Sorumluluk Sigortalarında Zarar Görenin Doğrudan Dava Hakkı

SORUMLULUK SİGORTALARINDA ZARAR GÖRENİN DOĞRUDAN DAVA HAKKI



Yrd. Doç. Dr. Ecehan YEŞİLOVA ARAS



- Doğrudan Dava Hakkının Hukuki Niteliği ve Uygulama Alanı

- Sigortacı ve Zarar Gören Arasındaki Edim İlişkisi, Kapsamı ve Sınırları

- Doğrudan Davaya İlişkin Usuli Sorunlar



İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 7

BİBLİYOGRAFYA 13

KISALTMALAR CETVELİ 23

GİRİŞ 25

§ 1. ÇALIŞMANIN AMACI, KAPSAMI VE METODU 25

§ 2. TERMİNOLOJİ 21

§ 3. DOĞRUDAN DAVA HAKKININ ANLAMI VE AMACI J28

I- Sigortacının Sigorta Tazminatını Zarar Görene Ödemesi

(TTK m. 1473 f.l)...... 30

II- Doğrudan Dava Hakkı (TTK m. 1478) 32

§ 4. HUKUKUMUZDA TTK m. 1478 HÜKMÜ ÖNCESİ VAROLDUĞU KABUL EDİLEN DOĞRUDAN DAVA HAKKININ DEĞERLENDİRMESİ 34

I- KTK madde 97 ve KtaşımaK madde 21 Yönünden 34

II- eTTK madde 1310 Yönünden.... 36

III- eBK madde 112 (TBK m. 130) Yönünden 37

§ 5. MUKAYESELİ HUKUKTA DOĞRUDAN DAVA 40

I- İngiliz Hukuku 40

II- Alman Hukuku 48

III- Fransız Hukuku 55

IV- Uluslararası Konvansiyonlarda Doğrudan Dava 57

BÖLÜM 1

DOĞRUDAN DAVA HAKKININ HUKUKİ NİTELİĞİ VE UYGULAMA ALANI

§ 1. SİGORTACININ ZARAR GÖRENE KARŞI SORUMLULUĞUNUN

HUKUKİ NİTELİĞİNİN TESPİTİ GEREĞİ 63

I- Genel Olarak 63

II- Görüşler 64

I- Sigorta Sözleşmesi Üzerinde Bağımsız Bir

Talep Hakkı Görüşü.... 64

II- Kanun Hükmü Gereği Zarar Gören Lehine Sigorta Sözleşmesi Görüşü 65

III- Borca Katılma Görüşü 65

IV- Borcun Üstlenilmesi (Nakli) Görüşü 66

§ 2. TÜRK HUKUKU BAKIMINDAN DEĞERLENDİRME....,, 66

I- Değerlendirme İhtiyacı 66

II- Sorumluluk Sigortası Kanun Hükmü Gereği

Zarar Gören Lehine Sigorta mıdır? § 68

III- Sorumluluk Sigortası Zarar Gören Kişi Yararına Sözleşme midir?..71

I- Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmenin Tanımı,

Hüküm ve Sonuçları 71

II- Kanun Hükmü Gereği Üçüncü Şahıs Yararına Sözleşme (TBKm.130) 78

III- Kanun Hükmü Gereği Başkası Lehine Sorumluluk Sigortası (TTK m. 1473 f.2) 81

IV- Sorumluluk Sigortası Alacağın Zarar Görene Kanuni

Temliki Midir? 83

IV- Sigortacı ve Sigortalının Zarar Görene Karşı Sorumluluğu Müteselsil midir? 83

V- Sigortacının Zarar Görene İfası, Sigortalının Borcuna

Katılmak mıdır? 91

§ 3. DOĞRUDAN DAVA HAKKININ UYGULAMA ALANI 93

I- Emredici veya Yedek Hukuk Kuralı Olması Bakımından 93

II- Zorunlu Olup Olmaması Bakımından 94

III- Zaman Bakımından 95

BÖLÜM 2

SİGORTACI VE ZARAR GÖREN ARASINDAKİ EDİM İLİŞKİSİ, KAPSAMI VE SINIRLARI

§ 1. SİGORTACININ ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN SINIRLARI 99

I- Kapsam ve Miktarı 99

II- Zarar Görenlerin Çokluğu Halinde Ödeme 101

§ 2. SİGORTACININ ZARAR GÖRENE KARŞI SAVUNMALARI 103

I- Sigortacının Savunmalarını Sınırlamada Kanun Koyucu Tarafından

Esas Alınabilecek Tercihler 103

I- Zorunlu Sorumluluk Sigortası Olup Olmamasına Göre 103

II- Zarar Görenin Talebinin Niteliğine Göre 104

III- Zarar Görenin Talebinin Zamanına Göre 104

IV- İhlal Edilen Poliçe Şartının veya Kanun Hükmünün

Sonuçlarına Göre 105

II- Türk Ticaret Kanunu’nun Tercihi 105

I- Zorunlu Sorumluluk Sigortalan Bakımından 105

II- İhtiyari Sorumluluk Sigortalan Bakımından 110

III- Yetersiz Norm Boşluğu mu, Kanun Koyucunun

Vasıflı Suskunluğu mu? 111

IV- Sigortacının Muhtemel Savunmaları 113

I- Kanundan Doğan Savunmalar 113

I- Genel Kanun Hükümlerine Dayanan Savunmalar 113

II- Sigorta Sözleşmesine ait Kanun Hükümlerine Dayanan

Savunmalar 113

b 1) Sigorta bedeli 126

b2) Zamanaşımı Defi 127

b3) Sigortalının Sigortacıya Olan Borcu Sebebiyle

Takas İtirazı 128

b4) Sigortalının Kasdı 129

b5) Sigortalının Akdi Borç, Kanuni Külfet ve

Yükümlülüklerine Aykın Davranması 131

III- Sigortalının Sorumluluğuna İlişkin Kanun Hükümlerine Dayanan Savunmalar 132

II- Sigorta Sözleşmesinden Doğan Savunmalar

a) Teminat Konusu Olan Riziko

b) Muafiyet ve Kısmî Ödeme 129

c) Pay-to-be-paid Şartı 131

III- Zarar Görenin Kendisinden Kaynaklanan Savunmalar 132

a) Zarar Görenin Sigortacıya Bilgi Verme Yükümlülüğüne Aykm Davranması 132

b) Zarar Görenin Sigortacıya Olan Borcu Sebebiyle Takas İtirazı 133

c) Zarar Görenin Sigortacının Halefiyetine

Zarar Vermesi 134

§ 3. ZARAR GÖRENİN BİLGİ ALMA HAKKI 134

BÖLÜM 3

DOĞRUDAN DAVAYA İLİŞKİN USULİ SORUNLAR

§ 1. GÖREV VE YETKİ 139

I- Görev 139

II- Yetki 141

I- Sigorta Sözleşmesindeki Yetki Kaydının Zarar Göreni Bağlayıcılığı 141

II- Genel ve Özel Yetkili Mahkemeler 143

III- İhtiyari Dava Arkadaşlığında Yetki 144

IV- Türk Mahkemelerinin Doğrudan Davada

Milletlerarası Yetkisi 146

§ 2. DAVANIN AÇILMASI SONRASI YAŞANACAK SORUNLAR 151

I- Dava Arkadaşlığı 151

II- İradi Taraf Değişikliği 152

III- Davaya Fer’i Müdahale ve Davamn İhbarı 153

IV- Zarar Görenin Doğrudan Davada Davayı Takip Yetkisi 157

V- Kesin Hüküm Etkisi 159

SONUÇ 163