İÇİNDEKİLER İçindekiler Önsöz 5 İkinci Basıya Önsöz 7 Üçüncü Basıya Önsöz 9 Kısaltmalar 19 Birinci Bölüm SİYASİ TARİH KAVRAMI VE İHTİLALLER ÇAĞINA KADAR AVRUPA I. SİYASİ TARİHİN TANIMI VE KAPSAMI 21 II. JEOPOLİTİK VE DIŞ POLİTİKA 23 A. Kıta Devleti 23 B. Ada Devletleri 24 C. Kenar Devletleri 25 D. Kıta İçi Devletleri 25 III. FEODALİTE 26 A. Siyasi Özellikler 26 1. Güçlü Bir Merkezi Devletin Yokluğu 26 2. Feodal Beyin Arazisinde Yaşayanlar Üzerinde Siyasi Hâkimiyete Sahip Olması 27 B. Sosyal Özellikler 28 1. Feodal Beyler 28 2. Serfler 29 C. Ekonomik Özellikler 31 1. Malikâne Sistemi 31 2. Ticaret ve Sanayinin Gelişmemiş Olması 32 D. Feodal Düzenin Yıkılışı 33 IV. RÖNESANS VE REFORM 35 A. Rönesans 35 B. Reform 36 V. COĞRAFİ KEŞİFLER, DENİZLERDE ÜSTÜNLÜK VE SÖMÜRGECİLİK DÖNEMİ 38 VI. OTUZ YIL SAVAŞLARI VE WESTPHALİA BARIŞ ANDLAŞMASI 40 VII. AVRUPA’DA FRANSA’NIN ÜSTÜNLÜĞÜ DÖNEMİ 45 VIII. İSPANYA VERASET SAVAŞI VE UTRECHT BARIŞ ANLAŞMASI 48 IX. İNGİLTERE’DE PARLAMENTONUN GELİŞİMİ VE TEMEL HAKLAR KONUSUNDAKİ İLK BELGELER 51 X. DOĞU AVRUPA 56 A. Rusya 56 B. Prusya ve Avusturya 60 İkinci Bölüm DEVRİMLER VE İHTİLALLER DÖNEMİ I. AMERİKAN İHTİLALİ VE AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİNİN KURULMASI 63 A. Virginia Haklar Bildirgesi ve Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi 66 B. Amerikan Dış Politikası ve Monroe Doktrini 67 II. FRANSIZ İHTİLALİ 70 A. Fransız İhtilalinin Nedenleri 70 1. Siyasi, Sosyal, Ekonomik Nedenler 70 2. Düşünsel Nedenler 71 3. Dış Nedenler 72 B. İhtilalin Çıkışı ve Fransız İnsan ve Vatandaşlık Hakları Bildirgesi 73 C. İhtilalin Gelişimi ve İhtilal Savaşları 76 1. Konvansiyon Meclisi Dönemi (1792–1795) 76 2. Direktuvar Dönemi (1795–1799) 78 3. Üç Konsül Dönemi (1799–1804) 81 4. İhtilal Savaşları 81 a. Birinci Koalisyon Savaşları (1792–1797) 82 b. İkinci Koalisyon Savaşları (1798–1802) 83 c. Üçüncü Koalisyon Savaşları (1803–1805) 83 d. Dördüncü Koalisyon Savaşları (1806–1807) 84 e. Beşinci Koalisyon Savaşları (1809–1812) ve Napoleon’un Moskova Seferi 86 f. Altıncı ve Yedinci Koalisyon Savaşları (1813–1815) 87 D. Fransız İhtilalinin Sonuçları 88 III. VİYANA DÜZENLEMELERİ 90 A. Katılan Devletler ve Politikaları 90 B. Yapılan Düzenlemeler 92 C. Viyana Kongresinin Ayırıcı Özellikleri ve Alınan Kararların Sonuçları 93 IV. 1830– 1848 İHTİLALLERİ VE VİYANA DÜZENİNİN YIKILMASI 97 A. 1830 İhtilalleri 97 B. 1848 İhtilalleri ve Endüstri Devrimi 100 1. Endüstri Devrimi 100 2. Fransa’da 1848 İhtilali 101 3. Avusturya’da 1848 İhtilalleri 103 4. Alman Topraklarında 1848 İhtilalleri 105 5. Diğer Ülkelerde 1848 İhtilalleri 106 Üçüncü Bölüm OSMANLI DEVLETİ VE OSMANLI DİPLOMASİ TARİHİ I. KARŞILIKSIZ DİPLOMASİ DÖNEMİ 109 A. Karlofça Barış Anlaşmasına Kadar Olan Dönem 110 B. Karlofça Barış Anlaşması ile Başlayan Dönem 114 C. Karşılıksız Diplomasi Döneminde Osmanlı Diplomasi Teşkilatı 116 1. Divan–ı Hümayun Kalemleri 118 2. Mektubi–i Sadr–ı Ali Kalemi 119 3. Amedi Kalemi 119 4. Divan–ı Hümayun Tercümanlığı 120 II. KARŞILIKLI DİPLOMASİ VE III. SELİM DÖNEMİ 122 A. Nizam–ı Cedid Kavramı ve III. Selim’in Batılılaşma Politikası 123 B. III. Selim’in Diplomasi Reformu ve Dış Politika Anlayışı 127 1. Karşılıklı Diplomasiye Geçme Nedenleri 127 a. Fransız İhtilali ve Etkileri 128 b. Şark Meselesi ve Denge Siyaseti 129 1) Şark Meselesi 130 2) Denge Siyaseti 132 2. Karşılıklı Diplomasiye Geçilmesi ve Yurtdışında Daimî Osmanlı Elçiliklerinin ve Konsolosluklarının Açılması 135 3. III. Selim’in Diplomasi Reformunun Değerlendirilmesi 138 Dördüncü Bölüm ON DOKUZUNCU YÜZYILDA AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ I. OSMANLI DEVLETİNDE II. MAHMUT DÖNEMİ 144 A. II. Mahmut’un Tahta Çıkışı ve Sened–i İttifak 145 B. II. Mahmut’un Reform Programı 149 1. Yeniçeri Ocağı’nın Kaldırılması ve Askeri Reformlar 149 2. Yeni Eğitim Kurumlarının Açılması 153 3. Devlet Teşkilatında Yapılan Yenilikler ve Diplomasi Reformu 155 a. II. Mahmut Devrinde Osmanlı Diplomasi Anlayışı ve Diplomasi Teşkilatı 155 1) Tercüme Odasının Kurulması 155 2) Diplomatik Reformun Canlandırılması 157 b. Sivil Bürokrasinin Doğuşu ve Nezaretlerin Kurulması 158 C. II. Mahmut Dönemindeki Önemli İç ve Dış Gelişmeler 163 1. Sırp İsyanı 163 2. Rum İsyanı ve Yunanistan’ın Kurulması 165 3. Fransa’nın Cezayir’i İşgali 171 4. Mehmet Ali Paşa ve Mısır Sorunu 172 a. Mehmet Ali Paşa ve Mısır sorununun Nedenleri ve Mısır Sorununda İlk Dönem 173 b. Hünkâr İskelesi Anlaşması 178 c. Mısır Sorununda İkinci Aşama ve Sorunun Çözülmesi 180 d. Mısır Meselesinin Siyasî Tarih Açısından Önemi 182 5. 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi 184 II. TANZİMAT FERMANI 185 A. Tanzimat Fermanını Hazırlayan Sebepler ve Fermanın İlan Edilmesi 186 B. Tanzimat Fermanı’nın İçeriği ve Ayırıcı Özellikleri 190 C. Tanzimat Fermanı’nın Sonuçları 193 D. Tanzimat Dönemi Osmanlı Diplomasi Anlayışı 198 III. KIRIM SAVAŞI VE 1856 ISLAHAT FERMANI 201 A. Kırım Savaşının Nedenleri ve Kutsal Yerler Sorunu 202 B. Kırım Savaşı 208 C. Islahat Fermanı 212 D. Paris Barış Anlaşması ve Osmanlı’nın Avrupalı Devlet Olması 221 IV. İTALYAN VE ALMAN MİLLİ BİRLİKLERİNİN KURULMASI 226 A. İtalyan Milli Birliğinin Kurulması 227 B. Alman Milli Birliğinin Kurulması 232 C. Alman Milli Birliğinin Kurulmasının Sonuçları 237 D. Almanya’nın Dış Politika Anlayışı ve Bismarck’ın İttifaklar Zinciri Politikası 238 1. 1872 I. Üç İmparatorlar Birliği 242 2. 1879 Alman–Avusturya İttifakı 244 3. 1881 II. Üç İmparatorlar Birliği 247 4. 1882 Üçlü İttifak 249 5. 1887 Alman–Rus Anlaşması 252 6. Bismarck Dönemi Alman Dış Politikasının Genel Bir Değerlendirmesi 256 V. YENİ OSMANLILAR CEMİYETİ VE I. MEŞRUTİYETİN İLÂN EDİLMESİ 259 A. Balkanlarda Ortaya Çıkan Sorunlar 261 B. Orta Doğu Topraklarında Ortaya Çıkan Sorunlar 265 C. Girit İsyanı 269 D. Yeni Osmanlılar Cemiyeti 272 1. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin Kuruluşu ve Faaliyetleri 273 2. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı ve Fikirleri 280 E. Osmanlı Devleti’nde I. Meşrutiyet’in İlanından Önce Yaşanan Önemli Gelişmeler 288 1. Yemen İsyanı 288 2. Balkanlar’daki Gelişmeler 289 3. İstanbul (Tersane) Konferansı ve Londra Protokolü 295 F. I. Meşrutiyet’in İlanı ve Kanuni Esasi 298 VI. 1877–1878 OSMANLI–RUS SAVAŞI (93 HARBİ) 306 VII. AYASTEFANOS BARIŞ ANLAŞMASI 310 VIII. KIBRIS’IN İNGİLTERE’YE DEVREDİLMESİ 314 IX. BERLİN KONGRESİ 319 X. BERLİN KONGRESİ SONRASI OSMANLI DIŞ POLİTİKASI 328 A. Tunus’un İşgali 328 B. Mısır’ın İşgali 330 C. Balkanlar’daki Gelişmeler 332 1. Doğu Rumeli Sorunu 333 2. Makedonya Sorunu 336 3. Girit Sorunu ve Osmanlı–Yunan Savaşı 340 D. Ermeni Sorunu 345 Beşinci Bölüm I. DÜNYA SAVAŞI’NA DOĞRU AVRUPA VE OSMANLI DEVLETİ I. II. WİLHELM’İN ALMAN İMPARATORU OLMASI VE İZLEDİĞİ DIŞ POLİTİKA 369 A. II. Wilhem’in Dış Politika Anlayışı 373 B. II. Wilhem’in Osmanlı Politikası ve Alman–Osmanlı İlişkileri 392 II. ÜÇLÜ İTİLÂF’IN KURULMASI VE AVRUPA’DA BLOKLAŞMANIN TAMAMLANMASI 402 A. 1894 Fransız–Rus İttifakı 402 B. 1904 İngiliz–Fransız Anlaşması (Entente Cordiale) 405 C. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması 408 1. 19. Yüzyılda Uzakdoğu’daki Gelişmeler: Çin ve Japonya 409 a. Çin’deki Gelişmeler 409 b. Japonya’daki Gelişmeler 414 c. Japon–İngiliz İttifakı 417 d. 1904/1905 Japon–Rus Savaşı ve Sonuçları 418 e. 1907 İngiliz–Rus Anlaşması 422 III. İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ VE OSMANLI İMPARATORLUĞU’NDA II. MEŞRUTİYET DÖNEMİ 426 A. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kurulması ve Faaliyetleri 426 B. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin İdeolojik Yapısı 440 C. II. Meşrutiyet’in İlanı 453 D. II. Meşrutiyet Döneminde Önemli İç ve Dış Gelişmeler 458 1. 1908 Bosna–Hersek Bunalımı 458 2. Bulgaristan ve Girit’in Kaybedilmesi 465 3. Siyasî Gelişmeler ve 31 Mart Vak’ası 468 4. Adana Olayları ve Ermeni Meselesi 489 5. Trablusgarp Savaşı 491 6. I. Balkan Savaşı 500 7. II. Balkan Savaşı 514 Altıncı Bölüm I. DÜNYA SAVAŞI DÖNEMİ I. I. DÜNYA SAVAŞININ SEBEPLERİ 527 II. SAVAŞIN BAŞLAMASI 532 III. OSMANLI DEVLETİ’NİN I. DÜNYA SAVAŞINA GİRMESİ 541 IV. I. DÜNYA SAVAŞI'NDA OSMANLI CEPHELERİ 556 A. Kafkasya Cephesi 556 B. Kanal Cephesi 558 C. Çanakkale Cephesi 559 D. Irak Cephesi 562 E. Suriye–Filistin Cephesi 563 F. Avrupa Cepheleri 565 V. SAVAŞIN GELİŞİMİ 565 A. İtalya’nın Savaşa Girmesi 567 B. Bulgaristan’ın Savaşa Girmesi 569 C. Romanya’nın Savaşa Girmesi 570 D. Yunanistan’ın Savaşa Girmesi 572 E. Amerika Birleşik Devletleri'nin Savaşa Girmesi 574 VI. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA OSMANLI DEVLETİ’Nİ PARÇALAYAN GİZLİ ANLAŞMALAR 582 A. Boğazlar Anlaşması 583 B. Saint–Jean De Maurienne Anlaşması 584 VII. I. DÜNYA SAVAŞI SIRASINDA ERMENİ SORUNU VE ERMENİ TEHCİRİ 585 VIII. BOLŞEVİK DEVRİMİ VE RUSYA’NIN SAVAŞTAN ÇEKİLMESİ 605 IX. ORTA DOĞU SORUNUNA GİRİŞ 613 A. 20. Yüzyılın Başında Osmanlı Orta Doğusu ve Arap Milliyetçiliğinin Doğuşu 615 B. McMahon Anlaşması 620 C. Sykes–Picot Anlaşması 623 D. Balfour Deklarasyonu 638 X. WİLSON’UN ON DÖRT NOKTASI 647 XI. SAVAŞIN SONA ERMESİ 658 XII. PARİS BARIŞ KONFERANSI VE BARIŞ ANLAŞMALARININ İMZALANMASI 661 A. Paris Barış Konferansında Ermeniler ve Araplar 668 B. Barış Anlaşmaları 678 1. Versailles Barış Anlaşması 678 2. Saint Germain Barış Anlaşması 685 3. Neuilly Barış Anlaşması 686 4. Trianon Barış Anlaşması 687 5. Sevr Barış Anlaşması 688 C. Paris Konferansı Sonrası 697 Kaynakça 701 Kavramlar Dizini 739
