İÇİNDEKİLER İçindekiler Dördüncü Baskıya Önsöz 5 Üçüncü Baskıya Önsöz 6 İkinci Baskıya Önsöz 7 Önsöz 9 Birinci Bölüm 1982 ANAYASASI’NA GÖRE SİYASİ PARTİLER I. ANAYASAL KONUM 19 II. SİYASİ PARTİ KAVRAMI, PARTİ SİSTEMLERİ VE SINIFLANDIRMA SORUNU 23 A. Siyasi Parti Kavramı ve Gelişimi 23 1. Kavram 23 2. Siyasi Parti Faaliyetlerinin Çerçevesi ve Temel İşlevleri 28 B. Siyasi Partilerin Sınıflandırılması 33 1. Yapılarına Göre Kadro/Kitle partileri 34 2. İşlevlerine Göre Bireysel Temsil /Sosyal Bütünleşme Partileri 35 3. Diğer Bazı Kıstaslara Göre 35 a. Toplayıcı (hepsini yakala) Parti 37 b. Kartel Partileri 37 c. Geçici Partiler (Hülle Partisi ve Yedek Parti) 40 C. Parti Sistemleri 45 D. "Partisiz Demokrasi" Tezleri 47 III. SİYASİ PARTİLER HUKUKU 52 A. Siyasi Partilerin Hukuki Niteliği 54 B. Siyasi Parti Kuruluşu ve Üyelik 59 C. Siyasi Partilerin Teşkilatlanması ve Organları 63 1. Siyasi Partilerin Merkez Teşkilatı 64 a. Büyük Kongre 65 b. Genel Başkan 68 c. Merkez Karar ve Yönetim Kurulu 69 d. Merkez Disiplin Kurulu 70 2. Siyasi Partilerin Taşra Teşkilatı 70 a. Belde ve Köy/Mahalle 72 b. İlçe Teşkilatı 72 c. İl Teşkilatı 73 3. Siyasi Parti Grupları 73 4. Yan Kuruluşlar 77 5. Seçim İttifakları 78 D. Siyasi Partiler Bakımından Yasaklar ve Sınırlar 80 1. Amaçlar ve Faaliyetlerle İlgili Yasaklar 80 2. Parti Teşkilatlanmasına İlişkin Yasaklar 81 3. Siyasi Partilerin Finansmanı ve Mali Denetimi 83 4. ‘Parti İçi Demokrasi’ ve Aday Belirleme Yöntemleri 89 a. Önseçim 93 b. Merkez Yoklaması 97 c. Teşkilat Yoklaması 98 d. Kontenjan Adaylığı 99 5. Siyasi Partilere Uygulanacak Yaptırımlar 99 a. Parti Kapatma Davası 100 b. İhtar ve Devlet Yardımından Yoksun Bırakma 106 E. Propaganda (Siyasi Partilerin Kitle İletişim Araçlarından Yararlanması) 108 F. Siyasi Partilerin Finansmanı ve Mali Denetimi 110 G. Türkiye’de Siyasi Partilerin Kronik/Güncel Sorunları 119 İkinci Bölüm SEÇİM HUKUKU I. SEÇİM HUKUKU KAVRAMI VE GELİŞİMİ 125 A. Kısa Tarihçe ve Kavramsal Çerçeve 125 B. Seçim Hukuku ve İlkeler 133 1. Genel Oy İlkesi 137 2. Bireysel Oy İlkesi 138 3. Eşit Oy (bir seçmen, bir oy) İlkesi 139 4. Zorunlu Oy /Serbest Oy İlkesi 141 5. Oyun Gizliliği (gizli oy) İlkesi 142 6. Dürüst Oy İlkesi (Açık Sayım ve Döküm) 142 7. Zorunlu Oy/ Serbest Oy İlkesi 143 8. Hukuki Güvence (Seçimlere Yargı Yönetimi ve Denetimi) İlkesi 143 a. Seçimlerin Yönetimi Modelleri 143 b. Seçimlerin Denetimi veya Uyuşmazlıkların Çözümü Modelleri 146 c. Seçme Hakkı (Seçmen Olma) Şartları 148 d. Seçim Hukukunun Kaynakları 150 e. Yüksek Seçim Kurulu ve Diğer Kurullar 154 aa. Yüksek Seçim Kurulu 154 bb. İl Seçim Kurulu 158 cc. İlçe Seçim Kurulu 158 dd. Sandık Kurulu 159 ee. Yurt dışı İlçe Seçim Kurulu 160 II. SEÇİM SİSTEMLERİ 161 A. Çoğunluk Sistemleri 165 1. Basit Çoğunluk (Tek Adlı Tek Turlu Çoğunluk) Sistemleri 165 2. İki Turlu Tek Adlı Çoğunluk Sistemleri 166 3. Listeli Çoğunluk (Blok Oy/ Parti Blok Oy) Sistemleri 167 4. Tercihli Oy (Tek Turlu Çoğunluk (Alternatif Oy) Sistemi 167 5. Borda Sayım Sistemi 169 B. Nisbi (Orantılı) Temsil Sistemi 169 1. Tam Orantılı (Ülke Esası) Temsil Sistemleri 173 2. Yaklaştırmalı (Seçim Çevresi Esası) Orantılı Temsil Sistemleri 174 3. D’Hondt Sistemi 175 C. Karma Sistemler 176 D. Seçim Barajı (%10) 177 E. Türkiye’de Uygulanan Seçim Sistemleri ve Etkileri 182 1. Seçim Sisteminin Siyasi Partiler Üzerindeki Etkisi ve Parti İttifakları 184 2. Türkiye (Ülke Seçim Çevresi) Milletvekilliği Önerileri 187 F. Seçim Türlerine İlişkin Kavramlaştırmalar 188 1. Seçimin Başlangıcı (zamanlama) Bakımından 188 a. Normal Genel Seçim (Zamanında) 188 b. Seçimlerin Yenilenmesi (Erken Genel Seçim) 189 c. Ara Seçim 194 d. Seçimlerin Ertelenmesi 195 2. Seçim Sonuçları Bakımından 195 a. Kurucu Seçim 195 b. Kritik seçim 196 III. SEÇİM BİLİMİ VE ‘GERRYMANDERİNG’ 196 A. Diğer Seçim Hileleri 200 B. Özel Oy Kullanma Şekilleri 202 C. Öteleme Mekanizması 203 D. Seçim Yasakları Rejimi 204 IV. PARLAMENTO SEÇİMLERİ 207 A. İllere ve Seçim Çevrelerine Göre Milletvekili Sayılarının Hesaplanması 207 B. Milletvekili Seçilme Yeterliliği 208 C. ‘İktidar Paradoksu’ ve ‘Oynaklık Katsayısı’ 210 D. Seçim Hukuku Bağlamında Doğrudan Demokrasi Araçları 212 1. Halk Vetosu 212 2. Halkın Girişimi 212 3. Halkın Geri Çağırması (Temsilcinin Azli) 213 4. Referandum (Halkoylaması) 214 E. Cumhurbaşkanı Seçimi 216 V. TÜRKİYEDE SEÇİM HUKUKUNUN KRONİK /GÜNCEL SORUNLARI 218 GENEL DEĞERLENDİRME 225 Kaynakça 229 Kavram Dizini 237
