İçeriğinin Niteliği144
4 İfadenin Yeri ve Zamanı154
5 İfadenin Aracı ve Biçimi veya Üslubu 159
6 İfadenin Amacı, Bağlamı ve Nedeni 167
7 Caydırıcı Etki 175
xiii
8 Sınırlamanın veya Bireysel Başvuranın, İfade Özgürlüğü ile
Birlikte Başka Bir Hakka, Olguya, İncelemeye veya Delile
Dayandığı Başvurular178
E Olağanüstü Dönemlerdeki Sınırlama Rejiminde Ölçülülük
İlkesi 180
SONUÇ 183
KAYNAKÇA188
EKLER 197