Sorulu, Cevaplı ve İçtihatlıİşçinin (Tazminatlı ve Tazminatsız) Geçerli ve Haklı Nedenlerle İşten Çıkarılması
İÇİNDEKİLER
SUNUŞ 7
İÇİNDEKİLER 9
KISALTMALAR 19
BİRİNCİ BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİ NEDENLE FESH EDİLMESİ
I. GEÇERLİ NEDEN NEDİR? 21
II- GEÇERLİ NEDENLER 21
A- İŞÇİNİN YETERSİZLİĞİNDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER 22
B- İŞÇİNİN DAVRANIŞLARINDAN DOĞAN SEBEPLER 23
C- İŞYERİNDEN KAYNAKLANAN SEBEPLER 23
1- İşyeri Dışından Kaynaklanan Sebepler 24
2- İşyeri İçi Sebepler 24
III- GEÇERLİ NEDENLE FESİHİN SON ÇARE OLMASI 24
IV- FESİH İÇİN GEÇERLİ KABUL EDİLMEYEN NEDENLER 25
V- GEÇERLİ NEDENLE İŞ SÖZLŞMESİNİN FESHİ NASIL YAPILIR 25
VI- GEÇERLİ NEDENLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 26
A- HAKLI FESİH GEÇERSİZ FESİH AYRIMI 26
B- İŞÇİNİN VERİMSİZ ÇALIŞTIĞINA İLŞKİN TESPİTİN BULUNMAMASI 28
C- İŞÇİNİN PERFORMANS KRİTERİNİN ÖNCEDEN BELİRLENMESİ 30
D- İŞ BİTİMİ SONRASI İŞYERİNİ TERK ETMEYEREK EYLEM YAPMA 33
E- 4857 SAYILI İŞ KANUNU’NUN YİRMİALTINCI MADDESİNDE DÜZENLENEN HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN GEÇERLİ FESİH İÇİN ARANMAMASI 36
F- İŞÇİNİN SAVUNMASININ ALINMASI 38
G- İŞÇİ HAKKINDA DEĞİŞİK ALACAKLILAR TARAFINDAN HACİZ UYGULANMASI 41
H- SEKTÖRDE YAŞANAN KRİZ 44
I- İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜT ÜYELİĞİNDEN HÜKÜM GİYMESİ 47
İ- İŞÇİNİN İHTİYAÇ FAZLASI OLMASI 49
K- İŞLETME GEREKLERİ İLE FESİHTE DİKKAT
EDİLECEK HUSUSLAR 51
L- EMEKLİLİK YAŞINA GELEN PERSONELİN İŞTEN ÇIKARILMASI 54
M- İŞ İLİŞKİSİNİN İŞVEREN YÖNÜNDEN SÜRDÜRÜLEMEMESİ 56
N- EKONOMİK KRİZ SEBEBİYLE ÜCRETSİZ İZNE ÇIKARMA 58
O- FESHİN SON ÇARE OLMASI 58
P- İŞÇİNİN İŞYERİNDE OLUMSUZLUKLARA YOL
AÇAN DAVRANIŞLARI 61
R- İŞİ ERKEN TERK ETME 63
İKİNCİ BÖLÜM
4857 SAYILI İŞ KANUNU’NDA
İŞ GÜVENCESİNİN KAPSAMI
I- İŞ GÜVENCESİ NEDİR? 65
A- İŞYERİ YÖNÜNDEN 66
B- İŞÇİ YÖNÜNDEN 67
1- İşçinin İşveren Vekilliği 67
2- İşçinin Kıdemi 68
C- SÖZLEŞME YÖNÜNDEN 68
III- İŞ GÜVENCESİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARI 69
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ARABULUCULUK, ARABULUCUK ÜCRETİ, ARABULUCUYA BAŞVURUNUN USÜL VE ESASLARI, DAVA AÇILMASI İŞÇİNİN İŞE İADE EDİLMESİ VE İŞE BAŞLATILMAMASININ SONUÇLARI
I- ARABULUCULUK 71
II- İŞ UYUŞMAZLIKLARINDA ARABULUCU
OLABİLİCEKLER 72
III- ARABULUCUYA BAŞVURUNUN USÜL VE ESASLARI 72
A- ARABULUCUYA BAŞVURMADAN DAVA AÇILAMAYACAK 72
B- ARABULUCUYA BAŞVURULACAK KONULAR 73
C- İŞE İADE EDİLMEK İÇİN ARABULUCUYA BAŞVURULACAK 73
D- ARABULUCUYA GİDİLMEDEN DOĞRUDAN DAVA AÇILABİLECEK KONULAR 73
E- ARABULUCUNUN DAVETİNE İCABETETMEYEN TARAF MAHKEME GİDERLERİNİ ÖDEYECEK 74
IV- ARABULUCUK ÜCRETİ 74
A- ARABULUCULUK ÜCRETİ 74
B- İŞE İADEDE ARABULUCULUK ÜCRETİ 74
C- İKİ SAATTEN AZ SÜREN GÖRÜŞMELERİN ÜCRETİ 74
V- FESİH BİLDİRİMİNE DAVA AÇILMASI 75
A- FESİH BİLDİRİMİNE DAVA AÇMA SÜRESİ 75
B- DAVANIN GÖRÜLME SÜRESİ 75
VI- MAHKEMENİN İŞE İADE KARARI VERMESİNİN SONUÇLARI 75
A- İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMA SÜRESİ 75
B- İŞÇİNİN İŞE BAŞLAMAMASI 76
C- İŞÇİNİN İŞVEREN TARAFINDAN İŞE BAŞLATILMAMASI VE SONUÇLARI 76
D- İŞÇİNİN İŞYERİNDE İŞE BAŞLAMASI 77
E- ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN DÖRT AYLIK SÜRENİN SİGORTA PRİMİ 77
VII- İŞ GÜVENCESİ İLE İLGİLİ ÖZET YARGI KARARLARI 77
VIII- İŞ GÜVENCESİNE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 79
A- İŞE İADEDE DAVA AÇMA SÜRESİ VE ÖZELLİKLİ DURUMLAR 79
B- İŞE İADE DAVASINDA HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN BAŞLANGICI 81
C- ASKERLİK SONRASİ İŞE ALINMAYAN İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASI AÇAMAMASI 82
D- İŞE İADE DAVASI DEVAM EDERKEN İŞÇİNİN İŞE BAŞLATILMASININ İŞÇİNİN HAKLARINA ETKİSİ 85
E- İŞE İADE TEBLİGATI 87
F- AVUKATI ARACILIĞI İLE İŞÇİNİN YAPTIĞI İŞE İADE BAŞVURUSUNUN GEÇERLİ OLACAĞI 92
G- İŞ GÜCÜ FAZLALIĞI VE FESHİN SON ÇARE OLMASI 98
H- SOMUT BELGE İBRAZ EDİLMEDEN İŞÇİ BEYANLARINA GÖRE FESHİN GEÇERLİ OLDUĞUNA KARAR VERİLMEMESİ 100
I- İŞÇİNİN İŞE İADE DAVASINI KAZANIP İŞBAŞI YAPMAMASI 102
İ- İŞ GÜVENCESİ KAPSAMINDA OLANLARIN
SENDİKAL TAZMİNAT İSTEYEMEYECEĞİ 104
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
SAĞLIK NEDENLERİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN
İŞVEREN TARAFINDAN FESHEDİLMESİNİN
USUL VE ESASLARI
I- SAĞLIK NEDENİYLE İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİN KOŞULLARI 107
A- İŞÇİNİN KENDİ KASTIYLA HASTALIĞA YAKALANMASI 107
B- İŞÇİNİN KENDİ KUSURU DIŞINDA HASTALIĞA YAKALANMASI 108
II- HASTALANAN VE KAZAYA UĞRAYAN İŞÇİ İÇİN İŞVERENCE YAPILMASI GEREKENLER 109
A- HASTALIK (RAPORLULUK) SÜRESİ İÇERİSİNDE
ÜCRET 109
B- İŞ KAZASINI BİLDİRME 109
C- KIDEM TAZMİNATI ÖDENMESİ 109
III- SAĞLIK RAPORUYLA İLGİLİ YARGITAY KARARI 110
BEŞİNCİ BÖLÜM
İŞVERENİN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK AHLAK VE İYİNİYET KURALLARINA UYMAYAN HALLER VE BENZERLERİ
I- İŞÇNİN İŞVERENİ YANILTMASI 115
II. İŞVEREN HAKKINDA ASILSIZ İSNAT VE İHBARLARDA BULUNMA, HAKARET ETME 115
III- İŞÇİNİN BİR BAŞKA İŞÇİYE CİNSEL TACİZDE
BULUNMASI 116
IV- İŞÇİNİN SATAŞMASI VEYA UYUŞTURUCU
KULLANMASI 116
V- İŞÇİNİN HIRSIZLIK YAPMASI VE GÜVENİ KÖTÜYE KULLANMASI 116
VI- İŞÇİNİN İŞYERİNDE SUÇ İŞLEMESİ 117
VII- DEVAMSIZLIK 117
VIII- İŞÇİNİN GÖREVİNİ YAPMAMASI 117
IX- İŞÇİNİN VERDİĞİ ZARAR NEDENİYLE İŞ
SÖZLEŞMESİNİN FESH EDİLMESİ 118
A- İŞÇİNİN VERMİŞ OLDUĞU ZARARIN İŞ
SÖZLEŞMESİNE ETKİSİ, ZARARIN TESPİTİ VE
TAZMİNİ 118
1- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın İş Sözleşmesine Etkisi 118
2- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın İşyeri Yetkililerince
Tespit Edilmesi 119
3- İşçinin Vermiş Olduğu Zararın Uzman Kişilerce
Tespiti 119
4- İşçi Tarafından Zararın Tazmini 120
B- AHLAK VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIĞA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 120
1- İşçinin Kusurlu Davranışı ile İşverene Zarar Vermesi 120
2- İşçinin Vermiş Olduğu Zarar Nedeniyle Haklı Fesih 123
3- İş Sözleşmesinin Tazminata Hak Kazanmayacak
Şekilde Sona Erdiğinin İspatı 125
4- İşçinin İşverene Zarar Vermesi 126
5- İşçinin Kusurlu Davranışlarıyla İşvereni Zarara
Uğratması 128
6- İşverenin İş Sözleşmesini Fesh Ettikten Sonra İşçinin Emeklilik Başvurusu Yapması 130
7- Zarar Nedeniyle Fesihte Hak Düşürücü Sürenin
Başlangıcı 132
8- İşçinin Verdiği Zararın Otuz Günlük Ücretinden Az
Olması 134
9- İşçinin İşverene Hakaret Etmesi 138
10- İşyeri Dışında Uyuşturucu Kullanma 139
11- İşçinin İzin Günü Dinlenirken Alkol Alması 142
12- İşverenin İş İçin Tahsis Ettiği Aracın Alkollü
Kullanılması 144
13- İşçinin Sadakat Borcuna Aykırı Davranması 147
14- İşyerini İzinsiz ve Mazeretsiz Terk Etme 151
15- İşi Yavaşlatma 153
ALTINCI BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN AHLAK
VE İYİ NİYET KURALLARINA AYKIRILIKTAN
DERHAL FESH EDİLMESİNDE SÜRE
I- İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVEREN TARAFINDAN DERHAL
FESH EDİLME SÜRESİ 155
II- İŞ SÖZLEŞMESİNİN DERHAL FESH EDİLME SÜRESİ İLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 156
A- ALTI İŞ GÜNLÜK SÜRENİN ÖNEMİ 156
B- İŞE İADE DAVASINDA ALTİ İŞ GÜNLÜK SÜRENİN DİKKATE ALINMAMASI 159
C- HAKLI FESİHTE GEÇERLİ NEDEN İÇİN ARANAN
ŞEKLİ KOŞULLARIN ARANMAYACAĞI 160
YEDİNCİ BÖLÜM
İŞVEREN TARAFINDAN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ DERHAL FESH ETMESİNİ GEREKTİRECEK ZORLAYICI SEBEPLER 163
SEKİNCİ BÖLÜM
İŞÇİNİN GÖZALTINA ALINMASI VEYA TUTUKLULUĞU SEBEBİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ DERHALFESH EDİLMESİ
I- İŞÇİNİN TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ 165
A- TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ 165
B- İŞÇİNİN KIDEMİNE GÖRE İŞ SÖZLEŞMESİNİN
HAKLI FESH EDİLME ZAMANI 166
II- TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİN SONUÇLARI 167
A- TUTUKLANMA NEDENİYLE İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLEN İŞÇİYE KIDEM TAZMİNATI
ÖDENİR Mİ? 167
B- TUTUKLANMA NEDENİYLE BEKLEME SÜRESİNDEN SONRA İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLEN İŞÇİYE
İHBAR TAZMİNATI ÖDENİR Mİ? 167
C- SÖZLEŞME TÜRÜNÜN TAZMİNATA HAK
KAZANMAYA ETKİSİ VAR MI? 167
D- İŞÇİNİN TUTUKLANMA SONUCUNDA BERAAT
ETMESİ İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİNİ
ETKİLER Mİ? 168
E- TUTUKLANAN İŞÇİNİN İŞTEN ÇIKIŞININ
VERİLMESİ 168
F- İŞVERENİN BEKLEME SÜRESİ DOLMADAN
İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESH ETMESİ 168
III- İŞÇİNİN YASADIŞI ÖRGÜT ÜYELİĞİNDEN HÜKÜM
GİYMİŞ OLMASINA İLİŞKİN YARGITAY KARARI 168
DOKUZUNCU BÖLÜM
ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK
I- İŞ SÖZLEŞMESİ İLE OLUŞTURULAN ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİK 171
A- İŞ SÖZLEŞMESİNDE İŞÇİNİN YAPACAĞI İŞİN BELİRTİLMEMİŞ OLMASI 171
B- İŞ SÖZLEŞMESİNDE İŞÇİNİN UNVANININ
BULUNMASI 172
C- İŞ SÖZLEŞMESİNDE YAPILACAK İŞİN BELİRTİLMİŞ OLMASI 172
D- ÇALIŞMA SAATLERİNDE DEĞİŞİKLİK 173
E- İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNDE BELİRTİLEN
İŞYERİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ 173
F- İŞ SÖZLEŞMESİNDE ÇALIŞMA KOŞULLARI DEĞİŞİKLİĞİNDE İŞVERENE YETKİ VERİLMESİ 173
II- İŞVEREN TARAFINDAN İŞ SÖZLEŞMESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİNİN USUL VE ESASLARI 174
A- İŞ SÖZLEŞMESİ TÜRÜNÜN DEĞİŞİKLİK ÜZERİNDE ETKİSİ 174
B- İŞÇİYE YAZILI BİLDİRİM 174
C- İŞÇİNİN YAZILI CEVABININ BEKLENİLMESİ 174
D- İŞÇİNİN ÇALIŞMA KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİNİ KABUL ETMESİ 175
E- İŞ SÖZLEŞMESİNİN ESKİ KOŞULLARLA DEVAM ETMESİ 175
F- ÇALIŞMA KOŞULLARINDAKİ DEĞİŞİKLİK ÖNERİSİNİ KABUL ETMEYEN İŞÇİNİN İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESHEDİLMESİ 175
III- ÇALIŞMA KOŞULLARINDA DEĞİŞİKLİĞE İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI 176
A- AYNI KOŞULLARLA BİR BAŞKA ŞEHİRDE
ÇALIŞMA 176
B- İŞÇİNİN TAYİN EDİLDİĞİNE DAİR TAYİN
YAZISININ OLMAMASI 180
C- BAŞKA BİR ŞEHİRDE GÖREVLENDİRİLEN İŞÇİNİN
İŞ SÖZLEŞMESİNİ FESH ETMESİ 181
D- İŞÇİNİN NAKİL YETKİSİNİN KÖTÜYE KULLANILMAMASI 182
ONUNCU BÖLÜM
İŞ SÖZLEŞMESİNİN FESH EDİLMESİ İLE İLGİLİ
ÖZELLİKLİ DURUMLARA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI
VE DEĞERLENDİRMELERİ
I- İŞ SAATLERİ DIŞINDA İŞYERİNDE EYLEM YAPAN İŞÇİ TAZMİNATSIZ İŞTEN ÇIKARILIR MI? 187
A. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi’nin Kararı 187
B. Değerlendirme: 190
II- SATIŞLARDAKİ AZALMA PERFORMANS
DÜŞÜKLÜĞÜNE BAĞLANARAK İŞÇİ TAZMİNATSIZ
İŞTEN ÇIKARILIR MI? 190
A. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi’nin Kararı 191
B. Değerlendirme: 193
III- İŞVEREN ALEYHİNE TANIKLIK YAPAN İŞÇİ İŞTEN ATILIRSA TAZMİNATA HAK KAZANIR MI? 194
A. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi’nin Kararı 194
B. Değerlendirme: 195
1. Kötü niyet tazminatı 195
2. İşveren aleyhine tanıklık yapan işçiye kıdem tazminatı ödenmesi 196
IV- DOKTOR OLMADIĞI HALDE DOKTOR ÖNLÜĞÜ GİYİP HASTALARA BAKIM YAPAN İŞÇİ İŞTEN ATILABİLİR 196
A. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi’nin Kararı. 196
B. Değerlendirme: 198
V- ALDIĞI ÜCRETLE GEÇİNEMEDİĞİ GEREKÇESİYLE
İŞTEN AYRILAN İŞÇİYE KIDEM TAZMİNATI
ÖDENİR Mİ? 198
A. Aldığı Ücretle Geçinemediği Gerekçesiyle İşten Ayrılan
İşçinin Kıdem Tazminatı 199
B. Değerlendirme: 199
VI- SİGARA İÇEN İŞÇİ İŞTEN ATILIR MI? 199
A. YARGITAY’IN SİGARA YASAĞINA İLİŞKİN KARARLARI 200
1. İş sözleşmesinde / toplu iş sözleşmesinde sigara
yasağının bulunması 200
2. İş sözleşmesinde/toplu iş sözleşmesinde sigara
yasağının bulunmaması 201
B. Değerlendirme: 201
VII- BAŞKA BİR İŞÇİNİN KREDİ KARTI İLE ALIŞVERİŞ YAPMAK HAKLI FESİH NEDENİ 201
A. Yargıtay Dokuzuncu Hukuk Dairesi’nin Kararı() 202
B. Değerlendirme: 203
ONBİRİNCİ BÖLÜM
İBRANAME DÜZENLENMESİ
I- İBRANAME 205
II- İBRANAMENİN GEÇERLİLİK ŞARTLARI 205
III- İBRANAME İLE İLGİLİ ÖZELLİKLİ DURUMLAR 206
A- GERÇEK TUTARDAN AZ ÖDEMELER 206
B- TAZMİNAT ALACAKLARININ ÖDENMESİ 206
EKLER
Ek-1: İşverenin işçiden iş sözleşmesinde değişiklik yapılmasına
ilişkin talep yazısı 207
Ek-2: İşçinin iş sözleşmesi değişikliğine onay vermesine ilişkin
yazı 208
Ek -3: İşçiye Ücret Kesme Cezası Verilmesine İlişkin İşçiye
Yazılan Yazı Örneği 209
Ek-4: İşçiden Savunma Alma Yazısı Örneği 210
Ek-5: İşçinin Kendi İsteği İle İşten Ayrılması Durumunda
İşverene Vermesi Gereken Belge Örneği 211
Ek-6: Çalışma Belgesi 212
Ek-7: İşçiye İhbar(Süresi) Öneli Verilmesine İlişkin Yazı Örneği 213
Ek-8: İş Sözleşmesinin Feshedilmesine İlişkin Yazı Örneği 214
Ek-9: İşçiye Yapılacak Uyarıya İlişkin Yazı Örneği 215
Ek-10: İşçinin Vermiş Olduğu Zararın Tespitine İlişkin Tutanak 216
Ek-11 SGK İşten Çıkış Kodları 217
YARARLANILAN KAYNAKLAR 219